အမ်ိဳးသမီးေတြကိုု အႏိုုင္က်င့္မႈ ၂၀၁၅ မွာ အဆံုုးသတ္ၾကစိုု႔
DVB
·
November 22, 2014
"က်မတိုု႔ဆီမွာ အမ်ိဳးသမီးတဦးဟာ ဓမၼတာလာၿပီဆိုုရင္ အိမ္မွာ ေနခြင့္မရွိပါဘူး၊ အရမ္းကိုု က်ဥ္းေျမာင္းၿပီး အလင္းေရာင္မရတဲ့ ၾကြက္တြင္းလိုုမ်ိဳး ဂူ ဒါမွမဟုုတ္ အိမ္ေသးေသးေလးမွာ တေယာက္တည္း သြားေနရပါတယ္။ ဘယ္သူနဲ႔မွလည္း ေတြ႔ခြင့္မရပါဘူး။ အစားအေသာက္လည္း စားခြင့္ မရွိသလိုု ေရလည္းမေသာက္ရပါဘူး။ ဘာလိုု႔လဲဆိုုေတာ့ မိန္းမေတြ ဓမၼတာလာတာဟာ ဘုုရားက ဒဏ္ခတ္တာလိုု႔ ယံုုၾကည္ၾကတယ္။
“မသန္႔ရွင္းတဲ့အတြက္ အစားအေသာက္ေတြကိုု ထိေတြ႔ခြင့္မရွိပါဘူး။ ညဘက္ဆိုုရင္ ခဲနဲ႔ ဝိုုင္းေပါက္တာကိုုလည္း ခံရပါေသးတယ္။ ဒီလုုိနဲ႔ ေသဆံုုးသြားတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အဲဒါကိုု ေခ်ာက္ဘူရီလိုု႔ ေခၚတယ္။ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာေတာ့ ဒီဓေလ့ မရွိေတာ့ေပမယ့္ ေက်းလက္ေတြမွာေတာ့ ရွိေနပါေသးတယ္၊ ဒါဟာအိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈတမ်ိဳးပါ” လိုု႔ နီေပါႏုုိင္ငံ အမ်ိဳးသမီးသတင္းစာဆရာမ မီနာက ေျပာပါတယ္။
က်ားမတန္းတူညီမွ်ေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးျမႇင့္တင္ဖိုု႔အတြက္ ၁၉၉၅ ခုုႏွစ္က ႏိုုင္ငံေပါင္းစံု သေဘာတူထုုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေဘဂ်င္းေၾကညာစာတမ္း အႏွစ္ ၂၀ ျပည့္ေတာ့မွာ ျဖစ္ေပမယ့္ ဒီအေတာတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ လံုုျခံဳေရးက ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရဆဲ ျဖစ္သလိုု ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ မိသားစုုတြင္း၊ ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ယံုုၾကည္မႈ၊ လူမႈအသိုုင္းအဝိုုင္း၊ ဥပေဒအကာကြယ္ေပးမႈ၊ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုုင္းဆိုုင္ရာနဲ႔ အလုုပ္ခြင္ေတြထဲမွာ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈေတြ ကေတာ့ ရွိေနတုုန္းပါပဲ။
"မေလးရွားမွာ က်မ ႀကံဳခဲ့တာေလး ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတဲ့ ကေလးမေလးကိုု အသက္ ၇၀ ေက်ာ္ အဖိုုးႀကီးက အဓမၼျပဳက်င့္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလူကိုု အေရးယူလုုိ႔ မရခဲ့ပါဘူး၊ ဘာလိုု႔လဲဆိုုေတာ့ အဖိုုးႀကီးဟာ ကေလးမကိုု လက္ထပ္မယ္လိုု႔ သေဘာတူလိုုက္လိုု႔ပါ။ အစၥလာမ္ဘာသာေရး ဥပေဒျဖစ္တဲ့ ရွရီယာဥပေဒအရ ဆိုုရင္ အေရးယူလိုု႔ မရပါဘူး။ က်မတိုု႔မိန္းကေလးေတြဟာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေခါင္းစဥ္ေတြေအာက္မွာ ရုုပ္ပိုုင္းအရပဲျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာျဖစ္ျဖစ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရွင္သန္ဖိုု႔ ခက္ခဲပါတယ္” လိုု႔ မေလးရွားႏိုု္င္ငံက အိျႏၵာက ေျပာပါတယ္။
