ျမန္မာျပည္ ျပဿနာက အရင္းနွီးမ႐ွိတဲ့ ျပဿနာလား။ ဟုတ္သေယာင္ေယာင္နဲ့ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္တမ္း ျမန္မာ့စီးပြားေရးရဲ့ အေျခခံက်တဲ့ ျပဿနာက အရင္းနွီးေတြကို သူ့ေနရာနဲ့သူ အဆင္ေျပေျပ၊ အက်ဳိး႐ွိ႐ွိ အသံုးမခ်နိုင္တဲ့ ျပဿနာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ပိုင္းေတြအတြင္း ရန္ကုန္နဲ့ မနၱေလးမွာ အိမ္ျခံေျမေဈးေတြ အဆမတန္ ထိုုးတက္သြားတာကို ၾကည့္လုိက္ရင္ ျမန္မာျပည္က အထက္တန္းလြွႊာေတြရဲ့ လက္ထဲမွာ ေငြပင္ေငြရင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ႐ွိေနတယ္ဆုိတာရဲ့ သက္ေသပါပဲ။ ျမို့လယ္မွာ တဧကေလာက္ က်ယ္တဲ့ ေျမတကြက္ရဲ့ တန္ဖုိးက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ သန္းေလာက္ေတာ့ ေအာက္ထစ္ေဈး ေပါက္ပါတယ္။ ေျပာရရင္ ဘန္ေကာက္က ေျမေဈးထက္ေတာင္ ပိုျမင့္ေနပါတယ္။ ဒီလို ေဈးျမင့္ရတဲ့ တျခားအေၾကာင္းေတြ ႐ွိနုိင္ေပမယ့္ အဓိက အရင္းခံ ဇစ္ျမစ္ကေတာ့ ေငြလံုး ေငြရင္းေတြကို ရင္းနွီးျမႈပ္နွံစရာ တျခားေနရာမ႐ွိတဲ့ ျပဿနာပါပဲ။ ဘဏ္ေတြက စိတ္မခ်ရသလို ေငြေၾကးေတြကို နုိင္ငံျခားကို လြွႊဲေျပာင္းဖို့ကလည္း မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြက ေငြရလာရင္ အိမ္ျခံေျမ၊ ေ႐ြွႊ၊ ေက်ာက္မ်က္ေတြကိုပဲ ၀ယ္စုထားလုိက္ၾကပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ေခ်းေငြေတြကိုလည္း ေသေရး႐ွင္ေရး တမွ် လိုအပ္ေနပါတယ္။ ေခ်းေငြအတြက္ အေပါင္ထားစရာ ပစၥည္းမ႐ွိတဲ့ ဆင္းရဲသားေတြအတြက္ တလကို ၁၀ ရာခုိင္နႈန္းတိုးနဲ့ နားလည္မႈနဲ့ ေခ်းေတြေတြကိုပဲ မီွခိုေနရပါတယ္။ အစိုးရ စုိက္ပ်ဳိးေရးဘဏ္ကတဆင့္ လယ္သမားေတြအတြက္ ထုတ္ေပးတဲ့ စုိက္ပ်ဳိးစရိတ္ ေခ်းေငြဆုိတာကလည္း အမွန္တကယ္ လိုအပ္ခ်က္ရဲ့ သံုးပံုတပံုပဲ႐ွိပါတယ္။ ပုဂၢလိက ဘဏ္ေတြကေန လယ္သမားေတြ ေငြေခ်းေပးလို့လည္း မရပါဘူး။ ဒီစနစ္က ဆုိ႐ွစ္လစ္ေခတ္က ႐ွိခဲ့တဲ့ မလုိလားအပ္တဲ့ အတားအဆီးေတြပါပဲ။ အက်ဳိးဆက္ကေတာ့ အရင္းနွီးေတြ ေက်းလက္စီးပြားေရးက႑ကို ခရီးမေပါက္နုိင္ေတာ့ဘဲ၊ အဓိကက်တဲ့ ျပဿနာကို  ေျဖ႐ွင္းတဲ့ေနရာမွာ သံုးတဲ့ ေငြေၾကးပမာဏက ဆင့္ပါးစပ္နွမ္းပက္သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရးျပဿနာရဲ့ အဓိကဇာစ္ျမစ္က နို္င္ငံရပ္ျခားက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈေတြလား။ အနီးကပ္ေလ့လာၾကည့္လုိက္ရင္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈေတြနဲ့ ဘာမွ မဆုိင္ပါဘူး။ ပုဂၢလိကက႑ ဖြ့ံျဖိုးေရးမွာ အဓိက ၾကံုေတြ့ေနရတဲ့ ျပဿနာက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈ မဟုတ္ပါဘူး။ ရန္ကုန္နဲ့ မနၱေလးက စီးပြားေရးသမားေတြကို ေမးၾကည့္လုိက္ပါ။ လွ်ပ္စစ္မီးေတြ မမွန္တဲ့အေၾကာင္း၊ နုိင္ငံေရးမတည္ျငိမ္တဲ့အေၾကာင္း၊ အဂတိလိုက္စားမႈေတြအေၾကာင္းကိုပဲ သူတို့ေတြ အရင္ ေျပာၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီအခ်က္ေတြ အားလံုးက အစိုးရအေပၚမွာ မူတည္တဲ့ကိစၥေတြပါပဲ။ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆု့ိမႈက ေနာက္အေၾကာင္းတရပ္ပါ။ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ အကန့္အသတ္ေတြအတြက္ ပံုမွန္ကုန္သင့္တာထက္ ပိုိကုန္က်တာမ်ဳိး႐ွိသလို၊ ၾကီးမားတဲ့အေမရိကန္ ပို့ကုန္ေဈးကြက္ကိုလည္း လက္လြွႊတ္ထားရပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ျပဿနာရဲ့ အေၾကာင္းေပါင္းစံုေတြထဲမွာ အေျခခံအေဆာက္အအံုပိုင္း ည့ံဖ်င္းတာ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့အပိုင္းမွာ အစိုးမရတာ၊ သမာသမတ္က်တဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္ ကင္းမဲ့တာေတြေၾကာင့္ စီးပြားေရး သမားေတြအတြက္ အကုန္အက်မ်ားေစပါတယ္။ ကုမၸဏီေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေမးၾကည့္လုိက္ရင္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈက ေပးတဲ့ အခက္အခဲဆုိတာက ဒီေလာက္မဟုတ္ဘူးလို့ ေျဖၾကပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္တခ်က္က ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈေတြကို ခ်မွတ္ထားတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းက ျမန္မာျပည္က လူ့အခြင့္အေရး ျပဿနာေတြေၾကာင့္လို့ ယူဆၾကပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈေတြက အသံုးမ၀င္လွေတာ့ပါဘူး။ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈေတြရဲ့ အဓိက ပစ္မွတ္လို့ဆုိတဲ့  ျမန္မာျပည္က အၾကီးဆံုးနဲ့ အဆက္အသြယ္ေကာင္းတဲ့ ကုမၸဏီေတြအတြက္ကေတာ့ ပစ္လုိက္သမွ် ပစ္ခ်က္ေတြကို ေ႐ွာင္ကြင္းနိုင္တဲ့ ေငြေၾကးအရင္းျမစ္နဲ့ နိုင္ငံတကာ အဆက္အသြယ္ေတြ အသီးသီး႐ွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို့လို အဆက္အသြယ္ ေကာင္းေကာင္းမ႐ွိတဲ့ အလတ္စားနဲ့ အေသးစား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ (SMEs) က ေစာေစာက  ဒဏ္ေတြကို ခါးစည္းခံၾကရပါတယ္။ တကယ္တမ္း အလတ္စားနဲ့ အေသးစားလုပ္ငန္းေတြဟာ ျမန္မာ့ျပည္ဖြံ့ျဖိုးေရးမွာ အသက္တမွ် အေရးၾကီးလွပါတယ္။ ျပန္ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈေတြဟာ ျမန္မာ့စီးပြားေရးျပဿနာရဲ့ အဓိက ဇာစ္ျမစ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ့မႈေတြကို ဆက္ထားရင္လည္း လူ့အခြင့္အေရးစိုးရိမ္မႈေတြအတြက္လည္း အေထာက္အပံ့ မျဖစ္နုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ့ ဖြံ့ျဖိုးေရးအတြက္ အေနွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစနုိင္ပါတယ္။ စီးပြားေရးေလာကမွာ အက်င့္ေဟာင္းေတြကို ျပင္လုိက္ၾကျပီလား။ အားနာပါနားနဲ့ "နိုး" လို့ပဲ ေျဖရပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ့ နုိင္ငံေရးယနၱရားမွာ ေျပာင္းလဲေနေပမယ့္ စီးပြားေရးေလာကရဲ့ လုပ္ပံုကိုင္ပံုေတြကေတာ့ အရင္နဲ့ မတိမ္းမယိမ္း ႐ွိေနတုန္းပါပဲ။ နိုင္ငံတကာ အက်ပ္အတည္းေလ့လာေရးအဖြဲ့ International Crisis Group (ICG) အဖြဲ့က ဇူလုိင္လတုန္းက အစီရင္ခံစာထုတ္တဲ့အခါမွာ ဒီလို ေရးထားပါတယ္။ "လက္၀ါးၾကီးအုပ္စနစ္နွင့္ လုိင္စင္၊ ပါမစ္၊ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ခ်ေပးသည့္စနစ္တုိ့ကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ဖ်က္သိမ္းေနေလသည္" စသျဖင့္။  