နိုင္ငံျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးနွင့္ မူ၀ါဒေရးရာ စဥ္းစားစရာမ်ား (၄)
DVB
·
August 1, 2012
ျမန္မာအစိုးရဟာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို အခုအခ်ိန္က်မွ ဘာျဖစ္လို့ အားသြန္လုပ္ေဆာင္လာရသလဲ။ အရင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္က ဘာေၾကာင့္ မလုပ္ခဲ့သလဲ။ အဲ့ဒီလိုမလုပ္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြက ဘာေတြလဲ။ အလြန္ စိတ္၀င္စားဖို့ေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းေတြျဖစ္ေပမယ့္ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္မႈ နည္းတဲ့ ျမန္မာ့လူ့အဖြဲ့အစည္းမွာ ျပည္သူေတြဟာ ဒီေမးခြန္းေတြရဲ့အေျဖကို တိတိက်က်သိနိုင္ဖို့ ခက္ခဲပါတယ္။
လက္ရိွအေျခအေနမွာ အတိတ္ကို သင္ခန္းစာအျဖစ္ယူျပီး ေ႐ွ့ကိုသာေမွ်ာ္ၾကည့္ခ်င္တဲ့ ဆနၵေတြ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေတြဘက္က ထုတ္ေဖာ္လာၾကတာ ေတြ့ရသလို ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္မ်ား ဘက္ကလည္း ပစၥုပၸန္အေျခအေနကို လက္ေတြ့က်က် လက္ခံျပီး ေ႐ွ့ခရီးမွာ တိုင္းျပည္ေကာင္းက်ိုး အတြက္ ဘာေတြပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္နိုင္မလဲ ဆိုတာကို ႐ွာေဖြလာၾကတယ္။
ဒါကပဲ ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္ သင္ပုန္းေခ်နည္းလားလို့ စဥ္းစားစရာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အစိုးရလက္ထက္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ နိုင္ငံေရး ပဋိပကၡေတြကို သင္ပုန္းေခ်ျပီး ရင္ၾကားေစ့ေရး ၾကိုးပမ္းေနၾကတာ၊ တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရးအတြက္ အတူတြဲလုပ္ၾကမယ္ဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာတိုင္းျပည္တခုအတြက္ မဂၤလာရိွတဲ့ အမ်ားအက်ိုးျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ သမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့ အခ်ိန္အခါျဖစ္သလုိ နိုင္ငံျငိမ္းခ်မ္းတိုးတက္မႈရဲ့ ေျခလွမ္းအစဆိုတာကို နိုင္ငံသားတိုင္း ခံစားနားလည္နိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သင္ပုန္းေခ်နည္းမွာ ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကို က်ဴးလြန္ထားရင္ အစိုးရျဖစ္ေစ၊ အတိုက္အခံကျဖစ္ေစ သင္ပုန္းေခ်ခြင့္ မရိွပါဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုလည္း သတိခ်ပ္ဖို့လိုပါတယ္။ ဒါဟာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး (Rule of Law) ဆိုင္ရာကိစၥ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္လည္း သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။
