႐ုတ္႐ုတ္ရက္ရက္ ေဒၚလာေစ်းကြက္
DVB
·
August 21, 2018
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေဒၚလာေစ်း တေက်ာ့ျပန္ ဦးေမာ့လာတဲ့ ကာလက ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီကာလမတုိင္ခင္က တေဒၚလာကို ၈၅၀ က်ပ္ဝန္းက်င္ပဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တေဒၚလာ ၈၅၀ က်ပ္ရွိတဲ့ အေနအထားမွာ ပို႔ကုန္သမားေတြ တြက္ေျခမကိုက္တဲ့အတြက္ ေဒၚလာေစ်းကို ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကို ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ မေရွးမေႏွာင္းမွာပဲ ကားပါမစ္ေတြ ရပ္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ သတင္းနဲ႔အတူ ပါမစ္ေတြ တိုးေလွ်ာက္ၾကတဲ့အတြက္ ေဒၚလာေစ်းလည္း ျပန္တက္ခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ေငြလဲလွယ္နႈန္း ေပါင္းစည္းမႈ (Exchange Rate Unification) လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တရားဝင္ေစ်းႏႈန္းနဲ႔ ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းကို တညီတည္းျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစည္းလိုက္တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ တေဒၚလာကို ၈၂၀ က်ပ္ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအေနအထားကို တႏွစ္ေလာက္ပဲ ထိန္းထားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တႏွစ္ၾကာေတာ့ တရိပ္ရိပ္ ျပန္တက္လာပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ ေနာက္ဆံုးဘ႑ာႏွစ္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ ၁၃၇၀ က်ပ္ ဝန္းက်င္အထိ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဘဏ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ လႈပ္လႈပ္ရွားရွား သတင္းေတြ ထြက္ခဲ့တဲ့အခ်က္နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြျပတဲ့ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ပါ။
အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရ တက္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ၁၃၀၀ က်ပ္ဝန္းက်င္ ေရာက္ေနတဲ့ ေဒၚလာေစ်းက ၁၂၀၀ က်ပ္ဝန္းက်င္ကို ျပန္က်သြားပါတယ္။ ျပည္ပအလႉေငြေတြ၊ အုိဒီေအ ေခ်းေငြေတြ ဝင္လာရင္ ေဒၚလာေစ်းကြက္ကို ထိခိုက္မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈနဲ႔အတူ ေဒၚလာဝယ္ယူစုေဆာင္းမႈ ေလ်ာ့က်သြားျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
ေဒၚလာေစ်းကြက္က အျမတ္ရဖို႔ မေသခ်ာတဲ့အခ်ိန္မွာ ရင္းနွီးျမႇဳပ္ႏွံလုိသူေတြဟာ စေတာ့ေစ်းကြက္ဘက္ကို ေရာက္သြားျပန္ပါတယ္။ Yangon Stock Exchange ကို စဖြင့္တဲ့ အခ်ိန္မွာ အက္ဖ္အမ္အုိင္ရဲ႕ စေတာ့ရွယ္ယာနဲ႔ စဖြင့္ခဲ့တာပါ။ ရွယ္ယာတခုကို သံုးေသာင္းက်ပ္နဲ႔ စဖြင့္ရာမွာ ေလးေသာင္းႏွစ္ေထာင္က်ပ္အထိ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ မွတ္မွတ္ရရဆိုသလို စေတာ့ေစ်းကြက္ စဖြင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ တေဒၚလာက ၁၂၄၀ က်ပ္နဲ႔ လဲေနပါတယ္။ ေနာက္ပို္င္း အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရ လက္ထက္မွာ ၁၂၀၀ က်ပ္ဝန္းက်င္ကို ျပန္ေရာက္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
မၾကာခင္မွာပဲ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းေတြလည္း က်၊ အိမ္ၿခံေျမေစ်းေတြလည္း က်လာပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြဟာ ေဒၚလာေစ်းကြက္ဘက္ကို ျပန္ေရာက္လာၿပီး တေဒၚလာေပါက္ေစ်း ၁၃၃၀ က်ပ္ဝန္းက်င္ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ သမၼတ ဦးဝင္းျမင့္ တက္လာၿပီး ဝန္ထမ္းလစာ တိုးေပးမယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚလာခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဒၚလာေစ်း တက္ရိပ္ျပခဲ့ေပမယ့္ သိသိသာသာ မတက္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၾသဂုတ္လ တတိယပတ္ထဲမွာေတာ့ ေဒၚလာေစ်းက ၁၅၅၀ က်ပ္အထိ ျမင့္တက္လာခဲ့ပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္တက္ေနတာလဲ
ပထမတခ်က္ကေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရး မဟာဗ်ဴဟာေၾကာင့္ပါ။ (အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္တို႔ရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲ (Trade War) ေၾကာင့္ဆိုရင္လည္း မမွားပါဘူး။) အေမရိကန္က တ႐ုတ္နဲ႔ ကုန္သြယ္ရာမွာ ႏွစ္စဥ္ ကုန္သြယ္ေရး လိုေငြျပေနတာဟာ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ တႏွစ္ကို ေဒၚလာ ၃၇၀ ဘီလ်ံေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ ဒီကုန္သြယ္မႈ လိုေငြျပေနတဲ့ ျပႆနာကို သမၼတ အိုဘားမား လက္ထက္မွာလည္း မေျဖရွင္းႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ လက္ရွိသမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ တက္လာတဲ့ အခါမွာေတာ့ ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြေတြ ျပေနတာကို ေလွ်ာ့ခ်တဲ့အေနနဲ႔ တ႐ုတ္ပို႔ကုန္ေတြအေပၚမွာ အေကာက္ခြန္တိုးေကာက္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သတ္မွတ္ခ်က္အရဆိုရင္ေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လ ၆ ရက္ေန႔က စရမွာပါ။ တ႐ုတ္ကလည္း တန္ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ အေမရိကန္ ပို႔ကုန္ေတြကိုလည္း အေကာက္ခြန္တိုးေကာက္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီမွာပဲ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲ အစျပဳလာခဲ့တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။
အေမရိကန္-တ႐ုတ္ ကုန္သြယ္ေရးစစ္ပြဲက ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ေတာ့ အခြင့္ေကာင္းလို႔ မဆိုသာပါဘူး။ ပိုၿပီး ေသခ်ာသြားေစတာကေတာ့ အေမရိကန္ရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရးမူဝါဒ အေျပာင္းအလဲနဲ႔အတူ အေမရိကန္ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ဘဏ္တိုးႏႈန္းကို ျမႇင့္လိုက္တဲ့ အခ်က္ပါ။ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ အေမရိကန္ေငြေၾကး ပိုမာလာေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ အရန္ေငြေၾကး (International Reserve Currency) ျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ ေငြေၾကးတန္ဖိုးက ကမၻာနဲ႔ခ်ီၿပီး မာလာတာပါ။ ေဒၚလာေစ်း မာလာတာဟာ အရန္ေငြေၾကး အမ်ားႀကီးရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတြအတြက္ မေထာင္းသာေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ေတာ့ ထိခိုက္မႈ မနည္းလွပါဘူး။ ဒီအေနအထားကို ေက်ာ္လြန္ႏုိင္ဖို႔ဆိုရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ဗဟိုဘဏ္မွာ အရန္ေငြေၾကးေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနဖို႔လိုပါတယ္။ ဥပမာ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ ဗဟိုဘဏ္မွာရွိတဲ့ အရန္ေငြေၾကးက ေဒၚလာ ၄၈ ဘီလ်ံ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဗီယက္နမ္ေဒါင္ရဲ႕ တန္ဖုိးက သိသိသာသာ က်ဆင္းျခင္းမရွိေပမယ့္ ျမန္မာေငြတန္ဖုိးကေတာ့ သိသိသာသာ က်လာပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ႏုိင္ငံျခား အရန္ေငြေၾကး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၀ ဒသမ ၀၃ ဘီလ်ံ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ဗဟိုဘဏ္မွာ လက္ဝယ္ရွိတဲ့ ပမာဏဟာ ၅ ဒသမ ၄၉ ဘီလ်ံ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအထိက Private Sector နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပမာဏက ၄ ဒသမ ၅၄ ဘီလ်ံပါ။ ဗဟိုဘဏ္မွာရွိတဲ့ အရန္ေငြေၾကး ပမာဏဟာ အနည္းဆံုး သြင္းကုန္ရဲ႕ သံုးလစာရွိရမယ္ဆိုတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ (အုိင္အမ္အက္ဖ္) ရဲ႕ ျပ႒ာန္းခ်က္အရ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီေငြေၾကးက လံုေလာက္မႈရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခုခုျဖစ္လာရင္ က်ားကန္ေပးႏုိင္တဲ့ ပမာဏေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ပိုဆိုးတာက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္အၿပီး အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရ လက္ထဲေရာက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဗဟုိဘဏ္မွာ အရန္ေငြေၾကး ဘယ္ေလာက္သာရွိပါတယ္ ဆုိတာကို ခ်ျပႏုိင္ျခင္း မရွိတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ယူဆစရာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
ဗဟိုဘဏ္ဥပေဒ (The Central Bank of Myanmar Law) ထဲမွာ ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔ သူ႔မွာ အရန္ေငြ (Reserve Money) ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဆိုတာကို လူထုသိေအာင္ ခ်ျပရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒအရဆိုရင္ ဗဟုိဘဏ္က ပါလီမန္ကို တႏွစ္ ႏွစ္ႀကိမ္ အစီရင္ခံစာ ပို႔ေပးရမွာျဖစ္ၿပီး သံုးလတႀကိမ္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ထုတ္ျပန္ေပးရပါမယ္။ ပါေမာကၡ ေရွာင္တာနယ္လ္ရဲ႕ "စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိစၥက မာရသြန္ တာေဝးေျပးပြဲ” ဆိုတဲ့ ဧရာဝတီ အြန္လိုင္းမဂၢဇင္းက ေဆာင္းပါးထဲမွာ “ၿပီးခဲ့တဲ့အစုိးရဟာ ဘတ္ဂ်က္လိုေငြျပမႈ၊ ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြျပမႈနဲ႔ မယံုၾကည္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ နည္းပါးတဲ့ အရန္ေငြေၾကးကိုသာ အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရအတြက္ ထားခဲ့တယ္” လို႔ ေရးသားထားပါတယ္။ လက္ရွိအေနအထားေတြမွာ ဗဟိုဘဏ္က မထိန္းေက်ာင္းႏုိင္ေတာ့တာ ဒါေၾကာင့္မ်ားလား စဥ္းစားစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဒၚလာေစ်းေတြ တက္လာတဲ့ ကာလရဲ႕ အေစာပိုင္းမွာ ဗဟိုဘဏ္က ၁ ဒသမ ၆ သန္းဖိုးေလာက္ ေရာင္းေပးတာ ေတြ႔ရၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဒၚလာ ေလးသန္းဖိုးေလာက္ ေရာင္းေပးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ စုစုေပါင္း ေဒၚလာေျခာက္သန္းနီးပါး ေရာင္းေပးထားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပမာဏနဲ႔ေတာ့ ေဒၚလာေစ်းကို ထိန္းသိမ္းလို႔ မရႏုိင္ေသးပါဘူးလို႔လည္း ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပၾကပါတယ္။
ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြ
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ တက္လာၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ စလုပ္လာခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ဘ႑ာႏွစ္္ကေန ၂၀၁၅-၁၆ ဘ႑ာႏွစ္အထိ စုစုေပါင္း ကုန္သြယ္မႈလုိေငြ ၁၃ ဘီလ်ံဝန္းက်င္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကုန္သြယ္ေရး လိုေငြျပမႈက ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ ေဒၚလာေစ်းကို ၁၃၇၀ က်ပ္ေလာက္အထိ ဆြဲေခၚသြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုန္သြယ္မႈလိုေငြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္ ၁၇ ေန႔က ထုတ္လႊင့္သြားတဲ့ MRTV နဲ႔ ဗဟိုဘဏ္ ဒုဥကၠ႒ ဦးစိုးသိန္းရဲ႕ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းမွာ ဦးစိုးသိန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဟိုတုန္းက ကုန္သြယ္ေရးပုိေငြသာ ျပခဲ့ေၾကာင္း၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွသာ ကုန္သြယ္မႈ လုိေငြေတြ ျပခဲ့တဲ့အေၾကာင္း၊ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကစၿပီး အခုအခ်ိန္ထိလည္း ကုန္သြယ္မႈလိုေငြေတြ ျပေနတဲ့အေၾကာင္း ေျပာၾကားသြားပါတယ္။ အခုလို ေဒၚလာေစ်းေတြ တက္လာတာဟာ ကုန္သြယ္မႈလိုေငြေၾကာင့္ဆိုတဲ့ ဥပမာတခုကို ထုတ္ျပသြားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ စဥ္းစားစရာရွိတာက ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ၂၀၁၂ မတိုင္ခင္တုန္းက ကုန္သြယ္မႈလုိေငြ မျပခဲ့ဘူး၊ ၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္းမွ ျပတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ဟာ Exchange Rate Unification လုပ္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ပါ။ Official Rate နဲ႔ Market Rate ကို တညီတည္းျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစည္းလိုက္တာပါ။ ဟိုတုန္းကေတာ့ အျပင္ေပါက္ေစ်း ၈၀၀ က်ပ္ပဲရွိရွိ၊ ၁၀၀၀ က်ပ္ပဲရွိရွိ အစိုးရကေတာ့ ၆ က်ပ္နဲ႔ပဲ တြက္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဟိုတုန္းက ကုန္သြယ္ေရးလိုေငြ မျပဘူးဆိုတာ ၆ က်ပ္နဲ႔ တြက္ခဲ့လို႔မ်ားလားလို႔ စဥ္းစားစရာ ရွိေနပါတယ္။
ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈသာ မရွိဘူးဆိုရင္ တရားဝင္ေစ်းနဲ႔ အျပင္ေစ်းကြာဟမႈ ဒီေလာက္ မျမင့္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါဆို အဲဒီတုန္းက ဘာေၾကာင့္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြတာလဲဆိုတာ စဥ္းစားစရာပါ။ ယခုလို ကုန္ပစၥည္းေတြကို ႏုိင္ငံစံုက တင္သြင္းေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာေငြတန္ဖုိးက တႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ က်ဆင္းေနခဲ့ပါတယ္။ ၿခံဳငံုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အစဥ္အဆက္ ကုန္သြယ္မႈလိုေငြေတြ၊ ဘတ္ဂ်က္လိုေငြေတြ ျပခဲ့တယ္။ ဗဟိုဘဏ္ကလည္း လုိအပ္သေလာက္ ႐ုိက္ထုတ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ သိသာပါတယ္။
လက္ရွိေဒၚလာေစ်းကြက္ ဘာျဖစ္ေနသလဲ
ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ေဒၚလာေစ်း ခုန္တက္လာျခင္းဟာ ကုန္သြယ္မႈလိုေငြေၾကာင့္ သက္သက္ မဟုတ္သလို ျပင္ပ အေၾကာင္းတရားသက္သက္ေၾကာင့္လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ အျခားအေၾကာင္းတရားေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိေနပါေသးတယ္။ ဥပမာ ဘရာဇီးကေန ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၾကားခံၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို တင္သြင္းေနတဲ့ (Re-export) ကိစၥပါ။ Re-export မ်ားမ်ားပို႔ရေလ အရင္းအႏွီးအတြက္ ထည့္ဝင္ရတဲ့ ေဒၚလာလိုအပ္ခ်က္ ျမင့္တက္လာေလ ျဖစ္တဲ့အတြက္ Re-export ကို ခြင့္ျပဳေပးထားျခင္းကလည္း အေၾကာင္းရင္းတခု ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဗဟိုဘဏ္ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးစိုးသိန္းကေတာ့ လက္ရွိအခ်ိန္ ေစ်းတက္ေနျခင္းဟာ ျပည္ပအေၾကာင္းတရားက စခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ အလားတူ ကုန္သြယ္မႈလိုေငြ ျပေနတာ၊ Re-export ကို ခြင့္ျပဳထားတာ၊ ေဒၚလာေစ်းက ဇူလိုင္နဲ႔ ဒီဇင္ဘာလၾကားမွာ ပံုမွန္ျမင့္တက္တတ္တာ (Seasonal Demand) နဲ႔ ေငြေၾကး ေစ်းကစားမႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ၾသဂုတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔ MRTV သတင္းဌာနနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းမွာ ေျဖၾကားသြားပါတယ္။ ဦးစိုးသိန္း ေျပာၾကားခ်က္ထဲမွာ မပါတဲ့ ေနာက္ထပ္ အျမင္တခုလည္း ရွိေနပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဘတ္ဂ်က္ႏွစ္ကို ႏွစ္ပိုင္းခြဲၿပီး သတ္မွတ္လိုက္တဲ့ အခ်က္ပါ။
"ဘတ္ဂ်က္ကို ေရးဆြဲတဲ့အခါ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔ကေနၿပီးေတာ့ စက္တင္ဘာလကုန္အထိက Transitional Half Year လို႔ သတ္မွတ္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္က ရသံုးမွန္းေျခ ေငြစာရင္းကုိ ျပန္ဆြဲခဲ့ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ အတည္ျပဳၿပီး ဥပေဒေတြ ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယအျဖတ္က ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္ေန႔မွာ ျပန္စပါမယ္။ ဘတ္ဂ်က္ကို ခြဲလိုက္တဲ့အတြက္ အစိုးရအသံုးစရိတ္ကို ၾကည့္ရင္လည္း စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္ရဲ႕ ထက္ဝက္ရွိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ အရဆိုရင္ အသံုးစရိတ္က ထက္ဝက္ေက်ာ္ေနပါၿပီ။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ဒီေျခာက္လအတြက္ လ်ာထားတဲ့ ေငြေတြက အကုန္သံုးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္မွာ မကုန္ရင္ က်န္ေငြေတြကို ျပန္အပ္ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာ ဝန္ႀကီးဌာနေတြက ဘတ္ဂ်က္ကုန္ေအာင္ ဖိသံုးေနတဲ့အတြက္ ေငြေတြထြက္ေနတယ္လို႔လည္း ယူဆစရာ ရွိတဲ့အေၾကာင္း စီးပြားေရးေဆာင္းပါးရွင္ ဦးေအာင္ခ်ိန္ဘြားက ဆိုပါတယ္။ လ်ာထားေငြေတြဟာ ျပည္တြင္းမွာ လွည့္လည္တဲ့ေငြေတြ (Money in Circulation) ထဲကို အမ်ားအျပား ေရာက္လာခဲ့မယ္ဆိုရင္ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ ေဒၚလာေစ်းတက္သလို ကုန္ေစ်းနႈန္းလည္း လိုက္တက္လာႏုိင္တယ္လို႔လည္း ဦးေအာင္ခ်ိန္ဘြားက သံုးသပ္ပါတယ္။
ဗဟိုဘဏ္ထုတ္ျပန္ခ်က္ ဘာ့အတြက္လဲ
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လ ၁၃ ရက္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠ႒ကိုယ္စား ဒုဥကၠ႒ ဦးဘိုဘိုငယ္ လက္မွတ္နဲ႔ ဗဟိုဘဏ္က ညႊန္ၾကားခ်က္တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီညႊန္ၾကားခ်က္အရ ႏုိင္ငံျခားေငြ ေရာင္းဝယ္ရာမွာ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္ (ဗဟိုဘဏ္ ရည္ညႊန္းေငြလဲနႈန္းကို အေပါင္း ၀ ဒသမ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္းနဲ႔ အႏုတ္ ၀ ဒသမ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္း သတ္မွတ္ထားမႈ) ကို