ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မွာ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးက အေရးပါဆုံးပဲ- ဦးကိုကိုၾကီး
အေးနိုင်
·
May 27, 2015
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ (ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္း) တုိ႔က ႏိုင္ငံေရးပူးတြဲေၾကညာစာတမ္းကို ဒီကေန႔ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။
စာတမ္းမွာ အဓိကအားျဖင့္ ေရြးေကာက္ပဲြ၊ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ၆ ပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပဲြဆိုင္ရာဆိုၿပီး သေဘာထား ေလးခ်က္ပါရွိပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို လြတ္လပ္တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ေရးနဲ႔ အဲဒီလိုျဖစ္ေစဖို႔ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာဥပေဒေတြ၊ နည္းဥပေဒေတြ ျပ႒ာန္းလိုက္နာေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ သတ္မွတ္အခ်ိန္ဇယားအတိုင္းက်င္းပဖို႔၊ စံထားေလးစားေလာက္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပြဲအကဲခတ္ေတြကို ေလ့လာခြင့္ျပဳဖို႔၊ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးကို ျပည္တြင္းျပည္ပ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ လြတ္လပ္စြာ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ျပဳဖို႔နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ အဆင့္ဆင့္မ်ား ဘက္လိုက္မႈကင္းစြာျဖင့္ ႀကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေျခခံက်တဲ့ျပႆ နာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ဖို႔နဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြ လိုလားေတာင္းဆိုေနတဲ့ ဒီမုိကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ လက္ရွိဖြဲ႔စည္းပုံကို ျပင္ဆင္မွသာရမယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ဖို႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ေကာ္မတီေတြဖြဲ႔ေဆာင္ရြက္ခဲ့သလို၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမလ မွာ လူထုဆန္ဒခံယူပြဲက်င္းပဖို႔ လႊတ္ေတာ္က ေၾကညာေပမယ့္ ရုပ္လုံးမေပၚလာတာကို ေထာက္ျပေ၀ဖန္ထားပါတယ္။
ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ေတြၾကား တျပည္လုံးအပစ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူခ်က္ (မူၾကမ္း) ရရွိတဲ့အေပၚ ၾကိဳဆိုသလို တိုက္ပြဲအရွိန္ေလ်ာ့ခ်ဖို႔၊ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုဖို႔၊ ႏိုင္ငံေရးမူေဘာင္ေရးဆြဲျခင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြ ျဖစ္ထြန္းဖို႔ လိုအပ္တယ္လို ေဖာ္ျပပါတယ္။
ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးအတြက္ ေလွကားထစ္တခုအျဖစ္ တင္စားေဖာ္ျပၿပီး ဒီေဆြးေႏြးပြဲေတြကို မျပတ္လုပ္ျခင္းေၾကာင့္ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ေရးနဲ႔ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ရလဒ္ေကာင္းေတြ ထြက္ေပၚမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ လြတ္လပ္တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္၊ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ေရးကို ေရြးေကာက္ပဲြနည္းလမ္း အပါအ၀င္ လႊတ္ေတာ္တြင္း၊ လႊတ္ေတာ္ပ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ေရးဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ေတြအတြက္ တိုင္းရင္းသား အင္အားစုေတြနဲ႔ အတူ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။
ပူးတြဲေၾကညာခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ (ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္း) အဖြဲ႔က ဦးကိုကိုႀကီးကုိ ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဟာ ျမန္မာ့ျပည္ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မွာ ဘယ္ေလာက္အေရးပါသလဲ။
