စစ်ကောင်စီတပ်ရဲ့ ပြည်သူအပေါ်ကျူးလွန်မှုတွေဟာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုသာ မဟုတ်တော့ဘဲ စနစ်တကျ၊ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နဲ့ အချိတ်အဆက်မိမိ ပြည်သူကို တိုက်ခိုက်နေတာဖြစ်ပြီး လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ပြစ်မှုနဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှု မြောက်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

နယူးယောက်မြို့၊ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်မှာ မတ်လ ၁၆ ရက်က ကျင်းပတဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံရဲ့ အလွတ်သဘော အစည်းအဝေးမှာ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးပြောကြားရာမှာ သံအမတ်ကြီးက ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့တာပါ။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ တရားမဝင် စစ်အာဏာသိမ်းမှု ၂  နှစ် ကျော်လာပြီးနောက် ပြည်သူတွေအပေါ် ကျရောက်တဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ဆိုးရွားသည်ထက် ဆိုးရွားနေကြောင်း၊ ရိုဟင်ဂျာတွေ အပါအဝင် မြန်မာပြည်သူတွေ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ဒုက္ခတွေဟာ တခြားနေရာဒေသက အခြေအနေတွေထက် မလျော့နည်းကြောင်း၊ စစ်တပ်ရဲ့ မတရားအာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ပေးဆပ်ရတဲ့ အရင်းအနှီးဟာ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အနာဂတ်ဘဝနဲ့ ဒေသတခုလုံးအတွက်ပါ ကြီးလေးတဲ့ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

စစ်တပ်ဟာ မတရားအာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းချိန်ကစပြီး ပြည်သူအယောက် ၃,၁၃၀ ကျော်ကို ရက်စက်စွာ သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး သတ်ဖြတ်မှုထဲမှာ ဆန္ဒပြသူတွေကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဦးခေါင်းကို ချိန်ရွယ်ပစ်ခတ်တာ၊ အကျဉ်းထောင်မှာ ဖမ်းဆီးခံ ပြည်သူ ၉၂၀ လောက်နဲ့ စစ်ကြောရေးမှာ စစ်ဆေးမေးမြန်းစဉ် ၁၄၅ ဦးတို့ကို သတ်ဖြတ်တာတွေ ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

လူအစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုပေါင်း ၆၄ မှုကိုလည်း ကျူးလွန်ခဲ့ပြီး ဒီအထဲမှာ သေဆုံးသူ ကလေးငယ် ၆၂ ဦး အပါအဝင် စုစုပေါင်း ၇၆၆ ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း၊ ယခုလအတွင်း စစ်ကိုင်းတိုင်း တာတိုင်ရွာနဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ပင်လောင်းမြို့နယ်၊ နမ့်နိမ်ရွာ  လူအစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သက်သေအထောက်အထား ဓာတ်ပုံတွေကိုလည်း သံအမတ်ကြီးက ကုလသမဂ္ဂညီလာခံမှာ ပြသခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေဟာ နိုင်ငံရေးပါတီတခုနဲ့ စစ်တပ်အကြားဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခ မဟုတ်ကြောင်း၊ စစ်တပ်က ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ပြန်လည် အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ကြိုးပမ်းတာနဲ့ နိုင်ငံအား ဥပဒေမဲ့တဲ့၊ ဆိုးရွားတဲ့ ဆင်းရဲနွမ်းပါးတဲ့ အနေအထားသို့ နောက်ကြောင်းပြန်ဆွဲခေါ်တဲ့ စစ်အာဏာရှင်ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ ပြန်လည်သွားရောက်နိုင်မှုကို အကြွင်းမဲ့ကန့်ကွက်တဲ့ ပြည်သူ့ဆန္ဒတို့အကြား ယှဉ်ပြိုင်မှုဖြစ်တယ်လို့ သံအမတ်ကြီးက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

