လူေတြ လမ္းေပၚထြက္ဆႏၵျပတာကို ေသးသိမ္ေအာင္ ဆန္႔က်င္ရႈတ္ခ်တဲ့စကားကို အစိုးရ အာဏာပိုင္ကေန ေျပာတာ ဖတ္ရပါတယ္။ ဆႏၵျပျခင္း၊ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ျပသျခင္းကို Demonstration လို႔ေခၚတယ္။ Protest လို႔လည္း ေခၚတယ္။ Street protest လမ္းေပၚထြက္ဆႏၵျပတာကို အမ်ားဆံုးလုပ္ၾကတယ္။ အုပ္စုလိုက္ ခ်ီတက္ၾကတယ္။ ေအာ္ဟစ္ၾကတယ္။ အမ်ိဳးသားသီခ်င္း ဆိုၾကတယ္။  မိန္႔ခြန္းေျပာၾကတယ္။ ေလးစားတာကို အေလးျပဳတာလည္း ပါႏိုင္တယ္။ ဆန္႔က်င္တာကို မီးရိႈ႕တာလည္း လုပ္တယ္။ ေခါင္းစီးစာတမ္း ဘင္နာေတြ၊ စာတမ္း ပေလကပ္ေတြ၊ အလံေတြ ကိုင္ေဆာင္ၾကတယ္။ တူညီဝတ္စံု၊ ရိုးရာဝတ္စံုေတြ ဝတ္ၾကတယ္။ လက္ေမာင္းပတ္၊ နဖူးစီးေတြ တပ္ၾကတယ္။ Actions လုပ္ေဆာင္မႈေတြထဲမွာ Marching ခ်ီတက္ လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ Blockades ပိတ္ဆို႔မႈေတြ လုပ္တာ၊ Sit-ins ထိုင္သပိတ္ေတြလည္း လုပ္တယ္။ Nonviolent အၾကမ္းမဖက္တာနဲ႔ Violent ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း လုပ္တာေတြ ရွိတယ္။ ၾကမ္းတာကို Militant စစ္ေသြးႂကြတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ အေျခအေနအရ မၾကမ္းတမ္းရာကေန ၾကမ္းတမ္းတာကို ေျပာင္းသြားတတ္တယ္။ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္၊ တန္ျပန္လုပ္သူေတြနဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္ ထိပ္တိုက္ေတြ႔မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ လစ္ဗ်ားမွာ အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဆႏၵျပျခင္း၊ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ျပသျခင္းဆိုတာ Activism တက္ၾကြလႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္တယ္။ ၿငိမ္ခံေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ေခါင္းငံု႔ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေရးပါတယ္။ အေၾကာင္းခံေတြဟာ Political ႏိုင္ငံေရး၊ Economic စီးပြားေရးနဲ႔ Social issues လူမႈေရးရာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဘာအတြက္လုပ္ၾကသလည္း။ Viewpoint အျမင္ကို ထုတ္ေဖာ္ၾကတာ ျဖစ္တယ္။ Positive အေပါင္းသေဘာ တစံုတရာကို ေထာက္ခံမႈေပးတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Negative ဆန္႔က်ကန္႔ကြက္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Grievance နစ္နာမႈေတြကို ျဖစ္ျဖစ္ Social injustice လူမႈေရး တရားမမွ်တတာျဖစ္ျဖစ္ ထုတ္ေဖာ္ေတာင္းဆိုၾကတယ္။ Types of demonstrations အမ်ိဳးအစား အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ - Marches လမ္းေၾကာင္းသတ္မွတ္ၿပီး ေလွ်ာက္သြားၾကမယ္။ - Rallies ေဟာေျပာသူေတြ၊ တီးမႈတ္သီဆိုသူေတြကို နားေထာင္ၾကတယ္။ - Picketing ေနရာတခုကို အဝင္အထြက္မရွိေအာင္ ဝိုင္းပိတ္ထားမယ္။ - Sit-ins ထိုင္ေနၾကမယ္။ နာရီ၊ ရက္သတ္မွတ္ထားတာနဲ႔ အတိုင္းအဆမရွိလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ - Nudity အဝတ္အစားမဝတ္ပဲ လုပ္တယ္။ ေနရာေရြးရာမွာ လူစည္စည္ရွိရာမွာ လုပ္ၾကတယ္။ ေထာင္ေတြထဲမွာလည္း လုပ္ၾကတယ္။ တကြ်န္း (ကိုကိုးကြ်န္း) ပို႔ခံေနရသူေတြကလည္း လုပ္တယ္။ အစိုးရက သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ေနရာမွာ စုေဝးၾကရတာလည္း ရွိတယ္။ ဥပမာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြ ဆႏၵျပတာကို အိႏၵိယမွာ ၁၉၉ဝ ေက်ာ္ကာလမွာ ေဒလီၿမိဳ႕ ဗိုလ္ရႈခံလုပ္တဲ့ (ဘုတ္ကလပ္) ေနရာမွာ ခြင့္ျပဳတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ျမန္မာ့သံရံုးနဲ႔ မေဝးလွတဲ့ (တင္းမူသီး) ရဲစခန္းနာမွာ ခြင့္ျပဳတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္ (ဂ်န္တားရ္မန္းတားရ္) ပန္းျခံေနရာမွာသာ ခြင့္ျပဳတယ္။ ဒါေပမယ့္ သံရံုးေတြရွိရာ (ခ်ာနက်ပူရီ) အရပ္မွာ ပုဒ္ ၁၄၄ ထုတ္ထားေပမယ့္၊ ၿဖိဳခြင္း၊ ဖမ္းဆီးတာခံရမယ္မွန္း သိသိနဲ႔လည္း လုပ္ၾကတယ္။ ေထာင္ထဲမွာလည္း လုပ္တယ္။ ဘယ္လိုေန႔ေတြမွာ လုပ္သလဲ မတူၾကပါ။ ႏွစ္ပတ္လည္ေန႔ေတြမွာလည္း လုပ္တယ္။ အေရးအေၾကာင္း ေပၚလာခ်ိန္မွာ လုပ္တယ္။ ႏိုင္ငံေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတြမွာ တရက္တည္း သတ္မွတ္ၿပီးလည္း လုပ္ၾကတယ္။ Spontaneous gatherings ႀကိဳတင္ တိုင္ပင္စီစဥ္မထားပဲ အလိုလိုျဖစ္တာမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္။ ဥပမာ ၁၉၈၈ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆႏၵျပပြဲႀကီးေတြ။ Campaign of nonviolent resistance (Civil resistance) ဆိုတာ အၾကမ္းမဖက္ လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းအေနနဲ႔လည္း လုပ္တယ္။ Physical gatherings လူေတြ ကိုယ္တိုင္ပါဝင္တာအျပင္ Virtual or Online အင္တာနက္အြန္လိုင္းကေနလည္း လုပ္ႏိုင္ၾကတယ္။ ၁၉ ရာစုလယ္တုန္းက အဲဒီလို လုပ္ၾကတာကို Monster meeting မေကာင္းဆိုးဝါးေတြ စုေဝးတာလို႔ အိုင္ယာလန္အာဏာပိုင္ေတြက သမုတ္ခဲ့တယ္။ ကေန႔ကာလမွာေတာ့ အဲလိုလုပ္တာကို ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုမွာ ခြင့္ျပဳထားရတယ္။ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳး ထားတတ္တယ္။ ဥပေဒ လုပ္ထားၾကတယ္။ အစိုးရေတြကေန ဦးစီးလုပ္တာမ်ိဳးကို အီရန္ (၂ဝဝဝ)၊ တရုတ္ (၁၉၈၉)၊ က်ဴးဘား (၂ဝဝ၆)၊ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ(၁၉၉၁-၂ဝဝ၄) ေတြမွာ လုပ္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက လူေတြကို မတက္မေနရအမိန္႔နဲ႔ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ လုပ္ခဲ့တယ္။ တခါတေလ အခေၾကးေငြ၊ စားေသာက္စရာ ေပးေကြ်းၿပီး လုပ္တယ္။ ၂၈-၅-၁၉၉၆ တုန္းက စစ္အစိုးရရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ေထာက္ခံပြဲကို ရန္ကုန္မွာ လူ ၄ဝဝဝဝ ေလာက္တက္ေစခဲ့တယ္။ အခု အစိုးရကေတာ့ တန္ျပန္သပိတ္ေတြ လုပ္လာတယ္။ သမိုင္းညာရွင္ Eric Hobsbawm (အဲရစ္ ေဟာ့ဘ္စ္ေဘာင္း) ကေျပာတာ ရွိတယ္။ ေသြးထြက္သံယုိ ျဖစ္တာခံရမႈနဲ႔ အလြန္ျပင္းျပတဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြကေန လူအမ်ားဆႏၵ အျမင့္ဆံုးအခ်ိန္မွာ လူအမ်ား ပါဝင္တဲ့ဆႏၵျပျခင္းဟာ လိင္မႈကိစၥ ၿပီးရင္ ဒုတိယလိုက္တယ္တဲ့။ မတူတာကေတာ့ လိင္အေရးဟာ တဦးတေယာက္ခ်င္းအေရးသာ ျဖစ္ၿပီး၊ ဆႏၵျပတာမွာေတာ့ သဘာဝကိုယ္၌က စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္ ျဖစ္တယ္။ နာရီေတြ၊ ရက္ေတြ၊ လေတြအထိလည္း ၾကာရွည္ႏိုင္တယ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို ဆႏၵျပမႈေတြက အခ်ည္းႏွီး မျဖစ္ပါ။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ ဖိလစ္ပိုင္မွာ မားကို႔စ္ အာဏာရွင္ကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့တယ္။ People power လူထုပါဝါဆိုတာ ထင္ရွားတဲ့ႏိုင္ငံေရးေဝါဟာရတခု ျဖစ္တယ္။ ၁၉၆ဝ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲကာလမွာ Flower power movement နာမည္နဲ႔ စစ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈ ရွိခဲ့တယ္။ ဗီယက္နမ္စစ္ႀကီး အဆံုးသတ္ေစဖို႔ အားတခုျဖစ္တယ္။ လူအမ်ား ပါဝင္ေလေလ ေအာင္ျမင္မႈ ရေလေလ ျဖစ္တယ္။ လူေတြမွာ နစ္နာမႈေတြ၊ လူမႈေရးတရား မမွ်တတာေတြဆိုတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ မရွိတဲ့ဆီမွာ ဆႏၵျပပြဲေတြ မျဖစ္ပါ။