ပုံနွိပ္ျခင္းနွင့္ ထုတ္ေ၀ျခင္းလုပ္ငန္း ဥပေဒအေပၚ ဦးရဲထြဋ္ကုိ ေမးျမန္းခ်က္ ၁
DVB
·
April 8, 2013
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္ေန့မွာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနက ေရးဆြဲထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့တဲ့ ပုံနွိပ္ျခင္းနဲ့ ထုတ္ေ၀ျခင္း လုပ္ငန္း ဥပေဒၾကမ္းကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒၾကမ္းကုိ ထုတ္ျပန္ရျခင္း ရည္႐ြယ္ခ်က္။ ဒီဥပေဒထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့အေပၚ ေထာက္ခဲ့သူ၊ ကန့္ကြက္သူေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ႐ွိေနပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဒု၀န္ၾကီး ဦးရဲထြဋ္ကုိ ဦးတုိးေဇာ္လတ္က ေတြ့ဆုံ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ပုံနွိပ္ျခင္းနဲ့ ထုတ္ေ၀ျခင္းလုပ္ငန္း ဥပေဒကုိ ဘယ္လုိရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ့ ထုတ္ခဲ့တာပါလဲ။ ေနာက္ ဒီဥပေဒကုိ ေထာက္ခံသူေတြ၊ ကန့္ကြက္သူေတြ ႐ွိခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုးအေျခအေန ဘယ္လုိ႐ွိပါလဲ။
“ဥပေဒထုတ္တာက နုိင္ငံတကာ မီဒီယာဥပေဒၾကည့္တဲ့အခါ အေျခအေန ၃ မ်ိုးေတြ့ပါတယ္။ တခုက Press Law စာနယ္ဇင္းဥပေဒ၊ Broadcast Law ႐ုပ္သံမီဒီယာနဲ့ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒနဲ့ ထုတ္ေ၀တဲ့ပံုနွိပ္စာေတြနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ မွတ္ပံုတင္ဥပေဒလံုး၀မ႐ွိတဲ့ နုိင္ငံေတြ႐ွိတယ္. အေမရိကန္နဲ့ အဂၤလန္တုိ့မွာ။ အေမရိကန္မွာက ႐ုပ္သံမီဒီယာဥပေဒ႐ွိတယ္၊ က်န္တဲ့ ၂ ခုမ႐ွိဘူး။ ဒုတိယအေျခအေနက စာနယ္ဇင္းဥပေဒ႐ွိတယ္၊ ႐ုပ္သံလြွႊင့္မီဒီယာဥပေဒ႐ွိတယ္၊ မွတ္ပံုတင္ဥပေဒမ႐ွိဘူး။ ဒါက ဥေရာပနုိင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာပါ။ တတိယအမ်ိုးအစားက စာနယ္ဇင္းဥပေဒ႐ွိတယ္။ ပံုနွိပ္သူနဲ့ထုတ္ေ၀သူေတြ မွတ္ပံုတင္ဥပေဒ႐ွိတယ္။ ႐ုပ္သံမီဒီယာဥပေဒ ႐ွိတယ္။”
“က်ေနာ္တုိ့က တတိယပံုစံ ယူပါတယ္။ တတိယပံုစံမွာ ဒီမိုကေရစီနုိင္ငံျဖစ္တဲ့ ျပင္သစ္တုိ့ အိနိၵယတုိ့မွာလည္း ႐ွိတယ္။ က်ေနာ္က အိနိၵယဥပေဒယူျပီး လုပ္တယ္။ ဒီလုိလုပ္တာကလည္း က်ေနာ္တုိ့နုိင္ငံမွာ ပံုနွိပ္သူေတြဟာ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ေတြတင္ ပံုနွိပ္တာမဟုတ္ဘဲ က်န္တဲ့ စာအုပ္၊ စာေစာင္၊ ပုိစတာနဲ့ ျပကၡဒိန္အမ်ိုးမ်ိုးကုိ ပံုနွိပ္ေနသူေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ ဒီလူေတြအေနနဲ့လည္း လူ့အဖြဲ့အစည္းအေပၚ တာ၀န္႐ွိမႈအတုိင္းအတာကုိ လုိက္နာဖုိ့ လိုအပ္တယ္ထင္လုိ့ လုပ္ပါတယ္။ ဒါဟာ နုိင္ငံတကာ ကြန္ဗင္း႐ွင္းေတြမွာလည္း ဒီမုိကေရစီစံနဲ့ ကိုက္ညီတဲ့ကန့္သတ္မႈေတြ လုပ္ခြင့္႐ွိတယ္လို့ ပါျပီးသား ျဖစ္တယ္။”
