၁၉၃၈ ခု ေအာက္တိုဘာလတြင္ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးသို႔ သခင္အျဖစ္ စာရင္းသြင္းခဲ႔၏။ ဥပေဒတန္း၌ စခန္း ကုန္သင္ရန္ ကိစၥ ကိုလည္းေကာင္း၊ ကၽြႏ္ုပ္၏ ေရွ႕အလားအလာမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ တစ္ပါတည္း အျပီးသတ္ စြန္႔လႊတ္ လိုက္ကာ ကၽြန္ုပ္သည္ ဩဂုတ္လ အတြင္း ႏွစ္၀က္ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ ရသည့္အခါမွ စ၍ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမွ ထြက္ခဲ႔၏။ဥေရာပတိုက္တြင္ ျမဴးနစ္အေရး ေပၚေပါက္လာျခင္းသည္ပင္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ႀကီး မလြဲျဖစ္ရမည့္ အေရးကို ကၽြန္ုပ္၏ အသိဥာဏ္အတြင္း လင္းခနဲ ေပၚေစေတာ့၏ ။ ထို႔ထက္ေစာစြာကပင္ ၁၉၃၉ – ၄၀ ခု ေလာက္၌ ကမၻာစစ္ ျဖစ္မည့္ အေရးကို ကၽြႏု္ပ္တို႔ တစ္စု တြက္ဆျပီး ျဖစ္၏။ ထိုအခ်ိန္ေလာက္တြင္ လက္နက္ ျဖည့္တင္းေရးကိစၥမ်ား သည္ နိုင္ငံႀကီးမ်ား၌ လံုး၀ ျပီးစီးမည္ ျဖစ္ေသာေႀကာင့္လည္း ကမၻာ နွင့္ အမ်ွ စစ္မီးေလာင္ကၽြမ္းခ်ိန္တြင္ တို႕ဗမာမ်ား မည္သို႔ ေျခလွမ္းလွမ္းႀကမည္ကို ကၽြန္ုပ္တို႔ လူစု မေတြးဘဲ မေျပာဘဲ မေနနိုင္ျပီ။ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးႀက၏ ။ သို႔ေသာ္ ထိုအခါက ကမၻာစစ္ႀကီး ျဖစ္ေတာ့မည္ကို တြက္ဆမိရံုသာ တြက္ဆမိ၍ ဧကန္အတိအက်ကား ေျပာဆို ႏိုင္ခဲ႔သည္ မဟုတ္ေသာ္လည္း ျမဴးနစ္ျမိဳ႕၌ အဂၤလိပ္ နန္းရင္း၀န္ ခ်ိန္ဘာလိန္သည္ မိမိႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ၏ ဂုဏ္သိကၡာကိုမ်ွ မငဲ႔မေထာက္ ႏိုင္ရွာေတာ့ဘဲ ဟာရ္- ဟစ္တလာ ေက်ေအး ႏွစ္သိမ့္ေရး အတြက္ ဦးႏွိမ့္သည့္ အခါတြင္ကား ကမၻာစစ္ႀကီး တံခါးမ၌ ဆိုက္ေရာက္ေနျပီ ျဖစ္ေႀကာင္းကို သည္းထိတ္ရင္ဖို သိရွိရေလေတာ့၏။ ကမၻာစစ္ အမွန္ ျဖစ္ေခ်ေတာ့မည္။ ဗမာ့အေျခကား အသို႔နည္း။ ဗမာေတြ ဘာလုပ္ႀကမည္နည္း၊။ ဤျပႆနာမ်ားကား ကၽြနု္ပ္ေရွ႕တြင္ အလ်ိဳလ်ိဳ တသီႀကီး ေပၚလာေလေတာ့၏ ။ တစ္ခုတည္းေသာ အဓိ႒ာန္ကို ရုတ္ျခည္း ကၽြန္ုပ္ျပဳလိုက္၏ ။ “ငါ့အတြက္ ျဖစ္လိုရာ ျဖစ္ေစေတာ့။ ႏိုင္ငံေရး ဂယက္၀ဲအတြင္းသို႔ ေျခစံုပစ္၍ ဇြတ္ဆင္းကာ ငါ၏ ႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ မေနမနား စြန္႔စား လံုးပမ္းေတာ့အံ့” ။ ဤအဓိ႒ာန္ကို သန္သန္ႀကီး ျပဳလိုက္မိေတာ့၏။ မည္သူသည္ ဤသို႔ အခါေကာင္း၊ အခြင့္ထူး ေရႊလမ္းႀကီး ျဖဴးေနသည့္ အခိုက္မ်ိဳးတြင္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္ စြန္႔စားေရးကို လက္လြတ္ခံႏိုင္ခ်ိမ့္မည္ နည္း။ ဟိ သစၥံ ထုိစကား မွန္၏ ။ ကၽြနု္ပ္အတြက္ မွန္လွ၏ ။ ကၽြနု္ပ္ လက္လြတ္ မခံ။ စြမ္းအားရွိသေလာက္ ကိုယ့္လူမ်ိဳး ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ ႀကမၼာဆိုးကို ကေျပာင္းကျပန္ ေမွာက္လွန္ထုေတြ၊ အျမစ္ပါ ႏုတ္၍ ေခ်ေတာ့အံ့။ သခင္ အစည္းအရံုးမွ တစ္ဆင့္ ႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး တိုက္ရန္ တိုက္ပြဲတြင္းသို႔ ကၽြနု္ပ္ စတင္ သက္ဆင္းမိ ခဲ႔ေလသည္။ ကၽြနု္ပ္ သခင္ဘ၀ အတြင္း ဆင္းမိသည္ ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ သပိတ္ေမွာက္မႈ၊ စီတန္း လမ္းေလ်ာက္ အင္အားျပမႈ၊ ေတာ္လွန္ေရး ဒီလိႈင္း တံပိုးတို႔သည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး ဖံုးလႊမ္းသြားခဲ႔ေလသည္။ ျဗိတိသ်ွ အစိုးရကလည္း ထႀကြမႈမ်ားကို ငဲ႔ညာျခင္း မရွိ၊ ျပင္းထန္စြာ တန္ျပန္ တိုက္ေလေတာ့၏။ ကၽြနု္ပ္ ႏွင့္တကြ ႀကံရာပါ ေဖာ္တစ္သင္းသည္ ( ကၽြနု္ပ္တို႔ကို ဖမ္းခ်ဳပ္လိုက္သည့္ အဂၤလိပ္ ပုလိပ္မင္းႀကီး စကားအတိုင္း သံုးရက ) “ အစိုးရ အဖြဲ႕ကို အင္ႏွင့္ အားႏွင့္ ေတာ္လွန္ လုပ္ႀကံမႈ” ျဖင့္ အစစ္အေဆး မရွိ၊ ရန္ကုန္ေထာင္တြင္း အတန္ႀကာမ်ွ အက်ဥ္းခ်ထားျခင္း ခံလိုက္ႀကရ၏။ အမွန္မွာလည္း ထိုေတာ္လွန္မႈမ်ားတြင္ ကၽြနု္ပ္၏ အနည္းငယ္မ်ွေသာ လက္ရာသည္ ပါသည္ မွန္၏။ ေျပာျပေလာက္ေသာ လက္ရာကား မဟုတ္လွပါ။ ဤအေရးမ်ားသည္ အရွိန္ယူေနျပီ ျဖစ္ေသာ ကမၻာစစ္ႀကီးကို အေႀကာင္းျပဳ၍ ေပၚလာရမည့္ မေ၀းလွေတာ့ေသာ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး အေရးေတာ္ပံုႀကီး မဟာ အခါႀကီးမ်ား အတြက္ နိဒါန္းကေလးမ်ွသာ ျဖစ္ေႀကာင္းကို ေကာင္းေကာင္းႀကီး ထင္ျမင္မိေတာ့၏။ ဥေရာပ စစ္ ကၽြနု္ပ္ ထင္သကဲ႔သို႔ပင္ အမွန္ပင္ စစ္ျဖစ္ရေတာ့၏။ ၁၉၃၉ ခု ၊ စက္တင္ဘာ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ဥေရာပစစ္ စတင္ တိုက္ေလသည္ ။ ( ကၽြန္ုပ္၏ အမွတ္အသား မမွားပါက ) စစ္မေႀကညာမီ ( ၂ ) ရက္ကပင္ တို႔ဗမာ အစည္းအရံုး ျပည္လံုးဆိုင္ရာ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕၏ အထူး အစည္းအေ၀းကို က်င္းပကာ ပါတီမေရြး ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးကို ခ်စ္သူ အားလံုး ပါ၀င္၍ တို႔ဗမာ အစည္းအရံုးႏွင့္ ေဒါက္တာ ဘေမာ္၏ ဆင္းရဲသား အစည္းအရံုးကို အေျခထားလ်က္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး ဂိုဏ္းတစ္ခု တည္ေထာင္ရန္ကို ဆံုးျဖတ္ခဲ႔ႀကေလသည္။ အမွန္ ေပၚေပါက္လာေတာ့မည္ ျဖစ္ေသာ ကမၻာစစ္ကို ႀကိဳတင္၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ လိုက္ႀကျခင္း ျဖစ္၏။ ဤဆံုးျဖတ္ခ်က္ အတိုင္းပင္ ဗမာ့ ထြက္ရပ္ဂိုဏ္းႀကီးကိုလည္း ဖြဲ႔စည္းမိေလသည္။ ထိုဂိုဏ္းႀကီး ျပန္႔ပြားမႈအတြက္ အနည္းငယ္မ်ွ သာ စီမံရစဥ္မွာပင္ ျဗိတိသ်ွ အစုိးရ သည္ ႏိုင္ငံ အနွံ႕ ဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈမ်ားကို စတင္ျပဳလုပ္လိုက္ရကား အဖမ္းခံရသူ မ်ားထဲတြင္ အရာေရာက္ေသာ ထြက္ရပ္ဂိုဏ္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား အားလံုးေလာက္ ပါ၀င္သြားေလေတာ့သည္။ ကၽြနု္ပ္ကား တစ္ေယာက္တည္း လြတ္က်န္ရစ္သည္။ ကၽြနု္ပ္အား အမွန္ ဖမ္းမည့္ အေရးမွာလည္း လ်ိဳ႕၀ွက္ထားခ်က္ပင္ ဆိုေသာ္ လည္း အမ်ားသိျပီး ျဖစ္ေလျပီ။ ကၽြနု္ပ္ မွာလည္း ထိုအခါက အိႏၵိယ ႏိုင္ငံတြင္ ရမ္ဂါ ကြန္ဂရက္ အစည္းအေ၀း တက္ေရာက္၍ ဂႏၵီ၊ ဂ်၀ါဟာလ္လာ ေနရူး၊ ဆူဘတ္စ္ ဘုိ႔စ္ အစရွိေသာ ကြန္ဂရက္ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုျပီး ဗမာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ေရာက္စ ျဖစ္၏။ အိႏၵိယ နိုင္ငံတြင္ ကၽြနု္ပ္တို႔ သြားလာရာတို႔၌ ေနာက္က အစိုးရ စံုေထာက္မ်ား ဇြဲေကာင္းေကာင္းႏွင့္ လိုက္ေနေႀကာင္း သိခဲ႔၏။ ဗမာႏိုင္ငံသို႔ ကၽြန္ုပ္ ျပန္ေရာက္သည္ ဆိုလ်င္ပင္ ကၽြနု္ပ္ တို႔ အိႏၵိယ တြင္ လုပ္ကိုင္ခဲ႔သမ်ွ ကိစၥမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အစီရင္ခံစာ တို႔ကို စီရင္စု တိုင္းရွိ အရာရွိႀကီးမ်ား ထံ ေ၀ငွ ေပးပို႔ထားေႀကာင္း သိရွိရ၏။ သခင္ အစည္းအရံုးကို မတရား အစည္းအရံုး အျဖစ္ ေႀကညာလိမ့္မည္ ဟူေသာ သတင္းမွာလည္း ျပန္႔လ်က္ ရွိေလသည္။ ေပၚေပါက္လ်က္ ရွိေသာ အေျခအေန အားလံုးကို ျခံဳ၍ ထင္ျမင္ေအာင္ ဆင္ျခင္ႀကည့္ ျပီးေနာက္ ေပၚေပၚ ထင္ထင္ မေနဘဲ ခပ္လ်ိဳးလ်ိဳးေနျခင္းသာ ေကာင္းမည္ဟု ေတြးေတာမိသည့္ အေလ်ာက္ ႀကံဳလာရမည့္ အေရး ဟူသေရြ႕ ကို ရင္ဆိုင္ရန္ အသင့္ စီစဥ္ ရေလသည္။ သို႔ေသာ္ စီစဥ္ သင့္သေရြ႕ကို အျပီးအစီး မစီစဥ္ရေသးမီ ကၽြန္ုပ္၏ ရဲေဘာ္ အားလံုးေလာက္ပင္ ေထာင္တြင္း ေရာက္ကုန္ႀကေလျပီ။ ေျခရာေပ်ာက္လ်ိဳး၍ ေနရန္ကို ေလာေလာဆယ္ ကၽြနု္ပ္ စီမံ ရေတာ့၏။ ေျခရာ ေဖ်ာက္မိျပီး မႀကာမီပင္ ကၽြနု္ပ္အား ဖမ္းဆီးရန္ ၀ရမ္းထြက္၍ လာေလေတာ့သည္။ ဆံျခည္ တစ္လံုးႀကား လြတ္ေျမာက္သြားရျခင္းတည္း။ ဤသို႔သာ မလြတ္ေျမာက္ပါက ကမၻာစစ္ႀကီး တာရွည္သေလာက္မ်ွသာ မကမူဘဲ ကမၻာ့အေရွ႕ပိုင္းတြင္ အဂၤလိပ္အေျခ ေသခ်ာ တည္ျမဲသည့္ အခ်ိန္ထိ ကၽြနု္ပ္၏ ဘ၀ကို အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ျမဳပ္ႏွံျခင္း ျပဳရေတာ့မည္ ျဖစ္ရကား အလုပ္မရွိ အခ်ိန္အားသည္ ႏွင့္အမ်ွ အေရးမပါသည့္ ေဒါသကို မ်ိဳသိပ္ကာသာ ဘာကိုမ်ွ လုပ္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ေသာ ဘ၀သို႔ ေရာက္ရေတာ့မည္ အမွန္။ ဤေနရာတြင္ ႀကားျဖတ္၍ စိတ္၀င္စားဖြယ္ အျဖစ္အပ်က္ကေလးကို ခ်ဳပ္၍ ႀကားျဖတ္ ေျပာရဦးမည္ ျဖစ္၏။ ကၽြနု္ပ္ ေတာ္လွန္ေရး သမား တစ္ေယာက္ အျဖစ္ ေရွာင္တိမ္း မေနရခင္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ သမဂၢမွ တကၠသိုလ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔၀င္ လူႀကီးတစ္ဦး အျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခဲ႔၏။ အစည္းအေ၀း တစ္ႀကိမ္မ်ွသာ တက္ေရာက္ ႏိုင္ခဲ႔၏။ ထိုအခ်ိန္မွာပင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံႀကီး မလြဲ ျပိဳအက္ ပ်က္ျပားမည့္ အရိပ္နိမိတ္တို႔သည္ ထင္ရွား လာေလသည္။ ျပင္သစ္ သမၼတ ဥကၠ႒ အမ္ေရနဒ္ သည္ ရုစဘဲလ္ထံသို႔ ေနာက္ဆံုး အသနားခံလိုက္ေသာ အခါတည္း ။ ထိုအခါ ဗမာႏိုင္ငံ ပညာမင္းႀကီး ျဖစ္ေသာ ေအ၊ ကင္းဘဲလ္သည္ တကၠသိုလ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕၀င္ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ႔၏။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖဲြ႕၏ အစည္းအေ၀း အျပီးတြင္ ကင္းဘဲလ္သည္ ကၽြႏု္ပ္အား သူ႔ကားႏွင့္ တင္ေခၚခဲ႔၏ ။ အဂၤလိပ္ အရန္ စာရင္း၀င္ ဗိုလ္မွဴးေလး ( ေမဂ်ာ ) တစ္ေယာက္ ျဖစ္ရံုသာမက အလြန္ထက္လွသည္ ဟု ထင္ရွားေသာ ကင္းဘဲလ္လို လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္ က ကၽြန္ုပ္အား ဤသို႔ ကားႏွင့္ တင္ေခၚျခင္းမွ အလြန္ ထူးျခားလာေလသည္။ ကၽြနု္ပ္ ကဲ႔သို႔ေသာ သံမဏိ ျဗိတိသ်ွ ဆန္႔က်င္ေရး သမား တစ္ေယာက္ကို ယခု စစ္ႀကီးတြင္ အဂၤလိပ္အား ကူညီပါမည့္ အေႀကာင္း သနားစဖြယ္ တုန္ရီေသာ အသံျဖင့္ ေတာင္းပန္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ကၽြန္ုပ္က သူေတာင္းပန္သကဲ႔သို႔ မလုပ္ႏိုင္သျဖင့္ ၀မ္းနည္းေႀကာင္း ႏွင့္ စကားခ်ီကာ အဂၤလိပ္ ဓနရွင္စနစ္ကို ျဖိဳဖ်က္ရန္သာ ကၽြနု္ပ္ လုပ္ရလိမ့္မည့္ အေႀကာင္းကို ျပန္ေျပာလိုက္ရ၏။ အေရွ႕သို႔ အေရးေတာ္ပံုကို ဆက္ရမည္ ဆိုေသာ္ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ ေထာင္ အျပင္ဘက္တြင္ က်န္ရစ္သူ တစ္စုမွာ စုေ၀း စည္းရံုး၍ လက္နက္စြဲကိုင္ ကာ ေတာ္လွန္ေရး ျပႆနာကို ေဆြးေႏြးမိႀကေတာ့သည္။ ကၽြနု္ပ္တို႔တြင္ လက္နက္လည္း မရွိ။ ဘယ္သို႔ လက္နက္ရေအာင္ ရွာရမည္နည္း။ ဤ ျပႆနာသည္ ေပၚေပါက္လာရေတာ့၏။ ေနာက္တစ္လ၊ နွစ္လ အခါက ကၽြနု္ပ္တို႔သည္ ၀င္ရိုးတန္း သူလ်ိဳတစ္ေယာက္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုမိသျဖင့္ ႏိုင္ငံတြင္း မွ ေန၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဖ်က္ဆီးမႈမ်ားကို အႏွံ႕အျပား ျပဳလုပ္ႀကရန္ စီစဥ္ခဲ႔ႀကေသး၏။ သို႔ေသာ္ ထိုအစီအစဥ္မ်ား အတုိင္း ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ႔ေခ်။ ထိုအတြင္းမွာပင္ ကၽြန္ုပ္တို႔၏ အဆက္အသြယ္မွာ ေနွာင့္ယွက္မႈမ်ားေႀကာင့္ ပ်က္ျပား သြား ရေလသည္။ ေနာက္တစ္ဖန္ အဆက္အသြယ္ ရေအာင္ ႀကံႀကပါေသး၏ ။ ဆက္သြယ္ေရး တာ၀န္ က်ေသာ ရဲေဘာ္အခ်ိဳ႕ အဖမ္းခံရျပန္သျဖင့္ ေနာက္ထပ္ တစ္ဖန္ အဆက္အသြယ္ရရန္ အေရးသည္လည္း ပ်က္ျပား ရျပန္ေလသည္။ ဗမာ – ေရာ္ဂ်ာ ေကးစ္ တစ္ေယာက္ ေပၚေပါက္လာမွ ျဖစ္မည္ဟု ကၽြန္ုပ္တို႔ အားလံုး သေဘာကိုက္ညီႀက၏။ ကၽြန္ုပ္၏ ကိုယ္ႏွင့္ အသက္ကိုပင္ ဗမာ – ေရာ္ဂ်ာေကးစ္ အျဖစ္ ယူရန္ ႏိုင္ငံအတြက္ စြန္႔လွဴ လိုက္၏။ ထို႔ေႀကာင့္ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔၊ ဂ်ာမနီ ေလတပ္ႀကီးက ရာဇ၀င္တြင္ မႀကံဳဖူးေသာ ေလေႀကာင္း စစ္ပြဲႀကီး ဆင္ႏြဲကာ လန္ဒန္ျမိဳ႕ႀကီးကို တိုက္ေသာေန႔၊ ထိုေန႔တြင္ပင္ ကၽြန္ုပ္သည္ ဗမာ ႏိုင္ငံေတာ္ကို တရုတ္ သေဘာၤသား မ်ား စီမံခန္႔ခြဲ ေမာင္းႏွင္သည့္ ေနာ္ေ၀ပိုင္ သေဘာၤေပၚတြင္ တိတ္တဆိတ္ ပုန္းေအာင္း ထြက္ခြာ လိုက္ပါ သြားရေလေတာ့သည္။ ယခုအခါ တပ္ေပါင္း ဗိုလ္တစ္ဦး ျဖစ္ေနျပီ ျဖစ္ေသာ ရဲေဘာ္ တစ္ဦးလည္း ကၽြန္ုပ္တို႔ႏွင့္ အတူ ကူညီေဖာ္ အျဖစ္ ပါခဲ႔၏။ ကၽြႏ္ုပ္၏ ခရီးဆံုး ဌာနမွာ အမိြဳင္ျမိဳ႕ ျဖစ္၍ ထိုျမိဳ႕မွ ေန၍ ကၽြႏု္ပ္၏ လုပ္ေဆာင္စရာ ရွိသည့္ ကိစၥအမ်ားကို ခန္႔ခြဲ စီမံ ရမည္ ျဖစ္၏။ ကၽြႏု္ပ္ အျဖစ္ကား သန္းေခါင္ လကြယ္ ေတာအုပ္ အလယ္၌ ေရာက္သူပမာ ရွိေနေတာ့သည္။ ကၽြႏု္ပ္ သြားရမည့္ ေနရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကၽြႏ္ုပ္ ဘာတစ္ခုမ်ွ မသိ။ ေဆြလည္း မရွိ၊ မ်ိဳးလည္း မရွိ၊။ ကမၻာ့ အေရွ႕ပိုင္းသား သည္ အေရွ႕ပိုင္း အေႀကာင္း အတုအေယာင္မ်ွ ေလာက္သာ သိ၏။ သိသမ်ွလည္း မေရရာလွ၊ ဆိုးရြားေလစြ ။ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းတိုက္၌ တကၠသိုလ္ သမဂၢ အိုးေ၀ မဂၢဇင္း စာတည္း အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ေနစဥ္ ဦးဥတၱမ ကိုယ္ေတာ္ႀကီး၏ ေဟာေျပာခ်က္မ်ားကို နာႀကားရ၏။ ထိုအခါ အသိဥာဏ္ တစ္ခုသည္ ကၽြႏ္ုပ္ ဦးေႏွာက္တြင္ ပြင့္လင္းလာ၏ ။ ထို႔ေႀကာင့္ သမဂၢ ေႀကညာခ်က္ တြင္ လည္းေကာင္း၊ အိုးေ၀ မဂၢဇင္း တြင္ လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ပညာသင္မ်ား အား အေနာက္ႏိုင္ငံသို႔ လႊတ္ရိုး လႊတ္စဥ္ အတိုင္း မလြတ္ဘဲ အေရွ႕အာရွ ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံသို႔ သာ လြတ္သင့္ေႀကာင္း ၊ အေရွ႕ကို ေရွးရွဳ သင့္ႀကျပီ ျဖစ္ေႀကာင္း ေရးသားခဲ႔ဖူး၏ ။ ဗမာႏိုင္ငံလံုး အႏွံ႕ သပိတ္ေမွာက္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာျပီးေနာက္ ထိုအခါ ၀န္ႀကီး ခ်ဳပ္အဖြဲ႕က ပညာေတာ္သင္မ်ားကို ဂ်ပန္သို႔ လႊတ္စ ျပဳခဲ႔ေလသည္။ ကၽြန္ုပ္ သခင္ျဖစ္လာသည့္ အခါတြင္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ယေန႔တိုင္ လမ္းလြဲလိုက္လ်က္ ရွိႀကသည္ကို ထင္ျမင္လာ၏။ အာရွ ႏိုင္ငံေရး သေဘာမ်ားကို ႏွံ႕စပ္ေခ်ာက္ခ်ားေအာင္ ရွာေဖြ ဆည္းပူးသင့္ ပါလ်က္ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ အဖိုးထိုက္လွေသာ အခ်ိန္မ်ားကို မဆီမဆိုင္လွေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံ အေရးမ်ားကို ေလ့လာရျခင္းျဖင့္ ျဖဳန္းခဲ႔ႀကမိသည့္ အမွားကား ႀကီးလွ၏။ ကၽြႏု္ပ္ တကၠသိုလ္တြင္ ပညာ ဆည္းပူးစဥ္က ႏိုင္ငံ သမိုင္းကို ဘာသာတစ္ရပ္ အျဖစ္ ယူခဲ႔မိ၏။ ထိုသမိုင္းမွာလည္း အေနာက္ပိုင္း သမိုင္းသာတည္း။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ၏ ကိုယ္ပုိင္ အေမြ ျဖစ္ေသာ အလြန္ေရွးက်ခဲ႔သည့္ ယဥ္ေက်းမႈႀကီးမ်ား ေပါက္ဖြား တည္ထြန္းရာ တရုတ္ႏိုင္ငံႀကီးႏွင့္ ေခတ္သစ္ႏိုင္ငံႀကီး ျဖစ္ေသာ ဂ်ပန္စေသာ အေရွ႕ႏိုင္ငံမ်ား၏ အေႀကာင္း ကိုကား ၀ိုး၀ါး မေသမခ်ာ မ်ွသာ သိခဲ႔ရ၏။ မဟာ အေရွ႕အာရွ အေႀကာင္း အထူးသျဖင့္ နိပြန္ သမိုင္းကို ေလ့လာရန္ စိတ္ပိုင္းျဖတ္မိခ်က္မွာ အထူး ေႏွာင္း သြားေလသည္။ စာအုပ္ဆိုင္မ်ား ရွိ စာအုပ္မ်ားမွာလည္း အဂၤလိပ္ – အေမရိကန္ ၀ါဒျဖန္႔ စာအုပ္မ်ားသာ ျဖစ္၏ ။ ဂ်ပန္သည္ အဂၤလိပ္အား တိုက္ရမည္ ဟူေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္သာလ်င္ ကၽြႏု္ပ္ စိတ္ႀကိဳက္ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ မိသည္။ ထို စာအုပ္ ဖတ္ျပီးသည္က စ၍ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရးသည္ အေရွ႕ဘက္တြင္သာ ရွိ၏။ အေရွ႕ရွိ နိပြန္ တို႔ႏွင့္ သာ ရွိ၏ ဟူေသာ အခ်က္ကို ကၽြႏု္ပ္ မ်ားစြာ ယံုႀကည္ ႏွလံုးသြင္း