မြတ္စလင္ကိစၥပဲ လုပ္ေနတယ္ဆိုၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္တာေတြ ရွိပါတယ္ - ေဒၚခင္မိုးမိုး
အေးနိုင်
·
January 7, 2015
ရွမ္းျပည္နယ္မွာ သတို႔သား၊ သတို႔သမီးအပါအ၀င္ မဂၤလာပဲြလာရင္း ဖမ္းဆီး တရားစဲြခံရသူ မြတ္စလင္အေယာက္ ၂၀ ကို ေတာင္ႀကီးခရိုင္တရားရုံးမွာ လာမယ့္ ဇန္န၀ါရီ ၁၂ ရက္ေန႔က်ရင္ အၿပီသတ္ အမိန္႔ခ်မွတ္ဖို႔ ရွိၿပီး လုံျခဳံေရးအထူး ၾကပ္မတ္သင့္တယ္လို႔ တရားခံေရွ႕ေန ေဒၚခင္မိုးမိုးက ေျပာပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၅ လခန္႔က ကြန္ဟိန္းၿမိဳ႕က မဂၤလာေဆာင္ကို သြားၾကတဲ့ မြတ္စလင္ ၁၄ ဦးကို ကြန္ဟိန္းၿမိဳ႕အ၀င္မွာ စစ္တပ္က ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။
သူတို႔ထဲမွာ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ခံ ၆ ဦးနဲ႔ ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕နယ္ လက္ပံရြာသားေတြ ပါ၀င္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ သတို႔သမီးနဲ႔ သတို႔သားအပါအ၀င္ ၆ ဦးကို ထပ္မံဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။
သူတို႔ကို တရားမ၀င္အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ဆက္သြယ္တယ္ဆိုၿပီး အမႈဖြင့္ရာက ေနာက္ပိုင္းမွာ လက္နက္တစုံတရာနဲ႔ တုိင္းျပည္ဆူေအာင္လုပ္ေဆာင္မႈ ပုဒ္မ ၅ (႒) နဲ႔ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးကုိ ထိခုိက္ေအာင္လုပ္ေဆာင္မႈ ပုဒ္မ ၅(ည)နဲ႔ တရားစြဲၿပီး ရုံးထုတ္ စစ္ေဆးေနတာပါ။
တရားခံဘက္က အမႈလိုက္ေပးေနတဲ့ ေရွ႕ေန ေဒၚခင္မိုးမိုးကို ဒီဗီြဘီက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
မြတ္စလင္ အေယာက္ ၂၀ တရားစြဲခံထားရတဲ့ ေနာက္ဆုံးအေျခအေန ေျပာျပေပးပါ ခင္ဗ်။
“က်မတုိ႔ အၿပီးသတ္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ တင္ၿပီးပါၿပီ။ အခု အမိန္႔ခ်ဖို႔အဆင့္ပဲ ေရာက္ေန ပါၿပီ။ အမိန္႔ခ်ဖို႔ပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ အၿပီးသတ္ေလွ်ာက္လဲခ်က္က ၂၉ ခ်ိန္းေျမာက္မွာ တင္တယ္။ က်မတို႔ ေလွ်ာက္လဲခ်က္တင္တာက ဇန္န၀ါရီ ၁ ရက္ေန႔က တင္ပါတယ္။ ၁၂ ရက္ေန႔ (ဇန္န၀ါရီ) ေန႔မွာ အၿပီးသတ္ အမိန္႔ခ်ပါမယ္ရွင္။”
အၿပီးသတ္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္မွာ ဘာအေၾကာင္းအရာေတြကို ေထာက္ျပ ေလွ်ာက္လဲခဲ့ပါသလဲ။
“က်မက ၂၀ ထဲမွာ ၁၂ ေယာက္ကို လိုက္တာ။ က်န္ ၈ ေယာက္ကိုေတာ့ က်န္တ့ဲ ေရွ႕ေနႀကီးေတြအသီးသီးလိုက္ပါတယ္။ ၃ ေယာက္ကို ေရွ႕ေနႀကီးတဦး လိုက္တယ္။ ေနာက္ ၃ ေယာက္ကို ေရွ႕ေနႀကီး ၁ ဦး လိုက္တယ္။ ၂ ေယာက္ကို ေရွ႕ေနႀကီး ၁ ဦး လိုက္တယ္။ ၁၂ ေယာက္အတြက္ကေတာ့ က်မက ၅ ညနဲ႔တပ္ထားတဲ့အေပၚမွာ က်မတို႔ ဒီလူေတြကိုက မဂၤလာေဆာင္အသြားမွာ ဖမ္းတာ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ အဖမ္းခံရစဥ္ကလည္း သူတို႔ဆီက ႏိုင္ငံေတာ္လုံျခဳံေရး၊ ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးကို ထိခုိက္ေစတဲ့ စာရြက္စာတမ္းတစုံတရာကိုမွ် ၅ ညနဲ႔ ညိစြန္းတဲ့အေနအထားကို တရားလိုဘက္က တင္ျပႏိုင္ျခင္း မရွိဘူး။ အဲဒီလို တင္ျပႏိုင္ျခင္း မရွိဘူးဆိုတာ ဟုတ္သလားဆုိေတာ့လည္း တရားလိုေတြကိုယ္တိုင္က၊ တရားလိုနဲ႔ လိုျပသက္ေသေတြကိုယ္တိုင္က ‘ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီလို စာရြက္စာတမ္းေတြ ေတြ႔ခဲ့တာ၊ သိမ္းဆည္းခဲ့တာ မရွိပါဘူး’ လို႔ ထြက္ထားပါတယ္။”
