အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံရဲ႕ ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ အဆိုျပဳလာခ်က္ေတြကို သမၼတ ဟာမစ္ကာဇိုင္းက တားျမစ္ပိတ္ပင္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒဟာ တမိသားစုတြင္း ညႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္တဲ့ မိသားစု၀င္ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ကန္႔ကြက္ၿပီး သက္ေသခံေပးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ပါပဲ။ သမၼတရဲ႕ အဲဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ရွားရွားပါးပါး ခ်ီးက်ဴးေထာက္ခံခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့လကပဲ အာဖဂန္လႊတ္ေတာ္က အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြအေပၚ ေသးဖြဲေပမယ့္ အေရးပါတဲ့ အေျပာင္းအလဲတခု လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ စြပ္စြဲခံရသူ တဦးအေပၚ ဆန္႔က်င္ဘက္ သက္ေသထြက္ဆိုခဲ့ၾကတဲ့ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းေတြကို တားျမစ္ကန္႔သတ္ခဲ့တာပါ။ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ အမ်ားဆံုးကေတာ့ မိသားစုတြင္းမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒဟာ က်ဴးလြန္ခံရသူေတြဘက္က ဘာမွေျပာခြင့္မရပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ ခံစားရမႈေတြအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအရွိဆံုး မ်က္ျမင္သက္ေသေတြကလည္း မိသားစု၀င္ေတြပဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဘာမွ ေျပာခြင့္ဆိုခြင့္ မရွိပါဘူး။ ဒီဥပေဒမူၾကမ္းကို တရားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာ ဦးစီးဌာနက ျပင္ဆင္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒဟာ မွ်တတဲ့ အမႈစစ္ေဆးျခင္း ျဖစ္ေစဖို႔ပါလို႔ ဌာနအႀကီးအကဲ အာရွ္ရာ့ဖွ္ အာဇီမီက ေျပာပါတယ္။ “တရားရံုးက က်ဴးလြန္ခံရသူရဲ႕ မိသားစု၀င္ေတြကို သူတို႔ရဲ႕သက္ေသခံ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြ ေပးဖို႔ အတင္းအက်ပ္ လုပ္လာရင္ေတာ့ ဒါဟာ စြန္႔စားရတဲ့ကိစၥတခု ျဖစ္လာပါၿပီ။ သူတို႔မိသားစုအတြက္ တရားသူႀကီးကို လိမ္ေျပာမိတာေတြ ရွိလာႏိုင္ၿပီ။ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြဟာ အမႈတခုကို စံုစမ္းစစ္ေဆးတဲ့ တခုတည္းေသာ နည္းလမ္း မဟုတ္ပါဘူး။” အမ်ားစုကေတာ့ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြနဲ႔ မုဒိမ္းသမားေတြ ဥပေဒကေန ေရွာင္ကြင္း လြတ္ထြက္ေနမွာကို ေၾကာက္ရြံ႕ပူပန္ေနၾကပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒါဟာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အျပဳအမူကို သေဘာမက်တဲ့ အေဖေတြနဲ႔ အစ္ကို၊ ေမာင္ေတြက ဂုဏ္သိကၡာအရ သတ္ျဖတ္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြကို အျပစ္ေပးဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔လည္း အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္ပါတယ္။ တမိသားစုနဲ႔ တမိသားစု ရန္ၿငိႇဳး ေျပၿငိမ္းေအာင္ သမီးမိန္းကေလးေတြကို အတင္းအက်ပ္ အိမ္ေထာင္ ခ်ေပးျခင္းနဲ႔ သတို႔သမီး ေရာင္းခ်ျခင္း ဒါမွမဟုတ္ ကုန္သြယ္ျခင္းေတြဟာလည္း တရားဥပေဒ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကေန အေတာ္ႀကီးကို ကြာလွမ္းေနတာပါ။ အာဖဂန္ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္အမတ္ မာဆူဒါ ကာရိုခီကေတာ့ သူ ဒီဥပေဒကို အတည္ျပဳလိုက္တာကို မျမင္ခ်င္ေပမယ့္ သူတို႔ေတြက အေရအတြက္ ပိုမ်ားေနပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ “ဒီဥပေဒကို အတည္ျပဳလိုက္တုန္းက အားလံုး စုစုေပါင္း ၂၄၉ ေယာက္မွာမွ အမ်ိဳးသမီးက ၆၉ ေယာက္ပဲ ရွိတာေလ။ က်မတို႔ မဲ အမ်ားႀကီး မရခဲ့ဘူး။ အမ်ိဳးသားအမတ္ေတြရဲ႕ ျငင္းခံုေျပာဆိုမႈေတြကလည္း ျပင္းထန္တယ္။ သူတို႔က ရွာရီယာဥပေဒအေၾကာင္း ပိုသိၾကတယ္ေလ။” ဒါေပမယ့္ ဒီဥပေဒၾကမ္းဟာ ဥပေဒတရပ္ ျဖစ္လာဖို႔က သမၼတ ဟာမစ္ကာဇိုင္းရဲ႕ လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔ လိုအပ္ေနတာပါ။ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ အာဖဂန္အမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ လမ္းမေတြေပၚ တက္ၿပီး သမၼတ ကာဇိုင္း လက္မွတ္မထိုးေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အာဖဂန္အမ်ိဳးသမီးကြန္ရက္ အႀကီးအကဲ ဟာစီနာ ဆာဖွီက “က်မတို႔က ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒသစ္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အၾကမ္းဖက္တာေတြ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ျပဖို႔ ဒီကိုေရာက္ေနတာပါ။ က်မတို႔ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို၊ အထူးသျဖင့္ ဒုကၡေပါင္းစံု ႀကံဳေနရတဲ့ အာဖဂန္နစၥတန္က အမ်ိဳးသမီးေတြကို အၾကမ္းဖက္တာေတြ ေလ်ာ့က်သြားေအာင္ လုပ္ေပးမယ့္ ဘယ္လို ႏိုင္ငံတကာ ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ိဳးကိုမဆို အားေပးေထာက္ခံပါတယ္” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ သမၼတကာဇိုင္းကေတာ့ နားစြင့္ေနတဲ့ပံုပါပဲ။ သူဟာ ႏိုင္ငံတြင္းဖိအားနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ သတိေပး ေျပာဆိုခ်က္ေတြအေပၚ အေလးထားၿပီး ဥပေဒသံုးသပ္ခ်က္တခုကို အမိန္႔ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။ သမၼတရဲ႕ ၾကား၀င္ရပ္တည္မႈကို Amnesty International အဖြဲ႔က ခ်ီးက်ဴးခဲ့ပါတယ္။ ေဒသခံ လူ႔အခြင့္အေရးလုပ္သားေတြကလည္း ဒါဟာ အႀကီးအက်ယ္ စိတ္သက္သာရာ ရတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္ လြတ္လပ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ ပါ၀ီးန္ ရာဟီမီက “က်မတို႔ ကာဇိုင္းရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ႀကိဳဆို အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ ဒါဟာ အာဖဂန္နစၥတန္မွာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးေတြအတြက္ သမၼတရဲ႕ အားေပးေထာက္ခံမႈကို ျပလိုက္တာပဲလို႔ က်မတို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အခု အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြဟာ ႏိုင္ငံတ၀ွမ္းမွာ ၂၀၀၉ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးဖို႔ အာဏာပိုင္ေတြကို ေတာင္းဆိုေနၾကပါတယ္။ ဒီဥပေဒဟာ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈ၊ အသက္မျပည့္ေသးသူေတြနဲ႔ အတင္းအက်ပ္ အိမ္ေထာင္ခ်ေပးျခင္းေတြ အပါအ၀င္ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ မိန္းကေလးေတြအေပၚ အႏိုင္က်င့္ အၾကမ္းဖက္ထားတဲ့ အက္ဥပေဒ ၂၀ ေလာက္ကို ရာဇ၀တ္မႈလို႔ သတ္မွတ္ထားတာပါ။ အာရွေဒသ သတင္းေဆာင္းပါးအတြက္ သတင္းေထာက္ ဂါယာ၀ါဇီရီက အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံ၊ ကဘူးလ္ကေန ေပးပုိ႔ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။