ျပည္ပေရာက္ အတိုက္အခံေတြကို ျပည္တြင္းကိုျပန္လာျပီး တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရးအတြက္ ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္ၾကဖို့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့တုန္းက နိုင္ငံေရးအျမင္သေဘာထား ကြဲျပားလို့ အစိုးရအေပၚ ဆန့္က်င္ခဲ့တာေတြအေပၚ အေရးယူမွာ မဟုတ္ဘူးလို့ေျပာခဲ့ေပမယ့္ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္ထားတဲ့ သူေတြဆိုရင္ေတာ့ ဥပေဒအရ ရင္ဆိုင္ရလိမ့္မယ္လုိ့ စည္းကမ္းခ်က္ ထားရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒီသေဘာထားဟာ နိုင္ငံတကာစံနႈန္းေတြနဲ့ ကိုက္ညီပါတယ္။
အဲ့ဒီလိုပဲ ဗ်ဴရိုကေရစီစနစ္အတြင္း ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္တဲ့ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူဖို့ လိုအပ္ခ်က္ဟာ ဘယ္အစိုးရ လက္ထက္ျဖစ္ျဖစ္ နိုင္ငံေရးအရ သင္ပုန္းေခ်ေရး၊ ရင္ၾကားေစ့ေရးတို့နဲ့ မသက္ဆိုင္တဲ့၊ ဥပေဒစိုးမိုးမႈနဲ့သာ သက္ဆိုင္တဲ့ သီးျခားအေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ရမယ့္ကိစၥ ျဖစ္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။
ဒီေနရာမွာ လက္ရိွက်င့္သံုးေနတဲ့ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက တပ္မေတာ္အစိုးရရဲ့ သက္တမ္းတေလွ်ာက္လံုး ေဆာင္႐ြက္ခဲ့တာေတြအေပၚ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ တရားဆြဲဆိုမႈမရိွေစရလို့ အကာအကြယ္ေပးထားေပမယ့္ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြကိုေတာ့ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးလို့ မရဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ႐ွင္း႐ွင္းလင္းလင္း ရိွထားဖို့လိုပါတယ္။
အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ (Corruption) ကို ျမန္မာျပည္သူေတြက ေငြေၾကး၊ ပစၥည္းဥစၥာ လက္ခံရယူတယ္လို့ အလြယ္ နားလည္ထားၾကပါတယ္။ အမွန္တကယ္က အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈထဲမွာ မိမိရရိွထားတဲ့ အခြင့္အာဏာကို မေတာ္ၾသဇာသံုးျပီး လူတဦး ဒါမွမဟုတ္ လုပ္ငန္းအဖြဲ့အစည္းတခုအက်ိုးအတြက္ မူ၀ါဒပိုင္းဆိုင္ရာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ (Policy Corruption) လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီလိုမူ၀ါဒပိုင္းဆိုင္ရာ ျခစားမႈဟာ ေငြေၾကး လာဘ္လာဘယူတာနဲ့မတူဘဲ သိမ္ေမြ့ျပီး ေဖာ္ထုတ္ေျဖ႐ွင္းရခက္ ပါတယ္။
မူ၀ါဒေတြကို ေရးဆြဲသူ (ဥပမာ လြွႊတ္ေတာ္) က တဖြဲ့ ျဖစ္ေပမယ့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အဆင့္ (procedure) ဟာ သက္ဆိုင္ရာ အာဏာရိွသူရဲ့ လက္ထဲမွာ ရိွေနျပီး အဲ့ဒီသူမွာ ဆံုးျဖတ္ခြင့္အာဏာ (discretion power) ရိွေနတဲ့အတြက္ အေတာ္ဆံုး အက်င့္ပ်က္ျခစားတဲ့ ဗ်ဴရိုကရက္ေတြဟာ မူ၀ါဒနဲ့လည္း ကိုက္ညီ ကိုယ္လည္းအက်ိုးရိွတဲ့ နည္းလမ္းေပါင္းမ်ားစြာနဲ့ အလြဲသံုးစား လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။