“အဲဒီအခ်က္ကို က်မ အဓိက တင္ျပထားပါတယ္။ ေနာက္တခုက ၅ (႒)။ ၅ (႒) က်ေတာ့ ေပါက္ကဲြေစတတ္ေသာ လက္နက္၊ ခဲယမ္း မီးေက်ာက္နဲ႔ ျပည္သူလူထုကို အလြဲအမွားေရာက္ေအာင္ လံႈ႔ေဆာ္စည္းရုံးျခင္းဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာပါ။ အဲဒီမွာလည္း က်မတို႔ ဒီလူ ၂၀ ဦးလုံးဆီက ေပါက္ကဲြေစတတ္တဲ့လက္နက္တို႔၊ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္တို႔ တခုမွ သိမ္းဆည္းရမိတာ မဟုတ္ဘူး။ သိမ္းဆည္းထားတာေတြက ဒီပုဂိၢဳလ္ေတြ အကုန္လုံးရဲ႕ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈကတ္ျပားေတြ သိမ္းဆည္းထားတယ္။ တခ်ဳိ႕၀န္ထမ္းပါသူဆီက ဆိုရင္ ၀န္ထမ္းကတ္ သိမ္းတယ္။ ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ သိမ္းတယ္။ အဲဒါေတြပဲ သိမ္းထားတာရွင့္။ ေနာက္သူတို႔ရဲ႕ လက္ကိုင္ဖုန္းေတြ သိမ္းတယ္။ ဆိုေတာ့ က်မတို႔က ၅ (ည) နဲ႔လည္း မၿငိစြန္းဘူး၊ ၅ (႒) နဲ႔လည္း မၿငိစြန္းဘူး။ တကယ္တမ္းၿငိစြန္းတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ဆိုရင္ က်မတို႔က က်မတို႔ကိုယ္တိုင္လည္း တုိင္းျပည္ခ်စ္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းၿငိစြန္းတယ္ဆိုရင္ အေရးယူပါ၊ အျပစ္ေပးပါ ထိထိေရာက္ေရာက္။”
“ဒီ ၁၂ ေယာက္ကေတာ့ အဲဒီလို အေရးယူ အျပစ္ေပးႏိုင္ေလာက္တဲ့ အေထာက္အထား မရွိဘူးဆိုတာကို က်မတင္ျပထားပါတယ္။ က်မလူ ၁၂ ေယာက္က သက္ေသ ၂၈ ေယာက္ကို တင္ျပပါတယ္ သူတို႔ဘက္က။ သူတို႔ေတြ ဒီျပစ္မႈကို မက်ဴးလြန္ေၾကာင္းကို သက္ေသ ၂၈ ေယာက္ တင္ျပၿပီးေတာ့ ထုေခ် ထြက္ဆိုထားတာပါ။”
အမိန္႔ခ်မွာက ဘယ္တရားရုံးမွာလဲခင္ဗ်။
“၁၂ ရက္ေန႔မွာ အမိန္႔ခ်မွာက ေတာင္ႀကီးခရို္င္တရားရုံးမွာ ခရုိင္ဦးစီးမွဴးရဲ႕ တရားခြင္မွာ။ အေယာက္ ၂၀ လုံးကို အမိန္႔ခ်မွာပါ။ ၂၀ စလုံးကို ေတာင္ႀကီးခရို္င္တရားရုံးမွာ ခရိုင္ဦးစီးမွဴးရဲ႕တရားခြင္မွာ စစ္ပါတယ္။ လူေတြအားလုံး ၂၀ ေယာက္လုံးကိုေတာ့ ေတာင္ေလးလုံးအက်ဥ္းေထာင္မွာပဲ သူတို႔ကို စဖမ္းၿပီးကတည္းက ထည့္ထားတာပါ။”
ဒီအမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိတ္၀င္စားဖြယ္၊ ေရွ႕ေနာက္မညီတာေတြ ျမင္တာ၊ ေတြ႔တာ၊ ၾကားတာ ရွိလားခင္ဗ်ာ။
[caption id="attachment_76230" align="alignright" width="302"]
ေဒၚခင္မုိးမုိး[/caption]
“ေရွ႕ေနာက္မညီတာ ဆိုတာကေတာ့ စဲြကတည္းကိုကေပါ့ေနာ္ တရားလိုလုပ္တဲ့ စအဖက ဗုိလ္ႀကီးက တရားလိုလုပ္တဲ့သူက စၿပီး ရဲစခန္းမွာ အမႈဖြင့္တုန္းက မတရားသင္းဥပေဒ ၁၇ (၁) နဲ႔ ဖြင့္တာပါ။ မဂၤလာေဆာင္သြားတဲ့ သူေတြဟာေပါ့။ တဘက္ ေသာင္းက်န္းသူေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္တယ္ဆိုၿပီး ၁၇ (၁) နဲ႔ဖြင့္တာ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ စစ္ေၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ စစ္ေၾကာခ်က္ေတြကို ဥပေဒရုံးကေနၿပီးေတာ့ ဥပေဒအႀကံေပးခ်က္အရ ၁၇ (၁) မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ၅ (ည) နဲ႔ ၅ (႒) ကို ေျပာင္းလိုက္တာပါ။”
