လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ပိုင္းေတြ လူမ်ဳိးေရးဆန္ဆန္၊ ဘာသာေရးဆန္ဆန္ အဓိကရုဏ္းမ်ဳိးေတြ ကူးစက္ျဖစ္ပြားခဲ့မႈဟာ  ဥပေဒနဲ႔အညီကိုင္တြယ္တာ အားနည္းသလို ႏိုင္ငံေရး အျမတ္ထုတ္တဲ့ လက္ရာေတြ မကင္းဘူးလို႔ ဘာသာေပါင္းစုံညီညြတ္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနသူေတြက ေျပာပါတယ္။ အလားတူအျဖစ္ဆိုးမ်ဳိးေတြ ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္ေအာင္ ဘာသာတခုနဲ႔တခုအၾကား ပုတ္ခတ္ေ၀ဖန္မႈေတြ၊ အမုန္းစကားေျပာဆိုမႈေတြကိုလည္း ေရွာင္ၾကည္သင့္တယ္လို႔ သူတို႔က ေျပာပါတယ္။ [caption id="attachment_37805" align="alignright" width="417"] ၂၀၁၃ မတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔က မိတၳီလာပဋိပကၡအတြင္ အပ်က္အစီးမ်ား ျမင္ေတြ႔ရစဥ္[/caption] ဘာသာေပါင္းစုံခ်စ္ၾကည္ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ဦးစိန္၀င္းေအာင္ (ဗုဒၶဘာသာ) “ဘာသာနဲ႔ဆိုင္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ လက္မခံဘူး။ ပဋိပကၡျဖစ္တာသည္ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ရဲ႕ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ ျပႆနာ၊ အဲဒါကို မလိုလားအပ္တဲ့သူေတြကေနၿပီးေတာ့ ဘာသာေရးပုံစံ ေဖာ္ၿပီးေတာ့မွ ကုလားနဲ႔ ဗမာအဓိကရုဏ္း၊ အစၥလာမ္နဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအဓိကရုဏ္း ပုံစံေျပာင္းတာ။ ဒါက တိုင္းျပည္ကို ဆူပူေအာင္လုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြရဲ႕ အာေဘာ္ပဲ။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒါ လက္မခံဘူး။ လူတစ္ေယာက္က လူတစ္ေယာက္ကို မုဒိမ္းမွဳျဖစ္တဲ့အတြက္ Criminal (ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္သူ)  အရပဲ အေရးယူရမယ္။ အဲလိုက်ေနာ္တို႔ လက္ခံထားပါတယ္။  Criminal အရ အေရးမယူဘဲနဲ႔ ဒါသည္ ကုလားကေနၿပီးေတာ့ ဗမာကို မုဒိမ္းက်င့္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ လုပ္တာသည္ ဒါက က်ေနာ္တို႔ ေဘးပေယာဂေတြ ၀င္လာၿပီး ဆူပူေအာင္လုပ္တဲ့သေဘာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ Criminal ကို Criminal နဲ႔ လုပ္ပါ။ ၿပီးရင္ အျဖစ္မွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ပါ။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ ရိုးရိုးသားသားနဲ႔ ျပည္သူေတြကို အဲဒီျဖစ္ေနတဲ့အျဖစ္မွန္ကို သိေအာင္လုပ္ပါ။ မီဒီယာကေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ပိုၿပီးေတာ့ ဆူပူလႈပ္ရွားလာေအာင္မလုပ္ဘဲ အျဖစ္မွန္ကုိပဲ ျပည္သူကို တင္ျပပါ။ ဒါေတြက်ေနာ္တို႔ ေျပာေနတဲ့သေဘာပါပဲ။ “ဘာသာေရးနဲ႔ျပႆ   နာမျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ဘာသာအသီးသီးရဲ႕ သာသနာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြသည္ မိမိရဲ႕ဘာသာ၀င္ေတြကို ဥပေဒအတြင္းမွာပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေနထိုင္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒအတြင္းကပဲ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔  နံပါတ္ ၁။ နံပါတ္ ၂ ကေတာ့ အျခားအျခားေသာ လူေတြကေနၿပီးေတာ့ စည္းရုံးသိမ္းသြင္းတဲ့ ဥပေဒမဲ့လုပ္ရပ္ေတြထဲမွာ ပါမသြားဖို႔အတြက္ ကုိယ့္လူေတြ ကိုယ္ထိန္းသိမ္းဖို႔။ နံပါတ္ ၃ ကေတာ့ hate speech (အမုန္းစကားေျပာၾကားျခင္း) ေတြကို အျပန္အလွန္မေျပာၾကဖို႔။ ဒီ ၃ ခ်က္ကို