ဥပမာ နိုင္ငံသားလုပ္ငန္း႐ွင္ၾကီးမ်ား ေပၚထြက္လာေရးကို အစိုးရမူ၀ါဒအျဖစ္ ခ်မွတ္ထားသလို ေငြေၾကးအက်ိုးအျမတ္မ်ားတဲ့ နိုင္ငံေတာ္စီမံကိန္းၾကီးေတြကို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွရိွ လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ မူ၀ါဒလည္း ရိွပါတယ္။ ဒီမူ၀ါဒေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို့ တာ၀န္ယူရတဲ့ အစိုးရအရာရိွၾကီးက ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွရိွနဲ့ တင္ဒါ ေခၚယူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေခၚယူတဲ့နည္းက သတင္းစာထဲက အမ်ားသိေအာင္ ေၾကညာေခၚယူတာမ်ိုးမဟုတ္ဘဲ မိမိတင္ဒါေပးလိုတဲ့ ကုမၸဏီအပါအ၀င္ အျခားကုမၸဏီအနည္းအက်ဥ္းကို ဖိတ္စာပို့ ေခၚယူလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး တျခားကုမၸဏီေတြက အရင္းအနွီးမ်ားတဲ့ ဒီတင္ဒါပြဲမွာ ဘယ္လိုမွ အစိုးရအရာရိွၾကီးနဲ့ နီးစပ္တဲ့ကုမၸဏီကို မယွဥ္နိုင္ဘဲ အရံႈးေပးလိုက္ၾကရပါတယ္။ ထိုကုမၸဏီၾကီးက နိုင္ငံသား လုပ္ငန္း႐ွင္ၾကီးတဦး ပိုင္ဆိုင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အစိုးရမူ၀ါဒနွစ္ရပ္လံုးနဲ့ ကိုက္ညီပါတယ္။ ထိုအရာရိွၾကီးလည္း အက်ိုးအျမတ္ေတြ ၾကီးၾကီးမားမား ရရိွသြားပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္မ်ိုးကို ဘယ္လိုအေရးယူမလဲ။
အာဏာျခစားမႈနဲ့ ေငြေၾကးျခစားမႈဟာ ဒဂၤါးျပားရဲ့ ေခါင္းနဲ့ပန္းလိုပါပဲ။ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ထိုင္းနိုင္ငံက ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း သက္ဆင္႐ွင္နာ၀ပ္ရဲ့ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္သက္တမ္းကာလအတြင္း အာဏာျခစားခဲ့မႈေတြဟာ အေကာင္းဆံုး နမူနာယူထိုက္တဲ့ သာဓကတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဘန္ေကာက္ျမို့လယ္ေခါင္က တန္ဖိုးၾကီးတဲ့ ေျမအေရာင္းအ၀ယ္တခုမွာ သက္ဆင္ဟာ သူဇနီးပိုင္ ကုမၸဏီကရရိွေအာင္ သူရဲ့၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ၾသဇာကို တဖက္လွည့္နည္းနဲ့ အသံုးခ်ခဲ့တယ္ဆိုတာ ေနာက္ပိုင္းမွာ စစ္ေဆးေတြ့ရိွခဲ့လို့ တရားရံုးက သူ့ကို ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ျပဿနာက ျမန္မာျပည္က အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြကို ဘယ္လိုေဖာ္ထုတ္ေနၾကသလဲ။ ဒီေဆာင္းပါးအပိုင္း (၃) မွာ ေဖာ္ျပခဲ့သလုိပဲ ျပည္ေထာင္စုစာရင္းစစ္ခ်ဳပ္က ၎ရဲ့တာ၀န္အရ ၀န္ၾကီးဌာနေတြရဲ့ စာရင္းဇယားေတြ စစ္ေဆးျပီး ေတြ့ရိွခ်က္ေတြကို လြွႊတ္ေတာ္ကိုတင္ျပလိုက္ေတာ့ စစ္အစိုးရလက္ထက္က ၀န္ၾကီးဌာနေတြရဲ့ ေငြေၾကးအလြဲသံုးစားမႈေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဒီလိုထြက္ေပၚလာျပီး သတင္းမီဒီယာေတြက ေရးသားၾကေတာ့ ျပည္သူေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ သိရိွခဲ့ရေပမယ့္ ေနာင္ပိုင္းစာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ရံုးရဲ့ အစီရင္ခံစာေတြကို လြွႊတ္ေတာ္က မရရိွေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာလည္း တနည္း ေျပာရရင္ policy corruption တခုပါပဲ။
