ကလေးတိုင်း ဘေးကင်းတဲ့သောက်သုံးရေ ရရှိရေး လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်သူ စောသေဂေမူး (ခ)သေဖိုး ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ပဒိုမန်းရှာလားဖန်း လူငယ်ခေါင်းဆောင်ဆု ချီးမြှင့်လိုက်ပါတယ်။
စောသေဂေမူးဟာ ကရင်နယ်နဲ့ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တလျှောက်မှာ နေထိုင်တဲ့သူတွေ သန့်ရှင်းပြီး ဘေးကင်းကျန်းမာတဲ့ သောက်သုံးရေတွေ ရရှိရေးတွက် လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်သူဖြစ်ပြီး ကရင်ပြည်နယ် နယ်စပ်တလျှောက်က လူတိုင်း သန့်ရှင်းတဲ့ ဘေးကင်းတဲ့ သောက်သုံးရေ ရရှိအောင် လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေသူ ဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ရဲ သန့်ရှင်းဘေးကင်းတဲ့ သောက်သုံးရေ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုကြောင့် ကရင်ပြည်နယ်နဲ့ ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်တလျှောက်မှာ လူပေါင်း ၄၀၀၀၀ ထက်မနည်း အကျိုးခံစားရပြီး လူငယ်တွေအတွက် အတုယူသင့်တဲ့သူဖြစ်လို့ ဒီဆုကို ချီးမြှင့်တာဖြစ်ကြောင်း ဖန်းဖောင်ဒေးရှင်းက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
စောသေဂေမူးဟာ အသက် ၂၉ နှစ်ရှိပြီး သူဟာ သန့်ရှင်းဘေးကင်းတဲ့ သောက်သုံးရေ ရရှိရေးလှုပ်ရှားမှုကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်က စတင်လုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကရင်ပြည်နယ်အတွင်းနဲ့ ထိုင်းနယ်စပ်တလျှောက်ကမှာ သောက်ရေသန့် ရေစစ်စက်ကြီး စက်ငယ် ၁၀၀ လောက် တပ်ဆင်ပေးထးပြီး ဖြစ်ကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ဒီသောက်သုံးရေသန့်စက်ကြီးကို ၁၀ လုံးကျော် တပ်ဆင်ပေးထားပြီးပြီ။ အဲဒီစက်ကြီးတွေက တရက်ကို သောက်ရေသန့် လီတာ ၂၀၀၀ ထုတ်ယူနိုင်တယ်။ ပြီးတော့ တရက် လီတာ ၁၀၀၀ လောက် ထုတ်နိုင်တဲ့ ရေသန့် ရေစစ်စက်ကြီးတွေ ၁၀ ကျော်။ ဒီစက်တွေဟာ လျှပ်စစ်မီး အသုံးပြုစရာ မလိုဘူးပေါ့နော်။ Gravity အကို သုံးတာပေါ့နော်။ နောက် ဒီလူ လေး ငါးရာ သောက်သုံးနိုင်တဲ့ WATER ROLL ကတော့ ကျနော်တို့ ပေးတာ သုံး လေးဆယ် တပ်ဆင်ပေးထားပြီး ဖြစ်တယ်။”
စောသေဂေမူးဟာ ကရင်ကျောင်းသားများ ကွန်ရက် (KSNG) အဖွဲ့ဝင်တဦးဖြစ်သလို အာဆီယံ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ လူငယ်ခေါင်းဆောင် ကောလိပ်သင်တန်းမှာ ရွေးချယ်ခံရပြီး အဲဒီသင်တန်းကနေတဆင့် ဒေသအတွက် လုပ်ဆောင်ရတာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အခု ပဒိုမန်းရှာလားဖန်း လူငယ်ခေါင်းဆောင်ဆု ရရှိတဲ့အပေါ် ဒါဟာ သူ့ကိုပေးတာမဟုတ်ဘဲ ကွန်မြူနတီက လူတွေအားလုံးကို ပေးတာဖြစ်သလို ဒီလို ရရှိတဲ့အတွက်လည်း အလုပ်ဆက်လုပ်နိုင်ဖို့ ခွန်အားဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ကျနော့်ကို ရွေးချယ်တဲ့အတွက် ကျေးဇူးအထူးတင်ပါတယ်။ သူတို့အနေနဲ့ ကျနော်တို့လုပ်ငန်းကို ဆက်လက်ပံ့ပိုးဖို့ စိတ်အားထက်သန်သလို ကျနော်တို့လုပ်ငန်းကို တန်ဖိုးထားပြီး ချီးမြှင့်တဲ့အတွက် ဝမ်းသာတယ်။ ကျေးဇူးလည်းတင်ပါတယ်။ တဆက်တည်းမှာပဲ ကျနော်တို့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် ညီကိုမောင်နှမတွေကိုလည်း ကျေးဇူးတင်တယ်။ ဒီဆုရရှိတာက ကျနော်တယောက်တည်း မဟုတ်ဘဲ အားလုံးက ဒီချီးမြှင့်မှုကို ရရှိတာဖြစ်တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။”