စစ်တပ်ဟာ တရားဝင်ရွေးကောက်ခံထားရတဲ့ အဖွဲ့အစည်း မဟုတ်သလို အာဏာသိမ်းမှုဟာ တရားဝင်မှုလည်း မရှိကြောင်း၊ ဘယ်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ သို့မဟုတ် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေတို့ကမျှ စစ်တပ်ကို ဒီမိုကရေစီနည်းအရ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံသမ္မတအား ခြိမ်းခြောက် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းဖို့ ခွင့်ပြုထားခြင်းမရှိကြောင်း၊ ဒါကြောင့် မြန်မာပြည်သူများအဖို့ စစ်တပ်ဟာ မည်သည့်အခါမျှ တရားဝင်မှုရှိမည်မဟုတ်ဘဲ ပြည်သူ့ဆန္ဒကိုလည်း ကိုယ်စားပြုမှာမဟုတ်ကြောင်း သံအမတ်ကြီးက ပြောပါတယ်။

စစ်တပ်ဟာ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခြင်းအားဖြင့် တရားဝင်မှုရဖို့ ကြိုးပမ်းနေတာဖြစ်တယ်၊ စစ်တပ်က နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေကို ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးပြီး ကျင်းပတဲ့ ဘယ်ရွေးကောက်ပွဲမဆို စစ်မှန် တရားမျှတ၊ လွတ်လပ်မျှတမှု ရှိမှာမဟုတ်၊ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲဟာ မြန်မာနိုင်ငံအခင်းအကျင်းအား ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် နည်းလမ်းမဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံတဝန်း သွေးချောင်းစီးမှုများကိုသာ ပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေမယ်လို့ သံအမတ်ကြီးက ပြောပါတယ်။

မြန်မာပြည်သူတွေ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းထံမှ အကူအညီလိုအပ်ကြောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၊ အထွေထွေညီလာခံနဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံချင်းစီမှ ညှိညှိနှိုင်းနှိုင်း ဆုံးဖြတ်တဲ့ တိကျပြတ်သားတဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်တွေ လိုအပ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်တပ်ထံ လက်နက်စီးဆင်းမှု၊ လေယာဉ်ဆီရောင်းချမှုနဲ့ ငွေကြေးစီးဆင်းမှုတို့ကို ဖြတ်တောက်ပေးဖို့နဲ့ လိုအပ်နေတဲ့ ပြည်သူတွေကို လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီတွေ ထောက်ပံ့ပေးဖို့၊ ကြီးလေးတဲ့ နိုင်ငံတကာပြစ်မှုတွေ ကျူးလွန်သူတွေကို နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်တရားရုံးသို့ အမှုတင်သွင်း ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ပေးဖို့ သံအမတ်ကြီးက တောင်းဆိုသွားပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်ဟာ တရားဝင်မှုအလျဉ်းမရှိတဲ့ ရာဇဝတ်စစ်တပ်မျှသာဖြစ်ပြီး မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ တရားမဝင် စစ်အာဏာသိမ်းမှုလုပ်ရပ်ဟာ နိုင်ငံတော်အစိုးရနဲ့ တိုင်းပြည်အပေါ် သစ္စာဖောက်ခြင်းသာဖြစ်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာအထူးအစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူ တွမ်အန်ဒရူးက မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ တရားမဝင်မှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စာတမ်းမိတ်ဆက်တဲ့ အစီအစဉ်ကို  နယူးယောက်မြို့၊ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်မှာ  ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်က ကျင်းပစဉ် မြန်မာသံအမတ်ကြီးက ပြောကြားခဲ့တာပါ။

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ် တွမ်အန်းဒရူးစ်ဟာ “တရားမဝင် ဥပဒေမဲ့သော - မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အစိုးရအဖြစ် စစ်တပ်ရဲ့ အဆိုပြုချက်နဲ့ နိုင်ငံတကာတုံ့ ပြန်မှုတွေအပေါ် လေ့လာဆန်းစစ်ခြင်း”ဆိုတဲ့ အမည်နဲ့ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်ကို မကြာခင်ကမှ တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။

တရားဝင် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်း မခံရတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်အနေနဲ့ ဒီမိုကရေစီ နည်းကျ တရားဝင်ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ နိုင်ငံတော်သမ္မတကို အင်အားသုံးဖမ်းဆီးထိန်းချုပ် ထားဖို့ ဘယ်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေစည်းမျဉ်း ဒါမှမဟုတ် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေတို့ကမှ ခွင့်ပြုထားခြင်း မရှိကြောင်း၊ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ တရားမဝင် စစ်အာဏာသိမ်းမှုလုပ်ရပ်ကို နိုင်ငံတော်အစိုးရနဲ့ တိုင်းပြည်အပေါ် သစ္စာဖောက်ခြင်းလို့စာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်မယ်လို့ သံအမတ်ကြီးက ပြောပါတယ်။

မတရားအာဏာသိမ်းထားတဲ့ စစ်တပ်အနေနဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ သော်လည်းကောင်း၊ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းကျ သော်လည်းကောင်း တရားဝင်မှု မရှိတဲ့အပြင် မြန်မာပြည်သူကိုလည်း ကိုယ်စားမပြုဘူးလို့လည်း သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းကပြောပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က စတင်ပြီး နိုင်ငံ့အာဏာကို တရားမဝင်လုယူထားတဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ သက်တမ်း ၂ နှစ်ပြည့်သွားပြီဖြစ်လို့ ၂၀၀၈  ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို ကာလုံအဖွဲ့အစည်းထံ ပြန်လည်အပ်နှံရမှာ ဖြစ်ပေမဲ့ တိုင်းပြည်ဟာ သာမန်မဟုတ်တဲ့ အခြေအနေမှာရှိနေဆဲဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ဥပဒေချိုးဖောက်ပြီး နောက်ထပ် ၆ လ သက်တမ်းတိုးခဲ့ပါတယ်။

အာဏာသိမ်း ၂ နှစ်တာအတွင်း စစ်တပ်ဟာ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြတဲ့ပြည်သူတွေကို သေနတ်နဲ့ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်၊ မတရားဖမ်းဆီးညှဉ်းပန်းနှိပ်စက် ဥပဒေမဲ့ကွပ်မျက်တာတွေ ပြုလုပ်ခဲ့သလို အရပ်သားတွေကို လူအစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ် လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်၊ ရွာလုံးကျွတ် မီးရှို့ဖျက်ဆီးနေတာဖြစ်ပါတယ်။

စစ်တပ်ကျူးလွန်လျက်နေတဲ့ ပြစ်မှုတွေဟာ လူသားမျိုးနွယ်စုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုနဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်ကြောင်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်အာဏာရှင်လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်အောင် ရုန်းထွက်စေနိုင်ဖို့နဲ့ ကြီးလေးတဲ့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုတွေ ကျူးလွန်ထားတဲ့ စစ်တပ်ကို အပြစ်ပေးအရေးယူကာ တာဝန်ခံမှု ရှိစေနိုင်ရေးဆောင်ရွက်ဖို့ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းကို မြန်မာသံအမတ်ကြီးက တိုက်တွန်းပါတယ်။

အလားတူ အထူးအစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူ တွမ်အန်ဒရူးစ်ကလည်း အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ဟာ တရားဝင်မှုအလျဉ်းမရှိကြောင်း၊ စစ်တပ်က အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပကာ တရားဝင်မှုရရှိနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းနေတဲ့အပေါ် နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ ငြင်းဆန်ကန့်ကွက်ဖို့နဲ့ စုပေါင်းအင်အားဖွဲ့ပြီး အာဏာသိမ်းစစ်တပ်အပေါ် ထိရောက်တဲ့ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုတွေ ချမှတ်ဖို့ တိုက်တွန်းပြောသွားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်နဲ့ ဆက်နွှယ်တဲ့ နိုင်ငံတွေ အနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်အပေါ် ပြန်လည်ချင့်ချိန်စဉ်းစားကာ စစ်တပ်နဲ့ ကင်းကွာအောင် နေသင့်ကြောင်းနဲ့ တရားဝင်မှု ခိုင်မာအားကောင်းတဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကို ထောက်ခံအားပေးသင့်ကြောင်းလည်း တွမ်အန်ဒရူးစ်က ပြောပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ ဗြိတိန်အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဘာဘရာဝုဒ်ဝပ်ဒ်ကလည်း  မြန်မာပြည်စစ်အာဏာသိမ်း ၂ နှစ်ပြည့်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သီးသန့်ရုပ်သံကနေ သတင်းစကားပါးရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြည်သူပေါင်း ၁၇ သန်း လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီ လိုအပ်နေပေမယ့် လိုအပ်တဲ့ သူတွေဆီ အကူအညီအထောက်အပံ့တွေ အရောက်ပို့ဆောင်ရေးကို စစ်တပ်က တားဆီးပိတ်ပင်နေတယ်လို့ပြောပါတယ်။ 