ကမာၻ႔ကုုလသမဂၢအမ်ိဳးသမီးအဖဲြ႔ရဲ႕ ထုုတ္ျပန္ခ်က္အရဆိုုရင္ ကမာၻတဝွမ္းလံုုးမွာ အမ်ိဳးသမီး ၃ ဦးအနက္ ၁ ဦးဟာ ရုုပ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာအရ ျဖစ္ေစ၊ လိင္ပိုုင္းဆိုုင္ရာအရ ျဖစ္ေစ အၾကမ္းဖက္မႈကို ရင္ဆိုုင္ေနရၿပီး အမ်ိဳးသမီး သန္း ၁၂၀ ဟာ သူတိုု႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘဝေတြမွာ လိင္ပိုုင္းဆိုုင္ရအရ ဖိအားေပးတာေတြ ခံေနရပါတယ္။
အမိ်ဳးသမီး သန္း ၇၀၀ ေက်ာ္ဟာ ကေလးသူငယ္အရြယ္ထဲက လက္ထက္ထိမ္းျမားဖိုု႔ကိုု ဖိအားေပးျခင္း ခံရပါတယ္။ ၁ ႏွစ္ကိုု အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ မိန္းကေလး ၁၅ သန္းဟာ အသက္မျပည့္ခင္ လက္ထပ္ ထိမ္းျမားခံေနရပါတယ္။
"က်မတိုု႔ႏိုုင္ငံမွာ မိန္းကေလးငယ္ငယ္ေတြကိုု လက္ထပ္ ထိမ္းျမားတာေတြကိုု အစိုုးရက ဥပေဒနဲ႔ တားျမစ္ထားေပမယ့္ ဘယ္သူမွ မလိုုက္နာၾကပါဘူး။ မိဘေတြကိုုယ္တိုုင္က သူကေလးကိုု ငယ္ငယ္နဲ႔ ေယာက်ာၤးေပးစားဖိုု႔ သေဘာက်ၾကတယ္ေလ”လိုု႔ နီေပါက မီနာက ဆက္ေျပာပါတယ္။
အရြယ္မေရာက္ေသးသူ မိန္းကေလးငယ္ေတြကိုု ထိမ္းျမားလက္ထပ္တာမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုုင္ငံက ၆၇ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ အျမင့္ဆံုုး ျဖစ္ၿပီး အဲဒီႏိုုင္ငံေတြရဲ႕ ေနာက္မွာေတာ့ အိႏိၵယက ၄၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ နီေပါ၊ အာဖဂန္နစၥတန္နဲ႔ လာအိုုႏိုုင္ငံေတြ ရွိပါတယ္။
ဒါေတြကိုု အဆံုုးသတ္ေစဖိုု ဘယ္သူ႔မွာ တာဝန္ရွိသလဲ။ အစိုုးရမွာလား၊ အုုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ မွာလား၊ လူမႈအသိုုင္းအဝိုုင္းလား၊ အရပ္ဘက္လူ႔အဖဲြ႔အစည္းေတြမွာလား၊ ျမန္မာႏုိင္ငံက အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားေနသူတဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚထားထားကေတာ့ “လူတဦးခ်င္းဆီရဲ႕ ခံယူခ်က္နဲ႔ပဲ ဆိုုင္ပါတယ္။ တဦးခ်င္းဆီရဲ႕ အျမင္ေတြ ခံယူခ်က္ေတြ ေျပာင္းမွပဲ ေျပာင္းႏိုုင္မယ္” လိုု႔ သူ႔အျမင္ကိုု ေျပာပါတယ္။
၂၀၁၅ မွာ က်င္းပမယ့္ ေဘဂ်င္းေၾကညာစာတမ္း ႏွစ္ ၂၀ ျပည့္ အခမ္းအနားကိုု ႏိုုင္ငံေပါင္း ၁၈၉ ႏိုုင္ငံက အစိုုးရ တာဝန္ရွိသူေတြ၊ အရပ္ဘက္လူ႔အဖဲြ႕အစည္းေတြ၊ သတ္ဆိုုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းေတြ တက္ေရာက္ၾကမွာ ျဖစ္ၿပီး အမ်ိုဳးသမီးေတြကိုု အၾကမ္းဖက္မႈ ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ိဳးသမီးဘဝ ျမႇင့္တင္ေရးနဲ႔ က်ားမတန္းတူညီမွ်ေရးေတြကိုု ေဆြးေႏြးၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
