တနသၤာရီတိုင္း ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္က ရြာတခ်ိဳ႕မွာ ဆင္တုပ္ေကြးေရာဂါ အစုအလုိက္ အၿပံဳလိုက္ျဖစ္ေနၿပီး ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ဖို႔ အေရးတႀကီးလိုေနတယ္လို႔ တာဝန္ရွိသူတေယာက္က ေျပာပါတယ္။ ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္၊ နဘုလယ္ေဒသ ဘဝါကမ္းေျခရြာမွာ သံသယျဖစ္စရာ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူေတြကို စစ္ေဆးရာက ေတြ႔ခဲ့ရတာပါ။ တနသၤာရီတိုင္း ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန၊ ပိုးမႊားမ်ားမွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ား ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရး အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာ နႏၵဝင္းက “ၿမိဳ႕နယ္ ဆရာဝန္ႀကီးက ဒီေရာဂါကို သံသယရွိလို႔ က်ေနာ့္ကိုလွမ္းေခၚတာ။ လူနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဖ်ားတယ္၊ ၿပီးရင္ အဆစ္ေတြ ကိုက္လာတယ္၊ အင္ျပင္ေတြ ထလာတယ္။ ၂ ရက္ ၃ ရက္ေလာက္ ၾကာၿပီးရင္ အဖ်ားက်သြားတယ္။ အဆစ္ေလးေတြ ကိုက္တာက်န္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျဖစ္ႏိုင္ဆံုး လူနာကို ေသြးေဖာက္ၿပီးေတာ့ ရန္ကုန္က အမ်ိဳးသားဓာတ္ခြဲခန္းကို ပို႔လိုက္ေတာ့ ဆင္တုပ္ေကြးဆိုတဲ့ အေျဖကိုရတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္က ပိုမႊားကၽြမ္းက်င္သူေတြလည္း ဆင္းလာၿပီး စစ္ေဆးခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီရြာဟာ ေရရွားတာေၾကာင့္ ေရေတြကို ပံုးနဲ႔ သိုေလွာင္ထားတတ္ၾကၿပီး ေရပံုးေတြထဲမွာ ပုိးေလာက္လမ္းေတြ ေပါက္ေနၾကတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ “ဒီေရာဂါက အသက္အႏၱရာယ္ျဖစ္တဲ့ အထိေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ လူအမ်ားႀကီးေတာ့ ျဖစ္တတ္တယ္။ လူႀကီးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး အဆစ္အျမစ္ကိုက္တာကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ၿပီး ေနပူထဲမွာ မေနဖို႔ လိုတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဆင္တုပ္ေကြးဟာ ျခင္ကတဆင့္ ကူးစက္တာျဖစ္ၿပီး အဲဒီျခင္က ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါပိုးကိုလည္း သယ္ေဆာင္ပါတယ္။ ဒီျခင္ကို ေအဒီးစ္ ျခင္က်ားလို႔ေခၚၿပီး ေရၾကည္ေရသန္႔မွာ ေနတတ္သလို ေန႔ဘက္မွာမွ ကိုက္တာပါ။ ျခင္ကတဆင့္ ကူးစက္တာေၾကာင့္ လူအမ်ားအျပားကို ကူးစက္တတ္သလို ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ဖို႔ အလားအလာလည္း ရွိေနတယ္လို႔ ေဒါက္တာ နႏၵဝင္းက ေျပာပါတယ္။ “ဆင္တုပ္ေကြးေၾကာင့္ေတာ့ လူမေသႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္လာရင္ေတာ့ အေသအေပ်ာက္ရွိလာႏိုင္တယ္။ ခုမတ္လမွာေတာင္ ျခင္က ဒီေလာက္ေပါက္ေနရင္ မိုးရာသီမွာ ပိုဆိုးမယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ျခင္ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ က်ေနာ့္ဆီက က်န္းမာေရး ဆရာမေတြကလည္း တေယာက္က အိမ္ ၁၀၀၀၊ ၁၅၀၀ ေလာက္ကို ပိုးေလာက္လမ္း စစ္ဖို႔ကလည္း မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဗ်။” ဒါေၾကာင့္ အိမ္တိုင္း ကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္ကို သန္႔ရွင္းၿပီး ပိုးေလာက္လမ္းႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ၿပီး လိုအပ္ရင္ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြက ေဆးခတ္ေပးမယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ့ လဲေရွာင္၊ ထိန္ႀကီး၊ ပရဒပ္ စတဲ့ နဘုလယ္ေဒသတခုလံုးမွာ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူေတြ ရွိတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီရြာေတြအားလံုးကို ျခင္ႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ထားၿပီး ေဆးစိမ္ျခင္ေထာင္ေတြလည္း ေဝထားၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။