၂၀၁၃ ခုနွစ္-ေအာက္တိုဘာ ၁၀ရက္၊ ၾကာသပေတးေန့ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္ သမိုင္း၀င္ေန့တေန့ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၇ နွစ္ၾကာ ေစာင့္ဆိုင္းခဲ့ရတဲ့ အေ႐ွေတာင္အာ႐ွ နိုင္ငံမ်ားအသင္း အာဆီယံရဲ့ အလွည့္က်ဥကၠ႒ တာ၀န္ကို ျမန္မာရယူနိုင္ခဲ့လို့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုနွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလကစျပီး ျမန္မာဟာ အာဆီယံအလွည့္က် ဥကၠ႒တာ၀န္ယူရမွာျဖစ္ပါတယ္။ "ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာျပီး ျငိမ္းခ်မ္းေသာ အသုိက္အ၀န္းဆီသုိ့ တူညီတက္လွမ္းဖို့" ဆုိတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္နဲ့ ဥကၠ႒တာ၀န္ယူမယ္လို့ ျမန္မာက ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၆ ခုနွစ္ ျမန္မာအလွည့္က်တုန္းက နိုင္ငံေရး၊ လူ့အခြင့္အေရးကိစၥေတြနဲ့ ေ၀ဖန္မႈေတြ ျပင္းထန္ခဲ့လို့ ဥကၠ႒တာ၀န္ကို လက္လြွႊတ္ခဲ့ရပါတယ္။ အခု ၂၀၁၄ ဥကၠ႒တာ၀န္ယူဖို့ လြွႊဲေျပာင္းယူခ်ိန္မွာလဲ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြက လူ့အခြင့္အေရးနဲ့၊ ျပည္တြင္းပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ေ၀ဖန္မႈေတြက ႐ွိေနတုန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးစားေပးကိစၥ ၇ ခု အထူးသျဖင့္ ျပည္တြင္းစစ္၊ ျပီးေတာ့ ျပည္တြင္းပဋိပကၡေတြ၊ ဒါေတြက အာဆီယံဥကၠ႒ တာ၀န္ယူတုန္း တိုင္းျပည္ကို နာမည္ပ်က္ေစမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကလည္း ေျပာပါတယ္။ အာဆီယံဥကၠ႒ယူျပီး ဆိုင္ရာအစည္းအေ၀းေတြ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္လုပ္နိုင္ေအာင္ နိုင္ငံသားအားလံုး ရဟန္း႐ွင္လူ ျပည္သူအားလံုးက ကိုယ့္တိုင္းျပည္မွာ တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းျဖစ္ေနဖို့ ထိန္းသိမ္းေဆာင္႐ြက္ၾကရပါမယ္။ တခါ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အာဆီယံဥကၠ႒ တာ၀န္ယူတုန္း ကိစၥ ၇ ခု အဓိက ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္သြားမယ္လို့ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းဆိုင္ရာ ကိစၥေတြ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေဘးဒုကၡကိစၥ၊ သမားရိုးက်မဟုတ္တဲ့ လံုျခံုေရးကိစၥ၊ နိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္မႈခင္း ကိစၥ၊ ေ႐ြွႊ့ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြအေရးနဲ့ မူယစ္ေဆး၀ါးကိစၥ စတဲ့ကိစၥရပ္ေတြကုိ ၾကည့္လိုက္ရင္ ျမန္မာက အေတာ္ေလး ထဲထဲ၀င္၀င္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတာ ေတြ့ရပါတယ္။ စားနပ္ရိကၡာ၊ စြမ္းအင္ဖူလံုေရး၊ လူ့အခြင့္အေရး ဒါေတြလည္း လုပ္သြားမယ္ေျပာေတာ့ ဒီကိစၥေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျမန္မာက အေတာ္ေနာက္က်ေနေလေတာ့ အေတာ္ကို တြန္းလုပ္မွ ရနိုင္မယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာကိုင္စြဲမယ့္ ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာ ျငိမ္းခ်မ္းဆိုတဲ့အခ်က္ေတြ ျမန္မာျပည္မွာ မ႐ွိေသးတာေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္ တြန္းလုပ္ရမယ္ဆိုတာ မွန္းဆၾကည့္လို့ ရပါတယ္။ ရာသီဥတု တခုပဲ ၾကည့္ၾကရေအာင္ ဒီေနရာမွာ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းဆိုတဲ့ကိစၥတရပ္ကို အထူးျပုၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ ၂၁ ရာစုအကုန္ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္နိႈင္မႈ ခန့္မွန္းခ်က္အရ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ ျမင့္တက္နိုင္ျပီး အပူခ်ိန္ျမင့္တက္မႈမွာ အေ႐ွ့ေတာင္အာ႐ွ နိုင္ငံမ်ားတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ အဆိုး၀ါးဆံုးျဖစ္ေနတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့  ဆင္းရဲမြဲေတမႈ နွင့္ ေက်းလက္ေဒသဖြံ့ျဖိုးတိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္ေရးကိုလည္း ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္ရန္ နည္းလမ္းမ်ားကိုလည္း မ်ားစြာ အေနွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစကာ ေနွာင့္ေနွးေစလ်က္႐ွိေနတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းကို ခုခံကာကြယ္ေရးအတြက္ မျဖစ္မေနလိုအပ္ေသာ အေျခခံအေဆာက္အအုံ (Basic Infrastructure) မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ နိုင္ငံေတာ္ အဆင့္ျဖင့္ ေလ့လာေရးသုေတသန အဖြဲ့မ်ား ဖြဲ့စည္းျခင္း၊ အေျခခံ က်င့္သံုးရမည့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္း၊ ဥပေဒ၊ စည္းကမ္း က်င့္ထံုး စသည့္က႑တြင္ တစုံတခုကို ျပ႒ာန္းနိႈင္မႈမ႐ွိေသးျခင္း၊ ရာသီဥတုပညာ႐ွင္မ်ား မေမြးထုတ္နုိင္ေသးျခင္း၊ နိုင္ငံေတာ္မွ ဦးေဆာင္မႈက႑အားနည္းျခင္း၊ အမ်ားအားျဖင့္ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးနွင့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းကို ကြဲကြဲျပားျပားမသိၾကဘဲ ေရာေထြး ထင္မွတ္ေနၾကျခင္း၊ နိုင္ငံေတာ္မွ ျပ႒ာန္းထားေသာ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဥပေဒတြင္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္း အခန္းက႑ ပီပီျပင္ျပင္ မပါ႐ွိေသးျခင္း စသည့္ အားနည္းခ်က္မ်ား မ်ားစြာ႐ွိေနပါတယ္လို့ မိုးေလ၀သပညာ႐ွင္ ဦးထြန္းလြင္က ေအာက္တိုဘာ ၆ ရက္၊ ေတာ္၀င္နွင္းဆီမွာလုပ္တဲ့ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေကာ္မတီ စည္းေ၀းပြဲမွာ ေျပာခဲ့တာ ပူပူေနြးေနြး ႐ွိပါေသးတယ္။ ပဋိပကၡေတြ အဆံုးသတ္ဖို့လို သမၼတေျပာခဲ့တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ အေလးထားလုပ္နိုင္ဖို့က ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလို ျပည္တြင္းစစ္မီးျငိမ္းဖို့၊ နိုင္ငံထဲ တရားဥပေဒစိုးမိုးဖို့ လိုပါမယ္။ ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူမယ့္နိုင္ငံက နိုင္ငံထဲ လူ့အခြင့္အေရးခ်ိုးေဖာက္မွႈေတြ ႐ွိေနမယ္၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈမ႐ွိဘူးဆိုရင္ ဥကၠ႒တာ၀န္ယူတုန္း အ႐ွက္တကြဲအက်ိုးနဲ ျဖစ္ရပ္ေတြနဲ့ ၾကံုေတြ့လာနိုင္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာဘန္ကီမြန္းကလည္း ျမန္မာနုိင္ငံဘက္က ေသြးထြက္သံယို ပဋိပကၡေတြ အဆံုးသတ္ေအာင္လုပ္ဖို့ လိုတယ္လို့ ျမန္မာ အာဆီယံဥကၠ႒တာ၀န္ လြွႊဲေျပာင္းယူခ်ိန္မွာ ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။ အာဆီယံမွာ ေဒသတြင္းလံုျခံုေရးနဲ့ တည္ျငိမ္ေရးဆိုတဲ့ မူ၀ါဒ႐ွိတယ္။ ဒါဟာ အလြန္စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ အာဆီယံပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး ႐ႈေထာင့္သစ္ ျဖစ္တယ္။ မၾကာေသးခင္က အာဆီယံက ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ့ ရင္ၾကားေစ့ေရး institute ကို ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအေနနဲ့ ဒီ institute ကို အသံုးျပုျပီး လူနည္းစုေရးရာနဲ့ လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡေတြကို စနစ္တက်ေလ့လာျပီး