ဒီဆုချီးမြှင့်ငွေ ဒေါ်လာ ၄၀၀၀ ကို မနက်ဖြန် ဩဂုတ်လ ၁၂ ရက်နေ့မှာ ကျရောက်မယ့် ၇၂ နှစ်မြောက် ကရင့်အာဇာနည်နေ့မှာ ပေးအပ်ချီးမြှင့်မှာဖြစ်ပြီး ပဒိုမန်းရှာရဲ့သားကြီး စောစေးစေးက ပေးအပ်သွားမယ်လို့ ဖန်းဖောင်ဒေးရှင်းက ကြေညာပါတယ်။
ဘားအံခရိုင်၊ ညာလီအားထာမှာ ကျင်းပပြုလုပ်မယ့် ၇၂ နှစ်မြောက် ကရင့်အာဇာနည်နေ့မှာ ဒီဆုကို ချီးမြှင့်မှာဖြစ်ပြီး သူကိုယ်တိုင် တက်ရောက်ဆုယူမှာဖြစ်ကြောင်းလည်း စောသေဂေမူးက ပြောပါတယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွက် ပဒိုမန်းရှာလားဖန်း လူငယ်ခေါင်းဆောင်ဆုကို ကရင်ပြည်နယ်၊ ကော့ကရိတ်မြို့က ရပ်ရွာအသိုက်အဝန်းအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးရေးနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ စောမင်းခလိန်းက ရရှိခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပဒိုမန်းရှာလားဖန်း လူငယ်ခေါင်းဆောင်ဆုဟာ မိမိကိုယ်ကျိုးအတွက် မကြည့်ဘဲ ကရင်အမျိုးသား တိုးတက်ရေးအတွက် ပညာရေး၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ စတဲ့ ကရင်လူမျိုးအရေးအတွက် စွမ်းစွမ်းတမံ လုပ်ဆောင်ပေးသူ အသက် ၃၅ နှစ်အောက် ကရင်လူငယ်တွေကို နှစ်စဉ် ဂုဏ်ပြုချီးမြှင့်တဲ့ဆု ဖြစ်ပါတယ်။
လုပ်ကြံခံခဲ့ရတဲ့ ကေအန်ယူခေါင်းဆောင် ပဒိုမန်းရှာလားဖန်းရဲ့ သားသမီးတွေက ဖန်းဖောင်ဒေးရှင်းကို တည်ထောင်ပြီး ပဒိုမန်းရှာ လူငယ်ခေါင်းဆောင်ဆုကို ၂၀၀၈ ခုနှစ်ကစပြီး နှစ်စဉ် ပေးအပ်ချီးမြှင့်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြည်သူလူထုကို အမှန်တကယ်ကိုယ်စားပြုတဲ့ နိုင်ငံအဆင့် လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်အသစ်တရပ် ပေါ်ပေါက်ဖို့ လိုအပ်နေပြီလို့ လွတ်လပ်သော နိုင်ငံအဆင့် လူ့အခွင့်အရေးဌာနဆိုင်ရာ အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းများအလုပ်အဖွဲ့ (မြန်မာ)နဲ့ မြန်မာအရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းတွေက ပူးတွဲထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။
၂၀၁၁ ခုနှစ် ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက် ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ နိုင်ငံအဆင့် မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင် (MNHRC) ဟာ နိုင်ငံအဆင့်လူ့အခွင့်အရေးဌာနတွေ လိုက်နာရမယ့် ပါရီအခြေခံမူ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးစံချိန်စံနှုန်းတွေနဲ့ ကိုက်ညီမှု မရှိတဲ့အပြင် သီးခြားလွတ်လပ်မှု မရှိတဲ့အတွက် ဒီနေ့အထိလည်း နိုင်ငံတကာနဲ့ ပြည်တွင်း လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့တာကို ခံနေရဆဲဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ စစ်အုပ်စုက အာဏသိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံတဝန်းက ပြည်သူတွေအပေါ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ အကြမ်းဖက် ထိုးစစ်ဆင်တာ၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်တာတွေကို နိုင်ငံအနှံ့ပြုလုပ်နေပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် (MNHRC) ဟာ ကန့်ကွက်ရှုတ်ချမှုမလုပ်ဘဲ စစ်အုပ်စုနဲ့ ဆက်လက်ရပ်တည်နေတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အထူးသဖြင့် ၂၀၂၁ ခု ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်နေ့ကစပြီး အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းတွေက စစ်အုပ်စုရဲ့ အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းမှုနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို ရှုတ်ချကန့်ကွက်ဖို့ အကြိမ်ကြိမ်တောင်း ဆိုခဲ့ပေမယ့် MNHRC အနေနဲ့ အဲဒီတောင်းဆိုချက်တွေကို လျစ်လျူရှုကာ စစ်အုပ်စုနဲ့ ဆက်လက်ရပ်တည်နေခဲ့ကြောင်း ထောက်ပြပါတယ်။