ပံုနွိပ္ဥပေဒမွာ မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိထားမယ္ဆုိေတာ့ တခ်ို့ကလည္း စုိးရိမ္ၾကတယ္။ ဒီမွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိဟာ အရင္စာေပစိစစ္ေရးကုိ ျပန္အသက္သြင္းတာလားဆုိျပီး ဒါနဲ့ပတ္သက္လုိ့လည္း နည္းနည္း႐ွင္းျပေပးပါ။
“က်ေနာ္တုိ့ဆီမွာလည္း လူေတြအမ်ားစုက နုိင္ငံတကာဥပေဒကုိ ေလ့လာတာထက္ ကုိယ့္အေတြ့အၾကံုေတြကုိ မူတည္ေျပာေနတာမ်ားတယ္။ မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိလို့ ေျပာလုိက္ရင္ စာေပစိစစ္က မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိလို့ ျမင္လုိက္ျပီး သြားတယ္။ တကယ္က က်ေနာ္တုိ့ နမူနာယူထားတဲ့ အိနိၵယဥပေဒမွာ မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိ ရိွပါတယ္။ သူဆုိရင္ Registration General လုိ့ေတာင္ေခၚပါတယ္။ သူ့ရဲ့လုပ္ငန္းတာ၀န္ကုိ က်ေနာ္တုိ့ တိတိက်က် ကန့္သတ္ထားမွာပါ။ အရင္ ၁၉၆၂ ဥပေဒမွာလုိ မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိကုိ ဥပေဒလုပ္ပုိင္ခြင့္အမ်ားၾကီး ေပးထားမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အရင္စာေပစိစစ္ေရးကုိ အသက္သြင္းတယ္ဆုိတာ လံုး၀မဟုတ္ဘူး။”
မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိနဲ့ သြားတဲ့စနစ္ကုိေတာ့ ထားခဲ့တယ္ေနာ္။
“မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိဆုိတာ ၂ မ်ိုးေပါ့။ သူ့ကုိမွတ္ပံုတင္လာလုပ္သူကုိ အသိအမွတ္ျပု ထုတ္ေပးမယ္။ ေနာက္ မူပိုင္ခြင့္ဥပေဒနဲ့လာသူကို ထုတ္ေပးမယ္။ မွတ္ပံုတင္တာကုိ လက္ခံမယ္ ဒါေတြနဲ့ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကုိ သူက တာ၀န္ခံေဆာင္႐ြက္မယ့္ ပုဂၢိုလ္ေပါ့။ သူက responsible officer ကို မွတ္ပံုတင္ထားရမယ္။ ဥပမာ လူတေယာက္က ဂ်ာနယ္တေစာင္ ဒါမွမဟုတ္ မဂၢဇင္းတေစာင္ကုိ အသေရဖ်က္မႈနဲ့ နစ္နာခ်က္ေတြကို ေျပာလုိ္တယ္ဆုိရင္ သူ ဘယ္သူ့ကုိ ေျပာရမလဲ။ နုိင္ငံတကာမွာဆုိရင္ တာ၀န္႐ွိတဲ့အယ္ဒီတာေပါ့။ အဲလိုလူကုိ က်ေနာ္တုိ့ဆီမွာ မွတ္ပံုတင္ရမယ္၊ ဒီလုိစာရင္းေတြ သူက ကိုင္ထားမယ္။”
လိုင္စင္သိမ္းတာေလာက္အထိ.