“အဲဒီေတာ့ မူလတိုင္ခ်က္မွာ ေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႔နဲ႔ ဆက္သြယ္ရန္ဆိုၿပီးေတာ့ တိုင္ထားတယ္။ ေနာက္က်ေတာ့မွ စစ္ေၾကာခ်က္ေတြအရ ဒီလူေတြဟာျဖင့္ရင္ ၅ (ည)၊ ၅ (႒) ႏိုင္ငံေတာ္ကို ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ဥပေဒရုံးက ေျပာင္းၿပီးေတာ့ ပုဒ္မေတြ တပ္လိုက္တာပါ။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအခ်က္က မူလတိုင္ခ်က္နဲ႔ ကင္းကြာေနတာေပါ့။ အဲဒီလို အေနအထားေလးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ကေတာ့ က်မရဲ႕အမႈသည္ေတြ၊ တရားခံေတြမို႔လို႔ ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၅ (ည)၊ ၅ (႒) နဲ႔ ၿငိစြန္းတဲ့အေထာက္အထား တခုမွ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်မတို႔ကေတာ့ အမွန္တရားကိုပဲ ျဖစ္ေစခ်င္တာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ တရားသူႀကီးအပိုင္းကလည္း အခက္အခဲေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္ ထင္ပါတယ္။ တျခားေပါ့ေနာ္၊ တျခားဆိုတာ ဒီအမႈက ႏိုင္ငံေရးအမႈပါ။ က်မတို႔ လိုက္တာ ႏိုင္ငံေရးအမႈအေနနဲ႔ လိုက္တာပါ။ ဘာသာေရးအမႈ မဟုတ္ပါဘူး။
“ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႕တခ်ဳိ႕ေသာ အဖြဲ႔ေတြေပါ့ေနာ္။ မဘသတို႔ ဘာတို႔ အဲဒီလို အဖြဲ႔ေတြက ေနၿပီးေတာ့ ဒါကို ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ေတြ ဆိုၿပီးေတာ့ လံႈ႔ေဆာ္စည္းရုံးေနတာေတြ၊ ဒီအမႈကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ တရားရုံးက ဘယ္လို အမိန္႔ခ်မလဲ၊ ငါတို႔က ဒီအမႈကို မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္၊ အမိန္႔မွားရင္ လက္ခံဘူးဆိုတာမ်ဳိးေတြေပါ့။ အဲဒါေတြ ေဖ့စ္ဘုတ္မွာ တက္ေနတာ ေတြ႔ေတာ့ အဲဒါေတြကေတာ့ေပါ့ေနာ္။ မဟုတ္တဲ့၊ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆေတြနဲ႔ တင္ေနတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြပါပဲ။”
ဒီတရားခံ အေယာက္ ၂၀ ထဲမွာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္ေသးသူေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ။ သက္ႀကီးပိုင္းေတြ ပါ၀င္မႈနဲ႔ အေျခအေနကို ေျပာျပပါ။
“ေယာက်္ားေလးတေယာက္က မူလ စြဲလာတုန္းက ၁၈ ႏွစ္ဆိုၿပီးေတာ့ သူတို႔ တပ္ထားတယ္။ ရုံးတင္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာ၀န္နဲ႔ စစ္လိုက္ေတာ့ ဆရာ၀န္က ၁၇ ႏွစ္နဲ႔ ၁၇ ႏွစ္ခဲြအတြင္းမွာ ရွိမယ္လို႔ ဆရာ၀န္စစ္ေဆးခ်က္အရ သတ္မွတ္တယ္။ လာထြက္သြားတယ္ရုံးမွာ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီကေလးက သူ႔အသက္ဟာ ၁၅ ႏွစ္ပဲ ရွိပါတယ္လို႔ သူက ေျပာတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ၁၅ ႏွစ္ ရွိတာတုန္းဆိုေတာ့ သူ႔ကိုေမြးတာက ၁၉၉၉ ဆိုလားပဲ။ အဲဒါ က်မလိုက္တဲ့ တရားခံထဲက တဦးပါ၊ သတို႔သားရဲ႕ တူပါ။ ဦးေလးမဂၤလာေဆာင္ကို အဖိုးအဖြားနဲ႔အတူ လိုက္လာရင္းနဲ႔ သူလည္း အဖမ္းခံရတယ္။ ဒါနဲ႔ ဆရာ၀န္ထြက္ခ်က္အရလည္း သူက ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ဆိုတာလည္း ေပၚေနတယ္။
“ေနာက္တခုက အမ်ဳိးသမီး ၄ ေယာက္ပါပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီး ၄ ေယာက္ထဲမွာ တေယာက္ကေတာ့ မဂၤလာေဆာင္မွာ ဒံေပါက္ခ်က္ေပးဖို႔ လိုက္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးက သူက အသက္ ၆၀ ၀န္းက်င္ေပါ့။ ေနာက္ သတို႔သားရဲ႕အေမက ၆၀ ေက်ာ္။ အေမေကာ အေဖေကာက အသက္ ၆၀ ေက်ာ္၊ က်န္းမာေရးမေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ အေမဆိုရင္ တခ်ိန္လုံး ေဆးကုသမႈခံေနရတဲ့သူေပါ့ေနာ္။ သတို႔သားအေဖနဲ႔ အေမက အသက္ၾကီးပိုင္းမွာ ပါပါတယ္။ ေနာက္ သတို႔သားရဲ႕ညီမနဲ႔ သတို႔သမီးေပါ့။ အဲဒီကေလးေတြကေတာ့ ၂၀ ေက်ာ္ေလးေတြပဲ ရွိပါေသးတယ္။”