လုပ္လို႔ရွိရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္တန္တန္ေတာ့ ေအးခ်မ္းမွာပါ။” အစၥလာမ္ေကာင္စီ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးတင္ေမာင္သန္း (အစၥလာမ္ဘာသာ) “ဒီျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ အမ်ားႀကီးနစ္နာပါတယ္ဗ်ာ။ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ လူသိန္းနဲ႔ခ်ီျဖစ္ကုန္တယ္။ က်ေနာ္ရခုိင္ေကာ္မရွင္မွာပါေတာ့ ရခိုင္ကို ေရာက္တယ္ေလ။ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာဆိုရင္ ဒီဒုကၡသည္အားလုံးက သိန္းဂဏန္းရွိပါတယ္။ အခုအခ်ိန္ထိ သူတို႔ ေနရတာ၊ စားရေသာက္ရတာ ေတာ္ေတာ့္ကို ခ်ဳိ႕ခ်ဳိ႕တဲ့တဲ့နဲ႔ ေရာဂါေပါင္းစုံျဖစ္၊ ေဆး၀ါးကုသမႈခံလို႔မရ ထိုနည္းတူ မိတၳီလာမွာလည္း အခုခ်ိန္ထိ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ လူရွိေနေသးတယ္။ သူတို႔ေနရာ သူတို႔ ျပန္မရတာေတြ ရွိေသးတယ္။ ဒီလို ထိခိုက္မႈကေတာ့ တဦးခ်င္းတင္မကဘဲ ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႔လည္း ဒီဒုကၡသည္ေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္က တာ၀န္ယူ ေကြ်းေနရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဘ႑ာေငြလည္း ထိခုိက္တာေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကမၻာ့အလည္မွာလည္းပဲ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ပုံရိပ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီ ေငြေရးေၾကးေရး ကုန္က်တာထက္ ပိုၿပီးတန္ဘိုးရွိတဲ့ ကုိယ့္ႏိုင္ငံရဲ႕ပုံရိပ္ထိခိုက္တာကေတာ့ အဆုိးဆုံးေပါ့ဗ်ာ။ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ လူမ်ဳိးေရးဆန္ဆန္၊ ဘာသာေရးဆန္ဆန္ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လက္ရွိအစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ဒါကို ႏိုင္ငံေရး အျမတ္ထုတ္ခ်င္တဲ့ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ တဖက္ကေန လႊတ္ေပးထားတယ္၊ ထိထိေရာက္ေရာက္ မေျဖရွင္းဘူးလို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။ မႏွစ္က တႏွစ္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ၊ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းေတြ ျဖစ္ခဲ့တာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၅ မွာ မျဖစ္ဖို႔အတြက္က ဒီျဖစ္ခဲ့တာေတြကို သင္ခန္းစာယူၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔အားလုံးက ၀ို္င္း၀န္းထိန္းသိမ္းရမယ္။ အထူးသျဖင့္ အစိုးရပိုင္းကေန တိတိက်က် ဥပေဒနဲ႔အညီ ေျဖရွင္းရမယ္။ ၾကပ္မတ္ရမယ္။ အဲဒီလို ၾကပ္မတ္မယ္ဆိုရင္ ျပည္သူလူထုကလည္း အသိစိတ္ရွိရွိနဲ႔ ၀ုိင္း၀န္းထိန္းသိမ္းမယ္ဆိုရင္ ဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးေတြ ထပ္ျဖစ္လာစရာ မရွိပါဘူး။ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာဦးလွထြန္း (ဟိႏၵဴ ဘာသာ) “အမွန္တကယ္က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ ကြဲၿပီးေတာ့ ဘာသာေရးလည္္း ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒါက လူမ်ဳိးနည္းစုနဲ႔ ဘာသာေရးနဲ႔ ေရာေထြးေနတယ္။ ဘာသာေရး ဆိုတာက ဘာသာေရးလို႔ ေျပာလိုက္ရင္ ျမန္မာတႏိုင္ငံလုံးမွာရွိတဲ့ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါ ဘာသာေရးမဟုတ္ဘူး ေဒသတခုနဲ႔ အဲဒီမွာရွိေနတဲ့ ဘာသာ၀င္လူမ်ဳိးစုနဲ႔ၾကားမွာျဖစ္တဲ့ ကိစၥပဲျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္ ဒီထဲမွာ တခ်ဳိ႕ဘာသာေရးကုိ ခုတုံးလုပ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတဲ့လူလည္းရွိတယ္လို႔ အျပင္ကေနၾကည့္လို႔ရွိရင္ ေတြ႔ရလိမ့္မယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ဟို ဘာသာေရးလို႔။ ဘာသာေရးဆိုတာက က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ခံယူမႈတခုျဖစ္တယ္။ အဲဒီေပၚမွာ ဘာသာေရးပဋိပကၡလို စကားလုံးမ်ဳိး သုံးျခင္းကို က်ေနာ္က Feel မျဖစ္ဘူး။” “ဒီလိုအျဖစ္အပ်က္မ်ဳိးေတြ ထပ္မံမျဖစ္ပြားေအာင္ ဘာသာေပါင္းစုံ ညီညြတ္ေရးတို႔။ အခ်င္းခ်င္းမွာ အျပန္အလွန္ သြားတာလာတာ၊ ထိေတြ႔တာတို႔ မ်ားမ်ားလုပ္ေလေလ ေကာင္းေလပဲလို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ျမင္တယ္။ ဘာသာတခုနဲ႔တခု ေတြ႔တာရယ္ ထိုင္ၿပီးေဆြးေႏြးတာရယ္မရွိေတာ့ ဒီလိုဟာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္တယ္။ ဒါက ေအာက္ေျခအထိ Grassroot အထိ ဘာသာေပါင္းစုံလုပ္ရင္ေတာ့ ဒီကိစၥေတြကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ထိန္းသြားမွာျဖစ္ပါတယ္လို႔ ယုံၾကည္တယ္။ ဒီဘက္မွာက်ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေပါင္းစုံညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔တို႔ ဒီဟာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေအာက္ေျခအထိကို လုပ္ၾကဖို႔လို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့လုပ္ငန္းလည္း စေနၿပီ ဒီေပၚမွာေလ။ ဒီလိုပဲ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ ထိေတြ႔ျခင္းဟာ ပဋိပကၡေတြကို ကာကြယ္လို႔ရတယ္။ ဘာသာဆိုတာက တဖက္မွာရွိေသာ္လည္း အဓိက ဘာသာမဟုတ္ဘဲ လူေတြရဲ႕မိမိဆႏၵပါလာတယ္၊ ကိုယ္စဲြပါလာတယ္၊ လူမ်ဳိးႏြယ္စုစဲြပါလာတယ္၊ ဘာသာေရးစဲြပါလာတယ္ အဲဒီမွာက်ေတာ့ ျပႆ   နာေပၚလာတယ္။ အဲဒါမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက တိုင္ပင္တာတို႔ ေဆြးေႏြးတာတို႔ ဒါ အေကာင္းဆုံးနည္းပဲ။” သိကၡာေတာ္ရဆရာေတာ္ ေစာမက္သယူးေအး (ခရစ္ယာန္ဘာသာ) ဘာသာေရးစကားနဲ႔ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ေမတၱာတရားေပါ့ေနာ္ ဘယ္လိုေခၚမလဲ နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္း မရွိၾကလို႔ေပါ့ေနာ္။ သူ႔ဘာသာ၊ ကိုယ့္ဘာသာ စဲြေနၾကတဲ့အတြက္ အဓိက ျဖစ္ရတာေပါ့။ ဘာသာတခုနဲ႔တခု နားလည္မႈရွိၾကဖို႔ပါပဲ။ အဓိကကေတာ့ အေပးအယူ မွ်ဖို႔ေပါ့ေနာ္။ ဘာသာတခုနဲ႔တခု မပုပ္ခတ္ပဲေနၾကလို႔ရွိရင္ အေကာင္းဘက္ေတာ့ ဦးတည္တာေပါ့ ပဋိပကၡမျဖစ္ေအာင္ဆိုရင္ေတာ့ ဘာသာတခုနဲ႔တခုက မပုပ္ခတ္ မျပစ္တင္ဘဲ ကိုယ့္ဘာသာအလိုက္ပဲ သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ လမ္းေၾကာင္းတခုေပၚေတာ့ ေလွ်ာက္ႏိုင္မယ္လို႔ေတာ့ ယူဆတယ္ေလ။ ဒီမွွာရွိေနၾကတဲ့၊ ျမန္မာျပည္မွာရွိေနၾကတဲ့ ဘာသာေပါင္းစုံေပါ့ေနာ္။ ဘာသာေပါင္းစုံ အားလုံးက ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ ေမတၱာတရားေရွ႕ထားၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ ဘာသာအက်ဳိး၊ ကိုယ့္ရဲ႕ႏိုင္ငံေတာ္အက်ဳိးအတြက္ ေရွ႕ရွဳၿပီးေတာ့ ျပည့္၀တဲ့ေမတၱာတရားနဲ႔ သြားမယ္္ဆိုရင္ေတာ့ တကယ္ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံႀကီး တခုကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ထူးထူးျခားျခားအေနနဲ႔ေတာ့ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ လံုး၀ခ်ဳပ္ၿငိမ္းဖို႔ကေတာ့ အဓိကပဲလို႔ ယူဆတာပဲ။