နိုင္ငံေတာ္သမၼတရံုး၀န္ၾကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ၾကီး ဦးစိုးေမာင္က “နိုင္ငံေတာ္အစိုးရက အက်င့္ပ်က္၀န္ထမ္းမ်ားကို စိစစ္ေဖာ္ထုတ္ျပီး လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ၊ အာဏာ အလြဲသံုးစားျပုမႈ၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ၊ တာ၀န္ယူမႈနဲ့ စီမံခန့္ခြဲမႈမ်ားကို ျပစ္မႈအလိုက္ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ေနပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္း ရင့္က်က္လာပါက အခုထက္ပိုျပီး ထင္သာ ျမင္သာ႐ွိလာမႈေတြ အလိုအေလ်ာက္ ျဖစ္လာမွာပါ” လို့ လြွႊတ္ေတာ္တြင္ ေမးျမန္းမႈတခုမွာ ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။
အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးဟာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမႈရိွေရး လုပ္ငန္းရဲ့ အစိတ္အပိုင္းတခုျဖစ္ျပီး ဒီမိုကေရစီ ရင့္က်က္မႈမရိွတာနဲ့ သက္ဆိုင္မႈမရိွပါ။ တကယ္ေတာ့ အစိုးရအေနနဲ့ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးကို ပြြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွရိွ လုပ္ေဆာင္တာကမွ ဒီမိုကေရစီရင့္က်က္မႈကို အေထာက္အကူျပုရာ ျပသရာေရာက္ပါတယ္။
တိုင္းျပည္မွာ အစိုးရအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္သြားေပမယ့္၊ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္ေနေပမယ့္ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈလို ကိစၥမ်ိုးကအစ တိုင္းျပည္ရဲ့ ပကတိအေျခအေနအရပ္ရပ္ ဘယ္လိုရိွတယ္ဆိုတာကို နိုင္ငံသားေတြ သိရိွခြင့္မရတာဟာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ “ျပည္သူလူထုဗဟိုျပု” (People-centered) မူ၀ါဒနဲ့ ကြဲလြဲမေနဘူးလား။
တိုင္းျပည္ရဲ့ ပကတိအေျခအေနအရပ္ရပ္လို့ ဆိုလိုက္ရင္ နိုင္ငံေတာ္က တနိုင္ငံလံုးမွာ ကားလမ္းအ႐ွည္ ဘယ္နွမိုင္၊ ရထားလမ္းအ႐ွည္ ဘယ္နွမိုင္၊ ေရကာတာ ဘယ္နွခု၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ဘယ္နွခု၊ တကၠသိုလ္ အေဆာက္အအံု ဘယ္နွလံုး၊ ေဆးရံု ဘယ္နွလံုး…စတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြ တပံုတပင္နဲ့ သတင္းစာေတြထဲကေန ထပ္ခါတလဲလဲ ေဖာ္ျပေနတတ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္သူေတြ ဒီေလာက္မညံ့ၾကပါ။ သူတို့သိခ်င္တာက ေရကာတာေတြ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံုေတြ အေရအတြက္ မဟုတ္ပါဘူး။ လွ်ပ္စစ္မီးရရိွမႈ ဘာေၾကာင့္တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမလာသလဲ ဆိုတာပါ။ ၀န္ၾကီးဦးေဇာ္မင္းေျပာသလို လွ်ပ္စစ္ဆိုတာ ပိုလွ်ံေနရင္ သိမ္းထားလို့မရဘူး၊ ေရာင္းရတာေပါ့ ဆိုတာထက္ ဘာျဖစ္လို့ ဓာတ္အားလိုင္းေတြ ေက်း႐ြာေတြအထိ အေရာက္ သြယ္တန္းတဲ့စီမံကိန္းကို လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ ၂၀ လံုးလံုး ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ မေဖာ္နိုင္တာလဲ ဆိုတာ သိခ်င္ၾကတယ္။ ဘာျဖစ္လို့ ေနျပည္ေတာ္ၾကီး မီးထိန္ထိန္လင္းေနျပီး တိုင္းျပည္တခုလံုး ေနရာအနွံ့ မီးလင္းေရး စီမံကိန္းေတြမွာ ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ မလုပ္ခဲ့တာလဲဆိုတာ သိခ်င္ၾကတယ္။