တရားရုံးခ်ိန္းေတြမွာ အမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ (မဘသ)နဲ႔ ဘယ္လို ၾကဳံရတာမ်ဳိးရွိလဲ။
“ၾကဳံရတယ္ရွင့္။ ရုံးခ်ိန္းေန႔ေတြမွာ တရားရုံးက လုံျခဳံေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ တားျမစ္ထားတယ္။ လုံျခဳံေရးအရ တျခားသူေတြ ၀င္ခြင့္မေပးဘဲကို တားျမစ္ထားတယ္။ ဘယ္ေလာက္အထိ တရားရုံးက လုံျခဳံေရးကို ဂရုစိုက္လည္းဆိုရင္ တျခားအမႈက ရပ္ကြက္သက္ေသေပါ့ေနာ္၊ ရပ္ကြက္လူႀကီး၊ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး သက္ေသေတြကိုေတာင္ အဲဒီရက္ေတြ ၀င္ခြင့္မေပးဘူး။ အဲဒီအမႈရွိတဲ့ရက္ေတြ။ အမႈရွိတာလည္း ၁ ပတ္မွာ ၂ ရက္ရွိတာကို တနလၤာနဲ႔ ၾကာသပေတး။ အဲဒီေန႔ေတြမွာ အျပင္လူကို၊ အမႈနဲ႔ မသက္ဆုိင္တဲ့သူကို လုံး၀ ၀င္ခြင့္မေပးဘူး။ အဲဒီေလာက္ထိ စည္းကမ္းတက်လုပ္ထားတယ္။”
“ဒါေပမယ့္ အျပင္မွာ မဘသ ရဟန္းဆိုတဲ့ပုဂိၢဳလ္ေတြ၊ ၉၆၉ ဆိုတဲ့ ရပ္ကြက္ထဲက စြမ္းအားရွင္ေတြ အဲဒီလိုလူေတြက တရားရုံးေရွ႕က လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ အုပ္စု လိုက္ထိုင္တယ္။ ဖုန္းေတြ ဟုိဆက္၊ ဒီဆက္လုပ္တယ္။ က်မကိုက်ေတာ့ ပါတီဥကၠ႒ (အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္) ဆိုတာနဲ႔ တိုက္ခိုက္တာက်ေတာ့ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ ေတြမွာ တင္တယ္။ ဦး၀ီရသူရဲ႕ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေတြမွာ ဒီအမႈကို ေဇာင္းေပးၿပီးေတာ့ကို တင္ထားတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အေစာပိုင္းကဆုိရင္ အဲဒီ မဘသ ရဟန္းအုပ္စုကေနၿပီးေတာ့ စာရြက္ေတြ ေ၀သြားတာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်မက တေန႔ကပဲ စရဖ (စစ္ဘက္ေရးရာလုံျခံဳေရးအဖြဲ႔) က အႀကီးအကဲေတြကိုေရာေပါ့ေနာ္။ အမိန္႔ခ်တဲ့ေန႔က်ရင္ လုံျခဳံေရးကို အထူးသျဖင့္ လုပ္ထားေပးပါ။ မလိုအပ္တဲ့ဟာေတြ ျဖစ္မွာစိုးလို႔။ အဲဒီ ဘုန္းႀကီး၊ ရဟန္းေတြကေတာ့ ရုံးထဲကို ၀င္ခ်င္တယ္၊ ရုံးက တားလို႔သာ မ၀င္ရတာ။ မ၀င္ရေတာ့ ေရွ႕က လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာ စုရုံး၊ စုရုံးလုပ္တာေတြ ရွိတယ္။ ၄ ခ်ိန္းေလာက္ သူတို႔ လာဖူးတယ္ရွင့္။”
အန္တီကို စာေရးတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္။ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္ အသက္အႏၱရာယ္၊ ဂုဏ္သိကၡာ ၿခိမ္းေျခာက္တာမ်ဳိး၊ သတိေပးတာမ်ဳိး ၾကဳံရလား။
“ရွိတယ္ရွင့္၊ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကေရာ၊ ေမးလ္နဲ႔ ပို႔တာေတြေရာေပါ့ေနာ္။ ‘ဒီ မြတ္စလင္ကိစၥေတြပဲ လုပ္ေနတယ္။ ဘာညာ ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီလို ၿခိမ္းေျခာက္တာေတြ ရွိပါတယ္။ က်မတို႔လည္း ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ ရဲတပ္ဖြဲ႔တို႔ ဘာတို႔ကိုလည္း အသိေပးပါတယ္။ အသိေပးၿပီးေတာ့ က်မ အမႈသည္ေတြကိုလည္း မထင္မွတ္တဲ့ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ ၀င္သြားမွာစိုးလို႔ တရားခံေတြရဲ႕မိသားစုေတြဆို က်မ ရုံးခ်ိန္းေတြမွာကို မလာဖို႔ တားထားတယ္။ သူတို႔ ထမင္းေကြ်းရုံေလာက္ေလးပဲ လာတယ္။ ထမင္းနဲ႔ ဟင္းဘူးေလးေတြပို႔ၿပီးရင္ သူတို႔ ျပန္ၾကတယ္။ ေနာက္တခါ အမိန္႔ခ်မယ့္ေန႔ဆို သူတို႔ကုိ မလာပါနဲ႔လို႔ပဲ မွာထားတယ္။”
