ကရင်နီ(ကယား)ပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့နယ်ကနေ ဖားဆောင်းမြို့နယ်ဘက် ဆက်သွယ်ထားတဲ့ လမ်းအားလုံးကို တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေက ရက်အကန့်အသတ်မရှိ  ပိတ်ထားလိုက်ပြီလို့ ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေထံက သိရပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာလဆန်းပိုင်းလောက်ကစပြီး လွိုင်ကော် - ဖားဆောင်းဘက်အသွားအလာတွေကို ပိတ်ထားခဲ့သလို ဇန်နဝါရီ ၁၂ ရက်ကစပြီးတော့လည်း လွိုင်ကော်ကနေ ဖရူဆိုမြို့၊ နန်းဖဲ-ဘောလခဲ- ထူးချောင်းလမ်းမကြီးကို  ခရီးသွားလာတာ ထပ်ပိတ်ထားလိုက်ပါတယ်။

ဇန်နဝါရီ ၁၂ ရက်ကစပြီး အခြေအနေပေါ်မူတည်ကာ ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ယာယီပိတ်ထားမှာဖြစ်တယ်လို့ ကရင်နီအမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ် တပ်ရင်း- ၁၆ က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာလဆန်းပိုင်း လမ်းမကြီးတွေကို ပိတ်ထားလိုက်လို့ ကုန်စည်းစီးဆင်းမှုတွေမရှိတော့ဘဲ ပြည်တွင်းထုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေကိုသာ အားကိုးရောင်းချရတဲ့ ဖားဆောင်းနဲ့ မယ်စဲမြို့နယ်က ကုန်စုံဆိုင်တွေ အတော်များများ ပိတ်ထားခဲ့ရပါတယ်။

ဖားဆောင်းမြို့နယ်က ဆိုင်ရှင်တဦးက “ဘာပစ္စည်းမှမရှိတော့ဘူး။ ဖောက်သည်ကားတွေလည်း၊ ဈေးဆိုင်ကားတွေလည်းမလာတော့လို့ ဆိုင်ကို ပိတ်ထားလိုက်ရတယ်”လို့ ပြောပါတယ်။

ဒါ့အပြင် နောက်ထပ်ဒေသခံ တဦးက  “သူတို့လမ်းမကြီးကိုပိတ်တာ တလနီးပါးရှိပြီ။ ဒါပေမဲ့ ဒေသခံ တချို့ကတော့ လမ်းကနေ သွားသေးတာ။ အဲဒါမနေ့ကစပြီး တောလမ်းကိုပါ ပိတ်လိုက်ပြီဆိုပြီး ထုတ်ပြန်တော့ အခြေခံစားကုန်ဈေးတွေ အကုန်တက်ကုန်တယ်။ ကြက်ဥတလုံး ၁၀၀၀ ပေးဝယ်တာတောင်မရှိတော့ဘူး။ အခုက အခြေခံစားကုန်အတွက် ထိုင်းနယ်စပ်ဘက်ကိုပဲ အားကိုးရတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ကရင်နီ(ကယား)ပြည်နယ် လွိုင်ကော်၊ ဒီးမော့ဆိုနဲ့ ရှားတောမြို့နယ်တွေမှာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေသလို စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း နယ်မြေစိုးမိုးဖို့ စစ်ကြောင်းထိုးတာတွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။

ဒါ့အပြင် လေကြောင်းကနေလည်း နေ့စဉ် တိုက်လေယာဉ်တွေ ပျံဝဲနေတဲ့အတွက်  ဒေသခံစစ်ရှောင်ကလေးတွေအပါအဝင် ဒေသခံပြည်သူတွေလည်း စိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေကြကာ စာသင်ကျောင်းတွေလည်း ပိတ်ထားရပါတယ်။ 

မြန်မာပြည်တွင်းမှာ ဒေါ်လာဈေး အဆမတန်မြင့်တက်လာတဲ့ အကျိုးဆက်ကြောင့် အိမ်သုံးဆေးဝါးတင်သွင်းနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ဖြန့်ချိဈေးနှုန်းဟာ အရင်က ထက် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာတဲ့အပြင် တချို့ကုမ္ပဏီတွေက အရောင်းကိုပါ ရပ်နားထားကြတယ်လို့ လက်လီ၊လက်ကားဖြန့်ဖြူးပေးနေတဲ့ ဆေးဝါးအရောင်းဆိုင်ကြီးတွေက ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံခြားသုံးငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာတန်ဖိုးက စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုကြောင့် ပြည်တွင်း နိုင်ငံခြားငွေကြေးဈေးကွက်မှာ တစစနဲ့ မြင့်တက်လာရာ  ဇူလိုင် ၂၁ မှာ အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာတန်ဖိုးက မြန်မာငွေ ၂၄၀၀ လောက် ရှိလာတာပါ။

ဒီအကျိုးဆက်က အမေရိကန်ဒေါ်လာကို အခြေပြုပြီး တင်သွင်းနေရတဲ့ ကုန်စည်တွေအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိလာပြီး စားသုံးသူတွေဟာ ဒီဒဏ်ကို ခံနေရပါတယ်။