မိခဲ႔ေတာ့၏။ တကၠသိုလ္တြင္ ရွိစဥ္ ကလည္း ( ေခတ္သစ္ ဂ်ပန္၏ တစ္စ တစ္စ တိုးတက္မႈ ) (ေခတ္သစ္ ဂ်ပန္ ) ( ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံျဖစ္ ) ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဆိုင္ရာ အသင္းမွ ( ၃ ) လ တစ္ႀကိမ္ ထုတ္ေ၀သည့္ ( ေခတ္ျပိဳင္ ဂ်ပန္ )ေခၚ ဂ်ာနယ္ စေသာ စာအုပ္မ်ားေလာက္ကိုသာ ဖတ္ခဲ႔ရ၏ ။ ထို႔ေႀကာင့္ပင္ ကၽြႏု္ပ္ အေရွ႕သို႔ ထြက္လာသည့္ အေရးမွာ အေမွာင္တိုက္တြင္ သက္ဆင္းသည္ႏွင့္ တူလွ၏ ဟု ကၽြႏု္ပ္ ဆို၏။ လူငယ္တို႔၏ တရွဴးထိုး ( တံုးတိုက္ က်ားကိုက္ ) စိတ္၏ လံႈ႕ေဆာ္မႈ ေႀကာင့္သာ ထြက္ခဲ႔မိျခင္း ျဖစ္သတည္း။ အလုပ္အစီအစဥ္ ဟူ၍ အတိအက် ဘာမ်ွ ရွိသည္ မဟုတ္ေခ်။ ကၽြႏ္ုပ္၏ ေျမာ္ျမင္တသ- သမ်ွ ဥာဏ္ ျဖင့္သာ ႀကံဳရမည့္ အေရး ဟူသေရြ႕ကို စီမံအုပ္စီးရန္ ကၽြႏ္ုပ္၏ ရဲေဘာ္မ်ားက အာဏာကုန္ လြဲအပ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ အဘယ္သို႔ပင္ ျဖစ္ေစ ငါသည္ အကယ္၍ ေသသြားသည့္တုိင္ေအာင္ ျမတ္ေသာ ေသျခင္း၊ ႏိုင္ငံ အတြက္ ေသျခင္းသာ ျဖစ္သည္ ဟု ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ႏွစ္သိမ့္ ရေတာ့၏။ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ ( ၂၄ ) ရက္ေန႔တြင္ အမိြဳင္ျမိဳ႕သို႔ ေရာက္ခဲ႔ေလသည္။ နိပြန္ ႏိုင္ငံတြင္ အမိြဳင္ျမိဳ႕၌ ( ၂ ) လႀကာမ်ွ ေစာင့္ဆိုင္း ျပီးေနာက္ နိပြန္ ဗိုလ္မႈးကေလး တစ္ဦး ကၽြႏု္ပ္တို႔အား အေခၚလႊတ္ကာ ဗမာႏိုင္ငံရွိ ကၽြႏ္ုပ္တို႔၏ ရဲေဘာ္မ်ားက ပို႔လိုက္ေသာ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ဓါတ္ပံုမ်ားကို ျပသလ်က္ တုိင္၀မ္ကၽြန္းရွိ မစၥတာ မီနာမီ ဆိုသူႏွင့္ ေတြ႕ႀကံဳလိုစိတ္ ရွိမရွိ ေမးေလသည္။ ေတြ႕ရမည္ ဆိုက အထူး ၀မ္းေျမာက္သည့္ အေႀကာင္း ေျပာျပသည္ကို အေႀကာင္းျပဳ၍ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ တိုက်ိဳျမိဳ႕ေတာ္ သို႔ ၁၉၄၀ ခု ႏို၀င္ဘာလ ( ၁၂ ) ရက္ေန႔တြင္ ေရာက္သြားေလေတာ့သည္။ ဟ- ေနဒါ ေလယာဥ္ပ်ံကြင္းတြင္ ဗိုလ္မိုးႀကိဳး ( ၀ါ ) မစၥတာ မီနာမီသည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔အား သူ႕လက္ေထာက္ တစ္ဦးႏွင့္ အတူ လာေရာက္ ႀကိဳဆိုလ်က္ ရွိေလသည္။ ကာနယ္ – စူဇူကီး ႏွင့္ အတူ ကၽြႏ္ုပ္ တို႔သည္ တိုက်ိဳျမိဳ႕ေတာ္၌ ( ၃ ) လႀကာမ်ွ အလုပ္အစီအစဥ္မ်ားကို လုပ္ကိုင္ စီစဥ္ ျပီးေနာက္ ဂ်ပန္ သေဘာၤတစ္စင္းျဖင့္ ဗမာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ခဲ႔၍ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ၏ လုပ္စရာ လုပ္ငန္းမ်ားကို သိရွိေစခဲ႔ရ၏ ။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕သို႔ ၁၉၄၁ ခု၊ မတ္လ ( ၃ ) ရက္တြင္ ေရာက္၍ မတ္လ ( ၉ ) ရက္ေန႔အထိ ေန၏ ။ စစ္ပညာ သင္ႀကားရန္ အတြက္ ပထမ ႏိုင္ငံ ခ်စ္ လုလင္ တစ္စု ကို ကၽြႏ္ုပ္ ႏွင့္ တစ္ပါတည္း ေခၚေဆာင္ခဲ႔ကာ တိုက်ိဳျမိဳ႕သို႔ သေဘာၤျဖင့္ ျပန္လာခဲ႔၏။ မတ္လ ( ၂၇ )ရက္ေန႔တြင္ တိုက်ိဳ ျမိဳ႕သို႔ ေရာက္ခဲ႔သည္။ ( ၁၀ ) ရက္ခန္႔မ်ွ တိုက်ိဳတြင္ ေနျပီးေနာက္ စစ္အတတ္ သင္ႀကားရန္ ဟိုင္နန္ကၽြန္း သို႔ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ တစ္စု ထြက္ခဲ႔ႀကေလသည္။ ဇူလိုင္လေလာက္တြင္ ဗမာႏိုင္ငံတြင္း သို႔ လက္နက္မ်ား ပို႔ေဆာင္ေရးကို မစၥတာ စူဇူကီး ႏွင့္ အတူ ေဆာင္ရြက္ရန္ ကၽြႏ္ုပ္ ဟိုင္နန္မွ ယိုးဒယားသို႔ ထြက္ခဲ႔ေလသည္။ သို႔ေသာ္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားကို အတူ ပူးေပါင္း ကာကြယ္ေရး စာခ်ဳပ္တစ္ခု နိပြန္ ႏွင့္ ျပင္သစ္တို႔ ခ်ဳပ္ဆိုျပီး သည့္ အခါတြင္ကား ႏိုင္ငံခ်င္း ဆက္သြယ္ေရးသည္ အေတာ္ပင္ ပ်က္ျပား ဆိုးရြား လာေလရကား ကၽြႏ္ုပ္မွာ ေနာက္ပိတ္ဆံုး အစီအစဥ္ မ်ားကို အျပီးသတ္ စီစဥ္ ေဆြးေႏြး ျပဳလုပ္ရန္ ဟိုင္နန္သို႔ ျပန္ခဲ႔ရ၏။ ထုိမွတစ္ဖန္ တိုက်ိဳျမိဳ႕သို႕ သြားရျပန္ေလသည္။ ေအာက္တိုဘာလ အတြင္း၌ တစ္ဖန္ ဘန္ေကာက္သို႔ ထြက္ခဲ႔ရျပန္၏ ။ သို႔ေသာ္ အေရွ႕အာရွ စစ္မေႀကညာမီ ( ၂ ) ရက္ေလာက္တြင္ ဆိုင္ဂြန္းျမိဳ႕သို႕ ျပန္ေျပးခဲ႔ရ၏ ။ စစ္ေႀကညာျပီးေနာက္ ယိုးဒယားေန ဗမာမ်ားႏွင့္ပင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ ဖြဲ႔စည္းရန္ အတြက္ ဘန္ေကာက္ သို႔ ျပန္သြားရ၏။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္သည္ စစ္ေႀကာင္း သံုးေႀကာင္း ျဖန္႔ကာ ဗမာႏိုင္ငံတြင္း သို႔ ၀င္ခဲ႔၏။ ( တနသာၤရီ နယ္မွ ၀င္သည္ )။ ေျမာက္ဘက္၌ မဲေဆာက္ျမိဳ႕မွ လည္းေကာင္း၊ တပ္မႀကီးသည္ ျမစ္သာမွ လည္းေကာင္း၊ ၀ိတိုရိယ အငူမွလည္းေကာင္း ၀င္ေရာက္ခဲ႔ႀက၏။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္သည္ ရန္သူ႕သံခ်ပ္ကာ ကားမ်ားႏွင့္ပင္ ပဲခူးအနီး၌ တိုက္ႀကရ၏ ။ ျမိတ္ျမိဳ႕ကို သိ္မ္းခဲ႔၏ ။ ထား၀ယ္ သိမ္းရန္ နိပြန္တို႔အား တြဲဖက္ ကူညီေပးခဲ႔၏ ။ ဟသၤာတတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဖ်ာပံုတြင္ လည္းေကာင္း တိုက္ပြဲမ်ားကို ႏြဲလိုက္ေသး၏ ။ ျမစ္၀ ကၽြန္းေပၚ တစ္ခုလံုးကို သိမ္းရာတြင္ ပုသိမ္၊ ေျမာင္းျမ တို႔ကို သိမ္းႏိုင္၏ ။ ေဒးဒရဲ၌ ေလယာဥ္ပ်ံ ( ၂ ) စင္းကို ပစ္ခ်ခဲ႔၏။ ေရႊေတာင္ တိုက္ပြဲတြင္ကား ျပင္းထန္ ရြပ္ခၽြံစြာ တိုက္ခိုက္ႀကသည္။ ေရႊက်င္မွာလည္း တိုက္ခဲ႔သည္။ အထက္ ႏိုင္ငံ သိမ္းယူ တိုက္ခိုက္ေရးတြင္ ရန္သူမ်ား အား စစ္ပရိယာယ္ ဆင္၍ ၀ိုင္းမိေအာင္ နိပြန္ တပ္မေတာ္ႀကီးအား ကူညီရာ၌ ဧရာ၀တီ အေနာက္ေႀကာင္း ခ်ီတက္ ကူညီေပးခဲ႔၏ ။ နိပြန္တို႕ႏွင့္ အတူ တိုက္ကာ ရခိုင္ကို သိမ္းႀက၏ ။ ႏိုင္ငံတြင္း ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈကို တစ္ဖက္တစ္လမ္း ကူညီ ေဆာင္ရြက္ လိုက္ရျပန္၏ ။ ဗမာ့ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ အျမဲတမ္း စစ္တပ္ႀကီးတစ္ခု၏ အေျခမ်ိဳးေရာက္ေအာင္ ၁၉၄၂ ခု ဇူလိုင္လတြင္ “ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္” ကို “ဗမာ့ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္” ဟူ၍ ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႔စည္းလိုက္ေလသည္။ ကၽြႏ္ုပ္မွာ ထိုတပ္မေတာ္၏ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ျဖစ္လာခဲ႔ရ၏ ။ ဗမာ့ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္သည္ ယခုအခါ စစ္မ်က္ႏွာ၌ နိပြန္တို႕ႏွင့္ အတူ တြဲဖက္ တုိက္ခိုက္ ေနေပျပီ။ ငါတို႔၏ လုပ္ငန္း ဗမာႏိုင္ငံ၏ ႀကမၼာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ဘယ္အခါ ကမ်ွ စိတ္သက္သာမႈ မရခဲ႔မိေပ။ အိပ္မက္မ်ား တြင္မွာပင္ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ကၽြႏ္ုပ္၏ မလြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံအတြက္ ေယာင္ယမ္း ငိုခဲ႔၏ ။ ေဒါသထြက္ခဲ႔မိ၏ ။ ယခုအခါ ဗမာႏိုင္ငံေတာ္သည္ လြတ္လပ္ျပီ ျဖစ္သျဖင့္ အထူး ႏွစ္သိမ့္ ေက်နပ္ရေတာ့၏ ။ သို႔ေသာ္ ဗမာႏိုင္ငံေတာ္သည္ အႏၱရာယ္ ထူေျပာလွေသာ ကႏၱာရႀကီးကို လံုး၀ ေက်ာ္လြန္ ျပီ မဟုတ္ေသး၊ စစ္ႀကီးကား တိုက္လ်က္ ရွိေသး၏ ။ အေရးေတာ္ပံုႀကီး၏ သည္းထန္ေသာ ေ၀ဒနာႀကီးကို ကၽြႏ္ုပ္တိုိ႔ ႏိုင္ငံသည္ ခံရဆဲ ျဖစ္၏။ အေရးေတာ္ပံုႀကီး ေအာင္ျပီ ဟူေသာ ေႀကြးေက်ာ္သံကို ကၽြန္ုပ္တို႔ ေအာ္ႀကရန္ မသင့္ေသး ။ ဗမာတိုင္း ဗမာတိုင္း အတြက္ ႀကီးေလးလွေသာ တာ၀န္မ်ားသည္ ေရွ႕တြင္ အမ်ားအျပား ပင္ ရွိႀကကုန္၏ ။ ထို တာ၀န္မ်ားကို ေက်ပြန္ေအာင္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မွ အေရးေတာ္ပံု လံုး၀ ေအာင္ျမင္မည္ ျဖစ္၏ ။ ဤသို႔ေသာ အခ်က္အျခာ ေသေရး ရွင္ေရ း အခါမ်ိဳးတြင္ အစိုးရ၏ ဥာဏ္စြမ္း ဥာဏ္စ တစ္ခုတည္း အေပၚမွာသာ အားကိုးမည့္ အစား မိမိတို႔၏ ဥာဏ္စြမ္းဥာဏ္စ၊ မိမိတို႔ ဘာသာ စည္းလံုးမႈ ၊ အခ်င္းခ်င္း ကူညီ ရိုင္းပင္းမႈ မ်ား အေပၚတြင္ အားထားႀကရန္ ဗမာတိုင္ းဗမာတိုင္း နားလည္သင့္၏။ ႏိုင္ငံသူ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိေသာ အစိုးရသည္ အခ်ည္းႏွွီး သာ ျဖစ္၏။ အထူး သျဖင့္ လမ္းပန္း အဆက္အသြယ္ ပ်က္ျပား၍ အရာရာ ရွားပါးလွေသာ ေခတ္ဆိုး အခါ မ်ိဳးတြင္ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားခ်င္း ကူညီရိုင္းပင္းမႈ မရွိပါက အစိုးရမွာ ဘာကိုမ်ွ တတ္ႏိုင္မည္ မဟုတ္။ တို႔ဗမာတိုင္း ကိုယ့္ရြာအတြက္ တာ၀န္ကိုလည္းေကာင္း၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ႏွင့္ ဆိုင္ရာ တာ၀န္ ကို လည္းေကာင္း၊ ကိုယ့္ဘာသာ ေတြးဆ ထားပါေလ။ အေရး ႀကံဳလ်င္ ကိုယ့္တာ၀န္ ကိုယ္ ေက်ပြန္ ရန္ အဆင္သင့္ ရွိပါေစ။ ဤသို႔ စည္းလံုးမႈ၊ ကူညီ ရိုင္းပင္း ေဆာင္ရြက္မႈ ရွိေသာ လူမ်ိဳးသည္ ဓားျပေဘးရန္ ေလာက္ကို သာ မဟုတ္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို ၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္မည့္ ရန္သူမ်ားကို ေသာ္မွ ခုခံႏိုင္စြမ္း မည္ ျဖစ္ေႀကာင္းကို ( နယ္တစ္နယ္ကို တိုက္ခုိက္သိမ္းယူရန္ လြယ္ကူေသာ္လည္း လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးကို သိမ္းသြင္းရန္ မလြယ္ ) ဟူေသာ ေသနဂၤပရိယာယ္ က်မ္း တြင္ အတိအလင္း ထားရွိသည့္ ဆိုရိုးစကား တစ္ခုက ထင္ရွား ေစေလျပီ။ သခင္ေအာင္ဆန္း