၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို လက္ရွိအစိုးရသက္တမ္း မကုန္ခင္ ရက္ေပါင္း ၉ဝ အတြင္း လာမယ့္ ေအာက္တိုဘာလကုန္နဲ႔ ႏို၀င္ဘာလ ပထမပတ္မွာ က်င္းပမယ့္လို႔ ျပည္ေထာင္စုေရြး ေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အႀကီးအကဲက ေျပာထားပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ လက္ရွိ  ႀကဳိတင္ျပင္ဆင္ေနမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဓိက အတိုက္အခံပါတီျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူလည္းျဖစ္ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္လည္းျဖစ္တဲ့  ဦးဉာဏ္၀င္းကို ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပဖို႔ အခ်ိန္က ၅ လေလာက္ပဲလိုေတာ့တယ္ဆိုေတာ့ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္ေနမႈ ရာခုိင္ႏႈန္း ဘယ္ေလာက္ အသင့္ျဖစ္ေနၿပီလဲ။ “အသင့္ဆိုတဲ့အေနအထားကို က်ေနာ္တို႔ မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အခု ထက္ထိ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ေရြးေကာက္ပြဲရက္ တရား၀င္ေၾကညာခ်က္ မရွိေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႀကဳိတင္ၿပီးေတာ့ အန္ကယ္တို႔ ျပင္ဆင္မႈေတြက ေအာင္ႏိုင္ေရး အဖြဲ႔ေတြ အဆင့္ဆင့္ခြဲတယ္၊ မၿပီးျပတ္ေသးပါဘူး။ ၅၀ ရာခိုင္နႈန္းတ၀က္ ေလာက္ေတာ့ ၿပီးပါၿပီ။ ေနာက္ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြလည္း ဆက္တိုက္လုပ္ေနပါတယ္။ အဲဒီဟာေတြ ကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ႀကဳိတင္ျပင္ဆင္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ အေနနဲ႔ လုပ္ေနတာပါ။” ပါတီကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြအေနနဲ႔ေရာ  အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊  ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ေနရာေတြအားလံုးမွာ ၀င္ၿပိဳင္မွာလား။ ဘယ္ႏွေနရာ ေလာက္မွာ ၀င္ၿပဳိင္ဖို႔ရွိမလဲ၊  အနည္းဆံုး ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းေနရာ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ၀င္ၿပဳိင္မယ္လို႔လည္း ခန္႔မွန္းေျပာေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟုတ္ပါသလား။ “က်ေနာ္တို႔ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းေရြးခ်ယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး  ေၾကညာခ်က္လည္း မထုတ္ရေသးပါဘူး။ ဖြဲ႕လည္းမဖြဲ႕စည္းရေသးပါဘူး။ ေရြးခ်ယ္ျခင္းလည္း မလုပ္ရေသးပါဘူး။  က်ေနာ္တို႔  အားလံုးမွာ ၿပဳိင္ႏိုင္ဖို႔ႀကဳိးစားမယ္။ ေနရာအားလံုးမွာ ၀င္ေရာက္ၿပဳိင္ဖို႔ ႀကဳိးစားမယ္။” အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနနဲ႔  ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြေရြးခ်ယ္ရာမွာ  ဘယ္လို ပံုစံနဲ႔ ဘယ္လိုမူေတြနဲ႔ ေရြးသြားဖို႔ရွိေနပါသလဲ။ မေန႔ကလည္း အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ စီအီးစီ တခ်ဳိ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ဒီကိစၥေဆြးေႏြးတယ္ၾကားပါတယ္။ “က်ေနာ္တို႔ တရား၀င္ဘာမွ မထုတ္ရေသးပါဘူး။ ပံုစံဆိုတာေတာ့ ေအာက္ေျခကေနစမွာပဲ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ေအာက္ေျခကေန စမယ္။ ၿမိဳ႕နယ္ေလာက္ကစၿပီး ဗဟိုအထိလာမယ္။ ေနာက္ သီးျခားစိစစ္ေရးအဖြဲ႕တဖြဲ႕ရွိမယ္။ သီးျခားဆိုတာက အန္အယ္လ္ဒီမဟုတ္ေသာ  လူႀကီးလူေကာင္းမ်ား စိစစ္တဲ့ အဖြဲ႔တဖြဲ႔ရွိမယ္။ ေနာက္ဆံုး အဓိကကေတာ့ ဗဟို အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႔ပါပဲ။” ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဥပေဒေတြနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ ပတ္သက္လုိ႔ေရာ  အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ရာႏႈန္းျပည့္ အားရ ေက်နပ္မႈ ရွိပါသလား။ အထူးသျဖင့္ ႀကဳိတင္မဲ ျပႆ နာမျဖစ္ေအာင္ေဆာင္ေနမႈအေပၚ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။ “ႀကဳိတင္မဲျပႆ  နာက အခုမရွိေသးဘူး။ ဥပေဒ စာအုပ္ထဲမွာကေတာ့ အားလံုးေကာင္းတယ္။ လက္ေတြ႕ၾကရင္ ဘယ္လုိေနမလဲၾကည့္ရမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ က်ေနာ္ ဒီလိုေျပာေနလဲဆိုေတာ့ အခုမဲစာရင္းေတြေၾကညာတယ္။ မဲစာရင္းေတြမွာ အမွားအယြင္းေတြ တကယ့္ကို  မျဖစ္သင့္တဲ့ အမွားမ်ဳိးေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႕တယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ၾကဳိတင္မဲလည္း  