ဒီေလာက္ၾကီးမားတဲ့ စီမံကိန္းၾကီးေတြမွာ နိုင္ငံေတာ္အေနနဲ့ အရင္းအနွီးမတည္ မေဆာက္လုပ္နိုင္လို့ ျပည္ပကုမၸဏီေတြကို တည္ေဆာက္ခြင့္ေပးေတာ့ သူတို့က ၉၀ ရာခိုင္နႈန္းယူ၊ ကိုယ္က ၁၀ ရာခိုင္နႈန္းပဲရတယ္ဆိုတဲ့ ဆင္ျခင္ထက္ အရင္းအနွီးမရိွဘဲ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုစီမံကိန္းၾကီးေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သလဲဆိုတာ ျပည္သူေတြ သိခ်င္ေနပါတယ္။ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ့ ေရာင္းရေငြဟာ ၂၀၀၆ ခုနွစ္ကစလို့ နွစ္စဥ္ ေဒၚလာ ၂ ဘီလီယံေက်ာ္ ၀င္ေငြရရိွခဲ့တယ္ဆိုရင္ ဒီေငြေတြထဲကေန တိုင္းျပည္မွာလုိအပ္ေနတဲ့ ေလာင္စာဆီျပန္၀ယ္ရလို့ အလြန္ဆံုး ၁၅% ကို ျပန္နုတ္ရင္ေတာင္ က်န္ေငြေတြကို ဘယ္ေနရာေတြမွာ ျပန္လည္ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြ လုပ္ခဲ့သလဲဆိုတာ သိခ်င္ၾကပါတယ္။
နွစ္စဥ္ ေက်ာက္စိမ္းေရာင္းရ ေငြေတြနဲ့ နိုင္ငံအနွံ့ကၽြန္းသစ္ အပါအ၀င္ သစ္မာေတြ ထုတ္ေရာင္းခဲ့လို့ သစ္ေတာျပုန္းတီးတဲ့ ဘ၀ေရာက္ေနေပမယ့္ အဲ့ဒီေငြေတြကို တိုင္းျပည္မွာ ဘယ္လိုအသံုးျပုခဲ့သလဲဆိုတာ ဘယ္သူမွမသိရပါဘူး။ ေနာက္ဆံုးနဲ့ အေရးအၾကီးဆံုးက စစ္တပ္ရဲ့ အသံုးစရိတ္ပါပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၀ နွစ္ဆယ္အတြင္း စစ္ေရးတည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ စရိတ္ေတြဟာ ဘယ္ကရတဲ့ေငြေတြနဲ့ တည္ေဆာက္ခဲ့သလဲဆိုတာ ျပည္သူေတြသိခ်င္ပါတယ္။
ျပည္သူေတြသိခ်င္ေနတဲ့ ေနာက္တခ်က္က နိုင္ငံျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ့ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ တည္ဆဲဥပေဒေတြကို ျပင္ဆင္တာနဲ့ ဥပေဒအသစ္ေတြကို ေရးဆြဲျပ႒ာန္းေနၾကတာ တခုျပီးတခုပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဥပေဒေတြကိုစိစစ္တဲ့ အဖြဲ့အစည္း (လြွႊတ္ေတာ္) ကိုသာ ျပည္သူေတြ သိရိွေနရျပီး၊ ဘယ္ဥပေဒကို ဘယ္၀န္ၾကီးဌာနက ဘယ္အခ်ိန္က စတင္ေရးဆြဲျပီး ဘယ္အခ်ိန္မွာ ျပီးဆံုးတယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒၾကမ္းေရးဆြဲတဲ့ျဖစ္စဥ္ (drafting process) ကို မသိၾကရပါ။ အဲ့လိုပဲ ဥပေဒေတြကို ေရးဆြဲၾကတဲ့ ပညာ႐ွင္ေတြက ဘယ္သူေတြလဲ၊ ဥပေဒေရးဆြဲရာမွာ သက္ဆိုင္ရာနယ္ပယ္ေတြမွာေရာ နွံ့စပ္ကၽြမ္းက်င္သူေတြ ျဖစ္ပါရဲ့လား၊ ဒါမွမဟုတ္ သက္ဆိုင္ရာပညာ႐ွင္ေတြရဲ့ အၾကံဥာဏ္ေတြကို ဘယ္လိုနည္းနဲ့ရယူခဲ့သလဲ မသိၾကရပါ။
ဒီအခ်က္အလက္ေတြအားလံုးက အစိုးရလက္ထဲမွာပဲ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္။ ၀န္ၾကီးဌာနေတြရဲ့ လွ်ို့၀ွက္မွတ္တမ္းဖိုင္ေတြထဲမွာပဲ ရိွတယ္။ လြွႊတ္ေတာ္က ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ၾကီးမ်ားေတာင္ ၾကည့္ခြင့္မရိွပါ။ သာမန္ျပည္သူတေယာက္အဖို့ ပိုလို့ေတာင္ အလွမ္းေ၀းပါေသးတယ္။ ဒါဆိုရင္ ျပည္သူလူထုအေပၚ တာ၀န္ခံပါတယ္ဆိုတဲ့ (accountability) ကို အစိုးရတရပ္အေနနဲ့ ဘယ္လို သက္ေသထူျပမလဲ ဆိုတာ ျပည္သူေတြက ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။