အၾကံဥာဏ္ယူျပီး ေလ့လာရမွာ ျဖစ္တယ္လို့ အာဆီယံသတင္းစာဆရာ Mr Kaviက ဒီဗီြဘီသတင္းဌာနနဲ့ အင္တာဗ်ဳးတခုမွာ ေျပာသြားခဲ့တာကလည္း စိတ္၀င္စားစရာပါ။ အာဆီယံနဲ့ မီဒီယာ Mr Kavi ေျပာသြားတဲ့ထဲ မီဒီယာက႑လည္း အေရးပါတယ္လို့ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာမီဒီယာေတြဟာ အေရးၾကီးတဲ့အခန္းက႑က ပါ၀င္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံထဲက ျမန္မာအခန္းက႑ကို ျပည္သူေတြသိေအာင္ ေရးသားထုတ္လြွႊင့္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယအေနနဲ့ အာဆီယံနုိင္ငံေတြထဲက အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြျဖစ္တဲ့ ဥပမာ – စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္လုပ္ကိုင္မႈေတြ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ကာကြယ္လုပ္ေဆာင္မႈေတြ၊ ျမန္မာနိုင္ငံ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ့ ပဋိပကၡ ကာကြယ္လုပ္ေဆာင္မႈေတြကုိ သာမန္ျပည္သူလူထုေတြ နားလည္ေအာင္ ႐ွင္းျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၇ ကတည္းက ျမန္မာနုိင္ငံဟာ အာဆီယံအဖြဲ့၀င္ ျဖစ္လာေပမယ့္ နုိင္ငံတကာက လက္ခံမႈ မ႐ွိခဲ့တဲ့အေပၚ ေဒသတြင္းနဲ့ နုိင္ငံတကာမွာ အာဆီယံ ဘာေတြလုပ္ေဆာင္ခဲ့လဲဆိုတာ ျပည္သူေတြ သိေအာင္ လုပ္ဖို့ လိုပါတယ္။ ရာနဲ့ခ်ီတဲ့ အာဆီယံအစည္းအေ၀းေတြ ေနာက္တပိုင္းက အာဆီယံဥကၠ႒ တာ၀န္ယူခ်ိန္အတြင္း အာဆီယံထိပ္သီး အစည္းအေ၀းေတြ အပါအ၀င္ အစည္းအေ၀းေတြ ရာနဲ့ခ်ီ လက္ခံက်င္းပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ လူမႈစီးပြားအၾကံေပးပုဂၢိုလ္ ဦးတင္ထြဋ္ဦးကေတာ့ ဆိုင္ရာဌာနေတြမွာ ေကာ္မတီေတြဖြဲ့ျပီး တနွစ္ေက်ာ္ ၾကိုတင္ျပင္ဆင္ထားတာမို့ ဒီအစည္းအေ၀းေတြ လက္ခံက်င္းပနိုင္ပါတယ္။ ေျပာဆိုေဆြးေနြးနိုင္တဲ့ အေတြ့အၾကံု႐ွိတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ လာအိုနဲ့ကေမာၻဒီးယားနိုင္ေတြေတာင္ ဥကၠ႒တာ၀န္ယူ လုပ္ဖူးခဲ့တာပဲ၊ မလုပ္နိုင္စရာ အေၾကာင္းမ႐ွိပါဘူးလို့ ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္ကလည္း အာဆီယံဥကၠ႒တာ၀န္ယူဖို့ အေျခခံအေဆာက္အအုံေတြ ျပီးစီးသေလာက္ ႐ွိေနပါျပီလို့ ေအပီသတင္းဌာနကို ေျပာခဲ့တာ ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ အခုေတာ့ ဟိုနားေပါက္ ဒီနားေပါက္ လတ္တေလာေတာ့ အာဆီယံဥကၠ႒တာ၀န္လြွႊဲေျပာင္းယူျပီး ရက္ပိုင္းအတြင္း ဟိုနားေပါက္ကြဲမွႈျဖစ္၊ ဒီနားပါက္ကြဲမႈျဖစ္နဲ့ ေသြးထြက္သံယို ေသေက်ၾကတာေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္လာတာ ေတြ့ရပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာ လံုျခံုေရးအထူးတိုးျမွင့္လိုက္တဲ့ သတင္းလည္း ထြက္လာပါတယ္။ အရင္ေခတ္ကေတာ့ အခုလို ေပါက္ကြဲမွႈေတြျဖစ္ျပီး မ်ားမၾကာခင္ ေကအန္ယူ၊ ေကအိုင္ေအ၊ ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္ အၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ့ တဖြဲ့ဖြဲ့ လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္ဆိုျပီး သတင္းထြက္လာေလ့႐ွိပါတယ္။ အခုေတာ့ အဲ့ဒီအဖြဲ့ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ့ အပစ္ရပ္လက္မွတ္ထိုးျပီးလို့ ေ႐ြွႊလမ္းေငြလမ္းေတြေတာင္ ေပါက္ေနၾကျပီဆိုေတာ့ ဘယ္အဖြဲ့ လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္ ေျပာမလဲ ေစာင့္ၾကည့္လိုက္ပါဦးမယ္။ အာဆီယံအလွည့္က် ဥကၠ႒ တာ၀န္မယူခင္ ရန္မီးအေပါင္းျငိမ္းျပီး ေအးေစေၾကာင္းလည္း ဆနၵျပုလိုက္ပါတယ္။ (ရန္ကုန္တုိင္းမ္မွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပသည္)