ပါတီမွာ အန္တီက ႀကီးႀကီးမားမား ပါတီတာ၀န္လည္း ယူထားတယ္။ မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အမႈမ်ဳိး၊ မဘသေတြလည္း ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ အမႈမ်ဳိးဆို ေရွာင္ၾကတာေတြ ရွိေနတယ္။ ဘာေၾကာင့္ အန္တီ ဒီအမႈကို ဘာျဖစ္လို႔ လိုက္တာပါလဲ။
“က်မ Legal Aid Center ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳလုပ္ငန္း ဖြင့္ထားတာ ရွိပါတယ္။ က်မ Peace and Justice Legal Aid Center ဆိုတဲ့ တရားမွ်တေရးနဲ႔ ဥပေဒ အကာအကြယ္ရရွိေရးလုပ္ငန္းဆိုတာကို က်မ ေတာင္ႀကီးမွာ ၂၀၀၇၊ ၂၀၀၈ ကတည္းက ဖြင့္ထားတာပါ။ အဲဒီကတည္းက က်မက ၁၇ (၁) ေပါ့ေနာ္။ က်မတို႔ တိုင္းရင္းသားေတြ မတရားသင္းနဲ႔ အေရးယူတဲ့ အမႈသည္ေတြကို က်မ အခမဲ့လိုက္ပါတယ္။ ေထာင္မွာ သူတို႔ရဲ႕ ေစာင္တို႔ အ၀တ္အစားတို႔ကအစ က်မ ကူညီပံ့ပိုးေပးတယ္။ အဲဒီဟာလုပ္လာတာ က်မ ၂၀၀၇ ကတည္းကပါ။ အဲဒီမွာ က်မရဲ႕ တရားဥပေဒ အေထာက္အကူျပဳလုပ္ငန္းကလည္း ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို က်ယ္ျပန္႔လာတာေပါ့။”
“က်မ အမႈေပါင္း ၁၈၀ ေလာက္ထိ အခမဲ့ လိုက္ေပးခဲ့တာ။ အဲဒီေတာ့ အခု ဒီအမႈကလည္း က်မသိထားတာက မြတ္စလင္ေတြ၊ ဗမာေတြ မဟုတ္ဘူး။ ရပ္ေ၀းကလာတဲ့အမႈသည္ေတြ။ သူတို႔မွာ ေနာက္က လိုက္ႏိုင္တဲ့သူလည္းမရွိဘူး။ သူတို႔ ဒီအမႈေတြကို တခ်ဳိ႔ေတြက ေရွ႕ေန ငွားတယ္။ ငွားေတာ့ ေရွ႕ေနေတြက မလိုက္ရဲၾကဘူး။ မလိုက္ရဲၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ က်မကို ဆက္သြယ္ အကူအညီေတာင္းလာလို႔ က်မက ဒါ ႏိုင္ငံေရးအမႈအေနနဲ႔ လိုက္ေပးတာပါ။ ၁၂ ေယာက္ထဲမွာ ၃ ေယာက္က က်မ အခေၾကးေငြ ရပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၉ ေယာက္က အခေၾကးေငြနဲ႔လိုက္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ လက္ပံရြာက မိသားစုေတြပါ။ မိသားစုတစုလုံး အထဲေရာက္သြားေတာ့ သူတို႔ကို အထဲက ပံ့ပိုးတဲ့သူလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီမိသားစုေတြအတြက္က က်မ အခမဲ့လိုက္ေပးပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ကေတာ့ တရားမွ်တမႈရဖို႔ေပါ့။”
“လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ လူ႔အခြင့္အေရးနယ္ပယ္မွာ၊ တရားဥပေဒ ေလာကမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုံးရံႈးတာက ပိုၿပီး ဆိုးပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်မကေတာ့ တရားမွ်တမႈအတြက္ က်မ လိုက္ေပးတာပါ။ စစ္တာ၊ ခ်တာ ဆိုတာကို က်မ စိတ္၀င္စားတာထက္ က်မ အမႈသည္ေတြက သူတို႔ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးရဖို႔အတြက္ပဲ က်မလုပ္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။”
ေဒၚခင္မုိးမုိး[/caption]
“ေရွ႕ေနာက္မညီတာ ဆိုတာကေတာ့ စဲြကတည္းကိုကေပါ့ေနာ္ တရားလိုလုပ္တဲ့ စအဖက ဗုိလ္ႀကီးက တရားလိုလုပ္တဲ့သူက စၿပီး ရဲစခန္းမွာ အမႈဖြင့္တုန္းက မတရားသင္းဥပေဒ ၁၇ (၁) နဲ႔ ဖြင့္တာပါ။ မဂၤလာေဆာင္သြားတဲ့ သူေတြဟာေပါ့။ တဘက္ ေသာင္းက်န္းသူေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္တယ္ဆိုၿပီး ၁၇ (၁) နဲ႔ဖြင့္တာ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ စစ္ေၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ စစ္ေၾကာခ်က္ေတြကို ဥပေဒရုံးကေနၿပီးေတာ့ ဥပေဒအႀကံေပးခ်က္အရ ၁၇ (၁) မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ၅ (ည) နဲ႔ ၅ (႒) ကို ေျပာင္းလိုက္တာပါ။”