"က်မတိုု႔အေနနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုု အၾကမ္းဖက္တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတ္ဆိုုင္ရာ အစိုုးရေတြဆီ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကိုု ေဖာ္ျပသြားမွာ ျဖစ္သလိုု သေဘာထားေတြကိုုလည္း ထုုတ္ျပန္ ေၾကညာသြားမွာပါ။ ဒီလိုု စားပဲြဝိုုင္းေတြေပၚမွာ ထုုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ေတြက အားလံုုးကိုု ေျပာင္းလဲေစတာ မဟုုတ္ေပမယ့္ အစိုုးရေတြအေပၚမွာ ဒီလိုုကိစၥေတြကိုု သတိထားမိေစဖိုု႔ ဖိအားေပးသြားမွာပါ”လိုု႔ Development Alternatives with Women for a New Era (DAWN) အဖဲြ႔က အမႈေဆာင္အဖဲြ႕ဝင္ Cai Yiping ကေျပာပါတယ္။
ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ႏိုုင္ငံအဆင့္ (peace country rank)အရ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုုင္ငံကေတာ့ အဆင့္ ၁၅၇ နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈအနည္းဆံုုးေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုုိင္ငံနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္း ထိုုင္းႏိုုင္ငံကေတာ့ အဆင့္ ၁၃၀ မွာ ရပ္တည္ေနၿပီး ျမန္မာႏိုုင္ငံကေတာ့ အဆင့္ ၁၄၀ မွာ ရွိေနတယ္။
“လူမိ်ဳးေရးပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားမႈေတြ လက္နက္ကိုုင္တိုုက္ပဲြ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ေနရာေတြေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြကိုု ကာကြယ္ဖိုု႔ အစိုုးရအေနနဲ႔ အေရးတႀကီး လုုပ္ေဆာင္ဖိုု႔ လုုိအပ္တယ္လိုု႔“ ရန္ကုန္တိုင္းလႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒၚညိဳညိဳသင္းက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာအစိုုးရအေနနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးအတြက္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္တာ အားနည္း ေနေသးတယ္လိုု႔ ဆက္ေျပာပါတယ္။
ေဘဂ်င္းေၾကညာစာတမ္း လက္မွတ္ထိုုးထားတဲ့ ႏိုုင္ငံ ၃ ပံု ၂ ပံုဟာ အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရပ္တန္႔ဖုုိ႔အတြက္ ဥပေဒေတြ ထုုတ္ျပန္ထားၿပီးပါၿပီ။ က်ားမ တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိဖိုု႔နဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုု အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရပ္တန္႔ႏိုုင္မွသာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ညီမွ်ေရး နဲ႔ ဒီမိုုကေရစီ ဖြံၿဖိဳးတိုုးတက္ေရးကိစၥေတြ ထိေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
“ခုုခ်ိန္ဟာ အႏွစ္ ၂၀ ရွိပါၿပီ။ ၂၀၁၅ မွာ အတူတူ ပူးေပါင္းၿပီး လိင္ခဲြျခားမႈေတြကိုု အဆံုုးသတ္ၾကပါစိုု႔ အခုုခ်ိန္ကစၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုု အၾကမ္းဖက္မႈေတြကိုု အဆံုုးသတ္ၾကပါစိုု႔" လိုု႔ ကုုလသမဂၢ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအဖဲြ႔ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Phumzile Mlambo-Ngcuka က တိုုက္တြန္းထားပါတယ္။