လယ္ယာေျမသိမ္းခံရတဲ့ ျမန္မာျပည္အနွံ့က  လယ္သမားေတြဟာ လယ္ပိုင္ဆိုင္ခြင့္နဲ့ လယ္စိုက္ခြင့္ ျပန္လည္ရ႐ွိေရးအတြက္  အမႈဖြင့္ျပီး တရားဥပေဒေၾကာင္းအရ ၾကုိးပမ္းရာမွာ အခက္အခဲေတြနဲ့ ၾကံုေတြ့ေနရပါတယ္။ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသၾကီးအပါအ၀င္ တုိင္းနဲ့ ျပည္နယ္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စစ္တပ္နဲ့ ယခင္ စစ္အစိုးရနဲ့ နီးစပ္တဲ့ လုပ္ငန္း႐ွင္ၾကီးေတြ သိမ္းဆည္းထားတဲ့ လယ္ယာေျမေတြကို ျပန္လည္ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရေရးနဲ့ လယ္စိုက္ခြင့္ရေရး  လယ္သမားေတြက  စြဲဆိုတဲ့အမႈေတြမွာ အခက္ခဲ ၾကံုေတြ့ေနရတာပါ။ လယ္ယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရ႐ွိေရး တရားရင္ဆိုင္ေနတဲ့ ဒဂံုဆိပ္ကမ္းျမို့နယ္က လယ္သမား တဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚသန္းနြဲ့က သူ့ရဲ့တရားခြင္အေတြ့အၾကံုကို အခုလို ေျပာပါတယ္။ “တရား႐ုံးကုိ ဦးတုိက္ေလွ်ာက္ေတာ့ က်မတုိ့လယ္အပုိင္၊ ရဲစခန္းအပုိင္ လက္မွတ္မပါဘူးဆိုျပီး ျငင္းခ်က္ထုတ္ပါတယ္။ က်မတုိ့က ရဲစခန္းလဲ သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စခန္းက အတင္မခံဘူး။” လယ္သမားေတြစြဲဆိုတဲ့ အမႈေတြမွာ အာဏာပိုင္ေတြနဲ့ တရားေရးျပည္သူ့၀န္ထမ္းေတြ က်င္သံုးတဲ့ ဥပေဒက်င့္ထုံးေတြက လြဲမွားေနတယ္လို့ လယ္သမားအေရး ေဆာင္႐ြက္သူလည္းျဖစ္၊  ဥပေဒအတိုင္ပင္ခံတဦးျဖစ္တဲ့ ဦးဖိုးျဖူက အခုလိုေျပာပါတယ္။ “တုိင္းျပည္မွာ ဥပေဒက်င့္သံုးမႈက လံုး၀လြဲမွား ခၽြတ္ေခ်ာ္ေနတယ္္။ ရဲဆုိင္တဲ့ အမႈကုိ စခန္းသြားတုိင္တယ္၊ ရဲစခန္းက တရားဥပေဒေၾကာင္းအရ အမႈဖြင့္၊ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ေပးဖုိ့ တာ၀န္႐ွိတယ္။ ဒါကုိ တရား႐ုံးကုိ ဦးတုိက္ေလွ်ာက္ပါဆုိျပီး ရဲက သူရဲ့လုပ္ရမယ့္ တာ၀န္ကုိ ေ႐ွာင္လြွႊဲတယ္။ တရား႐ုံးကုိေရာက္ေတာ့လည္း ရဲပုိင္တဲ့အမႈဆုိျပီး ရဲစခန္းကုိ ျပန္လြွႊဲတယ္။ ဒီလုိနည္းနဲ့ ျပည္သူေတြရဲ့ ဥပေဒအာဏာအသက္၀င္ေရး ေဆာင္႐ြက္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ၾကန့္ၾကာ၊ ေနွာင့္ေနွးေအာင္ ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးဌာနေရာ၊ တရားစီရင္ဌာနကိုယ္တုိင္ေရာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေနတယ္လို့ ျမင္မိတယ္။” ဧရာ၀တီတိုင္းမွာ လယ္ယာေျမပိုင္ဆိုင္မႈ ရ႐ွိေရး တရားစြဲထားတဲ့ လယ္သမားအမႈ ၅၀ ခန့္႐ွိျပီး ရန္ကုန္၊ ပဲခူးနဲ့ စဥ့္ကိုင္းတုိင္းေဒသၾကီးေတြမွာလည္း အလားတူ အမႈေတြ အမ်ားအျပား႐ွိေနေၾကာင္း လယ္သမားအေရး ကူညီ ေဆာင္႐ြက္ေပးေနတဲ့ ေ႐ွ့ေနအသိုင္းအ၀ိုင္းက ေျပာပါတယ္။ ႐ွမ္းျပည္နယ္ ေညာင္ေ႐ြွႊျမုိ့နယ္ အင္းေလးေဒသနဲ့ ဧရာ၀တီတိုင္း  အဂၤါပူျမုိ့နယ္ တခ်ို့မွာေတာ့ လယ္သမားေတြက သိမ္းခံထားရတဲ့ လယ္ယာေျမေတြျပန္ရေရး ထြန္တံုးတိုက္ပြဲဆင္နြွႊဲျပီး ၀င္ေရာက္ လယ္ထြန္တာေၾကာင့္ ဖမ္း၀ရမ္းထုတ္ခံရမႈေတြ ႐ွိေနပါတယ္။