ပယ္ဖ်က္ဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီထုတ္ျပန္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အန္အယ္လ္ဒီ စီးပြားေရးေကာ္မတီဝင္ ေဒါက္တာ ေအာင္ကိုကိုက "လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက တခ်ိန္မဟုတ္ တခ်ိန္မွာ လႊတ္ေပးဖို႔ (free floating) ဆိုၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့တာေတြ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္မွာလုပ္မလဲ၊ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ဆိုတာမ်ိဳးေတာ့ မဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကဘူး။ အခုက်ေတာ့ ႐ုတ္ခ်ည္း လုပ္လိုက္ရတာေပါ့။ ဒီလိုလုပ္လိုက္တာက မွန္ကန္တဲ့ အခ်ိန္ကာလတခု ဟုတ္မဟုတ္ေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးေျပာရင္ေတာ့ ဗဟိုဘဏ္မွာ အရန္ေငြပမာဏ နည္းလာလို႔၊ ပုဂၢလိက ဘဏ္ေတြအေပၚမွာလည္း သူ ထိန္းေက်ာင္းႏုိင္စြမ္း မရွိေတာ့လို႔ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္ေနပါတယ္။ ဒီဘဏ္ေတြကို မထိန္းႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ေရာင္းေပးရင္လည္း ေရာင္းေပးသေလာက္ ကုန္ေနတယ္၊ ေငြလဲႏႈန္းကေတာ့ ျပန္မတက္လာဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လႊတ္ေပးလိုက္တာလို႔ပဲ ယူဆရပါတယ္" လို႔ ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
ေဒၚလာေစ်းဟာ ႏုိင္ငံတကာ ျပႆနာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုေပမယ့္ တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ မတူဘဲ က်ၿပီးရင္း က်ေနတဲ့အေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆံုးေျပာမယ္ဆိုရင္ ဗဟိုဘဏ္က စြန္႔စားလိုက္တယ္လို႔ ျမင္တဲ့အေၾကာင္း ေဒါက္တာေအာင္ကိုကိုက သံုးသပ္ပါတယ္။
ေဒၚလာေစ်း ျမင့္တက္လာတဲ့ကိစၥအေပၚ စီးပြားေရးပညာရွင္ ပါေမာကၡ ေရွာင္တာနယ္က တကမၻာလံုး ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ျဖစ္တာပါဆိုတဲ့အျမင္ ရွိေနေပမယ့္လည္း ျပည္တြင္းက စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ကၽြမ္းက်င္သူ အမ်ားစုကေတာ့ ကမၻာမွာျဖစ္တဲ့အဆင့္ထက္ ပုိေနတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
"အခု ေဒၚလာဝယ္တယ္ဆိုတာ သြင္းကုန္အတြက္ လုိအပ္ခ်က္တခုထဲအတြက္ ဝယ္တာလို႔ က်ေနာ္ မျမင္ပါဘူး။ ပို႔ကုန္သမားက ပို႔တယ္။ ရတာကို သြင္းကုန္သမားကို ေပးတယ္။ ဒါက တပုိင္း၊ အခုက ပိုင္ဆိုင္မႈ အေျခပစၥည္း (asset) တခုအေနနဲ႔ ဝယ္ေနတာ။ ဘဏ္မွာအပ္ထားတဲ့ အတိုးထက္ ပိုျမတ္တယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ ေစ်းကစားေနတယ္ဆိုတာ သိသာထင္ရွားေနတယ္လို႔ အန္အယ္လ္ဒီ စီးပြားေရးေကာ္မတီဝင္ ေဒါက္တာ ေအာင္ကိုကိုက ေျပာျပပါတယ္။
အျခားတဖက္မွာလည္း ေဒၚလာလိုအပ္ခ်က္ က်ဆင္းလာဖို႔ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအျမင္ကေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ကုန္သြယ္တဲ့အခါ ယြမ္နဲ႔ ေငြေပးေငြယူလုပ္လို႔ ရခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေဒၚလာလိုအပ္ခ်က္ကို ေလွ်ာ့ခ်လို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။