“လုိင္စင္သိမ္းတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူက တရားမ၀င္ ထုတ္ေ၀စာေၾကညာနုိင္တဲ့ အခြင့္အာဏာ ေပးထားတယ္။ ေၾကညာ႐ုံပဲ. ေၾကညာခံရသူက အယူခံ၀င္ခြင့္႐ွိတယ္။ အယူခံက မရဘူး.တရားမ၀င္ထုတ္ေ၀စာဆုိရင္ ဥပေဒအရေတာ့ အေရးယူခံရတာမ႐ွိဘူး။ ဒါဆိုရင္ ဒီစာအုပ္ကုိ ဆက္မျဖန့္နဲ့ေပါ့။ ျဖန့္ရင္ေတာ့ အေရးယူခံရမယ္။ သုိ့ေသာ္ တရားမ၀င္ထုတ္ေ၀စာ ေၾကညာတာကုိပင္လွ်င္ က်ေနာ္တုိ့ကုိ နုိင္ငံတကာက အၾကံျပုတာက မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိအေနနဲ့ မလုပ္ပါနဲ့။ မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိက စာေစာင္တေစာင္ကုိ တရားမ၀င္ေၾကညာစာ ေၾကညာခ်င္ရင္ တရား႐ုံးကိုေလွ်ာက္ထား၊ တရား႐ုံးကလုပ္ပါလုိ့ အၾကံျပုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲအပုိဒ္ကုိ ျပန္ျပင္ဖုိ့လုပ္ေနတယ္။”
မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိလုပ္ပိုင္ခြင့္အစား တရား႐ုံးရဲ့လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ့ အစားထိုးဖုိ့။
“ဒါေပါ့။ မွတ္ပံုတင္အရာ႐ွိက၊ သူ့ကုိ လူတေယာက္လာတိုင္မယ္. ဒီစာေစာင္သည္ လူမ်ိုးေရး ဘာသာေရးေစာ္ကားရာေရာက္ေနတယ္၊ တားေပးပါဆုိရင္ သူ၀င္စစ္မယ္။ လံုေလာက္တဲ့အေၾကာင္းရင္း႐ွိရင္ သူတရား႐ုံးကိုေလွ်ာက္ထားမယ္.ဒီလုိေပါ့။”
လာမယ့္ လြွႊတ္ေတာ္မွာ ျပန္ျပင္ဆင္ဖုိ့ လုပ္ေနတာေပါ့။
“ဒီေန့လည္း ပုံနွိပ္ထုတ္ေ၀သူမ်ားအသင္းကလူေတြရယ္၊ civil society ကလူေတြနဲ့ က်ေနာ္တုိ့ ေတြ့ျပီးမွ ဧျပီလ ၃ ရက္ေန့က နုိင္ငံတကာ အဖြဲ့အစည္းေတြ၊ အေနာက္နုိင္ငံသံ႐ုံးက အဖြဲ့အစည္းေတြ၊ မီဒီယာအဖြဲ့အစည္းေတြနဲ့ ေတြ့ထားတဲ့ ေဆြးေနြးခ်က္ေတြ ႐ွိတယ္။ ယူနက္စကုိလည္း ပါတယ္။ အဲဒါေတြကုိ က်ေနာ္တုိ့ ႐ွင္းျပမယ္။ ထပ္ျပီး အၾကံျပုခ်င္တာေတြ႐ွိရင္လည္း က်ေနာ္တုိ့ စုမယ္။ စုျပီးရင္ ဥပေဒအရ က်ေနာ္တုိ့က ျပန္ဆြဲလုိ့ မရေတာ့ဘူး။ ဒါ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီမွာ ေရာက္ေနတယ္။ ဆုိေတာ့ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီကုိ က်ေနာ္တုိ့က အၾကံျပုခ်က္အေနနဲ့ ပုိ့မယ္။ ဒါကုိ ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးပါဆုိျပီး။ အဆုံးအျဖတ္က ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီနဲ့ ျပည္ေထာင္စုလြွႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြပဲ။”
