ဒီေန့က်ေရာက္တဲ့ ၆၅ နွစ္ေျမာက္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ့အခြင့္အေရးေန့ အခမ္းအနားကို ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ၾကီးနားျမို့မွာ က်င္းပခဲ့ျပီး လူေပါင္းေထာင္ခ်ီ တက္ေရာက္ ခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံတကာ လူ့အခြင့္အေရးေန့ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားေတြကုိ ရန္ကုန္အပါအ၀င္ ျမုိ့ၾကီးအေတာ္မ်ားမ်ား က်င္းပေနျပီး ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ၾကီးနားျမို့မွာေတာ့ ေနာင္နန္း က်မ္းစာသင္ေက်ာင္း႐ွိ ေအဒီ ၂၀၀၀ ခန္းမမွာ က်င္းပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ [caption id="attachment_48150" align="alignright" width="300"] ကခ်င္စစ္ေဘးေ႐ွာင္ ဒုကၡသည္စခန္းအား ေတြ့ျမင္ရစဥ္[/caption] သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရသစ္ တက္လာျပီးေနာက္ ျမန္မာတနိုင္ငံလုံးမွာ လူ့အခြင့္အေရး ခ်ိုးေဖာက္ခံရမႈ အျမင့္ဆုံးျဖစ္ေနတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ဒီပြဲဟာ ဒုတိယအၾကိမ္ လူ့အခြင့္အေရး ေန့ က်င္းပတာလုိ့ ဦးေဆာင္ပါ၀င္သူ တဦးျဖစ္တဲ့ ကုိမုန္ဒန္က ေျပာပါတယ္။ “ပဲြက်င္းပရျခင္းရဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္ ၃ ခ်က္႐ွိပါတယ္။ တခုကေတာ့ လူ့အခြင့္အေရးနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ျပည္သူေတြအေနနဲ့ အခုအခ်ိန္အထိ ေနွာင့္ယွက္မႈေတြ ႐ွိေသးတယ္။ ျပည္သူေတြအေနနဲ့ လူ့အခြင့္အေရးကို ေျပာဆိုေဆြးေနြးတာဟာ ဥပေဒ ခ်ဳိးေဖာက္တာမဟုတ္ဘူး။ ကိုယ္နဲ့ သက္ဆိုင္တဲ့ဟာ ေျပာဆိုခြင့္႐ွိတယ္ဆိုတာကို သိ႐ွိနားလည္ဖို့၊ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ႐ွိတဲ့ လူ့အခြင့္အေရးနဲ့ သက္ဆိုင္လႈပ္႐ွားမႈေတြမွာ ကၽြမ္းက်င္ဖို့ရယ္၊ ကာကြယ္ဖို့ အပိုင္းေတြမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ႐ွိတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြနဲ့ လူထုအေျချပုအဖဲြ့ေတြၾကား အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈေတြ တိုးလာေအာင္ရယ္။ အခုလို အခမ္းအနားလုပ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ လူ့အခြင့္အေရးကို ေရးလာမယ္။ လူ့အခြင့္အေရးကို သိျမင္လာမယ္။ လူ့အခြင့္အေရးကို ပိုျပီးယံုၾကည္လာမယ္။ ယံုၾကည္လာရင္ ကိုယ့္အခြင့္အေရးကို ကိုယ္တိုင္ ကာကြယ္လာနိုင္မယ္ ထင္တဲ့အတြက္ ဒီအခမ္းအနားကို က်င္းပရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။” ဒီအခမ္းအနားကုိ ကခ်င္ျပည္နယ္ရိွ လူမႈအဖြဲ့အစည္း ၁၂ ဖြဲ့က ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္တာျဖစ္ျပီး ကခ်င္ျပည္နယ္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီး ဦးကမန္းဒူေနာ္၊  ျမန္မာနုိင္ငံလူ့ အခြင့္အေရးေကာ္မ႐ွင္က လဖုိင္ေဇာ္ဂြမ္းနဲ့ ၈၈ ပြင့္လင္းလူ့အဖြဲ့အစည္းက ဦးျမေအးတုိ့ တက္ေရာက္ျပီး မိန့္ခြန္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ၈၈ ပြင့္လင္းလူ့အဖြဲ့အစည္းက ကုိျမေအးကေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းက လူ့အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး အလုိ ေ၀ဖန္ေျပာဆုိပါတယ္။ “ကခ်င္ျပည္နယ္မွာက စစ္႐ွိေနေတာ့ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ေတြကိုယ္တိုင္က လူ့အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံေနရတာပဲေလ။ ဖမ္းခ်င္တိုင္း ဖမ္းတယ္။ ေထာင္ထဲကို ထည့္ခ်င္တိုင္း ထည့္တယ္။ ကမ္ဖဲ႐ြာဆိုရင္လည္း ေအာင္ျမင္သာဘက္ကို ေျပာင္းေပမယ့္လည္း ဘယ္လိုမွ အေျချပုလုိ့မရတဲ့ အေျခအေနေတြ၊ လက္႐ွိ ျမို့နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးက ၾကိမ္းေမာင္း ေအာ္ဟစ္ေနတဲ့ဟာေတြ အကုန္လံုး ၾကားေနရတာပဲ။ တျပည္လံုးအတိုင္းအတာနဲ့ ေျပာမယ္ဆိုရင္ လူ့အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံေနရတဲ့ ျပည္နယ္ေတြထဲမွာ တခု ပါေနတာေပါ့ဗ်ာ။ လူ့အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈဆိုတဲ့ဟာက က်ေနာ္တုိ့ နိုင္ငံမွာက ေတာက္ေလွ်ာက္႐ွိေနတာပဲ။ အထူးသျဖင့္ စစ္ျဖစ္တဲ့ ေဒသေတြမွာ ပိုဆိုးတယ္။ လူသားအခ်င္းခ်င္းမွာ လက္နက္႐ွိသူနဲ့ လက္နက္မဲ့သူ ၾကားမွာ လက္နက္႐ွိတာတခုတည္းနဲ့ ဗိုလ္က်စိုးမိုးတဲ့ ကိစၥေတြ ႐ွိေနသမွ် လူ့အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ႐ွိေနဦးမွာပဲ၊ မတရား ဖိနွိပ္မႈဆိုတာလည္း ႐ွိေနမွာပဲ။ အဲဒါေတြ ေပ်ာက္သြားဖို့က စစ္ေတြ ခ်ဳပ္ျငိမ္းဖို့ လိုမယ္။ စစ္ကို ခ်ဳပ္ျငိမ္းေအာင္ ဘယ္လို နည္းလမ္း႐ွာၾကမလဲ။ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ တန္းတူအခြင့္အေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးဖို့လိုမယ္။ အဲဒီနည္းလမ္းေတြကို ၀ိုင္း၀န္း႐ွာဖို့ပဲ က်ေနာ္တုိ့ ၾကိုးစားခ်င္တယ္လို့ ေျပာခ်င္ပါတယ္။” ျပီးခဲ့တဲ့နွစ္ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ နိုင္ငံတကာ လူ့အခြင့္အေရးေန့ကို ျမစ္ၾကီးနားျမို့ မေနာကြင္းရိွ မဂြ်ယ္ခန္းမမွာ က်င္းပခဲ့ပပါတယ္။ ဒီနွစ္မွာလည္းမေနာကြင္းရိွ မဂြ်ယ္ခန္းမမွာ က်င္းပဖုိ့ စီစဥ္ခဲ့ေပမယ့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ အစိုးရက ခြင့္မေျပုတဲ့အတြက္ ေနာင္နန္း က်မ္းစာသင္ ေက်ာင္း႐ွိ ေအဒီ ၂၀၀၀ ခန္းမ ေဆာင္မွာ က်င္းပတာလုိ့ ပြဲစီစဥ္သူက ေျပာပါတယ္။ အလားတူ လူ့အခြင့္အေရးေန့ အထိ္မ္းအမွတ္ ေဟာေျပာပြဲေတြ ေဆြးေနြးပြဲေတြကို ရန္ကုန္၊  မေကြး၊ ကသာ၊ လြိုင္ေကာ္၊ သာဂရ၊ ဥသွ်စ္၊ ေပါင္၊ ကေလး စတဲ့ျမို့ေတြမွာလည္း လူ့အခြင့္အေရးလႈပ္႐ွားသူေတြ နဲ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ့အစည္းေတြက ပူးေပါင္း က်င္းပသြားပါတယ္။ ကုလသမဂၢက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၂၀၁၃ ခုနွစ္ နိုင္ငံတကာ လူ့အခြင့္အေရးေန့ ေဆာင္ပုဒ္ကေတာ့   “20 Years WORKING FOR YOUR RIGHTS'' သင့္အခြင့္အေရးအတြက္ ၾကုိးပမ္းလုပ္ေဆာင္ပါ ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။