ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္ေန့မွာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနက ေရးဆြဲထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့တဲ့ ပုံနွိပ္ျခင္းနဲ့ ထုတ္ေ၀ျခင္းလုပ္ငန္း ဥပေဒၾကမ္းကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒၾကမ္းကုိ ထုတ္ျပန္ရျခင္း ရည္႐ြယ္ခ်က္။ ဒီဥပေဒထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့အေပၚ ေထာက္ခဲ့သူ၊ ကန့္ကြက္သူေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ႐ွိေနပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဒု၀န္ၾကီး ဦးရဲထြဋ္ကုိ ဦးတုိးေဇာ္လတ္က ေတြ့ဆုံ ေမးျမန္းခ်က္ အပုိင္း ၂ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ို့လည္း ႐ွိခဲ့ဖူးတယ္။ ဥပမာ Hate Speech ေပါ့။ စာနယ္ဇင္းတခ်ို့ အဲလိုမ်ိုး ဓာတ္ပံုထည့္ခဲ့ဖူးလုိ့ တရား႐ုံးမွာေျဖ႐ွင္းခဲ့ရတာ ရိွတယ္။ အဲလိုပဲ အားကစားဂ်ာနယ္ေတြ ေလာင္းကစားဂ်ာနယ္ အားေပးတယ္ဆုိျပီး ႐ုပ္သိမ္းခံရတာေတြ ႐ွိတယ္။ က်န္းမာေရးအရ အသေရဖ်က္တယ္ဆုိျပီး ေဒၚလာ သန္း ၂ ေသာင္းရမႈနဲ့ တရားစြဲတာေတြလည္း႐ွိခဲ့တယ္။ အဲဒါေတြက ႐ွိေတာ့႐ွိေနျပီးသားေပါ့။ ဘယ္လုိအခန္းက႑နဲ့ လက္႐ွိ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ေနတာလဲ။ “အသေရဖ်က္မႈလုိဟာက သက္ဆုိင္ရာ ရာဇသတ္ၾကီးဥပေဒမွာ ႐ွိတယ္။ ကင္းလြတ္ခြင့္လည္း ႐ွိတယ္။ ဒါကေတာ့ အေၾကာင္းခ်င္းရာျပဿနာေပါ့။ လူတေယာက္နစ္နာတယ္ထင္ရင္ သူတရားစြဲမယ္။ ေရးသားတဲ့ စာနယ္ဇင္းကလည္း ကင္းလြတ္ခြင့္ အခ်က္ ၅ ခ်က္လားမသိ ႐ွိတယ္။ ကင္းလြတ္ခြင့္ေတြနဲ့ အက်ံုး၀င္တယ္။ ဒါအသေရဖ်က္မႈမေရာက္ဘူးဆိုတာ သက္ေသျပၾကေပါ့။ က်ေနာ္တို့ အခုလုပ္ေနတာက လူမ်ိုးေရး၊ ဘာသာေရး၊ ညစ္ညမ္း၊ ရာဇသတ္ၾကီး ဥပေဒမွာ ညစ္ညမ္းကုိ တိတိက်က် အဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားတာမ႐ွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ယူနက္စကိုနဲ့ တုိင္ပင္ျပီး ညစ္ညမ္းကုိ ျပန္ျပီး တိတိက်က် အဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားတာ႐ွိတယ္။ ေနာင္တခ်ိန္ ဒီထက္ပုိတိက်တဲ့ ဥပေဒ သီးျခားေပၚလာမွာေပါ့။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ျပီး ထိန္းသိမ္းဖို့ ၾကိုးစားေနတယ္။” ပုိျပီးေတာ့ ဥပေဒကုိ တိတိက်က်ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနတာေပါ့။ “ဒါေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ညစ္ညမ္းမွာ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္မ႐ွိေတာ့ ဟိုတေလာက ညစ္ညမ္းဆန္ဆန္ထုတ္တဲ့ ဂ်ာနယ္က ေျပာတယ္။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈဆုိတာ ဘာလဲ၊ ပ်ဴေခတ္ကဆို ဗိုက္ေဖာ္၀တ္တာပဲ ဆုိတာမ်ိုးေတြ ေျပာေတာ့ တိက်တဲ့ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္တခု႐ွိဖို့ လိုလာျပီ။ ဒါေၾကာင့္ ဒါကုိဆြဲတာ။ ဥပမာ နိုင္ငံတကာလူ့အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း အပုိဒ္ ၂၉၊ ဥေရာပသမဂၢလူ့အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း အပုိဒ္ ၁၀ မွာ ကုိယ့္ရဲ့လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ က်င့္သံုးတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ က်င့္သံုးရာမွာ လူ့အဖြဲ့အစည္းကုိ မထိခိုက္ဖို့အတြက္ ဒီမုိကရက္တစ္စံေတြနဲ့ ကိုက္ညီတဲ့ ကန့္သတ္ခ်က္ လုပ္ခြင့္႐ွိတယ္ဆုိလို့ လုပ္တယ္။ က်ေနာ္တုိ့က ဘာကုိၾကိုးစားေနလဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို့ရဲ့ ကန့္သတ္ခ်က္သည္ ဒီမိုကရက္တစ္အခြင့္အေရးေတြနဲ့ ကုိက္ညီေအာင္ပဲ ၀ိုင္း၀န္းၾကိုးစား စဥ္းစားေနတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ ဘာနဲ့မွ မကန့္သတ္ဘူးဆုိတဲ့၊ အေနွာင္အဖြဲ့မ႐ွိတဲ့ လြတ္လပ္မႈမ်ိုး က်ေနာ္တို့ လက္မခံဘူး။ ဒါ နုိင္ငံတကာကလည္း လက္မခံပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ့နဲ့ မေန့က ဥေရာပသမဂၢရဲ့ပါလီမန္က လူ့အခြင့္အေရးေကာ္မတီကလူေတြနဲ့ေတြ့ေတာ့ သူတို့ ဒါကုိ လက္ခံတယ္။ အဓိပၸာယ္ဖြင့္တာကိုေတာ့ တိတိက်က် လုပ္ပါ၊ ေယဘုယ်သိပ္ဆန္ရင္ေတာ့ လုိသလုိ ဆြဲသြားနုိင္တယ္ဆုိျပီး သူတို့ အၾကံျပုတာ႐ွိတယ္။ မကန့္သတ္နဲ့လုိ့ေတာ့ သူတို့လံုး၀မေျပာဘူး။” ဒီဥပေဒၾကမ္း ၂၉ (ခ)မွာလည္း ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနအေနနဲ့ လိုအပ္ရင္ အမိန့္ေၾကာ္ျငာစာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ထပ္ေၾကညာမယ္။ ၆၂ တုန္းကလည္း စစလာတုန္းက စိစစ္ရမယ္ဆိုတာ လံုး၀မပါဘူး။ ေနာက္ေတာ့မွ ညြွႊန္မႉးေတြက တုိးတာေပါ့။ အရင္တုန္းက ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးေဟာင္း ဦးေက်ာ္ဆန္းကလည္း ေျပာခဲ့ဖူးတယ္။ တရစ္ဆီျပန္ျဖည္ေပးမယ္၊ ဘာလို့လဲဆုိေတာ့ တရစ္ဆီတင္းခဲ့လို့၊ အခုေရာ အဲလုိမ်ိုးေတြ ထပ္ျပီးေတာ့ လုပ္ဖို့ ႐ွိေနေသးလား။ “ဒီလိုေမးခြန္းမ်ိုးက ျပည္တြင္းစာနယ္ဇင္းသမားေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ေျပာၾကတယ္။ ဘာလို့လဲဆုိေတာ့ စာနယ္ဇင္းသမားေတြရဲ့ ျပဿနာက က်ေနာ္တုိ့က ဥပေဒတခုေျပာရင္ ဒီဥပေဒကုိမေလ့လာဘဲ ကိုယ့္ခံစားခ်က္နဲ့ ကိုယ္ေျပာတာေပါ့။ တကယ္ကေတာ့ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၉၇ မွာ ျပည္ေထာင္စုလြွႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းလုိက္တဲ့ ဥပေဒတခုေပၚ မူတည္ျပီးေတာ့မွ လုိအပ္တဲ့ နည္းဥပေဒ၊ အမိန့္နဲ့ ညြွႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကုိ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္အဖြဲ့အစည္းက ထုတ္ျပန္နိုင္ခြင့္႐ွိတယ္လို့ ဒါေၾကာင့္ ၀န္ၾကီးဌာနက ထုတ္တာ။ သို့ေသာ္ ၀န္ၾကီးဌာနကုိ အကန့္အသတ္မဲ့လုပ္ပုိင္ခြင့္မေပးဘူး။ ပုဒ္မ ၉၇ မွာျပန္ပါတယ္။ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြ၊ အမိန့္၊ ညြွႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္အျပီး ရက္ေပါင္း ၉၀ အတြင္းမွာ ျပည္ေထာင္စုလြွႊတ္ေတာ္က ျပန္လည္သံုးသပ္ရမယ္။ ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြ၊ အမိန့္၊ ညြွႊန္ၾကားခ်က္ေတြဟာ မူရင္းဥပေဒရဲ့ ဆိုလိုခ်က္၊ သေဘာသဘာ၀နဲ့ ကြဲလြဲေနရင္ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ျဖည့္စြက္ျခင္း၊ ပယ္ဖ်က္ျခင္း လုပ္နုိင္တယ္လို့ ပါတယ္။ “၆၂ မွာက ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကလုပ္ခဲ့တာျဖစ္လို့ အဲလုိကန့္သတ္ခ်က္ မပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ့က နည္းဥပေဒယူတယ္ဆုိတာကုိ တခ်ို့စာနယ္ဇင္းသမားေတြက မွားေျပာတာေပါ့ဗ်ာ။ ဥပေဒျပုအာဏာကုိ ၀န္ၾကီးဌာနကယူတယ္။ ဒါကမဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္နိုင္ငံမဆို နည္းဥပေဒထုတ္ျပန္ခြင့္ကုိ လြွႊတ္ေတာ္က မယူရဘူး။ ဘယ္နုိင္ငံမွာသြားၾကည့္ၾကည့္ သက္ဆုိင္ရာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရတဲ့အဖြဲ့အစည္းက ထုတ္တယ္။ ျပန္လည္သံုးသပ္ခြင့္အာဏာကုိ ဥပေဒျပုအဖြဲ့အစည္းက ယူတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြကုိ တုိက္တြန္းခ်င္တာက ဥပေဒကုိ ေ၀ဖန္ပါ။ သုိ့ေသာ္ နုိင္ငံတကာစံေတြ၊ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ဘယ္လိုဆုိထားလဲ၊ ဒါေတြနဲ့ ေျပာရင္ေတာ့ ပိုခုိင္ခုိင္မာမာ႐ွိတယ္။ မဟုတ္ဘဲနဲ့ ေျပာလုိက္ရင္ ဒါေတြကုိ ၾကားရေတာ့ လူေတြက ဟုတ္နိုးနိုးျဖစ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ ျပန္လုိက္႐ွင္းရတာ ႐ွႈပ္တာေပါ့။” ပံုနွိပ္ဥပေဒအျပင္ တျခား ဥပေဒ ၄ ခုဆြဲေနတယ္လည္း ၾကားပါတယ္။ ဒါေတြရဲ့ ေနာက္ဆံုးအေျခအေန၊ ဘာေတြလဲ၊ ဘယ္ေတာ့ေလာက္ထြက္လာနုိင္မလဲ ဆုိတာ ႐ွင္းျပေပးပါ။ “ဒုတိယကေတာ့ စာနယ္ဇင္းဥပေဒေပါ့။ ဒါကေတာ့ စာနယ္ဇင္းသမားေတြရဲ့ အခြင့္အေရးေတြ၊ ရပိုင္ခြင့္ေတြ၊ က်င့္၀တ္ေတြနဲ့ သူတို့ကုိ အကာအကြယ္ေပးေရးကိစၥေတြ ပါမယ္။ ဒါကုိ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီက ဆြဲေနတယ္။ သူတို့ရရင္ သူတို့က က်ေနာ္တုိ့ကုိ အေျခခံမူတင္ရင္၊ သူတို့နဲ့ က်ေနာ္တုိ့နဲ့ ေနာက္ က်န္တဲ့စာနယ္ဇင္းသမားေတြနဲ့ နုိင္ငံတကာအဖြဲ့အစည္းေတြေပါင္းျပီး လုပ္မယ္။ ဒါက ဘယ္ေတာ့ေလာက္ ျပီးမလဲဆုိတာကေတာ့ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီေပၚ မူတည္တယ္။ “ေနာက္ ႐ုပ္သံလြွႊင့္မီဒီယာဥပေဒက ယူနက္စကိုနဲ့ဆြဲေနတယ္။ ပထမအဆင့္ျပီးျပီ။ ေနာက္ ႐ုပ္႐ွင္ဥပေဒျပန္ဆြဲေနတယ္။ ေနာက္ နုိင္ငံပုိင္မီဒီယာေတြကုိ အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈမီဒီယာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖုိ့အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒတခုကုိ ဆြဲေနျပီ။ ပထမမူၾကမ္းျပီးပါျပီ။” ဘယ္ေတာ့ေလာက္ တင္ျဖစ္မလဲ။ “လာမယ့္ လြွႊတ္ေတာ္ျပန္စျပီဆုိတာနဲ့ ခ်က္ခ်င္းတင္မွာပါ။” ပံုနွိပ္ျခင္းနဲ့ထုတ္ေ၀ျခင္းလုပ္ငန္း ဥပေဒနဲ့ပတ္သက္လို့ လူအမ်ားရဲ့ စုိးရိမ္မႈေတြကုိ ဦးရဲထြဋ္အေနနဲ့ ဘာမ်ားေျပာလုိပါလဲ။ “ဘယ္လြတ္လပ္ခြင့္မဆုိ ဒီမုိကရက္တစ္အခြင့္အေရးနဲ့ က်င့္သံုးေပမယ့္လည္း ဒီအခြင့္အေရးကုိ အကန့္အသတ္မဲ့ က်င့္သံုးလုိ့မရဘူးဆုိတာ နုိင္ငံတကာမွာ ျပ႒ာန္းထားဆဲျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ့သည္ မိမိတုိ့နုိင္ငံရဲ့ အေျခအေနနဲ့ ကုိက္ညီတဲ့ ထိန္းေၾကာင္းမႈတခုေတာ့ လုပ္မယ္။ သို့ေသာ္ ဒါသည္ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ျခင္းသည္ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္သြားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ မိမိအခြင့္အေရးကုိ နုိင္ငံတကာစံေတြနဲ့အညီ မွန္မွန္ကန္ကန္ က်င့္သံုးနုိင္ေအာင္ လုပ္ေနျခင္းသာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေ၀ဖန္ပါ၊ အၾကံျပုပါ။ သုိ့ေသာ္ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ နုိင္ငံတကာစံေတြနဲ့ ၾကည့္ျပီးေတာ့မွ ေ၀ဖန္တာလုပ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ့အေနနဲ့ ေပးတဲ့ အၾကံအားလံုး ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုိ့ အသင့္႐ွိတယ္လုိ့ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”