“ဘယ္ေလာက္အေရးပါလဲဆိုေတာ့ အေရးပါဆုံးလုိ႔ ေျပာရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ၾကာတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ကလည္း ဒီဖြဲ႔စည္းပုံကို ျပင္မွျဖစ္မယ္။ ေနာက္တခုက ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စစ္ဘက္၊ အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရး ကိစၥ၊ ေနာက္ အမ်ားျပည္သူရဲ႕လြတ္လပ္ခြင့္၊ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥ အဲဒါေတြအားလုံးရဲ႕အေျခခံက ဒီဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔က ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဟာ ထိပ္တန္းဦးစားေပးလုပ္ရမယ့္ကိစၥလို႔ ျမင္ပါတယ္။”
ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ (ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္း) တို႔က လူထုလက္မွတ္ ၅ သန္း ေကာက္ယူၿပီး လႊတ္ေတာ္ကိုတင္ျပခဲ့တယ္။ လႊတ္ေတာ္က လူထုဆႏၵခံယူပြဲက ေမလမွာလုပ္မယ္ဆုိေပမယ့္ မျဖစ္လာဘူး။ အခု ဒုတိယအႀကိမ္ ပူးတြဲၿပီး လႊတ္ေတာ္တြင္းလႊတ္ေတာ္ပမွာ ႀကိဳးပမ္းမယ္ဆိုတာ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ဘယ္လုိနည္းလမ္းေတြကို ေဆာင္ရြက္မွာပါလဲ။
“အရင္ဆုံးက လႊတ္ေတာ္တြင္း လႊတ္ေတာ္ပဆိုတာကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ နားလည္သေဘာက္ဖို႔ လိုမယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေၾကညာခ်က္မွာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲနည္းလမ္း အပါအ၀င္ လႊတ္ေတာ္တြင္း၊ လႊတ္ေတာ္ပ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္၊ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္ဆိုေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြဟာလည္း ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးအတြက္ နည္းလမ္းတခုျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ မၾကာခင္ လာမယ့္ ၅ လမွာ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လႊတ္ေတာ္အသစ္၊ အစိုးရအသစ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းအသစ္ကို ေပၚေပါက္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ေရြးေကာက္ပြဲ နည္းလမ္းအပါအ၀င္လို႔ သုံးႏႈန္းထားတာ။ ေနာက္တခုက လႊတ္ေတာ္တြင္း လႊတ္ေတာ္ပလို႔ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ လက္ရွိ ၆ ပြင့္ဆိုင္ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးကိုယ္ႏႈိက္က လႊတ္ေတာ္ပပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ လႊတ္ေတာ္က တကယ္လို႔သာ ႏိုင္ငံေရးအရ ကိုယ္စားျပဳမႈ ျပည့္စုံတဲ့ လႊတ္ေတာ္ဆိုရင္ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရး၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး၊ ႏိုင္ငံမွာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ျပႆ နာေတြအားလုံးကို လႊတ္ေတာ္မွာပဲ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းရမယ္။ အခုေတာ့ ဥပေဒျပဳအာဏာတရား၀င္မရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကိုပါ ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ထဲမွာ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးေနရတယ္ဆုိတာ ကိုယ္ႏႈိက္က ဒါလည္း လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္တခုပဲလို႔ သုံးသပ္လို႔ရတယ္။ ေနာက္တခုက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသည္၊ တႏိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္စဥ္ဟာလည္း လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔က ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ ခုနကေျပာခဲ့တဲ့ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရး နည္းလမ္းေတြ၊ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးေရး၊ အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးေရး။ က်ေနာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြအခ်င္းခ်င္း ၾကားထဲမွာ ေဆြးေႏြးေရးေတြဟာလည္းပဲ ဒါဟာ လႊတ္ေတာ္တြင္း၊ လႊတ္ေတာ္ပ ျဖစ္စဥ္ေတြရဲ႕ ပုံသဏၭာန္အသီးသီးပဲျဖစ္ပါတယ္။”
လာမယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ အမ်ားျပည္သူစိတ္၀င္စားေနတယ္။ ႏိုင္ငံတကာလည္း စိတ္၀င္စားေနတယ္။ ပူးတြဲေၾကညာခ်က္မွာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ မေရႊ႕ဖို႔ ေျပာေနတာ၊ အရင္ကတည္းက ေျပာေနတာေတြလည္းရွိပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဘာေၾကာင့္ အေရးပါရတာလဲ။
“က်ေနာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕အပိုင္းနဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ႕အပို္င္းဆိုၿပီး ၂ ပိုင္းရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျပည္သူေတြအပိုင္းက တဦးတေယာက္ခ်င္း၊ ႏိုင္ငံသား တဦးတေယာက္ခ်င္း ကိုယ္ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ ပုံသဏၭာန္ဟာ ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္စဥ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူတဦးတေယာက္ခ်င္း၊ ႏိုင္ငံသား တဦးတေယာက္ခ်င္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်ေနာ္တို႔က အေရးပါတဲ့ ျဖစ္စဥ္တခုအျဖစ္ ဒီေရြးေကာက္ပဲြ လြတ္လပ္သန္႔ရွင္းမွ်တမႈ၊ ေနာက္ ပုံမွန္ အခ်ိန္မွန္က်င္းပဖို႔ ဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔ မီးေမာင္းထုိးျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။”
ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ကစလို႔ ေအာက္ေျခအဆင့္ဆင့္ ေရြေးကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ေတြ ဖြဲ႔စည္းထားရွိမႈ ပကတိအေျခအေနဟာ အမ်ားျပည္သူက တရားမွ်တပါ့မလားလို႔ သံသယ၀င္ေနၾကပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို ေျပာင္းလဲႏိုင္မလား။ ဘယ္လုိမ်ဳိး ေျပာင္းလဲၾကမလဲ။
“က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ယုံၾကည္တဲ့ ႏႈန္းစံေတြနဲ႔ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အားနည္းခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဟာ အမ်ားျပည္သူ ေလးစားယုံၾကည္တဲ့၊ ဘက္မလိုက္တဲ့၊ သမာသမၼတ္က်တဲ့ အစရွိသျဖင့္ ဒီႏွဳန္းစံေတြ က်ေနာ္တို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္တယ္၊ က်ေနာ္တို႔လည္း ေတာင္းဆိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္တည္းမွာ လက္ရွိရွိေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မရွင္ဟာ တခ်ိန္က တပ္မေတာ္အရာရွိ အႀကီးအကဲေတြ၊ ေနာက္ တပ္မေတာ္က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီးရဲ႕ အႀကီးအကဲေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာက ဒါကလည္း မျငင္းႏိုင္တဲ့ အရွိတရားပဲ။ သို႔ေသာ္ တခ်ိန္တည္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံသားေတြ၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကလည္းပဲ ဒီေရြးေကာက္ပဲြ မသမာမႈေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာတာ၊ ေဖာ္ထုတ္တာေတြကို ေဆာင္ရြက္သြားရင္ေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခုေတာ့ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးေတြမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ လက္လွမ္းမမီတဲ့ အစြန္အဖ်ားေဒသေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စိုးရိမ္စရာေတြရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို႔ဆိုတာက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ မွ်တတဲ့၊ တန္းတူယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းမ်ဳိးေတြလည္း ရွိဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔လိုအပ္တဲ့ကိစၥေတြ ရွိတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။"
