အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီခန့်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင် ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက ထိုင်းနိုင်ငံကို လာရောက်ခဲ့တဲ့ ခရီစဉ်ဟာ ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ တရားဝင်တွေ့ဆုံတာမဟုတ်ဘူးလို့ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ပရယုဒ်ကျန်အိုးချားက ပြောပါတယ်။
ဝန်ကြီးချုပ်ဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက် ညနေက ထိုင်းအမျိုးသားရဲဌာနချုပ် အစည်းအဝေးခန်းကနေထွက်အလာ သတင်းထောက်တွေရဲ့ အမေးကို ခုလိုဖြေကြားခဲ့တာပါ။
“ဒါဟာတရားဝင်တွေ့ဆုံတာ မဟုတ်ပါဘူး။ နားလည်လား၊ ကိစ္စတိုင်းကို လာမမေးနဲ့၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အလုပ်ပဲ။ သူ့အလုပ် သူလုပ်နေတယ်။ တို့က မိတ်ဆွေနိုင်ငံအနေနဲ့ သူပြောတာကို နားထောင်ပေးရမယ်။ တို့က အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်ခုအနေနဲ့ အချင်းချင်း အားပေးရမယ်၊ အရာရာအဆင်ပြေစေဖို့ အားပေးစကားတွေပြောလိုက်တယ်။”
မြန်မာစစ်ကောင်စီကတော့ ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ဟာ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ ဖိတ်ခေါ်ချက်အရ ထိုင်းနိုင်ငံကို သွားရောက်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ရော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ပါ တွေ့ဆုံခဲ့တယ်လို့ နိုင်ငံပိုင်သတင်းတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်းအစိုးရကတော့ ဒီသတင်းကို တရားဝင် ထုတ်ပြန်ခြင်းမပြုခဲ့ပါဘူး။
လတ်တလော မြန်မာနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံတကာရဲ့စောင့်ကြည့်ခြင်းကို ခံနေရတဲ့နိုင်ငံဖြစ်တာ ကြောင့် ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ထိုင်းကိုလာတဲ့ကိစ္စ ဖုံးဖိထားတာဟာ လူတွေကို လိုရာအမျိုးမျိုးဆွဲတွေး စေနိုင်တယ်လို့ ထိုင်းနိုင်ငံလူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့မှ နိုင်းဆူနိုင်း ဖားဆုခ်က ထိုင်း ပီဘီအက်စ်သတင်းမှာ ပြောပါတယ်။
အာဏာသိမ်းအစိုးရရဲ့ ဝန်ကြီးကို ထိုင်းနိုင်ငံထဲအဝင်ခံလိုက်တာဟာ နိုင်ငံတကာ အမြင်မှာ ထိုင်းဟာ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုကို လက်ခံလိုက်တဲ့ ပထမဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သွားရာရောက်ကြောင်း၊ အာဆီယံနိုင်ငံက မြန်မာရွေးကောက်ပွဲပြန်ကျင်းပဖို့ အကြံပြုတာဟာ လည်းသူများနိုင်ငံအတွင်းရေးကို စွက်ဖက်ရာကျပြီး မြန်မာပြည်သူလူထုရဲ့ ဆန္ဒကိုလည်း ဆန့်ကျင်ရာကျတယ်လို့ နိုင်းဆူနိုင်းက ပြောပါတယ်။
မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်းကိစ္စမှာ အမေရိကန်က အတိအလင်းကန့်ကွက်ထားတာကြောင့် ထိုင်း နိုင်ငံက မြန်မာစစ်အာဏာသိမ်းအစိုးရကို ထောက်ခံရင် အမေရိကန်နဲ့ ဆက်ဆံရေးလျော့သွားမှာ ကိုလည်း ထိုင်းပြည်သူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအစိုးရကလည်း စစ်ကောင်စီအစိုးရဖြစ်ပြီး ကျောင်းသား ပြည်သူတွေရဲ့ ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြမှုတွေ ရင်ဆိုင်နေရတာကြောင့် ထိုင်းအစိုးရနဲ့ မြန်မာ စစ်ကောင်စီ အစိုးရဟာ အတူတူဘဲလို့လည်း လူမှုကွန်ရက်မှာ ဝေဖန်နေကြပါတယ်။
Photo-DSINFO
ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် အာဏာသိမ်းမြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် နောက်ထပ် ၆ ယောက်ကို ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ် အရေးယူလိုက်တယ်လို့ ယူကေနိုင်ငံက ကြေညာပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၁ နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေမှာ တာဝန်ရှိတယ်ဆိုပြီး ဒဏ်ခတ်အရေးယူလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