သိမ္ေမြ့တဲ့ ေနာက္ထပ္ အေျပာင္းအလဲတခ်ဳိ့လည္း ႐ွိပံုရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္  ၀န္ၾကီးဌာနေတြကို အရင္ထက္ ပုိျပီးေတာ့ စနစ္က်လာျပီး စီးပြားေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ခ်ေပးတဲ့ေနရာမွာ အရင္ထက္စာရင္ အျပင္လူေတြအတြက္ လမ္းဖြင့္ေပးလာတယ္ ဆုိေပမယ့္ ဗ်ဴ႐ုိကေရစီနစ္နဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်သူေတြဟာ အရင္လုိပဲ ပုဂိၢုလ္ေရးခင္မင္မႈအေပၚမွာပဲ အလြန္အကြ်ံမွီခိုေနတုန္းပါပဲ။ ဥပမာအေနနဲ့ သတၱုတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမွာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံခ်င္တယ္ဆုိပါစို့။ အစိုးရက လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ကုမၸဏီ ၃၈ ခုထဲက တခုခုနဲ့ တြဲလုပ္ရံုကလြဲလို့ တျခားေ႐ြးစရာမ႐ွိပါဘူး။ ေရနံနဲ့ ဓာတ္ေငြ့က႑ေတြမွာလည္း ဒီသေဘာအတုိင္းပဲ၊ ကုမၸဏီေပါင္း ၆၀ ေလာက္႐ွိပါတယ္။ ဒီထဲမွာ တခ်ဳိ့ကုမၸဏီေတြက ကြ်မ္းက်င္းမႈတစံုတရာ႐ွိေပမယ့္ တခ်ဳိ့က်ေတာ့ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီေတြရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့အပိုင္းမွာ မလိုအပ္ဘဲနဲ့ ကဖ်က္ယဖ်က္ လုပ္ဖို့ သက္သက္လို ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေစာေစာက ကုမၸဏီေတြနဲ့ တြဲလုပ္နိ္ုင္ဖို့၊ လုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္ဖို့ေတာင္မွပဲ ဘယ္ေလာက္အကပ္ေကာင္းလဲ၊ ဘယ္သူနဲ့ ရင္းနွီးသလဲဆုိတဲ့အေပၚမွာ အမ်ားၾကီး မူတည္ေနပါေသးတယ္။ မၾကာခင္ကတုန္းက အစိုးရလုပ္ငန္းေတြကို၊ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းေတြကို လြွႊဲေပးလိုက္တဲ့အခါ ရန္ကုန္၊ မနၱေလး၊ ေနျပည္ေတာ္ တေက်ာက အကပ္ေကာင္းတဲ့ သူေဌးေတြ လက္ထဲကို အကုန္လံုးနီးနီး ေရာက္ကုန္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အခြန္စနစ္ကလည္း ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ မ႐ွိတဲ့အတြက္ သာမန္ျပည္သူေတြ အတြက္ကေတာ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရသြားတဲ့ ပုဂၢလိကေတြဆီကေန အခြန္ေတြ တုိးရလို့ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ခံစားရဖို့ မေမွ်ာ္လင့္နိုင္ပါဘူး။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ တုိင္းျပည္ဖြံ့ျဖိုးေရးလို့ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေျပာေနေပမယ့္ လုပ္သမွ် အေျပာင္းအလဲေတြကို ၾကည့္လုိက္ရင္ လက္တဆုပ္စာ လူတစုကို အားသစ္ေလာင္းေပးတဲ့၊ တနည္းအားျဖင့္ အဆိပ္ပင္ေရေလာင္းလုပ္ငန္းစဥ္ (oligarch-ization) ေတြခ်ည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးေလာကမွာ အရင္အတုိင္း မေျပာင္းတဲ့ အက်င့္ေဟာင္းေတြက တုိင္းျပည္ စီးပြားေရးေ႐ွ့ခရီးမွာ ဆယ္စုနွစ္ေတြခ်ီျပီး လြွႊမ္းမိုးထားပါဦးမယ္။ အာ႐ွတေက်ာက နိုင္ငံေတြရဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတုိင္းပါပဲ။ (ဆက္ပါမည္) မူရင္း ၊ ၊ Think Again: Burma’s Economy by BY JARED BISSINGER (FP)