ရန်ကုန်အခြေစိုက် အိမ်သုံးဆေးဝါး လက်လီလက်ကားရောင်းချပေးနေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တဦးက “ဆေးဝါးတွေရဲ့ ဈေးနှုန်းက ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း လောက်တက်သွားတယ်။ ဒါကုမ္ပဏီတွေဘက်က တက်သွားတဲ့ ဈေးပါ။ တချို့ ကုမ္ပဏီတွေဆိုရင် အရောင်းတွေပါ ပိတ်ထားကြတယ်။ ကျနော်တို့က ဘာမျှ လုပ်ခွင့်မရှိပါဘူး။ သူတို့က ဈေးတက်တယ်လို့ဆိုရင် ကျနော်တို့က သူတို့ တက်ဈေးအတိုင်း လိုက်ဝယ်ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြဿနာက ကုမ္ပဏီက ဈေးတက်လို့ ကျနော်တို့က လိုက်တက်လို့ မရပါဘူး။ ကျနော်တို့က တက်ဈေး လိုက်ရောင်းလို့မရဘူး။ သူတို့ တက်လိုက်ပေမယ့် တကယ်တမ်း စားသုံးသူကို ဈေးတက်ပြီး လိုက်ရောင်းလို့မရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့က တက်ဈေးမရဘူး။ အမြတ်လည်း မရဘူး။ ရောင်းရှုံး၊ ရောင်းရှုံး ဖြစ်နေပြီး လုံးပါး ပါးနေရတယ်။ ဒါက လက်ရှိ ကျနော်တို့ရဲ့ အခြေအနေပါ” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

ဒါကြောင့် ရန်ကုန်မြို့ရှိ အိမ်သုံးဆေးဝါးအရောင်းဆိုင်ကြီးတွေမှာ ငွေကြေးတတ်နိုင်တဲ့သူတွေက ဆေးဝါးတွေကို အနည်းဆုံး သုံးလေးလစာလောက်ကြိုပြီး ဝယ်ယူလာတာကြောင့် တချို့ဆိုင်တွေက အကန့်အသတ်နဲ့ ရောင်းချပေး‌သလို တချို့ကလည်း လက်ကျန်ရှိသလောက် ရောင်းချပေးနေကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ရန်ကုန်မြို့နေ အိမ်ရှင်မတဦးက “အခုဆေးဝါးတွေက ဈေးတက်လာတော့ ကြိုပြီး ဝယ်လှောင်ထားတဲ့ သူတွေကလည်း ရှိလာတယ်။ အရင် ကိုဗစ်လှိုင်းမိခဲ့တုန်းကလိုပေါ့။ ရှိတဲ့သူတွေက မတရားဝယ်ယူသွားတော့ တကယ်လိုအပ်ပြီး ဝယ်တဲ့အခါ ဈေးကွက်မှာ ရှာရခက်လို့ အသက်တွေ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတာတွေ ရှိခဲ့တယ်လေ။ အခုလည်း ဈေးတက်ပြီဟေ့လို့ ကြားတာနဲ့ ပြေးဝယ်ကြပြီ။ အဲ့တော့ ဆေးဝါးအရောင်းဆိုင်တွေက ကိုယ်ချင်းစာစိတ်ကလေးထားပြီး ရောင်းပေးကြဖို့ပါ” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

အိမ်သုံးဆေးဝါးမျိုစုံ ဖြန့်ဖြူးပေးနေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တဦးကတော့ ရပ်ကွက်တွေအတွင်းမှာ တနိုင်တပိုင် ဖွင့်လှစ်ရောင်းချနေတဲ့ ဆေးဆိုင်ငယ်တွေမှာ ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှုမရှိရအောင် ဦးစားပေးအဆင့်နဲ့ ရောင်းချပေးနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“ကျနော်တို့ဆီမှာ order တွေက အမှတ်စဉ်တွေနဲ့ သွားရတာပါ။ ချက်ချင်းလာ ချက်ချင်းယူလို့ ရချင်မှ ရလိမ့်မယ်။ ဘာလို့ဆို ကျနော်တို့ဆီမှာ royal customer lists တွေ ရှိလို့ပါ။ သူတို့က ပုံမှန် အမြဲတမ်း တဆိုင်လုံးစာအတွက် ဝယ်နေကြ customer တွေလေ။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့က ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့လိုတယ်။ အဲ့လိုမှ မလုပ်လို့ရှိရင် ရပ်ကွက်တွေထဲက စားသုံးသူတွေအဖို့ ဆေးပြတ်လပ်သွားလိမ့်မယ်။ အဲ့လိုမျိုးတွေတော့ ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ဆီမှာတော့ stock ပစ္စည်း လက်ကျန်ရှိသေးရင် ရမယ်။ မကျန်ရင်တော့ မရဘူး။ အဲ့ဒါတွေက ကျနော်တို့ ထိန်းထားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကုမ္ပဏီဘက်က မရလို့ ကျနော်တို့ ရောင်းမပေးနိုင်တာ။”

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိသုံးစွဲနေတဲ့ အိမ်သုံးဆေးဝါးတွေရဲ့ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ပြည်ပနိုင်ငံတွေဆီက တင်သွင်းနေရတာဖြစ်ပြီး တရားဝင်တင်သွင်းတဲ့ ပမာဏက ပျမ်းမျှ တနှစ်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၆၀၀ ကျော်ဖိုး ရှိတာပါ။

စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ဗဟိုဘဏ်က အမေရိကန်ဒေါ်လာ လိုအပ်ချက်ရှိနေတဲ့ အိမ်သုံးဆေးဝါး အပါအဝင် စက်သုံးဆီ နဲ့ စားအုန်းဆီ ကဏ္ဍတို့အတွက် နိုင်ငံခြားငွေရောင်းဝယ်ခွင့်လုပ်ငန်း (AD) လိုင်စင်ရှိတဲ့ ဘဏ်တွေကတဆင့် နိုင်ငံခြားငွေ ရောင်းချပေးနေတယ်လို့ ပြောဆိုထားပေမယ့် ဈေးကွက်မှာတော့ ဈေးနှုန်းကြီးမြှင့်လာတဲ့အပြင် ပစ္စည်းပြတ်လပ်မှု ရှိလာမှာကို စားသုံးသူတွေက စိုးရိမ်နေရပါတယ်။