အရေးယူခံရသူ ၆ ယောက်ကတော့ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်၊ စစ်ကောင်စီအတွင်းရေးမှူး ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး အောင်လင်းဒွေး၊ ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရဲဝင်းဦး၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး တင်အောင်ဆန်း၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးမောင်မောင်ကျော်နဲ့ ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီးမိုးမြင့်ထွန်းတို့ကို ဖြစ်ကြပါတယ်။
ယူကေရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ပိုင် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ကုန်သွယ်စီးပွား မလုပ်နိုင်အောင် နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်ရေးဌာနအနေနဲ့ တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်တယ်လို့ ယူကေရဲ့ ကြေညာချက်မှာဖော်ပြပါတယ်။
စစ်အစိုးရကိုသွယ်ဝိုက် အထောက်အပံဖြစ်စေတဲ့ ယူကေရဲ့ အကူအညီတွေကို ရပ်ဆိုင်းဖို့နဲ့ အဆင်းရဲဆုံးနဲ့ အလိုအပ်ဆုံးမြန်မာပြည်သူတွေ အသုံးပြုနိုင်အောင် ပြန်ပြီး အာရုံစိုက် ကူညီဖို့ လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ယူကေအနေနဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်တွေအားလုံးကို ပစ်မှတ်ထားအရေးယူမှုတွေ ပြုလုပ်ဖို့ လျာထားတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။
“ဒီနေ့ အရေးယူမှုတွေပြုလုပ်လိုက်တဲ့အစီအစဉ်ဟာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေမှာ တာဝန်ရှိသူတွေ တာဝန်ခံရမယ်ဆိုတာနဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အစိုးရကို အာဏာပြန်လွှဲကိုလွှဲပေးရမယ်ဆိုတာ စစ်အစိုးကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သတင်းစကားပါးလိုက်တာပဲ” လို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါမနစ်ရက်ဘ်က ပြောပါတယ်။
မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ခွင့် အခွင့်အရေးတွေအတွက် ယူကေအနေနဲ့ မိတ်ဘက်နိုင်ငံတွေနဲ့ အတူ နီးကပ်စွာ ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ မြန်မာပြည်သူတွေကို သတင်းစကားပါးလိုတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ယူကေနိုင်ငံဟာ မကြာသေးခင်ကပဲ အာဏာသိမ်းမြန်မာစစ်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်တွေဖြစ်တဲ့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြထွန်းဦး၊ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး စိုးထွဋ်နဲ့ ပြည်ထဲရေးဒုဝန်ကြီး ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး သန်းလှိုင်တို့ ၃ ယောက်ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ ထိန်းချုပ်တာနဲ့ ခရီးသွားလာမှု ကန့်သတ် ထိန်းချုပ်တာတွေလုပ်ပြီး ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ် ။
ယူကေနိုင်ငံဟာ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် အပါအဝင် မြန်မာစစ်တပ်ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင် ၁၆ ယောက်အပေါ် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လူ့အခွင့်ရေးချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အရင်ကတည်းကလည်း အရေးယူဒဏ်ခတ်ထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