ေနာက္ဆံုး အႀကိမ္ တကယ့္လက္ေတြ႔လုပ္တာအေပၚ ၾကည့္ၿပီးမွပဲ ေျပာလို႔ရပါမယ္။” ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ မဲျပားေပၚမွာ ဖေယာင္းသုတ္တဲ့ ျပႆ  နာမျဖစ္ေအာင္ အခု လာမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တံဆိပ္တံုးႏွိပ္ၿပီးမဲေပးဖို႔  ေကာ္မရွင္က စီစဥ္ေနတာ ေတြ႔ပါတယ္။ ဒီလို တံဆိပ္တံုးနဲ႔ ႏွိပ္မဲေပးရင္ေကာ အမွားအယြင္းေတြ၊ မဲမသမာမႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မရွိဘူးလား။ “က်ေနာ္သိသေလာက္ေတာ့ အဲဒီလိုပဲၾကားတယ္။ ဒါေပမယ္လို႔  ဒီေန႔ထိ တရား၀င္ ေၾကညာတာ မရွိေသးဘူး။  အရင္တုန္းကလည္း လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္ ၁၉၉၀ တုန္းက ဒါ အထူးအဆန္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အမွားအယြင္းဆုိတာထက္ မဲစလစ္ျပားေပၚမွာ  အက်ယ္အ၀န္းေနရာေပါ့ တံဆိပ္ အ၀ုိင္း၀င္လို႔ရေအာင္  ေနရာေကာင္းေကာင္းရွိမွ၊ မရွိရင္ အသက္ႀကီးတဲ့လူက လက္တုုန္ၿပီး ႏိွပ္လုိက္တာ ေဘးေရာက္သြားတာ အကုန္ပယ္မဲျဖစ္ကုန္ပါတယ္။ ဒါေတြကလည္း မဲျပားပံု သ႑ာန္ထြက္လာမွပဲ ပိုၿပီးေတာ့ ၾကည့္ဖုိ႔ေကာင္းပါတယ္။” ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ  ေကာ္မရွင္လူႀကီးေတြဟာ အာဏာရပါတီနဲ႔ နီးစပ္လြန္းတယ္၊ တပ္မေတာ္က စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းေတြျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေ၀ဖန္မႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ေရာ ေကာ္မရွင္က လူပုဂိၢဳလ္ေတြ အေပၚ ယံုၾကည္မႈ ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ။ “လက္ရွိေကာ္မရွင္တာ၀န္ရွိတဲ့လူေတြ အေပၚမွာ က်ေနာ္ဘာမွ ေျပာစရာမရွိပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ေကာ္မရွင္မွာ ဒီလိုလူႀကီးမ်ဳိးထက္ကို ပါတီႏုိင္ငံေရးနဲ႔ လံုး၀ကင္းစင္တဲ့ ေကာ္မရွင္မ်ဳိးကို က်ေနာ္တို႔ လိုခ်င္တယ္။” အန္အလ္ဒီပါတီအေနနဲ႔ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ကတိျပဳ လုပ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေႂကြးေၾကာ္သံ ၃ ခုေပါ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊၊  ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဒီ ၃ ခုဘယ္ေလာက္ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါသလဲ။ “က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ဆိုတာေတာ္ေတာ္ ေျပာရခက္ပါတယ္။ တကယ္တမ္း အဲဒီ ၃ ခုစလံုးကို အန္အလ္ဒီက လုပ္ေနတယ္။ လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာလုပ္တယ္၊ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဥပေဒစိုးမိုးေရး လုပ္တယ္။ အမ်ားႀကီး လုပ္ေနပါတယ္။ တကယ္ထိေရာက္မႈ ရွိမရွိဆိုတာ သမိုင္းကိုျပန္ၾကည့္မွရမယ္။ သမိုင္းလိုပဲ ဒါေနာင္မွ ေျပာလို႔ ရမယ္ အခုကေတာ့ ကိုယ္လုပ္တယ္၊ ကိုယ္ေကာင္းတယ္လို႔ပဲ ေျပာေနတာပဲ။ က်ေနာ္တို႔ သံုးခုစလံုးက အတူတူပါပဲ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ေသခ်ာစဥ္းစားရင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊  ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး ဒါေတြဟာ အကုန္ဆက္စပ္ေနလို႔ပါ။ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္လည္း ဒီေန႔ က်ေနာ္တို႔ မေျပာႏုိင္ေသးဘူး။ သို႔ေသာ္ လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးစရာရွိတယ္၊ ျပင္စရာရွိတယ္၊ ဒါေတြလည္း ေစာင့္ၾကည့္ေနရတယ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ္တို႔က လႊတ္ေတာ္မွာ မတင္ေသးပဲနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ လုပ္တာ ဘယ္ေလာက္ေအာင္ျမင္တယ္။၊ မေအာင္ျမင္ဘူး ေျပာဖို႔ မသင့္ပါဘူး။” လာမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာတုန္းကလို အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရမယ့္ အေျခအေနမွာ ရွိေနတယ္လို႔ ထင္ပါသလား။ “က်ေနာ္တို႔ အဲသလို အျပတ္အသက္အႏိုင္ရဖို႔ပဲ ႀကဳိးစားမွာပါ။” လာမယ့္  ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕  အဓိက ၿပဳိင္ဘက္ေတြက လက္ရွိအာဏာရ ၾကံံ့ခိုင္ေရးပါတီလား၊  ၁၉၉၀ ၿပဳိင္ဘက္ေဟာင္း တစညပါတီလား၊ တုိင္းရင္းသား ပါတီေတြလား။ “အခုကေတာ့ အစိုးရရဲ႕ပါတီပဲေပါ့၊  ၾကံခုိင္ေရးပါတီက အဓိကၿပဳိင္ဘက္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”