မြန်မာစစ်တပ်က မြေပြင်မှာ ကျောင်းတွေကို ဗုံးကြဲ၊ ကျေးရွာတွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးနေပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်းမှာဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အရပ်သားပြည်သူ အသေအပျောက် ဒုတိယမြောက် အများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီးက ပြောပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကျော်ကြာ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုလျော့နည်းလာတဲ့ အခြေအနေကို စစ်တပ်က ပြောင်းပြန်ဖြစ်အောင်လုပ်ခဲ့သလို တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ မတည်ငြိမ်မှုတွေဖြစ်အောင် ဖန်တီးနေပြီး လူကုန်ကူးမှု ရှင်သန်လာအောင် ခွင့်ပြုပေးကာ၊ အခုဆိုလျှင် ကမ္ဘာ့မှာ မက်သာအဖက်တမင်း စိတ်ကြွမူးယစ်ဆေး အများဆုံး ထုတ်လုပ်သူ ဖြစ်လို့နေပြီဖြစ်ကြောင်းပြောပါတယ်။

လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲနေတဲ့မြန်မာစစ်တပ်ကို လေယာဉ်ဆီထောက်ပံ့ပေးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ အပါအဝင် တာဝန်ရှိသူတွေကို ယူကေနဲ့ မဟာမိတ်တွေက ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ် အရေးယူမှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ စစ်အုပ်စုကိုအထီးကျဖြစ်စေဖို့ ကုလသမဂ္ဂနဲ့အတူ အလုပ်လုပ်နေကြောင်း၊  မိမိတို့အနေနဲ့ မြန်မာပြည်သူပြည်သားတွေနဲ့အတူ ရပ်တည်နေကြောင်း၊ စစ်တပ်အနေနဲ့ တိုင်းပြည်အာဏာကို ပြည်သူတွေ လက်ထဲ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းအပ်နှံရမယ့် အချိန်တန်ပါပြီလို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံ သံအမတ်ကြီးကပြောပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်း ၂ နှစ်ပြည့်အထိမ်းအမှတ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီးနဲ့အတူ ရုပ်သံကနေ သတင်းစကားပါးရာမှာတော့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေနဲ့ နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းအသင်းတွေ ထိခိုက်ပျက်စီးသွားမှုတို့ရဲ့ အကျိုးဆက်ဟာ မြန်မာတနိုင်ငံတည်းအတွက်တင် ကြီးမားတာမဟုတ်ဘဲ ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေဆီကိုပါ ရိုက်ခတ်မှုရှိနေပါပြီ။

မြန်မာပြည်သူတွေဟာ စစ်တပ်ရဲ့ ဥပဒေမဲ့လုပ်ရပ်တွေကို အပြီးတိုင်ချုပ်ငြိမ်းဖို့နဲ့ နောင် အနာဂတ်မှာ အလားတူဖြစ်စဉ်မျိုး နောက်တစ်ကြိမ်ထပ်မဖြစ်အောင် ရှောင်လွဲနိုင်ဖို့ ခိုင်မာတဲ့ သံန္နိဋ္ဌာန်တွေ ချမှတ်ထား ပြီးဖြစ်တယ်၊ စစ်ကောင်စီရဲ့ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲတွေဟာ ဘယ်တော့မှ ပြဿနာ ဖြေရှင်းနိုင်မယ့်နည်းလမ်း မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းရဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်လို့ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းကပြောပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာရှင်လက်အောက်ကနေလွတ်မြောက်ဖို့၊ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူတွေတာဝန်ခံမှုရှိစေဖို့နဲ့ ထိရောက်မှုရှိတဲ့၊ အားလုံးပါဝင်ပြီး တာဝန်ခံမှုရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းအသင်းအပင်းတွေနဲ့ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်လာရေးအတွက် စစ်မှန်တဲ့ အသွင်ကူးပြောင်းရေးစတင်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းဆီက ထိရောက်တဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်တွေ လိုအပ်တယ်လို့ မြန်မာသံအမတ်ကြီးက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

Photo- Myanmar Mission