အခန္း ၃ ပုဒ္မ ၇။ အထူးသျဖင့္ လူမ်ဳိးဘာသာ ထိခုိက္တာတုိ့၊ ဥပေဒစုိးမုိးမႈ ပ်က္ျပားတာတုိ့၊ ညစ္ညမ္း၊ ရာဇ၀တ္မႈ၊ ေလာင္းကစား၊ ဖြဲ့စည္းပုံ ထိခုိက္တဲ့ဟာ။ ဒီဟာေတြက တည္ဆဲဥပေဒနဲ့ ႐ွိေနခဲ့ျပီးသား၊ အဲဒါကုိ ထပ္ျပီးေတာ့ လုပ္ဖို့ လုိေသးလား။
“မ႐ွိဘူးဗ်။ ဥပမာဆုိပါေတာ့။ က်ေနာ္တုိ့ hate speech လုိ့ ေခၚတဲ့ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးက ပုတ္ခတ္ေျပာဆုိတာနဲ့ ပတ္သက္ျပီး တိတိက်က် အဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားတာ မ႐ွိဘူး။ ဥပေဒတခုေတာ့႐ွိတယ္။ အဲဒီဥပေဒမွာ ဒီစာသားက ဘယ္လုိဟာမ်ဳိးကုိ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးအရ ခြဲျခားျပီးေတာ့ အမုန္းတရားကုိ ပြားေစတဲ့ စကားမ်ဳိးလဲဆုိတာ အတိအက် အဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားတာ မ႐ွိဘူး။ ရာဇသတ္ၾကီး ဥပေဒဆြဲခဲ့တယ္ဆုိတာလည္း ၁၉ ရာစုေနွာင္းပုိင္း အဂၤလိပ္ေခတ္က ဆြဲခဲ့တာဆုိေတာ့ ဒါေတြ မ႐ွိခဲ့ဘူး။ နုိင္ငံတကာမွာက အဲလုိ ဥပေဒ သီးျခား႐ွိေတာ့ ဒါေၾကာင့္မုိ့ ဒီဟာေတြကုိ ျပန္ထည့္ရတာပါ။ ဒီဟာက က်ေနာ္တုိ့ ဘာျပန္လုပ္လဲဆုိေတာ့ ဟုိတေန့က ေဆြးေနြးတဲ့အခါမွာ အဓိပၸာယ္ကုိ ပုိျပီးေတာ့ တိတိက်က် ျပန္ဖြင့္ပါဆုိလုိ့ က်ေနာ္တုိ့ ေ႐ွ့ေနခ်ဳပ္႐ုံးနဲ့ ေသေသခ်ာခ်ာ ျပန္တုိင္ပင္ဦးမယ္။ စကားလုံးကုိ ပုိျပီး အတိအက်ျဖစ္ေအာင္ေပါ့။
ဘယ္လုိဟာမ်ဳိးက တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးကုိ ပ်က္ျပားေစလဲ။
“တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးကုိ သိပ္ေျပာျပစရာမလုိဘူး။ ဥပမာ ပုဒ္မ ၇ မွာ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးနဲ့ တမ်ဳိး ထိခုိက္ေျပာဆုိျခင္းဆုိတာက နည္းနည္းေလးေယဘုယ်ဆန္တယ္။ က်ေနာ္တုိ့ နုိင္ငံတကာဥပေဒအရ အမုန္းတရားပြားေစတဲ့စကား hate speech ကုိ ဖြင့္ဆုိထားတာ ႐ွိတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးကုိ ယူျပီးေတာ့ ျပန္ထည့္မွာေပါ့။”
ဘယ္ေတာ့ေလာက္မ်ား တိတိက်က် ျပန္ထြက္လာမလဲ။
“ဒါကေတာ့ ဒီမွာ ေဆြးေနြးမယ္၊ ဒီကလည္း ရတဲ့အၾကံဥာဏ္ယူမွာေပါ့။ သၾကၤန္ျပီးေလာက္မွာ ဒီအၾကံျပုခ်က္ကုိ က်ေနာ္တို့ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီကုိ ပုိ့ရင္ သူတုိ့ ဆက္ျပီးေတာ့ စဥ္းစားလုိ့ ရတာေပါ့။”
အပုိင္း ၂ ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။