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ (ၿငိမ္း-ပြင့္) ဟာ ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္မွာတူတယ္။ အလားတူပဲ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ပါတီေတြ အကုန္လုံးနီးပါးေလာက္ ကလည္း ဒီရည္မွန္းခ်က္ပဲ။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကလည္း ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးကို သေဘာတူတယ္။ ဆိုေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းေျခာက္ဆယ္ၾကာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာျပည္ဟာ အခုလက္ရွိအခ်ိိန္ဟာ ဆုံခ်က္ကိုေရာက္ၿပီလို႔ ေျပာႏိုင္ၿပီလား။
“အရင္ဆုံးေျပာရင္ေတာ့ ဒီမုိကေရစီရရွိေရး ဒို႔အေရးလို႔ေျပာတဲ့လူေတြအားလုံးေထာင္ထဲမွာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီးေတာ့ ေနခဲ့ၾကရတယ္။ အရင္အစိုးရလက္ထက္က ဒီမိုကေရစီ ေတာင္းဆိုတာ ကိုပဲ ေျမေပၚေျမေအာက္ အဖ်က္သမားေတြတို႔၊ ျပည္တြင္းျပည္ပ အစရွိသျဖင့္ စြပ္စြဲလာရာ ကေနၿပီးေတာ့ အခု လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြက သူတို႔ကိုယ္ႏွဳိက္က ဒီမိုကေရစီကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာလာတယ္ေပါ့။ ေနာက္တခုက တခ်ိန္လုံး ဖက္ဒရယ္ဆိုတာ ျပည္ေထာင္စုၿပဳိကဲြတာပဲ၊ ခြဲထြက္ေတာ့မယ္လို႔ တေလ်ာက္လုံးစြပ္စြဲလာခဲ့ရကေန အခု ဖက္ဒရယ္ဆိုတဲ့အသုံးအႏွဳန္းကို လက္ခံလာတယ္။ ဒါကေတာ့ အေခၚအေ၀ၚအားျဖင့္ သုံးစဲြလာတာ၊ လက္ခံလာတာဟာ တိုးတက္တဲ့လကၡဏာလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ အစဥ္အလာအားျဖင့္ လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းဆိုတာက လုံျခဳံေရး႐ႈေထာင့္ကပဲ အျမဲတမ္း ခ်ဥ္းကပ္တယ္၊ သုံးသပ္ေလ့ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္း ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြက လြတ္လပ္ခြင့္႐ႈေထာင့္ကေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ခ်ဥ္းကပ္တယ္။ အဲဒီကြာဟမႈကေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ ႀကီးႀကီးမားမားရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အေခၚအေ၀ၚေတြကို လက္ခံရုံနဲ႔ မလုံေလာက္ဘူး။ လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေပၚဖို႔အတြက္ကေတာ့ တဖက္က စဥ္းစားပုံ၊ ေတြးေခၚပုံေတြကအစ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔လိုမယ္လို႔ အဲလို ျမင္ပါတယ္။”
အဖြဲ႔ငယ္တခ်ဳိ႔ ႁခြင္းခ်က္အားျဖင့္ ရွိေပမယ့္ တျပည္လုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထိုးဖို႔က အရင္ကထက္စာရင္ နီးလာသေယာင္ရွိတယ္။ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္လဆန္းဆိုရင္ လက္မွတ္ထိုး၊ မထိုး တိုင္းရင္းသားထိပ္သီးေတြ ဆုံးျဖတ္ၾကဖြယ္ရွိတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္က လက္ရွိကာလထက္ ပိုမိုေခ်ာေမြ႔ေအာင္ အစိုးရဘက္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားဘက္ေတြက ဘာေတြ လုပ္ႏို္င္မယ္လို႔ ၾကားကေနၿပီးေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္သူတေယာက္အေနနဲ႔ ျမင္ရလဲခင္ဗ်။
“ေျပာရရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္္တို႔ကိုယ္တိုင္ ထဲထဲ၀င္၀င္ ဦးေဆာင္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြရွိပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးတာေရာ၊ တုိင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတာ။ ေနာက္ၿပီး အစိုးရဘက္ေပါ့ ျမန္မာၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာနဲ႔ ထိေတြ႔ေဆြးေႏြးတာေတြ ဘက္အသီးသီးနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အနိမ့္ဆုံးအဆင့္ကေတာ့ ၁ ဖက္နဲ႔ ၁ ဖက္ မတူကြဲျပားမႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔၊ ဒါအေရးႀကီးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ တူညီႏိုင္တဲ့ အနိမ့္ဆုံးတူညီႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြကို ရွာေဖြၿပီးေတာ့ အဲဒီဟာေတြကုိ ခို္င္မာေအာင္အရင္ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ကြာဟမႈေတြကို နည္းပါးလာေအာင္ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ျဖစ္စဥ္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ ဆက္ေဆာင္ရြက္ရ မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ အဲလိုပဲျမင္ပါတယ္။ ဘယ္ဖက္ကမွ ကိုယ္လိုခ်င္တာေတြအားလုံးကို တထိုင္တည္းမရႏိုင္ဘူးလို႔ျမင္ပါတယ္။
ျပည္တြင္းပဋိပကၡခ်ဳပ္ၿငိမ္းဖို႔ တိက်တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအာမခံခ်က္လိုတယ္ဆိုတာကို နည္းနည္းအက်ယ္ခ်ဲ႔ေျပာျပပါလား။ ဘယ္လိုအာမခံခ်က္မ်ဳိးလဲ။
“အဓိကက ႏိုင္ငံေရးျပႆ နာကို ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ေျဖရွင္းႏိုင္တယ္ဆိုတာကို သက္ေသျပဖို႔ လိုတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကို မၾကိဳက္တဲ့၊ လက္မခံႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပမွာရွိေနဆဲပဲ။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္တည္းမွာ လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္တဲ့ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ကို လႊြတ္ေတာ္ထဲကေန ရယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္တယ္၊ ေျဖရွင္းႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ နမူနာေကာင္းေတြ မျပႏိုင္ရင္ ဒီလႊတ္ေတာ္လုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆိုတာကို ဟိုဘက္ကလည္း ယုံၾကည္မွာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္က ျမင္တာကေတာ့ တဖက္က မယုံၾကည္ႏိုင္ေသးတဲ့ အေတာအတြင္းမွာ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကိုလည္း ရပ္တန္႔မသြားဘဲနဲ႔ ဆက္တိုက္ေပါ့ က်င္းပေနဖို႔ လိုတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ လႊတ္ေတ္ာတြင္း ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး၊ တိုင္းရင္းသားတန္းတူညီမွ်ေရးကို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အေကာင္အထည္ေပၚတယ္ဆိုတဲ့ ရလဒ္ေတြ၊ ျပယုဂ္ေတြကိုလည္းပဲ အစိုးရဘက္၊ ေလာေလာဆယ္အႏိုင္ရပါတီ တပ္မေတာ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ ပါတီႀကီးေရာ၊ တပ္မေတာ္ကေရာ ဒါေတြကို သက္ေသျပဖို႔လိုတယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြက ဒီလႊတ္ေတာ္လုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ေဘာင္ထဲက ေဆာင္ရြက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္အေပၚမွာ သံသယ ႀကီးႀကီးမားမား ဆက္ရွိေနဦးမွာပဲလို႔ အဲလို ျမင္တာေပါ့။”
အခု သမၼတတို႔၊ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ၂ ဦး၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စသူေတြပါတဲ့ ၆ ပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲက သၾကၤန္မတိုင္ခင္က တၾကိမ္လုပ္တယ္။ သၾကၤန္ၿပီးရင္ ထပ္လုပ္မယ္ဆိုေပမယ့္ တလေက်ာ္လာၿပီ မျဖစ္ဘူး။ အဲဒီ ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပဲြကေန ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ေမွ်ာ္လင့္လဲ။
