အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္ ၁၀ ႏိုင္ငံၾကားမွာ ေရပန္းစားေနခဲ့တဲ့ အာဆီယံစီးပြားေရးအစုအဖြဲ႔(ေအအီးစီ) အျဖစ္ ေပါင္းစည္းေဆာင္ရြက္ေရးကေတာ့ သတ္မွတ္ထားခ်ိန္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ ဆီကို တေရြ႕ေရြ႕ခ်ည္းကပ္လာေနပါၿပီ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မွာ ေနာက္ဆံုး ထြက္ရွိလာခဲ့တဲ့ စြမ္းေဆာင္ၿပီးစီးမႈျပ ဇယားအရေတာ့ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ ေန႔စြဲ ျဖစ္တဲ့ ဒီဇင္ဘာ ၃၁ ရက္မွာ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ၿပီးစီးမႈဟာ ခန္႕မွန္းေျခ ၆၇.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခဲ့ၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ဆက္လက္တိုးတက္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက လုပ္ေဆာင္လာ ခဲ့ေပမယ့္ စားေသာက္ကုန္ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ အဓိက ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းက႑ေတြအပါအ၀င္ အခက္အခဲ အမ်ားဆံုးအပိုင္းေတြမွာေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနဆဲလုပ္ငန္းေတြ က်န္ရွိေနပါေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့ စီးပြားအရ ညီညြတ္ေပါင္းစည္းတဲ့ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ေစ်းကြက္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ လူဦးေရက သန္းေပါင္း ၅၄၀ ရွိၿပီး ေပါင္းစု ျပည္တြင္း အသားတင္ ထုတ္လုပ္မႈတန္ဖိုးဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂.၄ ထရီလီယံ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတခုအျဖစ္သာ စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ ကမၻာ့နံပါတ္ ၇ စီးပြားေရးအင္အားအႀကီးဆံုးႏိုင္ငံျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ၿပီး အိႏၵိယ နိုင္ငံထက္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုၿပီး စီးပြားေရးအင္အား ႀကီးမားတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ မက္ခ္ကင္းေဆးနဲ႔ ကုမၸဏီရဲ႕ခန္႔မွန္းခ်က္အရေတာ့ သကၠရာဇ္ ၂၀၃၀ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ အာဆီယံေဒသတြင္း လူလတ္တန္းစား အိမ္ေထာင္စုရဲ႕ဦးေရဟာ ၁၆၃ သန္းျဖစ္လာမွာျဖစ္ၿပီး အခုထက္ ၂ ဆ ေက်ာ္တိုး မ်ားလာ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေအအီးစီ ျဖစ္လာဖို႔ ခရီးလမ္းေၾကာင္းကေတာ့ ရွည္လ်ားမွာပါ။ အာဆီယံေဒသဟာ အလြန္ကို မတူကြဲျပား တဲ့ေဒသတခု ျဖစ္တဲ့အတြက္ အားလံုးအတြက္ သင့္ေတာ္အဆင္ေျပတဲ့ ေစ်းကြက္ တခုအျဖစ္ ဖန္တီး တည္ေဆာက္ဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ ပိုလို႔ေတာင္ စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရမွာပါပဲ။ အာဆီယံရဲ႕ အခ်မ္းသာဆံုးအဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံ ျဖစ္တဲ့ စင္ကာပူႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းအသားတင္ ထုတ္လုပ္မႈ တန္ဖိုးဟာ အဖြဲ႔ရဲ႕ အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထက္အဆ ၂၀ ေလာက္ ပိုမ်ားေနပါတယ္။ ေနာက္အဖြဲ႔ထဲမွာ တကယ္ ဘုရင္ႏိုင္ငံေတြ ပါသလို ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ အေျခခံရွိခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြလည္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။ အာဆီယံအဖြဲ႔ႀကီးကို တည္ေထာင္ထားတဲ့အေျခခံမူက ၀င္ေရာက္မစြက္ဖက္ေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို မစြက္ဖက္ေရးမူ၀ါဒကို ေနရာတကာ ဘယ္လိုကိစၥရပ္မ်ိဳးမွာမဆို က်င့္သံုးၿပီး ေအာင္ျမင္တဲ့ စီးပြားေရး အစု အဖြဲ႔တခုအျဖစ္ တည္ေဆာက္လို႔ေရာ ရႏိုင္ပါမလားဆိုတာ စဥ္းစားစရာ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ိဳးေတြကို ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ဆက္ဆံတဲ့ အခါ ေငြမ်က္ႏွာ တခုတည္းကိုပဲ ၾကည့္ၾကမလား။ စီးပြားေရးက႑တခုတည္းကိုပဲ စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဥပမာ -  ျမန္မာနိုင္ငံအေနနဲ႔ ေအအီးစီအတြက္ ဘာေတြမ်ား ျပင္ဆင္ထားၿပီးပါၿပီလဲ။ စီးပြားေရးအတြက္ ဥပေဒနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ မူေဘာင္ေတြ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ မၿပီးစီးေသးသလို အေျခခံ အေဆာက္အဦ၊ လူသားရင္းျမစ္နဲ႔ နည္းပညာေတြလည္း မရွိေသးတဲ့အတြက္ အခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ တခုတည္းေသာေစ်းကြက္ တည္ေဆာက္ဖို႔ အာဆီယံအဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈအတြက္ ပူပန္စရာ တခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ ရာစုႏွစ္၀က္ေက်ာ္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကမွ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး စလုပ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဆန္နဲ႔ ပဲမ်ိဳးစံု တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈအပၚမွာ အမွီျပဳရတဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးအေျချပဳ စီးပြားေရးက အမ်ားစု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေအအီးစီ အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျပည့္မွီဖို႔ ႏိုင္ငံရဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑အေနနဲ႔ အမ်ားႀကီး ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္ရမယ္ဆိုတာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ ဆည္ေျမာင္း၀န္ႀကီးဌာနက ေကာက္ယူ စုေဆာင္းခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအရ  ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးထုတ္လုပ္မႈပမာဏရဲ႕ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ လယ္ယာ က႑ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ ကုန္သြယ္ေရးစခန္းေတြနဲ႔ ဆိပ္ကမ္းေတြ ဟာလည္း ျပည္ပပို႔ကုန္က႑ကို အဆင့္ျမႇင့္ တင္ေပးႏိုင္ေလာက္ေအာင္လံုေလာက္မႈ မရွိေသးဘဲ ျမန္မာ့ဆန္အရည္အေသြးဟာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ တဲ့ ထုိင္းနဲ႕ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတြက ထုတ္လုပ္တဲ့ ဆန္ရဲ႕အရည္အေသြးကို ယွဥ္ၿပိဳင္နိုင္ဖို႔ အခက္အခဲ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကုန္သည္မ်ားနဲ႔ စက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းခ်ဳပ္ ဒုဥကၠ႒ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ေလးကေတာ့ အာဆီယံ တခုတည္းေသာေစ်းကြက္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျပင္ဆင္မႈ မလုပ္ရေသးေပမယ့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြကေတာ့ တည္ရွိေနတဲ့ အခက္အခဲ အတားအဆီးေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ဖို႔ အဆင္သင့္ ရွိေနပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူက “စိန္ေခၚမႈေတြက ေတာ့ တကယ့္ကို ႀကီးမားပါတယ္။ အေသးဆံုးလုပ္ငန္းအမ်ားစုဟာ နည္းပညာအရ၊ ဘ႑ာေငြေႀကးအရ အမ်ားႀကီး အားနည္းေနၿပီး ေငြလံုးေငြရင္း ရင္းႏွီးေငြနဲ႔ ေခ်းေငြ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ လည္း မရွိေသးဘူး” လို႔ ေျပာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အေျခခံအေဆာက္အဦ မရွိလို႔ ပူပင္ေၾကာင့္က်ရတာတင္ မဟုတ္ေသးဘဲ လူသားရင္းျမစ္ မရွိ တာကလည္း ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစတာပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံကေန လုပ္ခလစာ ပိုၿပီးေပးနိုင္တဲ့ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြ ေျပာင္းေရႊ႕သြားတဲ့ ဦးေႏွာက္ယိုစီးမႈနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ေနရ တာလည္း ႏွစ္ေပါင္း အေတာ္ၾကာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေအအီးစီ စလိုက္ၿပီဆိုတာနဲ႔ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ အလုပ္သမားေတြကလည္း ပိုၿပီး အက်ိဳး အျမတ္ရွိတဲ့ ေစ်းကြက္ေတြကို ထြက္ၿပီးအလုပ္အကိုင္ ရွာေဖြတာေတြကိုလည္း