“အဲဒီေတာ့ မူလတိုင္ခ်က္မွာ ေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႔နဲ႔ ဆက္သြယ္ရန္ဆိုၿပီးေတာ့ တိုင္ထားတယ္။ ေနာက္က်ေတာ့မွ စစ္ေၾကာခ်က္ေတြအရ ဒီလူေတြဟာျဖင့္ရင္ ၅ (ည)၊ ၅ (႒) ႏိုင္ငံေတာ္ကို ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ဥပေဒရုံးက ေျပာင္းၿပီးေတာ့ ပုဒ္မေတြ တပ္လိုက္တာပါ။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအခ်က္က မူလတိုင္ခ်က္နဲ႔ ကင္းကြာေနတာေပါ့။ အဲဒီလို အေနအထားေလးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ကေတာ့ က်မရဲ႕အမႈသည္ေတြ၊ တရားခံေတြမို႔လို႔ ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၅ (ည)၊ ၅ (႒) နဲ႔ ၿငိစြန္းတဲ့အေထာက္အထား တခုမွ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်မတို႔ကေတာ့ အမွန္တရားကိုပဲ ျဖစ္ေစခ်င္တာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ တရားသူႀကီးအပိုင္းကလည္း အခက္အခဲေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္ ထင္ပါတယ္။ တျခားေပါ့ေနာ္၊ တျခားဆိုတာ ဒီအမႈက ႏိုင္ငံေရးအမႈပါ။ က်မတို႔ လိုက္တာ ႏိုင္ငံေရးအမႈအေနနဲ႔ လိုက္တာပါ။ ဘာသာေရးအမႈ မဟုတ္ပါဘူး။
“ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႕တခ်ဳိ႕ေသာ အဖြဲ႔ေတြေပါ့ေနာ္။ မဘသတို႔ ဘာတို႔ အဲဒီလို အဖြဲ႔ေတြက ေနၿပီးေတာ့ ဒါကို ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ေတြ ဆိုၿပီးေတာ့ လံႈ႔ေဆာ္စည္းရုံးေနတာေတြ၊ ဒီအမႈကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ တရားရုံးက ဘယ္လို အမိန္႔ခ်မလဲ၊ ငါတို႔က ဒီအမႈကို မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္၊ အမိန္႔မွားရင္ လက္ခံဘူးဆိုတာမ်ဳိးေတြေပါ့။ အဲဒါေတြ ေဖ့စ္ဘုတ္မွာ တက္ေနတာ ေတြ႔ေတာ့ အဲဒါေတြကေတာ့ေပါ့ေနာ္။ မဟုတ္တဲ့၊ လြဲမွားတဲ့ အယူအဆေတြနဲ႔ တင္ေနတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြပါပဲ။”
ဒီတရားခံ အေယာက္ ၂၀ ထဲမွာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္ေသးသူေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ။ သက္ႀကီးပိုင္းေတြ ပါ၀င္မႈနဲ႔ အေျခအေနကို ေျပာျပပါ။
“ေယာက်္ားေလးတေယာက္က မူလ စြဲလာတုန္းက ၁၈ ႏွစ္ဆိုၿပီးေတာ့ သူတို႔ တပ္ထားတယ္။ ရုံးတင္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာ၀န္နဲ႔ စစ္လိုက္ေတာ့ ဆရာ၀န္က ၁၇ ႏွစ္နဲ႔ ၁၇ ႏွစ္ခဲြအတြင္းမွာ ရွိမယ္လို႔ ဆရာ၀န္စစ္ေဆးခ်က္အရ သတ္မွတ္တယ္။ လာထြက္သြားတယ္ရုံးမွာ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီကေလးက သူ႔အသက္ဟာ ၁၅ ႏွစ္ပဲ ရွိပါတယ္လို႔ သူက ေျပာတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ၁၅ ႏွစ္ ရွိတာတုန္းဆိုေတာ့ သူ႔ကိုေမြးတာက ၁၉၉၉ ဆိုလားပဲ။ အဲဒါ က်မလိုက္တဲ့ တရားခံထဲက တဦးပါ၊ သတို႔သားရဲ႕ တူပါ။ ဦးေလးမဂၤလာေဆာင္ကို အဖိုးအဖြားနဲ႔အတူ လိုက္လာရင္းနဲ႔ သူလည္း အဖမ္းခံရတယ္။ ဒါနဲ႔ ဆရာ၀န္ထြက္ခ်က္အရလည္း သူက ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ဆိုတာလည္း ေပၚေနတယ္။