“အေရးႀကီးတာက က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ လူထုကေနတဆင့္ ေရြးေကာက္ပဲြကေန သြားတယ္ဆိုတာဟာ လႊတ္ေတာ္တခုပဲရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကိုယ္တိုင္က လႊတ္ေတာ္ကတဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တာျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ လႊတ္ေတာ္ဟာ အျမင့္ဆုံး ဥပေဒျပဳ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းပဲ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔က လႊတ္ေတာ္က ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ၆ ပြင့္ဆိုင္ဆိုတာကို အစိုးရအပါအ၀င္ က်န္တဲ့ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာအသီးသီးေပါ့။ ၀န္ထမ္းအသီးသီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ အဖြဲ႔အစည္းေတြအားလုံးက လက္ခံရမယ္။ ဒါက သီအုိရီအရ မူအရ က်ေနာ္က ေျပာတာ။ အဲဒီဟာကလည္း ဒီလက္ရွိလႊတ္ေတာ္သက္တမ္းအေတာအတြင္းအတြက္ ေဆာင္ရြက္တာျဖစ္တယ္။ လႊတ္ေတာ္အသစ္ေျပာင္းသြားရင္ ၆ ပြင့္ဆိုင္ဆိုတဲ့ပုံစံလည္း ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ခံၿပီးေတာ့ စဥ္ဆက္မျပတ္ ၆ ပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို က်င္းပပါ။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ အဲဒီကေနၿပီးေတာ့ ကိုယ္စားျပဳမႈ ဒီထက္အားေကာင္းေအာင္ တိုးခ်ဲ႕တာတို႔၊ ေနာက္ လတ္တေလာ ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ သေဘာတူညီႏိုင္တဲ့အခ်က္ေတြကို ရွာေဖြတာတုိ႔ေတြကို ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။
ပူးတြဲေၾကညာခ်က္မွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးကို ေရြးေကာက္ပြဲနည္းလမ္းအပါအ၀င္ ႀကိဳးပမ္းမယ္ဆိုတာ ႏွစ္ဖြဲ႔စလုံးအေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္မယ္ဆိုတဲ့သေဘာလို႔ နားလည္ႏိုင္လား။ အဲလိုမ်ဳိးေျပာႏိုင္လား။
“က်ေနာ္္တို႔က ဒါကို နည္းလမ္းတခုအျဖစ္ သုံးသပ္ထားတယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြကို။ ဘာလို႔လည္းဆုိေတာ့ အျခားနည္းလမ္းေတြလည္း ရွိႏိုင္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာကေတာ့ အမ်ားျပည္သူ တဦးခ်င္း၊ ႏိုင္ငံသားတဦးခ်င္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ကိစၥျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို အေလးေပးၿပီး ေဖာ္ျပထားတာ။ ေနာက္တခုကလည္း ေရြးေကာက္ပဲြမွာ က်ေနာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီအင္အားစု၊ တိုင္းရင္းသားအင္အားစု မ်ားမ်ား အႏိုင္ရေလေလ၊ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမ်ားလာေလလို႔ က်ေနာ္တို႔က အဲလို ျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ နည္းလမ္းဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးအတြက္ နည္းလမ္းတခုအေနနဲ႔ ဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္သြားရမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ေဖာ္ျပထားတာ။”
ျပည္တြင္းျပည္ပက မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြ သိခ်င္တယ္။ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္မ်ဳိးဆက္ (ၿငိမ္း-ပြင့္) က ဦးကုိကိုႀကီးတို႔၊ ဦးမင္းကိုႏိုင္တို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မလား။ ဘယ္သူေတြ ၀င္ၿပိဳင္ၾကမလဲ။
“အရင္ဆုံးက တရား၀င္ တာ၀န္ရွိတဲ့ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကိုယ္ႏိႈက္က ေရြးေကာက္ပြဲက်င္ပမယ့္ရက္တို႔၊ အခ်ိန္ဇယားတို႔ကို တိတိက်က် မေဖာ္ျပခင္ေပါ့ေလ၊ ေနာက္တခုက အန္အယ္လ္ဒီ ကိုယ္ႏိႈက္ကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္မယ္၊ မ၀င္ဘူးလို႔ တိတိက်က် မေၾကညာခင္မွာ က်ေနာ္တို႔ ထုတ္ေျပာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေသခ်ာတာ တခုကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီ မွတ္ပုံတင္ျခင္းကလည္း ပိတ္သြားၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္မ်ဳိးဆက္ (ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္း) အေနနဲ႔ကေတာ့ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္မွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီအေနနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ မရွိပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲကေနၿပီးေတာ့ ဒါ က်ေနာ္တို႔ ေလာေလာဆယ္ ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြေရာ၊ နယ္မွာရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕ကပါ တဦးခ်င္းရဲ႕ ဆုံးျဖတ္မႈနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ေရာက္ဖို႔အတြက္ စဥ္းစားေနၾကတာေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အရင္ကထက္စာရင္ ကြန္ရက္ေတြ၊ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြ ေပၚေပၚတင္တင္ ပိုမ်ားလာ ပိုလႈပ္ရွားလာတယ္။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ပတ္သက္မႈ အေျခအေနေတြက အားရစရာရွိလား။ ဘာေတြျမင္ရလဲခင္ဗ်။
“က်ေနာ္တို႔ကိုယ္ႏႈိက္က ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ အျမစ္တြယ္ရွင္သန္အားေကာင္းဖို႔အတြက္က အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ က်န္းမာသန္စြမ္းဖို႔လိုတယ္၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီေတာ့ တခ်ိန္တည္း မွာ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ကိုယ္သက္ဆိုင္ရာေပါ့ အာရုံစိုက္တဲ့နယ္ပယ္ကို စဥ္းစားဆုံးျဖတ္တာလည္း တပိုင္းေပါ့။ ေနာက္တခုကေတာ့ တႏိုင္ငံလုံး အေျပာင္းအလဲနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္အေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက ဘယ္လိုစဥ္းစားသလဲ၊ ဆုံးျဖတ္သလဲဆိုတာကိုလည္း သူတို႔ နားလည္ေအာင္ က်ဳိးစားသင့္တယ္။ မဟုတ္ရင္ Issue (အေၾကာင္းအရာ) ကို အေျချပဳၿပီးေဆာင္ရြက္တဲ့ အျမင္နဲ႔ တႏိုင္ငံလုံးအေျပာင္းအလဲအတြက္ လႊမ္းျခံဳၿပီးေတာ့ စဥ္းစားေဆာင္ရြက္တဲ့ အျမင္နဲ႔ၾကားမွာ ကြာဟမႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဓိကကေတာ့ အဲဒီ သဟဇာတျဖစ္မႈကို ရဖို႔အတြက္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း သက္ဆိုင္ရာ Issue ေတြေပါ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ဘယ္လိုစဥ္းစားတယ္၊ ဆုံးျဖတ္တယ္ဆိုတာကို က်န္္တဲ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ သိျမင္နားလည္ေအာင္ ရွင္ျပသင့္တယ္။ ဒီအရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ကိုယ္အာရုံစိုက္တဲ့အေၾကာင္းအရာ တခုတည္းအေပၚမွာသာ ဗဟုိမျပဳဘဲနဲ႔ တႏိုင္ငံအေျပာင္းအလဲနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားႏိုင္ေအာင္ က်ဳိးစားသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ အဲလိုျမင္ပါတယ္။”
ဦးကိုကိုႀကီးအေနနဲ႔ အထူးတလည္ ေျပာစရာရွိဦးမလား။
“က်ေနာ္တို႔ ဒီမုိကေရစီအေျပာင္းအလဲဆိုတာ ခက္လည္း ခက္ခဲတယ္၊ သိမ္လည္း သိမ္ေမြ႔တယ္။ ေပးဆပ္ရမႈေတြလည္း အင္မတန္ႀကီးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဒီအေျပာင္းအလဲကို ေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အေျခအေနတခုလုံးကို မွန္မွန္ကန္ကန္သုံးသပ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ သူ႔အခ်ိန္ကာလ အကန္႔အလိုက္၊ အကန္႔အလိုက္ ဒီကာလမွာ ဒါလုုပ္မယ္၊ တခ်ဳိ႕ အေၾကာင္းကိစၥေတြကို ေနာက္ ဘယ္ကာလမွာ လုပ္မယ္၊ အစရွိသျဖင့္ ဒီလို အခ်ိန္ကာလ သတ္မွတ္တာနဲ႔ ဦးစားေပးအစီအစဥ္ ေရြးခ်ယ္တာေတြကို တိတိက်က်လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ အမ်ားျပည္သူကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က အသိေပးၿပီးေတာ့ အမ်ားျပည္သူ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ဖို႔၊ ညႊန္ျပဖို႔လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္ အဲလိုျမင္ပါတယ္။