ႀကဳံေတြ႔ရႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ျပဆိုေနတဲ့ အခ်က္ေတြ အားလံုးအရ ေနရာတိုင္းနီးပါးမွာ တိုးတက္မႈ ေတြရွိလာဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကုန္သြယ္ေရးလြယ္ကူေခ်ာေမြ႔ေရး၊ ဘ႑ာေငြေၾကး လြတ္လပ္မႈ ရွိေရးနဲ႔ ျပည္တြင္းျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးေတြမွာ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းလာဖို႔ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေန တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ ေနာက္အေရးႀကီးတဲ့ေနရာတခုကေတာ့ အငယ္စားနဲ႔ အလတ္စားလုပ္ငန္းေတြပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ရင္းႏွီးျမွုပ္ႏွံေငြေတြ အလြယ္တကူ ရယူႏိုင္ၾက လုပ္ငန္းကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ခ်ဲ႕ထြင္ ေဆာင္ရြက္နိုင္ၾကတဲ့ ထိုင္းနဲ႔ စင္ကာပူႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳေတြကို ေလ့လာသင္ယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကုမၸဏီေလးေတြ အဲဒီလို စတင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ တာထြက္ေငြေၾကးေပး ႏိုင္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ိဳး မရွိေသးပါဘူး။ ကပ္လ်က္ရွိေန႔တဲ့ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံကေတာ့ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရး လြယ္ကူေခ်ာေမြ႔ေရး အတြက္ ေဒါနေတာင္ကို တက္ၿပီး အခက္အခဲၾကားက အခ်ိန္အၾကာႀကီးသြားေနရတဲ့ လမ္းအစား ေတာင္ပတ္ လမ္းကို ေငြေႀကးအရေရာ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈအရပါ တာ၀န္ယူၿပီး ေဖာက္လုပ္ေပးေနတာ ၿပီးစီးလု ျဖစ္ေန ပါၿပီ။ ထိုင္းအစိုးရဖက္က ဘာသာစကားပိုင္းကပါ ျပင္ဆင္ထားပါတယ္ ကုန္သြယ္စီးပြားကိစၥမွာ တေယာက္ ေျပာတဲ့ စကား တေယာက္နားလည္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္တဲ့အတြက္ ေအအီးစီ ကိစၥ စၿပီး ဆံုးျဖတ္ၾကၿပီးကတည္း ထိုင္းမူလတန္းကေလးေတြရဲ႕ သင္ရိုးမွာ ဗမာစာကိုပါ သင္ၾကားေပး ဖို႔ ျပဌာန္းေပးခဲ့ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ခုဆို ထိုင္းမူလတန္းကေလးေတြ အမ်ားစုဟာ အေျခခံ ဗမာစကားကို အေတာ္ေလး ေျပာတတ္ေနၾကပါၿပီ။ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈအရ လက္ခံခြင့္ျပဳထားတဲ့ ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္းေက်ာင္းေတြက ကေလးေတြ ကိုလည္း ထိုင္းဘာသာစကား သင္ၾကားဖို႔ ထိုင္းပညာေရးဌာနက ခ်ေပးခဲ့ပါတယ္။ တျခားကုန္သြယ္စီးပြားကိစၥေတြမွာလည္း ၂ ႏိုင္ငံ ကုန္စည္ျပပြဲလိုမ်ိဳးေတြကို မၾကာခဏ က်င္းပေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို က်င္းပခဲ့တဲ့ ကုန္စည္ျပပြဲေတြမွာ ေတြ႔ရေလ့ရွိတာက ထိုင္းႏိုင္ငံဘက္က သူတို႔ရဲ႕ ကုန္ပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကို စနစ္တက် ျပည္ပေစ်းကြက္အတြက္ ျပင္ဆင္ျပသထားႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာနိင္ငံဘက္ကေတာ့ အျဖစ္သေဘာမ်ိဳးသာ လာေရာက္ ျပသႏိုင္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ျပင္ဆင္ထားမႈ နည္းပါးခ်ိဳ႕ယြင္းေသးတယ္လို႔ ေျပာရမယ့္ အေျခအေနမွာ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ေအအီးစီ စတင္တဲ့အခ်ိန္မွာ အာဆီယံအဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံအားလံုးရဲ႕ တခုတည္းေသာေစ်းကြက္ ျဖစ္လာ မွာ ျဖစ္ေပမယ့္ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြ အားလံုး သာတူညီမွ် အက်ိဳးခံစားႀကရပါ့မလား။ ဘယ္ႏိုင္ငံေတြက ပိုေငြျပ၊ ဘယ္ႏိုင္ငံေတြက လိုေငြျပလာၾကမလဲ။ ဘယ္ႏိုင္ငံေတြက အက်ိဳးမ်ားၿပီး ဘယ္ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အက်ိဳး နည္းၾကမလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ အေရခြံလဲစစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးအတြက္ သိပ္ထူး ထူးျခားျခား အက်ိဳးမ်ားႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမျမင္ေသးဘူးလို႔ေတာ့ ေျပာခ်င္ပါတယ္။