တပ္မေတာ္က ကိုးကန္႔၊ ရခိုင္နဲ႔တအာင္းတပ္ေတြအေပၚ ထိုးစစ္ဆင္ေနတာ ရပ္တန္႔ဖို႔နဲ႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြး အေျဖရွာဖို႔ ၀ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ ဌာနခ်ဳပ္ ပန္ဆန္းမွာ က်င္းပတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္း ၁၂ ဖြဲ႔ရဲ႕ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္ အစည္း အေ၀းက အႀကံျပဳတိုက္တြန္းပါတယ္။ ၀ ျပည္နယ္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ျပည္နယ္ အျဖစ္ ေထာက္ခံေပးဖို႔ ၀ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ပန္ၾကားခ်က္ အေပၚ ႏို္င္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈအရ ဘယ္အဖြဲ႔ အစည္းကမွ ကန္႔ကြက္ျခင္း မရွိခဲ့ၾကဘူးလို႔ အစည္းအေ၀းတက္သူထံက သိရပါ တယ္။ ေမ ၁ ရက္က စတင္တဲ့ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ေရာက္ေနတဲ့ ပအို႔၀္ အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႔နာယက၊ ညီညြတ္ေသာတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (တြဲဖက္အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး-၁)၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔မ်ားရဲ႕ တႏို္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ညိႏိႈင္းေရးအဖြဲ႔၀င္၊ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္ အႀကံေပး ဗိုလ္မႉးႀကီး ခြန္ဥကၠာကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ပန္ဆန္းထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ၂၀၀၈ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီၾကတယ္လို႔ ၾကားရပါတယ္။ အဲဒါကို ရွင္းျပေပးပါ။ “ျပင္ဆင္ေရးလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ဟာကို အားလုံးသေဘာတူတာပါ။ ၂၀၀၈ကို ျပင္ရမယ္ ဆိုတဲ့ဟာကို အားလုံသေဘာတူတယ္။ အဲဒါပါပဲ။” ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြမတိုင္မီက အရင္က ညီညြတ္ေသာတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (ယူအန္အက္ဖ္စီ) အေနနဲ႔ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကို လက္မခံရာက ေန အခု ျပင္ဆင္တဲ့အပိုင္းကို ေရြ႕လ်ားလာတယ္ဆိုတဲ့သေဘာလား။ “မေရြ႕ပါဘူး။ အမ်ားသေဘာတူေလ က်ေနာ္ေျပာတာက။ ယူအန္အက္ဖ္စီကေတာ့ လက္မခံဘူး။ အသစ္ေရးတဲ့ဟာေပါ့။ ဒီမွာ အသစ္ေရးဖို႔ေတာင္းဆိုိတဲ့ အဖြဲ႔ေတြ လည္းရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အားလုံးရဲ႕ဘုံတူညီခ်က္က်ေတာ့ ဒီ အသစ္ေရးတာ ထက္စာရင္ ေလာေလာဆယ္ဆယ္ေတာ့ ၂၀၀၈ ျပင္ဆင္ေရးမွာ အားလုံး ဘုံ သေဘာတူညီခ်က္ရတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ျပင္ဆင္တဲ့ေနရာကေန လိုအပ္ရင္ေတာ့ အသစ္ေရးတာေပါ့။ အသစ္ေရးဖို႔အတြက္က တဖြဲ႔၊ ၂ ဖြဲ႕ေလာက္ေတာ့ တင္တာရွိ တယ္ေလ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အမ်ားကေတာ့ ျပင္ဆင္ေရးလိုင္းေပၚမွာရွိတာ၊ အဲဒီျပင္ဆင္ေရးကိုပဲ အားလုံးသေဘာတူတယ္လို႔ သတ္မွတ္လိုက္တာေပါ့” ၀ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီနဲ႔မိုင္းလား အထူးေဒသ ၄ က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ တျပည္လုံးအပစ္ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ညိႇႏိႈင္းေရးအဖြဲ႔(အန္စီစီတီ) ၀င္ေတြ မဟုတ္ဘူးဆိုေတာ့ ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ သူတို႔ ၂ ဖြဲ႔ ကေရာ အန္စီစီတီထဲမွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာဖို႔ အေျခအေန ဘယ္လို ရွိသလဲ။ “ဘယ္အဆင့္မွာပါမယ္ေတာ့ မသိဘူးေပါ့။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ ၂ ဖြဲ႔ တည္းမကပါဘူး ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ ေတာင္ပိုင္း (အာရ္စီအက္စ္အက္စ္)လည္းပဲ အန္စီစီတီအဖြဲ႔၀င္မဟုတ္ပါဘူး။ အာရ္စီအက္စ္အက္ရယ္၊ ၀ရယ္၊ မုိင္းလားရယ္ ဒီအဖြဲ႔ေတြက်ေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းကို ရွာၿပီးေတာ့ ပါၾကမွာပါ၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အဆင့္တခုမွာေပါ့၊ တႏိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (အန္စီေအ) မွာလား (သို႔တည္းမဟုတ္) ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ အတြက္ မူေဘာင္ေရးဆြဲတဲ့အဆင့္မွာလား၊ (သို႔တည္းမဟုတ္) ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ကယ္လက္ေတြ႔ ၀င္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးတဲ့အခ်ိန္မွာလား။ အတူတကြ ပူေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ သေဘာတူၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။” ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ (အက္ဖ္ယူေအ) မွာေရာ လက္နက္ကိုင္ အင္အားႀကီးတဲ့ ၀တို႔၊ မိုင္းလားတို႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္မယ့္အေျခအေန ဘယ္လိုရွိလဲ။ “အဲဒီေနရာေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာခြင့္မရွိဘူး။ ေျပာခြင့္မရွိေသးဘူးခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ မေျပာေသးဘူး။” သတင္းေ၀ဖန္သုံးသပ္ထင္ျမင္ခ်က္ေတြမွာ ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲဟာ သတင္း ထုတ္ျပန္မႈ သိပ္တင္းၾကပ္တယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ ဟုန္းဟုန္းေတာက္ေလမလားလို႔ စိုးရိမ္တဲ့ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီေတြးဆခ်က္ေတြဟာ အေျခအျမစ္ ရွိလား။ “အေျခအျမစ္မရွိပါဘူး။ အားလုံးဘုံသေဘာတူညီခ်က္ကဘာလဲ ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာကို ႏိုင္ငံေရးနည္းနဲ႔ ရွင္းမယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့နည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းမယ္ ဆိုတဲ့ဟာေတာ့ အားလုံးသေဘာတူညီခ်က္ျဖစ္တယ္။ အဲဒါကို မနက္ျဖန္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ထဲမွာထည့္မွာပါ။လက္ရွိႏိုင္ငံေရး ျပႆနာေတြကို ႏိုင္ငံေရးနည္းနဲ႔ ရွင္းမယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့နည္းနဲ႔ ရွင္းမယ္။ ဒါ အားလုံးသေဘာတူတယ္။ တူတဲ့အျပင္ကို စစ္အင္အားသုံးၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းတဲ့နည္းကို ကန္႔ကြက္တယ္၊ လက္မခံဘူး ဆိုတာလည္း အားလုံးသေဘာတူတယ္။ တူတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အဲဒါကို အင္အားေတြစုၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို ျမႇင့္ဖို႔ စစ္အင္အားအသုံးျပဳဖိုု႔ဆိုတာေတာ့ လုံး၀မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ စစ္အင္အားသုံးတဲ့မူကို က်ေနာ္တို႔က ဒီမွာ အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္ထားတာျဖစ္တယ္။” မတ္ ၃၁ ရက္က ရန္ကုန္မွာ အန္ကယ္တို႔ အစိုးရဘက္က ဦးေအာင္မင္းတို႔နဲ႔ သမၼတေရွ႕မွာ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကတဲ့ တႏိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာညီခ်က္ မူၾကမ္း(အန္စီေအ) Single Text အေပၚ ထိပ္သီး ၁၂ ဖြဲ႔ရဲ႕သေဘာထားက ဘယ္လိုရွိလဲ။ “Single Text ကိုေတာ့ ႀကိဳဆိုေထာက္ခံတာ မ်ားပါတယ္။ ကန္႔ကြက္တဲ့လူေတာ့ မရွိပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ဒီ Single Text အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ လက္ေတြ႔ ထိပ္သီးေတြကိုယ္တိုင္ တရား၀င္ ပါ၀င္လက္မွတ္ထိုးႏိုင္ဖို႔အတြက္ကေတာ့ Ground Situation (အေျခခံသတ္မွတ္ခ်က္) ေပါ့ဗ်ာ Pre-condition (ႀကိဳတင္ သတ္မွတ္ ခ်က္) ေတြ ထပ္ျဖည့္ဖို႔ေတာ့ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီဟာေတြ ကလည္းပဲ က်ေနာ္္တို႔ ဒီ ၁၂ ဖြဲ႔အဆင့္မွာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔မ်ား ညီလာခံ (အီးေအအို) ထိပ္သီး လိုင္ဇာတို႔၊ ေလာ္ခီးလာ တို႔လို ပဲြတခုမွာ ထပ္ၿပီးေတာ့ Condition (သတ္မွတ္ခ်က္) ေတြ ထပ္ျပင္ဖို႔ဟာကို အဲဒီအခါက်မွ တရား၀င္ ေဆြးေႏြးမယ္လို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္။ အခု ၁၂ ဖြဲ႔ကေတာ့ ၀၊ မိုင္းလား အေျခခံၿပီးေတာ့ သူတို႔ ဖိတ္ၾကားထားတဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ အဓိက ဦးစားေပးခ်င္တဲ့အခ်က္ေတြကိုပဲ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္၊ တအာင္းနဲ႔ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔ေတြ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဘာေတြ ေျပာျဖစ္ၾကေသးလဲ။ “အဲဒါ (တိုက္ပြဲေတြကို) ခ်က္ျခင္းရပ္ဆိုင္းေပးဖို႔။ အဲဒီထိုးစစ္ေတြကို၊ အဲဒီအဖြဲ႔ သုံးဖြဲ႔နဲ႔တိုက္ေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြကို ရပ္စဲေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတယ္။ ရပ္စဲရုံမကဘူး ဒီ ၃ ဖြဲ႔ကိုလည္း Dialogue Partner (ေဆြးေႏြးဖက္) ေတြေပါ့ဗ်ာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့နည္းနဲ႔ အေျဖရွာဖို႔အတြက္ ပါ၀င္သင့္တယ္ဆိုတာလည္း က်ေနာ္တို႔ ဒီအစည္းအေ၀းကေန အႀကံျပဳတာေပါ့။ ဒါေတြပါတာေပါ့။" ၀ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရး ပါတီက ၀ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျပည္နယ္အျဖစ္ တိုးျမႇင့္ရရွိဖို႔ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေတာင္းဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်န္ထိပ္သီး ၁၁ ဖြဲ႔ရဲ႕ သေဘာထားကို ေျပာျပပါ။ က်ေနာ္တို႔ၾကားတာက ၇ ဖြဲ႔က သေဘာတူ တယ္ၾကားလို႔။ သဲသဲကြဲကြဲျဖစ္ေအာင္ ေျပာျပပါ။ “အားလုံးေတာ့ သေဘာတူၾကပါတယ္။ သေဘာတူတဲ့ေနရာမွာေတာ့ အနိမ့္အျမင့္ ကြာတာကေတာ့ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံတယ္။ ႏိုင္ငံေရး နည္းလမ္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္သင့္တာေတြ၊ ဥပေဒနည္းလမ္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္သင့္တာေတြ အႀကံျပဳတာလည္း ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း ကန္႔ကြက္စရာ မရွိဘူးဆိုတဲ့ အသုံးအႏႈန္းနဲ႔ပဲ ဒီလိုေပါ့ဗ်ာ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈအရ ကန္႔ကြက္ စရာမရွိဘူးဆိုတဲ့ အဖြဲ႕ေတြရွိသလိုပဲ အျပည့္အ၀ေထာက္ခံၿပီးေတာ့ ဘယ္လို လုပ္သင့္တယ္ဆိုတဲ့အဖဲြ႕ေတြလည္းရွိတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ေတာ့ ၀ျပည္နယ္ အဆင့္အတန္းတရား၀င္ျဖစ္လာဖို႔က က်ေနာ္တို႔ ဒီ ၁၂ ဖြဲ႔ထဲမွာေတာ့ ကန္႔ကြက္တာ မရွိပါဘူး။ အျပည့္အ၀ေထာက္ခံၿပီးေတာ့ နည္းနာေတြ ၀ိုင္း၀န္းရွာေဖြၾကတဲ့ အဆင့္အထိ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။" ဒီထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို ဆက္တိုက္တက္ခဲ့သူတဦးအေနနဲ႔ ထူးျခားျဖစ္စဥ္က်န္ရွိတာ ဘာေျပာစရာက်န္ဦးမလဲ။ "ၿခံဳၿပီးေတာ့ ေျပာစရာေတာ့မရွိေသးပါဘူး။ က်ေနာ္ထင္တယ္ မနက္ျဖန္ (ေမလ ၆ ရက္ေန႔) ထုတ္ျပန္မယ့္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ကို ေစာင့္ၾကည့္ေပးပါလို႔။ က်ေနာ္ ႀကိဳေျပာလို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ရဲ႕ အရသာ ေပါ့သြား မယ္ေလ။"