ေျမာက္ကိုရီးယားနယ္စပ္နဲ့ တဖက္ကမ္း၊ တ႐ုတ္ျပည္နယ္စပ္ျမို့ေလးရဲ့ စားေသာက္ဆုိင္မွာ အမ်ဳိးသမီးဂီတအဖြဲ့တဖြဲ့ ေဖ်ာ္ေျဖေနပါတယ္။ သူတို့အားလံုး ေျမာက္ကုိရီးယားသူေတြခ်ည္းပါပဲ။ “တ႐ုတ္ျပည္မွာ အလုပ္လာလုပ္ၾကတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားက အလုပ္သမားေတြက အရည္အခ်င္း ျမင့္မားၾကတယ္”လို့ ဒန္းေဒါင္းျမို့ စီးပြားေရးသမား ၀မ္ယြန္းဂိန္္းက ဆိုပါတယ္။ ဒီျမို့မွာ သူဖြင့္ထားတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားစားေသာက္ဆုိင္မွာ ဧည့္သည္ေတြကို ေျမာက္ကိုရီးယား ေဖ်ာ္ေျဖမႈေတြကို တင္ဆက္တယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားဘက္မွာလည္း ၀မ္ ယြန္းဂိန္္းပုိင္တဲ့ မိုဘိုင္းဖုန္းစက္ရံု ႐ွိပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားက အလုပ္သမားေတြနဲ့ အလုပ္လုပ္ရတာ ေကာင္းတဲ့အေၾကာင္း သူ႐ွင္းျပတာက “လူနည္းနည္းကိုပဲ ေ႐ြးျပီး လြွႊတ္လိုက္တာကိုး။ ဒီကို မလာခင္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားမွာ သင္တန္းလည္း ၾကိုတက္ရတယ္ေလ” တဲ့။ ဒန္းေဒါင္းျမို့ရဲ့ ျမစ္ကမ္းနံေဘးတေလွ်ာက္က စားေသာက္ဆုိင္ေတြမွာ ေျမာက္ကိုရီးယား အစားအေသာက္ေတြ ရနိုင္သလို၊ ေျမာက္ကိုရီးယားက ေဖ်ာ္ေျဖမႈေတြကို တင္ဆက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလုိစားေသာက္ဆုိင္ေတြမွာ နွစ္နိုင္ငံနယ္စပ္ကုန္သည္ေတြ၊ ေျမာက္ကိုရီးယားကို ခပ္လွမ္းလွမ္းက ၾကည့္ခ်င္တဲ့ ကမၻာလွည့္ခရီးသြားေတြနဲ့ ျပည့္ေနတတ္ပါတယ္။ ကမၻာလွည့္ ခရီးသြားဧည့္သည္္ေတြအတြက္ကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားသားေတြနဲ့ ေတြ့ရတာကလည္း  စိတ္လႈပ္႐ွားစရာျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္း ဧည့္လမ္းညြန္ လီဟူးက ေျပာျပပါတယ္။ “နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ သူတို့က ငယ္တယ္၊ လွတယ္။ နံပါတ္ ၂ ကေတာ့ သူတို့က အဆုိနဲ့ အကမွာ ပါရမီအခံ႐ွိတဲ့ ဂီတသမားေလးေတြ၊ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ျပုံးယမ္းမွာေတာ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူေတြေပါ့။” ဒန္းေဒါင္းျမို့နဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားသားေတြဆုိတာက ခြဲျခားလို့ မရေအာင္ပါပဲ။ မီးရထားဘူတာမွာ ေၾကညာတဲ့ဘာသာေတြထဲမွာလည္း ကိုရီးယားဘာသာစကားလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားသားေတြဟာ ဒီျမို့က စားေသာက္ဆုိင္ေတြမွာပဲ အလုပ္လုပ္ၾကတာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ တျခား ထုတ္လုပ္မႈက႑ေတြ၊ သတၱုတူးေဖာ္ေရး၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ ခ်ည္မွ်င္နဲ့ အထည္လုပ္ငန္းေတြမွာလည္း