MNHRC စစ်အုပ်စုရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ အကျဉ်းထောင်တွေကို ဟန်ပြစစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ်ပြီး အကျဥ်းချခံထားရတဲ့ နစ်နာသူများအပေါ် ငွေကြေးအမြတ်ထုတ် ချိုးဖောက်မှုများကိုလည်း ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ကျူးလွန်နေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဒေသတွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဖိုရမ်တွေနဲ့ အစည်းအဝေးတွေကို မြန်မာပြည်ကိုယ်စားပြု လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်အဖြစ် အရှက်တရား ကင်းမဲ့စွာ ဆက်လက်ကိုယ်စားပြု တက်ရောက်နေပြီး စစ်အုပ်စုရဲ့ နိုင်ငံရေး တရားဝင်မှု ရရှိလာရေးအတွက် နိုင်ငံတကာမှာ ဝါဒဖြန့်ချိရေး ယန္တရားအဖြစ် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ထောက်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင် (MNHRC) ရဲ့ ရပ်တည်ချက်၊ လုပ်ရပ်တွေဟာ မြန်မာပြည်သူလူထုရဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ အရေးတော်ပုံကို ထိခိုက်ဆုတ်ယုတ်စေတဲ့အပြင် နိုင်ငံတကာ စံချိန်စံနှုန်းတွေနဲ့ မညီဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါ့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို အမှီအခိုကင်းကင်း လွတ်လပ်မျှတစွာ ကာကွယ်၊ မြှင့်တင်ပေးနိုင်တဲ့ နိုင်ငံအဆင့် လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် အသစ်တရပ်နဲ့ အစားထိုးဖို့ အရေးတကြီး လိုအပ်နေပြီလို့ ထောက်ပြထားပါတယ်။
ပြည်သူတွေအနေနဲ့လည်း စစ်အုပ်စုရဲ့ ထောက်တိုင်ဖြစ်တဲ့ MNHRC ကို ကန့်ကွက်ရှုတ်ချပြီး လူ့အခွင့်အရေး စံချိန်စံနှုန်းတွေကို လေးစားလိုက်နာတဲ့ နိုင်ငံအဆင့် လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် အသစ်တရပ် ပေါ်ပေါက်လာရေး ပါဝင်အားဖြည့်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
အမျိုသားညီညွတ်ရေးအစိုရ (NUG) အနေနဲ့လည်း MNHRC ကို ဖျက်သိမ်းပြီး ပြည်ထောင်စုလူ့အခွင့် အရေးကော်မရှင် အသစ်တရပ်ကို ဖွဲ့စည်းထူထောင်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ရက်ပေါင်း ၅၅၁ ရက်အတွင်း အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုဟာ ကလေးသူငယ် အပါအဝင် အပြစ်မဲ့ပြည်သူဦးရေ ၂,၀၀၀ ကျော်ကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး သူတို့ရဲ့ ရုပ်သေးတရားရုံးမှ မတရားစီရင်အမိန့်ချမှတ်ထားတဲ့ ဒီမိုကရေစီအရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ၄ ဦးကိုလည်း သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းဖို့ ကြိုးပမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်တဲ့ အရပ်သားအယောက် ၁၁,၉၀၀ ကျော်ကိုလည်း စစ်အုပ်စုက ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားပါတယ်။