Photo - DSINFO
မြန်မာရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ၁၀၀၀ ကျော်ကို မလေးရှား အာဏာပိုင်တွေက မြန်မာရေတပ် စစ်သင်္ဘာနဲ့ နေရပ်ပြန်ပို့ လိုက်တဲ့အပေါ် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်မိတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်ရေး အထူးသံတမန်တွေ၊ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပူးပေါင်း ကြေညာပါတယ်။
အသက် ၃ နှစ် အရွယ်ကလေးငယ်နဲ့ အရွယ်မရောက်သေးသူတွေအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံသား ၁၀၈၆ ယောက်ကို ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ ရက်နေ့မှာ မလေးရှားလဝက က ပြန်ပို့ခဲ့ပါတယ်။ ကွာလာလမ်ပူတရားရုံးက ဥပဒေကြောင်းအရ သုံးသပ်ပြီး အဆိုပါ ပြန်ပို့တဲ့ကိစ္စကို ဆိုင်းငံ့ထားဖို့ အမိန့် ထုတ်ထားတဲ့ကြားက ခုလို့ ပြန်ပို့လိုက်တာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့က စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးတွေနဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်တွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ချိုးဖောက်ခံနေရချိန်မှာ ခုလို ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေကို ပြန်ပို့တာကို စိုးရိမ်ပူပန်မိတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂကျွမ်းကျင်သူ အရာရှိတွေက ထုတ်ဖော်ပြောပါတယ်။ အဆိုပါ နေရပ်ပြန်ပို့ခံရတဲ့ မြန်မာတွေဟာ လဝက ဥပဒေကို ချိုးဖောက်ခဲ့တာကြောင့် မလေးရှား အကျဉ်းထောင်မှာ အချိန်ကြာမြင့်စွာ နေထိုင်ခဲ့ရသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ်တွေအနေနဲ့ အခြေအနေကို အနီးကပ်ဆက်လက် စောင့်ကြည့်နေပြီး မလေးရှားအာဏာပိုင်တွေအနေနဲ့ ကျန်ရှိနေတဲ့ ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေကို ဆန်းစစ်ပြီးလိုအပ်တဲ့အကာအကွယ်တွေပေးဖို့ကိုလည်း တိုက်တွန်း တောင်းဆိုပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသား ၁၀၈၆ ယောက်ကို ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်တဲ့ တပ်မတော်စစ်ရေယာဉ်တွေဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ ရက် မလေးရှားစံတော်ချိန် ညနေ ၅ နာရီ ၄၀ မိနစ်မှာ လူမွတ် (Lumut) ရေတပ်ဆိပ်ကမ်းမှ ပြန်လည်ထွက်ခွာလာခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာရေပြင်မှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဆက်လက်ခုတ်မောင်း နေတယ်လို့ တပ်မတော်က မနေ့က သတင်းထုတ်ပါတယ်။
စစ်ရေယာဉ်နဲ့လိုက်ပါလာသူတွေအထဲက ဖျားနာရောဂါ၊ ချောင်းဆိုးရောဂါ၊ အထွေထွေရောဂါရှိတဲ့ လူနာ ၅၉ ယောက်ကို တပ်မတော် ဆေးအဖွဲ့ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပေးခဲ့တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဆိုပါ စစ်ရေယာဉ်ဟာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာမယ်လို့ သိရပါတယ်။
PHOTO-DSINFO
ကမ္ဘာတဝန်းမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ခံရပြီး သေဆုံးသူစုစုပေါင်း ၂ သန်းခွဲ ကျော်လာခဲ့ပြီဖြစ်ကာ အမေရိကန်နဲ့ ဘရာဇီးနိုင်ငံတွေမှာ သေဆုံးမှု အများဆုံး ဖြစ်နေပါ တယ်။
တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ စုစုပေါင်း ၁၁၂ ဒသမ ၈ သန်း ကျေိာ်နဲ့ ရောဂါပြန်လည်သက်သာလာသူပေါင်း ၈၈ ဒသမ ၄ သန်းကျော် ရှိနေတာပါ။
ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အမြင့်ဆုံးနိုင်ငံတွေထဲမှာတော့ အမေရိကန်နိုင်ငံက ကူးစက်ခံရသူ ၂၉ သန်းနီးပါး၊ သေဆုံးသူ ၅ သိန်းကျော်၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံက ကူးစက်ခံရသူ ၁၁ သန်းကျော်၊ သေဆုံးသူ ၁ သိန်းခွဲကျော်၊ ဘရာဇီးနိုင်ငံက ကူးစက်ခံရသူ ၁၀ သန်းကျော်၊ သေဆုံးသူ ၂ သိန်း ၄ သောင်းကျော်စီနဲ့ ထိပ်ဆုံး ၃ နိုင်ငံအနေနဲ့ အသီးသီး ရပ်တည်နေပါတယ်။
အဲဒီ ၃ နိုင်ငံနောက်မှာတော့ ရုရှား၊ ယူကေနိုင်ငံတွေက ကူးစက်ခံရသူ ၄ သန်း ကျော်၊ ပြင်သစ်နဲ့ စပိန်နိုင်ငံတွေက ကူးစက်ခံရသူ ၃ သန်းကျော်၊ အီတလီ၊ တူရကီ၊ ဂျာမနီ၊ ကိုလံဘီယာ၊ အာဂျင်တီးနားနဲ့ မက္ကဆီကိုနိုင်ငံတွေက ကူးစက်ခံရသူ ၂ သန်း ကျော်စီနဲ့ အသီးသီး ကူးစက်ခံထားရပါတယ်။
အဲဒီနောက်မှာတော့ ပိုလန်၊ အီရန်၊ တောင်အာဖရိက၊ ယူကရိန်း၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ပီရူး၊ ချက်သမ္မတနိုင်ငံတွေနဲ့အတူ နယ်သာလန်နိုင်ငံမှာပါ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အရ ေအတွက် ၁ သန်းကျော် လာခဲ့ပြီ ဖြစ်တာမို့ ခုချိန်ထိ ကမ္ဘာတဝန်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ခံရသူဦးရေ ၁ သန်း ကျော်လာခဲ့တဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၂၁ နိုင်ငံထိ ရှိလာခဲ့ပြီလို့ Worldometers ဝက်ဘ်ဆိုက်ဒ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ရောဂါဖြစ်ပွားမှုစတင်ရာ တရုတ်နိုင်ငံမှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အ ရေအတွက် ၈၉,၈၆၄ ယောက်၊ စုစုပေါင်း သေဆုံးသူ ၄,၆၃၆ ယောက်နဲ့ နိုင်ငံအလိုက် အမှတ်စဉ် ၈၄ နေရာထိ ကျဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။
အာရှဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေထဲမှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှု အမြင့် ဆုံး အိန္ဒိယ၊ တူရကီ၊ အီရန်နဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွေပြီးရင် အစ္စရေးနိုင်ငံက ရောဂါကူး စက်ခံရသူဦးရေ ၇ သိန်းကျော်၊ အီရတ်နိုင်ငံက ရောဂါကူးစက်ခံရသူဦးရေ ၆ သိန်းကျော်၊ ပါကစ္စတန်၊ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွေက ကူးစက်ခံရသူဦးရေ ၅ သိန်းကျော်စီနဲ့ အသီးသီးရှိနေပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက် ည ၈ နာရီအထိ ကိုဗစ်-၁၉ အတည်ပြု လူနာစုစုပေါင်း ၁၄၁,၈၁၆ ယောက်၊ သေဆုံးသူ ၃,၁၉၇ ယောက်နဲ့ ဆေးရုံက ဆင်းခွင့်ရသူ ပေါင်း ၁၃၁,၄၀၅ ယောက်ရှိပြီလို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန် ထားပြီး အာဆီယံနိုင်ငံတွေထဲမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုကြောင့် သေဆုံးမှု အများဆုံး ၃ နိုင်ငံထဲမှာ ပါဝင်နေပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံမှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ၂၉၁,၇၇၄ ယောက်နဲ့ သေဆုံးသူ ၁,၀၈၈ ယောက် ရှိပါတယ်။
စင်ကာပူနိုင်ငံကတော့ ရောဂါကူးစက်ခံရသူအရေအတွက် ၅၉,၈၉၀ ယောက်နဲ့ ခု ရက်ပိုင်း သေဆုံးသူအရေအတွက် ထပ်တိုးမလာဘဲ ၂၉ ယောက် ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူး စက်ခံရသူ အရေအတွက် ၂၅,၆၉၂ ယောက်နဲ့ သေဆုံးသူအရေအတွက် ၈၃ ယောက် ရှိနေပါတယ်။
ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ၂,၄၁၂ ယောက်နဲ့ သေဆုံးသူအရေအတွက် ခုရက်ပိုင်းမှာ တိုးမလာဘဲ ၃၅ ယောက် ရှိနေပြီး ဘရူ နိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ၁၈၅ ယောက်နဲ့ သေ ဆုံးသူ ၃ ယောက် ရှိနေတာပါ။
ကမ္ဘောဒီးယားနဲ့ လာအိုနိုင်ငံတွေမှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ အရေ အတွက် ၆၃၃ ယောက်နဲ့ ၄၅ ယောက်စီ အသီးသီးရှိနေပေမယ့် သေဆုံးလူနာ ခုချိန်ထိ မရှိသေးပါဘူး။
