ဥေရာပသမဂၢ (အီးယူ) က ျမန္မာ့ပို့ကုန္ေတြအေပၚ ကုန္သြယ္မႈဆိုင္ရာ အထူးအခြင့္အေရး ျဖစ္တဲ့ ဂ်ီအက္စ္ပီကို ဇြန္လကစျပီးေတာ့ အက်ိုးခံစားခြင့္ေပးမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ ျမန္မာ့ပို့ကုန္ေတြအေနနဲ့ အီးယူေဈးကြက္ထဲ ျပန္လည္၀င္ေရာက္ဖို့ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရိွေနပါတယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံ ကုန္သည္မ်ားနွင့္ စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္း႐ွင္မ်ား အသင္းခ်ဳပ္  (UMFCCI) ဒုဥကၠ႒ ေဒါက္တာေမာင္ ေမာင္ေလးက “အီးယူက ေဈးကြက္ဖြင့္ေပးလိုက္လို့ သူတို့က ျပန္ျပီးေတာ့ မွာမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဒီမွာရိွတဲ့ ျပဿနာက သူတို့ရဲ့စံနႈန္းေတြကို ကိုက္ညီဖို့လိုသလို လိုသေလာက္ကိုလည္း ပံုမွန္ေပးနိုင္ဖို့ လိုပါတယ္။ ဒီမွာျဖစ္ေနတာက သူတို့မွာတာကို အခုေပးနိုင္ေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္း မ်ားမ်ားလိုလို့ မွာရင္ မေပးနိုင္ေတာ့ဘူး။ ျပီးေတာ့ အစိုးရက ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္နဲ့ အဖြင့္အပိတ္လုပ္တဲ့ စီးပြားေရးကလည္း အဆင္ေျပတဲ့သူကိုပဲ ေပးတာမ်ိုး မလုပ္ဖို့ အေရးၾကီးပါတယ္” လို့ ဒီဗီြဘီကို ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ့ ေျဖေလွ်ာ့မႈ ေပးတဲ့ေနရာမွာ လြယ္ကူျပီး လုပ္သာကိုင္သာရိွတဲ့ ေျဖေလ်ာ့မႈေတြ ထားရိွဖို့လိုတယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။ “အစိုးရက တျဖည္းျဖည္းနဲ့ ေျဖေလ်ာ့မႈေတြေပးလာတဲ့အေနနဲ့ အိတ္စပို့စ္ လိုင္စင္ေတြ ဘာေတြ မလိုတာေတာ့ ျဖစ္လာပါျပီ။ ဒါေတြအျပင္ တိုင္းရင္းသားလုပ္ငန္း႐ွင္ေတြ အတြက္ နွစ္ခါမရင္းရေလေအာင္နဲ့ ပို့တဲ့ေနရာမွာလဲ transaction cost ေတြ မမ်ားရေအာင္ အဆင္ေျပဖို့ အေရးၾကီးပါတယ္။ ပို့ကုန္လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြကလည္း ကိုယ့္ရဲ့ ပစၥည္းက အရည္အေသြး တသမတ္တည္း ျဖစ္ဖို့ total quality management ထားရိွဖို့လိုပါတယ္။” စီးပြားေရးနဲ့ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၀န္ၾကီးရဲ့စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အၾကံေပးအရာရိွ ေဒါက္တာေမာင္ေအာင္က လတ္တေလာ အီးယူေဈးကြက္ထဲ အထည္ခ်ဳပ္တခုတည္းသာ အဆင္သင့္တင္ပို့နိုင္ဦးမယ္လို့ ေျပာပါတယ္။ “အီးယူေဈးကြက္ကို ဇြန္လကစျပီးေတာ့ ပို့လို့ရေပမယ့္ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ အထည္ခ်ဳပ္ပဲ သြားလို့ရဦးမယ္။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ သူတို့ရဲ့ အရည္အေသြးနဲ့ ဒီဇိုင္းကို လုပ္နိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပါ။ သစ္အေခ်ာထည္နဲ့ ေရထြက္ကုန္ကေတာ့ သူတို့ရဲ့အရည္အေသြး စံသတ္မွတ္ေၾကာင့္ ေလာေလာဆယ္ နည္းနည္းခက္ခဲအုံးမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို့ရဲ့အရည္အေသြး စံသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ၊ rule and regulation ေတြကို သိေအာင္လုပ္ထားဖို့လည္း လိုပါတယ္။” အီးယူေဈးကြက္ကုိ ျမန္မာ့ပို့ကုန္ေတြ တိုက္ရိုက္ တင္ပို့နိုင္ျပီ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ပို့ကုန္လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြအေနနဲ့ ကုန္စည္က႑အလိုက္ ၀ယ္ယူမယ့္သူေတြကို အခုကတည္းက ႐ွာေဖြစုေဆာင္းထားဖို့ လိုအပ္တယ္လို့ ေဒါက္တာေမာင္ေအာင္က ဆုိပါတယ္။ “အီးယူက ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို့မႈ မရိွစဥ္ကာလတုန္းက ျမန္မာ့ပို့ကုန္ ေတြကို တဆင့္ခံအေနနဲ့ဘဲ ၾကားခံတင္ပို့မႈရိွခဲ့တာပါ။ အခုေတာ့ တိုက္ရိုက္တင္ပို့နိုင္ျပီ ျဖစ္လို့ ယခင္က ၀ယ္ခဲ့တဲ့ buyer (၀ယ္သူ) ေတြကို ျပန္လည္ဆက္သြယ္ထား႐ွိဖို့လိုတဲ့အျပင္ ေနာက္ထပ္ တိုက္ရိုက္၀ယ္ယူမယ့္ buyer အသစ္ေတြကိုလည္း ႐ွာေဖြထားရိွဖို့လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အီးယူေဈးကြက္ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အခုကတည္းက ေလ့လာထားရိွဖို့နဲ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္၊ ဗီယက္နမ္နိုင္ငံေတြကလည္း တင္ပို့မႈရိွတာေၾကာင့္ သူတို့နဲ့ယွဥ္ျပိုင္နိုင္ဖို့အတြက္ သူတို့ရဲ့ပို့ကုန္ အမယ္ေတြကိုလည္း ေလ့လာထားရိွဖို့လိုတယ္။” ျမန္မာနိုင္ငံအေနနဲ့ အီးယူရဲ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို့မႈမရိွစဥ္ ၂၀၀၀ ျပည့္နွစ္ကာလတုန္းက ျမန္မာ့ပို့ကုန္ေဈးကြက္ဟာ အာ႐ွ၊ အီးယူနဲ့ အေမရိကန္နိုင္ငံေတြဆီ အဓိက တင္ပို့မႈရိွခဲ့တာ ျဖစ္ေပမယ့္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို့မႈစတင္ခဲ့တဲ့ ၂၀၀၃ ခုနွစ္ ကစျပီးေတာ့ အီးယူနဲ့ အေမရိကန္ေဈးကြက္ၾကီး ၂ ခုမွာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။