ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ ဒီကေန႔ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၄၃၆ နဲ႔ ၅၉ (စ) အပါအ၀င္ အေရးပါတဲ့ပုဒ္မေတြ ျပင္ဆင္ဖို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မဲခြဲဆံုးျဖတ္ရာမွာ လိုအပ္တဲ့ ေထာက္ခံမဲ အေရအတြက္ မရဘဲ ရႈံးနိမ့္သြားပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ေရး လႊတ္ေတာ္မွာ မဲခြဲရႈံးနိမ့္သြားတဲ့အေပၚ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕ရဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြကုိ ဒီဗီြဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဦးေမာ္လင္း (ျပည္သူ႔အေရးဂ်ာနယ္၊ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္) “ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဖို႔ဆိုတာ ျမန္မာျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆႏၵလို႔ က်ေနာ္ျမင္တာပါ။ ၿပီးခဲ့တုန္းက ၄၃၆ ျပင္ဖို႔ လက္မွတ္ ၅ သန္းေလာက္ ထိုးတယ္။ တကယ္လို႔ မေက်နပ္လို႔ လူထုဆႏၵခံယူမယ္ဆိုရင္လည္း က်ေနာ္ယံုၾကည္တယ္ အခုမဲပံုးေထာင္လိုက္ ျပင္ခ်င္လား၊ မျပင္ခ်င္ဘူးလားဆိုရင္ ျပင္ခ်င္တဲ့ သူေတြက အမ်ားစုကေပါ့။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ သေဘာဆႏၵအစစ္အမွန္ကေတာ့ ၄၃၆ ကိုျပင္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္က မျပင္ဘူးလို႔ ဆံုးျဖတ္ရင္ေတာ့ လႊတ္ေတာ္က ျပည္သူလူထုရဲ႕သေဘာဆႏၵကို ကိုယ္စားမျပဳဘူး ျဖစ္ေနတာေပါ့။ ျပည္သူ႔သေဘာ ျပည္သူ႔ဆႏၵကို မထင္ဟပ္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ႀကီးဆိုတာ ပိုထင္ရွားသြားတာေပါ့။ ျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခ်င္တာေပါ့။ တကယ္တမ္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမယ္၊ ဒီမိုကေရစီသြားေနပါတယ္ဆိုတာေတြ အကုန္လံုးက အစစ္အမွန္ မဟုတ္ေသးဘူးဆိုတဲ့ တကယ့္အမွန္တရားကို လူထုက ေကာင္းေကာင္းႀကီး သိလိုက္တာေပါ။” ေဒၚခြန္ဂ်ာ (ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ရက္ ညႇိႏႈိင္းေရးမွဴး) “နံပါတ္ (၁) တုိင္းရင္းသားတေယာက္ အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီလုိမ်ဳိးဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥေပဒကုိ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ျပင္လုိ႔မရဘူးဆုိတာ က်မတုိ႔က ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ရွိၿပီးသားပါ။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ တကယ္တမ္းျပင္မယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ေတာ့ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပမွာျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲထဲမွာမွ အႀကီးအက်ယ္ ျပန္ေဆြးေႏြးရမယ္လုိ႔ ေမွွ်ာ္လင့္တယ္ေပါ့။ ဒီေန႔မွာ အကယ္ေရြ႕မ်ား အတည္ျပဳေပးလုိက္တယ္၊ အကုန္လုံးေထာက္ခံလုိက္တယ္ဆုိရင္ေတာင္မွ တကယ္တမ္း ဒီ ၄၃၆ က ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဆုိတာ အတုိက္အခံနဲ႔ ျပည္သူလူထုက ေတာင္းဆုိတဲ့ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဘက္ကုိ မဟုတ္ဘူး။ အဲေတာ့ ၇၀ နဲ႔ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းက ဘယ္ေလာက္မွ မကြာဘူး။ ၿပီးလုိ႔ရွိရင္ သူတုိ႔ ေရးထားတဲ့ဟာကုိ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ပဲ လက္ရွိ အာဏာရပါတီကပဲ ျပန္ၿပီးမွ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဆုိတာ ရဖုိ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးခဲယဥ္းေသးတဲ့ အရာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ဘယ္လုိမွ အဆင္မေျပဘူး။ အကယ္ေရြ႕မ်ား မေထာက္ခံဘူးဆုိလုိ႔ရွိရင္လည္း ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကုိ ႀကိဳက္လုိ႔ဆုိတာပဲ ျဖစ္မယ္။ ေထာက္ခံတယ္ဆုိရင္လည္း ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဆုိတာ အလုပ္မျဖစ္ဘူးေပါ့။ အဲေတာ့ ဘာမွ မထူးျခားဘူး။” ဦးေအးေက်ာ္ (လႊတ္ေတာ္ေစာင့္ၾကည့္ေရး ေရွ႕ေဆာင္ျမန္မာအဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္) “တေန႔ လႊတ္ေတာ္ထဲ ဒီလိုမ်ိဳး မဲခြဲဆံုးျဖတ္မယ္ဆိုရင္ ႐ႈံးႏိုင္တယ္ဆိုတာ ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့တယ္ဗ်။ ေျပာစရာတခုရွိတာက ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မွာ ပုဒ္မ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူလူထုရဲ႕ သေဘာထားဆႏၵကို ခံယူတယ္။ အဲ့ဒီမွာ လူဦးေရ ၅ သန္းေလာက္က ျပင္ေပးပါဆိုၿပီးေတာ့ လက္မွတ္ထိုး ေတာင္းဆိုခဲ့တာ ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္လူဦးေရနဲ႔ ၾကည့္ရင္ တိုင္းျပည္လူဦးေရရဲ႕ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရွိတာေပါ့ေနာ္။ ဘာပဲ ေျပာေျပာ အတိုင္းအတာ တခုအထိေတာ့ ကိုယ္စားျပဳတာ။ အဲ့ဒီေတာ့ ဒီကိုယ္စားျပဳတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ အသံေပါ့။ ျပည္သူေတြရဲ႕ဆႏၵကို လႊတ္ေတာ္က အေကာင္အထည္ မေဖာ္ေပးႏိုင္ဘူးလို႔ပဲ မွတ္ခ်က္ေပးရမွာေပါ့။” ဦးခင္ေမာင္ေဆြ (အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အင္အားစုပါတီေခါင္းေဆာင္) “က်ေနာ္တို႔ ပါတီက ၂၀၁၃ က အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ရွိထားတဲ့တိုင္းပဲ ရပ္တည္သြားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အခ်ဳိ႕အပိုင္းေတြမွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြကေတာ့ သူတုိ႔သေဘာဆႏၵပါတဲ့ ဟာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီမိုကရက္တစ္ ဖဲြ႔စည္းပံုျဖစ္ဖို႔ဆိုတာကေတာ့ အာလံုးလိုလားၾကတဲ့ ကိစၥႀကီးပါပဲ။ ဒီကိစၥမွာေတာ့ ရႏိုင္သြားျခင္း မရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔လည္း မတက္ႏိုင္ဘူးေပါ့။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွ ရွိတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကေနၿပီးေတာ့ သူတို႔ ဆံုးျဖတ္ သံုးသပ္သြားၾကတာကိုး။ အထူးေတာ့ အျပစ္တင္ျခင္း ေထာက္ခံျခင္း ျပဳစရာအေၾကာင္း မရွိပါဘူး။ လႊတ္ေတာ္ထဲကပဲ ဒီထက္ပိုၿပီးေကာင္းမြန္တဲ့ အေနအထားျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အားလံုးညီညြတ္တဲ့ သေဘာထားတခုရေအာင္ ဖန္တီးႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ပိုမိုေကာင္းလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ အမ်ဳိးသားလံုျခံဳေရး အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥေတြမွာ အားလံုးက တူညီၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ၾကမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံရဲ႕ေရွ႕ေရးက ပိုေကာင္းမယ္ထင္ပါတယ္။” ဦးကိုကိုႀကီး (၈၈ မ်ိဳးဆက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္း) “က်ေနာ္တို႔က ဒီဖြဲ႔စည္းပံုကို ေညာင္ႏွစ္ပင္ညီလာခံမွာကတည္းက မႀကိဳက္ခဲ့ဘူး။ ဒါေပ မယ့္ တိုင္းျပည္ကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းကူးေျပာင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အမ်ိဴးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို က်ေနာ္တို႔ေထာက္ခံခဲ့တာ။ ၿပီးေတာ့လည္း ဒီဖြဲ႔စညး္ပံုကို ျပင္မယ္ဆိုတဲ့ေႂကြးေၾကာ္သံနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခဲ့တာ။ အဲဒီ ေတာ့ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ေရးဟာ က်ေနာ္တို႔ မဆုတ္မနစ္ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္သြားရမွာပဲ။ က်ေနာ္ တို႔လႊတ္ေတာ္ျပင္ပက အင္အားစုေတြအေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပႏိုင္ငံေရး ကို ခ်ိတ္ဆက္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တာ တေလွ်ာက္လံုး က်ေနာ္တို႔ခုခ်ိန္ထိႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ၄၃၆ ျပင္ဆင္ဖို႔ ပယ္ခ်လိုက္တယ္ဆိုတာဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ဆႏၵကိုျငင္းပယ္လိုက္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ခံစားရပါ တယ္။”