သူတို့ေတြ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။ ဒန္းေဒါင္းျမို့က စက္ရံုမန္ေနဂ်ာေတြကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားက အလုပ္သမားေတြကို လိုအပ္တယ္လို့ ေျပာၾကပါတယ္။ ေဒသခံေတြ မလုပ္ခ်င္တဲ့ အလုပ္ေတြကို ေျမာက္ကိုရီးယားသားေတြက လုပ္ၾကတာေၾကာင့္ပါ။ ဓာတ္ေငြ့မီတာေတြ တပ္ဆင္တဲ့ စက္ရံုပိုင္႐ွင္ လီ ႐ွင္းျပတာကေတာ့ “ေဒသခံအလုပ္သမားေတြေလာက္နဲ့ မလံုေလာက္ပါဘူး၊ ေဒသခံေတြကို ငွားတယ္ပဲ ထားဦး၊ လုပ္ခက ေဈးၾကီးတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားေတြကို ငွားတာထက္စာရင္ ၂ ဆေလာက္ ပိုေပးရတယ္။” ေျမာက္ကိုရီးယားကေန နယ္စပ္ကို ျဖတ္ျပီး တ႐ုတ္ျပည္ ဒန္းေဒါင္းျမို့ဘက္ကို ကူးလာျပီး အလုပ္လုပ္၊ အလုပ္ျပီးတဲ့အခ်ိန္ ျပန္တဲ့၊ ေန့ခ်င္းျပန္ အလုပ္သမားေတြလည္း႐ွိပါတယ္။ “အလုပ္သမားကိစၥ စီမံခန့္ခြဲရတာ ဗ်ာမမ်ားရပါဘူးဗ်ာ။ အလုပ္သမား႐ွာေဖြေပးတဲ့ အဖြဲ့ေတြ႐ွိတယ္၊ သူတို့က အကုန္စီစဥ္ေပးတယ္” လို့ လီက ဆုိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အလုပ္သမားေတြလက္ထဲကို ေငြအကုန္ေရာက္တာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ အစုိးရရဲ့အလုပ္သမားအက်ဳိးေဆာင္အဖြဲ့ေတြက တဆင့္ အဲဒီေငြက ေျမာက္ကိုရီးယား အစိုးရဆီကုို ေရာက္သြားပါတယ္။ တကယ္တမ္း အလုပ္သမားေတြကို အဲဒီ အလုပ္သမားအက်ိုးေဆာင္အဖြဲ့ေတြက တဆင့္ ေစလြွႊတ္လုိက္တာကလည္း အစိုးရကိုယ္တုိ္င္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အစိုးရခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ စီးပြားေရးစီမံကိန္းတခုအေနနဲ့ ေစလြွႊတ္လိုက္တာပါ။ ေျမာက္ကိုရီးယား အလုပ္သမားေတြကို ျပုလြယ္ျပင္လြယ္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းနဲ့ ငွားရမ္းနုိင္တဲ့ အေၾကာင္းကို လီက အခုလို ဆက္ေျပာျပပါတယ္။ “မ်ားမ်ားငွားနုိင္ရင္ မ်ားမ်ားမွာရံုပဲ၊ အေျခအေနေပၚမူတည္တာေပါ့။ အလုပ္သမားေတြကို တုိးခ်င္ရင္လည္း တုိးနုိင္တယ္၊ ေလွ်ာ့ခ်င္ရင္လည္း ေလွ်ာ့နိုင္တယ္။ စာခ်ဳပ္ သက္တမ္းကိုလည္း တိုးခ်င္လည္းရတယ္။ ေလ်ွာ့ခ်င္လည္းရတယ္။” ဒန္းေဒါင္းျမို့မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားက အလုပ္သမားေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ႐ွိသလဲဆုိတဲ့ တရား၀င္ကိန္းဂဏန္းေတာ့ မ႐ွိပါဘူး။ ေဒသအာဏာပိုင္တဦးကေတာ့ အလုပ္သမားေတြဟာ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္း သင္တန္းတက္ရန္ ဆုိတဲ့ ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာေတြနဲ့ ေရာက္လာၾကတာလို့ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီဗီဇာက စာခ်ဳပ္နဲ့ လာတဲ့ အလုပ္သမားေတြအတြက္ ေပးတဲ့ ဗီဇာပါ။ ေန့ခ်င္းျပန္ မလုပ္ဘဲ တခ်ဳိ့ဆုိရင္ ဒန္းေဒါင္းျမို့မွာ ၂ နွစ္၊ ၃ နွစ္စာခ်ဳပ္နဲ့ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။ သာမန္ အလုပ္သမားေတြရဲ့ လစာကေတာ့ ပ်မ္းမွ် ၁ လကို အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂၀၀ ကေန ၃၀၀ အတြင္းေလာက္ ရၾကပါတယ္။ အရည္အခ်င္းျမင့္တဲ့ အလုပ္သမားေတြကေတာ့ ၁ လကို ေဒၚလာ ၅၀၀ ေလာက္အထိ ရၾကပါတယ္။ စီးပြားေရးသမား ၀မ္ယြန္းဂိန္္းက ကိုရီးယားအလုပ္သမားေတြဟာ စီမံခန့္ခြဲရတာ လြယ္သေလာက္၊ အလုပ္မွာ ၀ီရိယေကာင္းၾကတယ္လုိ့ ေျပာပါတယ္။ ဒန္းေဒါင္းျမို့ထဲက စားေသာက္ဆုိင္တဆုိင္မွာ လူအလာမ်ားတဲ့ ညစာစားခ်ိန္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယား စားပြဲထုိးမေလးတေယာက္က ဧည့္သည္ေတြကို ၾကိုေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရယ္ရယ္ေမာေမာနဲ့ အာလာပသလႅာပေျပာတာေတာ့ မေတြ့ရပါဘူး။ စက္ရံုထဲမွာလည္း ကိုရီးယားက အလုပ္သမားေတြဟာ ဒီလုိပဲ သီးသီးသန့္သန့္နဲ့ ေနၾကတာပဲ မ်ားတယ္လုိ့ စက္ရံုပိုင္႐ွင္ လီက ေျပာပါတယ္။ “ကိုယ္ဟာကိုယ္ေနၾကတာေလ၊ သူတို့ကို စကားသြားေျပာရင္ေတာင္မွ ျပန္မေျပာၾကဘူး။ အလုပ္ပဲ လုပ္ေနတာမ်ဳိး။ ကိုယ့္အျမင္ေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မေဖာ္ထုတ္ခ်င္တဲ့ အေလ့အက်င့္ကေန ဒီလိုမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ေနတာျဖစ္မယ္။” “ဟိုတုန္းက တ႐ုတ္ေတြလည္း ဒီလုိပါပဲ။ တ႐ုတ္ျပည္က ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရး ကာလတုန္းကဆုိရင္ လူေတြက ကိုယ့္စိတ္ထဲအတုိင္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေဖာ္ထုတ္ရဲၾကတဲ့အခ်ိန္ေလ၊ အထက္က အမိန့္ေပးရင္ ေပးတဲ့အတုိင္း တေသြမတိမ္း လိုက္နာခဲ့ရတဲ့ အခ်ိန္ကာလေတြေပါ့။” ဒန္းေဒါင္းျမို့အပါအ၀င္ နယ္စပ္ျမို့ေတြဟာ မၾကာခင္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယား အလုပ္သမားေတြ အလံုးအရင္း၀င္လာမယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြထြက္ေနပါတယ္။ ေတာင္ကိုရီးယားက ခ်ဳိဆန္း အီဘို (Choson Ilbo) သတင္းဌာနရဲ့ သတင္းအရ တ႐ုတ္ဘက္က နယ္စပ္ဂိတ္ကို ဖြင့္ဖို့ သေဘာတူထားျပီး ျဖစ္သလို၊ ဒီနွစ္အကုန္ေလာက္ က်ရင္ ေျမာက္ကိုရီးယားကလည္း အလုပ္သမား ၁ သိန္း ၂ ေသာင္းကို ေစလြွႊတ္ဖို့ ႐ွိပါတယ္။ တ႐ုတ္အစုိးရကလည္း လုပ္အားခေဈးေပါတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားအလုပ္သမားေတြကို ထိန္းရသိမ္းရလြယ္ကူေစဖို့ သူတို့အတြက္ သီးသန့္ရပ္ကြက္ေတြ စီစဥ္ေပးဖို့လည္း သေဘာတူထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နွစ္နိုင္ငံစလံုးကေတာ့ ဒီအေၾကာင္းေတြကို လူသိ႐ွင္ၾကား ထုတ္ျပန္တာေတာ့ မ႐ွိပါဘူး။ Lam Li reporting from Dandong, China.