"ျမန္မာနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးမွာ တ႐ုတ္က အမ်ားဆံုးပါ။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္နဲ႔ ကုန္သြယ္တာကို ယြမ္နဲ႔ ကုန္သြယ္လို႔ရရင္ ေဒၚလာလိုအပ္ခ်က္ကို ေလ်ာ့ခ်လို႔ရၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ဗဟိုဘဏ္က ယြမ္နဲ႔ ကုန္သြယ္တာကို ခြင့္မျပဳဘူး။ ဗဟိုဘဏ္က ေဒၚလာပဲ သံုးရမယ္ေျပာတယ္။ တ႐ုတ္ကလည္း ယြမ္ပဲသံုးမယ္ ေျပာပါတယ္။ အခုကလည္း အေမရိကန္နဲ႔ အၿပိဳင္ျဖစ္လာေတာ့ တ႐ုတ္က ယြမ္သံုးခ်င္တာ။ က်ေနာ္တုိ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ယြမ္ကို တရားဝင္သံုးခြင့္ မေပးထားဘူး။ ဘာမွေတာ့ ခက္တဲ့ကိစၥမဟုတ္ဘူး။ ဒါေလးေတြက ခ်က္ခ်င္းျပင္လို႔ရတဲ့ အရာေတြပါ။ ေပၚလစီကို နည္းနည္း ေျပာင္းလိုက္တာနဲ႔ ေအာက္ေျခမွာ အမ်ားႀကီး အဆင္ေျပသြားမွာပါ။ အခုက transition က ဘယ္လိုသြားလဲဆိုေတာ့ ေဒၚလာျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ဆီက ဘဏ္မွာလည္း မထည့္ဘူး။ စင္ကာပူကိုသြားရတယ္။ အဲဒါေတြက အခက္အခဲေတြ ျဖစ္ေနတာပါ" လို႔ ထားဝယ္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ေကာ္မတီရဲ႕ ဒုတိယဥကၠ႒ ေဒါက္တာျမင့္ဆန္းက ေျပာျပပါတယ္။
ေလးေလးနက္နက္ ေျဖရွင္းရန္ လိုအပ္
လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာဟာ အဓိက အေၾကာင္းရင္းႏွစ္ခုအေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ျဖစ္ေနတာပါ။ တခုကေတာ့ ဗဟိုဘဏ္မွာ အရန္ေငြေၾကး နည္းေနလို႔ မေျဖရွင္းႏုိင္တာဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္ပါ။ ဥပမာ ဗီယက္နမ္ရဲ႕ ဗဟိုဘဏ္မွာ အရန္ေငြေၾကးက ေဒၚလာ ၄၈ ဘီလ်ံေလာက္ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဗီယက္နမ္ေငြရဲ႕ တန္ဖုိးဟာ သိသိသာသာ မက်သြားပါဘူး။ တ႐ုတ္ေငြေၾကး က်သြားတယ္ဆိုတာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ အရန္ေငြေၾကး အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ သူ႔အတြက္လည္း သိပ္မေထာင္းသာပါဘူး။ ျဖစ္ေနတာက ျမန္မာႏုိင္ငံပါ။ အရန္ေငြေၾကးပမာဏ အေတာ္နည္းပါးေနတယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ေလ့လာသူေတြက မွန္ကန္တဲ့ မူဝါဒေတြကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ခ်မွတ္ၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ တိုက္တြန္းေနၾကပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ဥကၠ႒ေနရာအတြက္ (ႏုိင္ငံျခားသားျဖစ္ပါေစ) တကယ္ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ကို ခန္႔ဖို႔အထိ တိုက္တြန္းေနၾကပါတယ္။
ဒုတိယကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးေစ်းကြက္မွာ ေဒၚလာေစ်း မာေနတဲ့အခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာေစ်းကြက္မွာ ေဒၚလာမာလာတာ တခုတည္းမဟုတ္ဘဲ ျပည္တြင္းက ေငြေၾကးကစားသူေတြကိုလည္း ထည့္စဥ္းစားမွ ပိုမွန္ပါလိမ့္မယ္။ သြင္းကုန္အတြက္ ဝယ္တာမဟုတ္ဘဲ ေစ်းတင္ၿပီး ျပန္ေရာင္းဖို႔ ဆိုရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္အတြက္ အႏၱရာယ္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗဟိုဘဏ္မွာ တာဝန္ရွိသလို ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရမွာလည္း တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ဆိုရပါမယ္။ ေဒၚလာေစ်း ခုန္တက္တ့ဲအတြက္ ကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြ မတန္တဆတက္ေနတာ အထင္အရွားပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားပညာရွင္ ေဒါက္တာဦးျမင့္က ကာကြယ္မႈေတြ အေလးအနက္ လုပ္သင့္တယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။ မလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ဆင္းရဲသား ျပည္သူလူထု အလြန္ထိခိုက္နစ္နာသြားမွာ ျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈဟာ ပိုၿပီး ခက္ခဲသြားပါလိမ့္မယ္။ ။
ယမင္းျမတ္ေအး