အီရန် နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်ကို ပြန်အသက်သွင်းတာကို လာမယ့် သီတင်းပတ်တွေအတွင်း ဖြစ်အောင် လုပ်ရမယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ အနုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ IAEA ရဲ့ အကြီးအကဲ ရာဖှယ်ဂရော့စီက ဇန်နဝါရီ ၁၁ ရက်မှာ ပြောပါတယ်။ အီရန်ဟာ ယူရေနီယံ ကြွယ်ဝရေးအစီအစဉ်ရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ပြန်စနေပြီး အီရန် လွှတ်တော်ကလည်း ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးသူတွေအတွက် သွားလာစစ်ဆေးခွင့်ကို ဖေဖော်ဝါရီလထဲမှာ ကန့်သတ်ဖို့ ခြိမ်းခြောက်ထားပါတယ်။ ဂရော့စီက “ကျနော်တို့အတွက် လချီပြီး အချိန်မရှိတော့ဘူးဆိုတာ ရှင်းတယ်။ အချိန် သီတင်းပတ် နည်းနည်းပဲ ရှိတယ်” လို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနနဲ့ လူတွေ့ မေးမြန်းခန်းမှာ ပြောပါတယ်။ အီရန်ဟာ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေနဲ့ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ နျူကလီးယား သဘောတူညီ ချက်ကို ချိုးဖောက်ပြီး ဒီလ အစောပိုင်းမှာ  ဖော်ဒေါင်း မြေအောက် နျူကလီးယားစက်ရုံအတွင်း ယူရေနီယံကို သုံးပြီး နျူကလီးယား စွမ်းအင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ပြန်စခဲ့ပါတယ်။ အီရန် နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်ကနေ အမေရိကန်က ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ နုတ်ထွက်သွားခဲ့ပေမယ့် ရွေးကောက်ခံ အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင် လက်ထက်မှာ ပြန်သဘောတူဖို့ အားထုတ်နေလို့ အခြေအနေ ရှုပ်ထွေးမယ့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိနေတယ်လို့ ရိုက်တာ သတင်းဌာနက သုံးသပ် ဖော်ပြပါတယ်။ ဇန်နဝါရီ ၂၀ မှာ သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုမယ့် ဘိုင်ဒင်ရဲ့ အစိုးရဟာ ဒဏ်ခတ်မှုတွေကို ပြန်ရုပ်သိမ်းဖို့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ ရက်ထိ အချိန်ရတယ်လို့ အီရန် လွှတ်တော် အမတ်တဦးက ဇန်နဝါရီ ၉ ရက်မှာ ပြောပါတယ်။

အီရန္ႏုိင္ငံဟာ ယူေရနီယမ္သန္႔စင္မႈကို တိုးျမႇင့္လုပ္ေနတယ္လို႔ ႏုိင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမး္အင္ ေအဂ်င္စီ (IAEA) က ဇြန္လ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ကို အီရန္လိုက္နာျခင္း ရိွမရိွ ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ IAEA အႀကီးအကဲ ယူကီယာ အာမန္ႏုိက အီရန္ဟာ အရင္ကထက္ သန္႔စင္ၿပီး ယူေရနီယမ္ေတြကုိ တုိးျမႇင့္ထုတ္လုပ္ေနေပမယ့္ သေဘာတူညီခ်က္ထဲမွာ ကန္႔သတ္ထားတဲ့ ပမာဏကို ဘယ္အခ်ိန္ ေရာက္မလဲ ဆုိတာကေတာ့ မသဲကြဲဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ကေန အေမရိကန္ ႏုတ္ထြက္ၿပီး တႏွစ္အၾကာ မၾကာေသးခင္ သီတင္းပတ္ေတြက အီရန္နဲ႔ အေမရိကန္အၾကား ထိပ္တုိက္ေတြ႔မႈေတြ ႐ုတ္ခ်ညး္ ျမင့္တက္ခဲ့တာပါ။ ေမလအေစာပိုင္းက စလို႔ အေမရိကန္ အစုိးရဟာ အီရန္အေပၚ ဒဏ္ခတ္တာေတြကို ပိုမိုတငး္က်ပ္ခဲ့ၿပီး အီရန္ရဲ႕ ေဒသတြင္း ၿခိမး္ေျခာက္မႈအေပၚ တန္ျပန္ဖို႔ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသကို တပ္ဖြဲ႔ဝင္ေတြ ေစလႊတ္ခဲ့ပါတယ္။ တဖက္ကလည္း အီရန္က ယူေရနီယမ္ သန္႔စင္မႈကို တုိးျမႇင့္လုပ္မယ္လို႔ ၿခိမး္ေျခာက္ တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။