“ေနာက္တခုက အမ်ဳိးသမီး ၄ ေယာက္ပါပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီး ၄ ေယာက္ထဲမွာ တေယာက္ကေတာ့ မဂၤလာေဆာင္မွာ ဒံေပါက္ခ်က္ေပးဖို႔ လိုက္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးက သူက အသက္ ၆၀ ၀န္းက်င္ေပါ့။ ေနာက္ သတို႔သားရဲ႕အေမက ၆၀ ေက်ာ္။ အေမေကာ အေဖေကာက အသက္ ၆၀ ေက်ာ္၊ က်န္းမာေရးမေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ အေမဆိုရင္ တခ်ိန္လုံး ေဆးကုသမႈခံေနရတဲ့သူေပါ့ေနာ္။ သတို႔သားအေဖနဲ႔ အေမက အသက္ၾကီးပိုင္းမွာ ပါပါတယ္။ ေနာက္ သတို႔သားရဲ႕ညီမနဲ႔ သတို႔သမီးေပါ့။ အဲဒီကေလးေတြကေတာ့ ၂၀ ေက်ာ္ေလးေတြပဲ ရွိပါေသးတယ္။”
တရားရုံးခ်ိန္းေတြမွာ အမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ (မဘသ)နဲ႔ ဘယ္လို ၾကဳံရတာမ်ဳိးရွိလဲ။
“ၾကဳံရတယ္ရွင့္။ ရုံးခ်ိန္းေန႔ေတြမွာ တရားရုံးက လုံျခဳံေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ တားျမစ္ထားတယ္။ လုံျခဳံေရးအရ တျခားသူေတြ ၀င္ခြင့္မေပးဘဲကို တားျမစ္ထားတယ္။ ဘယ္ေလာက္အထိ တရားရုံးက လုံျခဳံေရးကို ဂရုစိုက္လည္းဆိုရင္ တျခားအမႈက ရပ္ကြက္သက္ေသေပါ့ေနာ္၊ ရပ္ကြက္လူႀကီး၊ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး သက္ေသေတြကိုေတာင္ အဲဒီရက္ေတြ ၀င္ခြင့္မေပးဘူး။ အဲဒီအမႈရွိတဲ့ရက္ေတြ။ အမႈရွိတာလည္း ၁ ပတ္မွာ ၂ ရက္ရွိတာကို တနလၤာနဲ႔ ၾကာသပေတး။ အဲဒီေန႔ေတြမွာ အျပင္လူကို၊ အမႈနဲ႔ မသက္ဆုိင္တဲ့သူကို လုံး၀ ၀င္ခြင့္မေပးဘူး။ အဲဒီေလာက္ထိ စည္းကမ္းတက်လုပ္ထားတယ္။”
“ဒါေပမယ့္ အျပင္မွာ မဘသ ရဟန္းဆိုတဲ့ပုဂိၢဳလ္ေတြ၊ ၉၆၉ ဆိုတဲ့ ရပ္ကြက္ထဲက စြမ္းအားရွင္ေတြ အဲဒီလိုလူေတြက တရားရုံးေရွ႕က လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ အုပ္စု လိုက္ထိုင္တယ္။ ဖုန္းေတြ ဟုိဆက္၊ ဒီဆက္လုပ္တယ္။ က်မကိုက်ေတာ့ ပါတီဥကၠ႒ (အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္) ဆိုတာနဲ႔ တိုက္ခိုက္တာက်ေတာ့ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ ေတြမွာ တင္တယ္။ ဦး၀ီရသူရဲ႕ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေတြမွာ ဒီအမႈကို ေဇာင္းေပးၿပီးေတာ့ကို တင္ထားတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အေစာပိုင္းကဆုိရင္ အဲဒီ မဘသ ရဟန္းအုပ္စုကေနၿပီးေတာ့ စာရြက္ေတြ ေ၀သြားတာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်မက တေန႔ကပဲ စရဖ (စစ္ဘက္ေရးရာလုံျခံဳေရးအဖြဲ႔) က အႀကီးအကဲေတြကိုေရာေပါ့ေနာ္။ အမိန္႔ခ်တဲ့ေန႔က်ရင္ လုံျခဳံေရးကို အထူးသျဖင့္ လုပ္ထားေပးပါ။ မလိုအပ္တဲ့ဟာေတြ ျဖစ္မွာစိုးလို႔။ အဲဒီ ဘုန္းႀကီး၊ ရဟန္းေတြကေတာ့ ရုံးထဲကို ၀င္ခ်င္တယ္၊ ရုံးက တားလို႔သာ မ၀င္ရတာ။ မ၀င္ရေတာ့ ေရွ႕က လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာ စုရုံး၊ စုရုံးလုပ္တာေတြ ရွိတယ္။ ၄ ခ်ိန္းေလာက္ သူတို႔ လာဖူးတယ္ရွင့္။”
အန္တီကို စာေရးတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္။ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ျဖစ္ျဖစ္ အသက္အႏၱရာယ္၊ ဂုဏ္သိကၡာ ၿခိမ္းေျခာက္တာမ်ဳိး၊ သတိေပးတာမ်ဳိး ၾကဳံရလား။
“ရွိတယ္ရွင့္၊ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကေရာ၊ ေမးလ္နဲ႔ ပို႔တာေတြေရာေပါ့ေနာ္။ ‘ဒီ မြတ္စလင္ကိစၥေတြပဲ လုပ္ေနတယ္။ ဘာညာ ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီလို ၿခိမ္းေျခာက္တာေတြ ရွိပါတယ္။ က်မတို႔လည္း ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ ရဲတပ္ဖြဲ႔တို႔ ဘာတို႔ကိုလည္း အသိေပးပါတယ္။ အသိေပးၿပီးေတာ့ က်မ အမႈသည္ေတြကိုလည္း မထင္မွတ္တဲ့ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ ၀င္သြားမွာစိုးလို႔ တရားခံေတြရဲ႕မိသားစုေတြဆို က်မ ရုံးခ်ိန္းေတြမွာကို မလာဖို႔ တားထားတယ္။ သူတို႔ ထမင္းေကြ်းရုံေလာက္ေလးပဲ လာတယ္။ ထမင္းနဲ႔ ဟင္းဘူးေလးေတြပို႔ၿပီးရင္ သူတို႔ ျပန္ၾကတယ္။ ေနာက္တခါ အမိန္႔ခ်မယ့္ေန႔ဆို သူတို႔ကုိ မလာပါနဲ႔လို႔ပဲ မွာထားတယ္။”
ပါတီမွာ အန္တီက ႀကီးႀကီးမားမား ပါတီတာ၀န္လည္း ယူထားတယ္။ မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အမႈမ်ဳိး၊ မဘသေတြလည္း ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ အမႈမ်ဳိးဆို ေရွာင္ၾကတာေတြ ရွိေနတယ္။ ဘာေၾကာင့္ အန္တီ ဒီအမႈကို ဘာျဖစ္လို႔ လိုက္တာပါလဲ။
“က်မ Legal Aid Center ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳလုပ္ငန္း ဖြင့္ထားတာ ရွိပါတယ္။ က်မ Peace and Justice Legal Aid Center ဆိုတဲ့ တရားမွ်တေရးနဲ႔ ဥပေဒ အကာအကြယ္ရရွိေရးလုပ္ငန္းဆိုတာကို က်မ ေတာင္ႀကီးမွာ ၂၀၀၇၊ ၂၀၀၈ ကတည္းက ဖြင့္ထားတာပါ။ အဲဒီကတည္းက က်မက ၁၇ (၁) ေပါ့ေနာ္။ က်မတို႔ တိုင္းရင္းသားေတြ မတရားသင္းနဲ႔ အေရးယူတဲ့ အမႈသည္ေတြကို က်မ အခမဲ့လိုက္ပါတယ္။ ေထာင္မွာ သူတို႔ရဲ႕ ေစာင္တို႔ အ၀တ္အစားတို႔ကအစ က်မ ကူညီပံ့ပိုးေပးတယ္။ အဲဒီဟာလုပ္လာတာ က်မ ၂၀၀၇ ကတည္းကပါ။ အဲဒီမွာ က်မရဲ႕ တရားဥပေဒ အေထာက္အကူျပဳလုပ္ငန္းကလည္း ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို က်ယ္ျပန္႔လာတာေပါ့။”
“က်မ အမႈေပါင္း ၁၈၀ ေလာက္ထိ အခမဲ့ လိုက္ေပးခဲ့တာ။ အဲဒီေတာ့ အခု ဒီအမႈကလည္း က်မသိထားတာက မြတ္စလင္ေတြ၊ ဗမာေတြ မဟုတ္ဘူး။ ရပ္ေ၀းကလာတဲ့အမႈသည္ေတြ။ သူတို႔မွာ ေနာက္က လိုက္ႏိုင္တဲ့သူလည္းမရွိဘူး။ သူတို႔ ဒီအမႈေတြကို တခ်ဳိ႔ေတြက ေရွ႕ေန ငွားတယ္။ ငွားေတာ့ ေရွ႕ေနေတြက မလိုက္ရဲၾကဘူး။ မလိုက္ရဲၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ က်မကို ဆက္သြယ္ အကူအညီေတာင္းလာလို႔ က်မက ဒါ ႏိုင္ငံေရးအမႈအေနနဲ႔ လိုက္ေပးတာပါ။ ၁၂ ေယာက္ထဲမွာ ၃ ေယာက္က က်မ အခေၾကးေငြ ရပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၉ ေယာက္က အခေၾကးေငြနဲ႔လိုက္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ လက္ပံရြာက မိသားစုေတြပါ။ မိသားစုတစုလုံး အထဲေရာက္သြားေတာ့ သူတို႔ကို အထဲက ပံ့ပိုးတဲ့သူလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီမိသားစုေတြအတြက္က က်မ အခမဲ့လိုက္ေပးပါတယ္။ က်မအေနနဲ႔ကေတာ့ တရားမွ်တမႈရဖို႔ေပါ့။”
“လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ လူ႔အခြင့္အေရးနယ္ပယ္မွာ၊ တရားဥပေဒ ေလာကမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုံးရံႈးတာက ပိုၿပီး ဆိုးပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်မကေတာ့ တရားမွ်တမႈအတြက္ က်မ လိုက္ေပးတာပါ။ စစ္တာ၊ ခ်တာ ဆိုတာကို က်မ စိတ္၀င္စားတာထက္ က်မ အမႈသည္ေတြက သူတို႔ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးရဖို႔အတြက္ပဲ က်မလုပ္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။”