“ေလွကေလးကိုေလွာ္မည္…ေဘးမသန္းဘဲ ေအးခ်မ္းေတာ့မည္”..တဲ့။ တခ်ိန္က နာမည္ႀကီးအဆိုေတာ္ ဘိလပ္ျပန္သန္းေအးရဲ႕ ၾကည္လဲ့လဲ့အသံနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ သီခ်င္းေပ့ါ။ သူကေတာ့ ခရစ္ေတာ္မွာ ၿငိမ္သက္စြာ အိပ္ေပ်ာ္ေနခဲ့ပါၿပီ။ သူ႔ရဲ႕ဆိတ္ၿငိမ္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္မျပဳဘဲ သူ႔ပုံရိပ္ေတြကို ေဖြရွာၾကည့္ခ်င္လာတယ္။ သူ႔တန္ဖုိးကို ရွာဖို႔မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ပုံရိပ္ကို ၾကည့္ခ်င္႐ုံသက္သက္ပါ။ သူ႔ပုံရိပ္ၾကည့္မယ္ဆိုေတာ့မွ မေက်မနပ္ မ်က္ႏွာထားနဲ႔ ဒိုရာပုံသြင္က ထင္ဟပ္လာတယ္။ ဘယ္ေက်နပ္ပါ့မလဲေလ။ သူ႔ကို ဒိုရာလို႔ သုံးလိုက္မိေပသကိုး။ တကယ္ေတာ့ ေဒၚသန္းေအးက သူ႔ကို ဒိုရာသန္းေအးလို႔ ထည့္ေခၚတာကို မႀကိဳက္ဘူးပဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီအမွားနဲ႔ပဲ စလိုက္ၾကရေအာင္ပါ ဒိုရာရယ္။ မက္သဒစ္ေက်ာင္းရဲ႕ ဆရာမ ေဒၚထူးနဲ႔ ပါဠိစာ၊ ျမန္မာစာသင္ေပးတဲ့ ေက်ာင္းဆရာေလး ဦးပိုျမတို႔က ေမြးဖြားေပးလိုက္တဲ့သူေပါ့။ သူ႔ကိုေမြးတာက ကိုလိုနီေခတ္ဦး ၁၉ဝ၈ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆ မွာ ေမြးခဲ့တယ္။ ငယ္စဥ္က မက္သဒစ္ အမ်ိဳးသမီးေက်ာင္းမွာ ေနခဲ့တာ။ ဒီေတာ့ သူ႔နာမည္က ဒိုရာသန္းေအး ျဖစ္လာေရာ။ သူ႔မွာ အစ္ကိုတေယာက္နဲ႔ ေမာင္ငယ္တေယာက္ ရွိတယ္။ အစ္ကိုက ေတာ္မီေသာင္းတန္၊ ေမာင္က ဂၽြန္သန္းတင္။ ဒိုရာ ၁၃ ႏွစ္သမီးအရြယ္ေရာက္ေတာ့ ဖခင္ျဖစ္သူ ဦးပိုျမ ေလျဖတ္သြားတယ္။ အိပ္ရာထဲ ၂ ႏွစ္ေလာက္ လဲေနၿပီးမွ ဆုံးသြားတာတဲ့။ မိခင္ ေဒၚထူးလည္း ကေလးသုံးေယာက္နဲ႔ ႐ုန္းကန္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဒိုရာ ၁၆ ႏွစ္သမီးအရြယ္ ေရာက္ေတာ့ အထက္တန္းေအာင္လို႔ ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္ တက္ခဲ့တာေပါ့။ သူတို႔ေခတ္က ေမဂ်ာမရွိေသးဘူး။ ဘာသာတြဲယူတဲ့ ပညာေရးစနစ္ေလ။ ဒီေတာ့ ဒိုရာက အဂၤလိပ္စာေပ၊ အင္ဒီးယားသမိုင္းနဲ႔ ဒႆနိကေဗဒ ဘာသာရပ္တို႔ ဘာသာတြဲ ယူခဲ့တာ။ ဘြဲ႔ရေတာ့လည္း ဒီဘာသာတြဲေတြနဲ႔ ရခဲ့တာ။ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ေပါ့။ သူတို႔တက္ခ့ဲတဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဆိုတာ အခုရွိေနတဲ့ ကမာရြတ္ကေက်ာင္း မဟုတ္ဘူး။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က အေဆာက္အုံေတာင္ မေဆာက္ရေသးဘူး။ အေဆာက္အအုံေဆာက္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနခ်ိန္၊ ရန္ပုံေငြ ရွာေဖြေနခ်ိန္ေပါ့။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္မွာ ေတးဂီတကလပ္တခု ရွိခဲ့တယ္။ Glee Club လို႔ေခၚတယ္။ အဲ့ဒီကလပ္ရဲ႕ ဦးစီးအဖြဲ႔ဝင္ထဲမွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္းပါေကၡ D.G.E Hall လည္း ပါဝင္တယ္။ သူ႔ေခတ္နဲ႔သူေတာ့ နာမည္ႀကီး အဆိုေတာ္တေယာက္ေပါ့။ သမိုင္းပညာရွင္အျဖစ္လည္း ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားခဲ့သူပါ။ အဲ့ဒီမွာ ဂ်ီအီးေဟာတို႔အဖြဲ႔က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အေဆာက္အအုံသစ္ ရန္ပုံေငြအတြက္ ေတးဂီတ၊ တီးဝိုင္းနဲ႔ အႏုပညာေဖ်ာ္ေျဖပြဲကို ဂ်ဴဗလီေဟာမွာ ျပဳလုပ္ဖို႔ စိတ္ကူးခဲ့ၾကတယ္။ အဲ့မွာ Glee Club အဖြဲ႔ဝင္ ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္ေက်ာင္းသူ ဒိုရာသန္းေအးကို သီဆိုေပးဖို႔ ကမ္းလွမ္းရာက သူ႔ဗီဇအငုတ္ေလး အညြန္႔ထြက္လာခဲ့တာပဲ။ ဂ်ဴဗလီေဟာ ဂီတပြဲေတာ္မွာ Rangoon Orchestra Society တီးဝိုင္းနဲ႔ သီဆိုခဲ့တယ္။ ဒါဟာ ဒိုရာရဲ႕ ပြဲဦးထြက္ေအာင္ပြဲလို႔ ဆိုရမွာပါ။ ဒိုရာသန္းေအးရယ္လို႔ လူမ်ားစု ပါးစပ္ဖ်ားမွာ ေရပန္းစားခဲ့တာေပါ့။ ဆရာ၊ ဆရာမနဲ႔ ပညာေရးေလာကရွိ တာဝန္ရွိသူေတြလည္း သူ႔ကို သတိထားမိလာၾကတယ္။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အက်ိဳးတြက္ဆိုေတာ့ စိတ္အားသန္သန္နဲ႔ ကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့တာပဲ။ သူ ဘြဲ႔ရၿပီးတဲ့ေနာက္ သူ႔ရဲ႕ထက္ျမက္တဲ့ ပညာပါရမီေၾကာင့္ အဂၤလန္ Institute of Education မွာ ပညာသင္ဆု ရရွိခဲ့တယ္။ သူဟာ လန္ဒန္ရွိ Brondesburg Teacher College မွာလည္း တက္ေရာက္ၿပီး ဒီပလုိမာလက္မွတ္ ယူႏိုင္ခဲ့တယ္။ အဂၤလန္မွာ ေက်ာင္းတက္ေနတုန္း Royal Academy က ပန္းခ်ီဆရာ Gerald Kelly က သူ႔ကိုေတြ႔ေတာ့ ဗမာေမာ္ဒယ္တေယာက္အျဖစ္ လုပ္ေပးဖို႔ သူ႔ကို အကူအညီေတာင္းတယ္။ တကယ္ေတာ့ Kelly က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လေပါင္းမ်ားစြာေနထိုင္ၿပီး ပန္းခ်ီဆြဲခဲ့တဲ့သူ။ ဗမာမွာ လက္စမသတ္ခဲ့ရတဲ့ ပန္းခ်ီကားေတြအတြက္ ေမာ္ဒယ္ထိုင္ေပးခဲ့ရေသးတယ္။ Kelly ရဲ႕ ျမန္မာဆိုင္ရာ ပန္းခ်ီကားေတြရဲ႕ ဗမာအမိ်ဳးသမီးပုံ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒိုရာရဲ႕ပုံေတြ မ်ားတယ္။ စပ္အုံၾကာနဲ႔ ဆာဟာကုတ္ဘတ္တလာရဲ႕ပုံေတြက လြဲလို႔ေပါ့။ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ထဲမွာေတာ့ ပညာသင္ၿပီးၿပီမို႔ အဂၤလန္က ျပန္ေရာက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ဟသၤာတ ေအဘီအမ္ေက်ာင္းမွာ အဂၤလိပ္စာဆရာမအျဖစ္ သင္ၾကားေပးခဲ့ေသးတယ္။ ၿပီးမွ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ပညာေရးေလ့က်င့္ေရးေကာလိပ္ (တီတီစီ) မွာ အဂၤလိပ္စာဆရာအျဖစ္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္။ တရက္သားေတာ့ သူ႔အစ္ကို ေတာ္မီေသာင္းတင္နဲ႔ ဦးညီပုတို႔က သီခ်င္းဆို ဓာတ္ျပားသြင္းဖို႔ ကမ္းလွမ္းတယ္။ သူက ျငင္းပယ္လိုက္တယ္။ ဦးညီပုက ဒိုရာ ဂ်ဴဗလီေဟာ တကၠသိုလ္ အေဆာက္အုံ ရန္ပုံေငြရွာပြဲမွာ သီခ်င္းဆိုစဥ္ကတည္းက သူ႔အသံကို သေဘာက်ခဲ့တာ။ ေနာက္ဆုံး သူ႔အစ္ကိုနဲ႔ ဦးညီပုတို႔ ဇြဲေကာင္းေကာင္းနဲ႔ အဆြယ္ညက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဒိုရာသီခ်င္းဆိုဖို႔ သေဘာတူလိုက္ရပါေတာ့တယ္။ သူ ပထမဆုံး စဆိုခဲ့တာက ေရႊတိုင္ညြန္႔ေရးစပ္တဲ့ “ျမပန္းေခြ” ေပါ့။ ဦးညီပုဆိုတာက ေအဝမ္းဖလင္ ကုမၸဏီက ကိုလံဘီယာဓာတ္ျပားနဲ႔ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာ။ အဆိုေတာ္နာမည္ကိုေတာ့ သူ အဂၤလန္က ျပန္လာတဲ့အတြက္ “ဘိလပ္ျပန္သန္းေအး” လို႔ ေပးလိုက္တယ္။ ဒီအခ်ိန္ကစလို႔ ျမန္မာလူထုၾကားမွာ ဘိလပ္ျပန္သန္းေအးဆိုတာ ေခတ္စားလာေတာ့တာပဲ။ ကိုေအာင္ဆန္း၊ ကိုဘဟိန္း၊ ကိုေ႒းၿမိဳင္ စတဲ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြၾကားမွာ တသသ တစြဲတလမ္း နားဆင္ၾကဆိုပဲ။ သိန္းေဖျမင့္နဲ႔ ဒဂုံတာရာတို႔ဆိုရင္ ေက်ာင္းသားမ်ားရန္ပုံေငြအတြက္ ႐ုပ္ရွင္႐ုိက္ဖို႔ မင္းသမီးအျဖစ္ ကမ္းလွမ္းခဲ့ေသးတယ္။ သူကလည္း မင္းသမီးလုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ မရွိေပမယ့္ ေက်ာင္းေတာ္သားေတြအတြက္ဆို လုပ္ေပးပါ့မယ္လို႔ ကတိေပးသတဲ့။ မင္းသုဝဏ္ရဲ႕ ေမာင္ေခြးဖို႔ကဗ်ာကို တကၠသိုလ္မဂၢဇင္းမွာ အဂၤလိပ္လိုေရးထားတဲ့ သူ႔ေဝဖန္စာကို ေက်ာင္းသားတိုင္း သေဘာက်ၾကတယ္။ ကိုေအာင္ဆန္းဆိုရင္ သူ႔အသံၾသႀကီးနဲ႔ ျမပန္းေခြသီခ်င္း ညည္းေလ့ရွိသတဲ့။ ဒဂုံတာရာကေတာ့ ႐ုပ္ရွင္႐ုိက္ဖို႔ ဘိလပ္ျပန္သန္းေအးနဲ႔ေတြ႔ၿပီး ပညာေရးတကၠသိုလ္က ျပန္လာကတည္းက “ေမ” ဝတၳဳအတြက္ အစပ်ိဳးခဲ့တယ္လို႔ေတာင္ ဆုိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ နာမည္ႀကီးတပုဒ္က “ေလွကေလးကိုေလွာ္မည္ ေဘးမသန္းပဲ ေအးခ်မ္းေတာ့မည္” ဆိုတဲ့ သီခ်င္းေပါ့။ ဒီေန႔ေခတ္လူငယ္ေတြၾကားအထိ ေခတ္စားေနတုန္းပဲ။ ဒီသီခ်င္း နာမည္ႀကီးၿပီးေနာက္ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးျဖစ္လို႔ ဘိလပ္ျပန္သန္းေအးလည္း ေလွကေလးကို မေလွာ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ စစ္ေျပးဘဝနဲ႔ အိႏၵိယကုိ ကုန္းလမ္းခရီးပဲ သြားရပါေတာ့တယ္။ စစ္အတြင္း အိႏၵိယမွာရွိစဥ္ အိႏၵိယ နယူးေဒလီ အသံလႊင့္ဌာနကေန သူ႔အသံ ျပန္ၾကားလာရတယ္။ သတင္းေၾကညာသူ ဘိလပ္ျပန္သန္းေအးေပါ့။ စစ္ႀကီးၿပီးေတာ့လည္း ျမန္မာျပည္ ျပန္မလာေတာ့ဘဲ ဗြီအိုေအမွာ အလုပ္ဆက္လုပ္ေနခဲ့တယ္။ ဗြီအိုေအကထြက္ၿပီး ကုလသမဂၢမွာ အလုပ္ဝင္ခဲ့ျပန္တယ္။ နယူးေဒလီ႐ုံးမွာ သူရွိစဥ္ ေဒၚခင္ၾကည္ကလည္း သံအမတ္အျဖစ္ ေရာက္ခ်ိန္နဲ႔ ကိုက္ေနေတာ့ မစုတို႔နဲ႔က အဲ့ဒီအခ်ိန္တည္းက ခင္မင္ရင္ႏွီးခဲ့ၾကတာ။ အဖမဲ့သမီးမို႔လည္း တြယ္တာ သံေယာဇဥ္ႀကီးခဲ့ဟန္ပဲ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေပၚ ေလးစားျမတ္ႏိုးစိတ္လည္း ပါမွာပါ။ ႏိုရီကိုကေတာ့ “လန္ဒန္မွာရွိတဲ့ ျမန္မာတခ်ိဳ႕ကေတာ့ အန္တီ(ဒိုရာ) အေနနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေပၚ ေလးစားတာထက္ပိုတဲ့ စိတ္အေနအထားမ်ိဳး ရွိခဲ့လို႔” ဆိုၿပီး Letter For Aung San Suu Kyi မွာ ေဖာ္ျပထားေလရဲ႕။ တကယ္ေတာ့ ေဒၚစုနဲ႔ ဘိလပ္ျပန္သန္းရဲ႕ ဆုံခ်က္ဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးစဥ္ကတည္းက တႏွစ္သာသာရွိေသးတဲ့ မစုေလးအတြက္ ေကာ္ပတ္႐ုပ္တခု ဝယ္ေပးကတည္းက ေရစက္ရွိခဲ့ဟန္ပါ။ အဲ့ဒီတုန္းက ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ ပင္ပန္းၿပီး ညစ္ႏြမ္းေနတဲ့စိတ္ကို သူ႔သီခ်င္းေတြနဲ႔ ေဖ်ာ္ေျဖေပးခဲ့တာ။ ဒါဟာလည္း သူ႔ရဲ႕ တတ္ႏိုင္တဲ့ဘက္က ႏိုင္ငံအက်ိဳး လုပ္ေဆာင္လိုဟန္ ျပခ်က္တခု ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကိဳက္တဲ့ ျမပန္းေခြသီခ်င္း၊ စိန္ျခဴးၾကာေညာင္ ေဘာလယ္တို႔အျပင္ “ေလွကေလးေလွာ္မည္၊ ေဘးမသန္းပဲ ေအးခ်မ္းေတာ့မည္” တို႔ကို သူ႔ရဲ႕ ၾကည္လဲ့လဲ့အသံနဲ႔ အားပါးတရ ေဖ်ာ္ေျဖခြင့္ ရခဲ့သည္ပဲေလ။ သူလည္း လြတ္လပ္ေရး လိုခ်င္ရွာေပမေပါ့။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ လုပ္ႀကံခံရတဲ့သတင္းၾကားေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ျပည္ေတာ္ျပန္ေမ်ာ္လင့္ခ်က္လည္း ပ်က္သြားေကာင္း ပ်က္သြားေပမေပါ့။ ဒါက သူ႔ကံၾကမၼာပဲ မဟုတ္လား။ ဒါေပမယ့္ မစုေလးအေပၚထားတဲ့ သံေယာဇဥ္ကေတာ့ မေသးဟန္ပဲ။ “က်မေသရင္ ေဟာ့ဒီပစၥည္းေတြက မစုအတြက္ပဲေလ” တဲ့။ မစု ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ေတာ့ မိုက္ကယ္ကို သမက္တေယာက္လို ျပဳစုခဲ့တယ္။ ဒိုရာရဲ႕ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္ေတြဟာ စုနဲ႔ မိုက္ကယ္တို႔ရဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္က လူေတြၾကားမွာ ကုန္ဆုံးေစခဲ့တယ္လို႔ ႏိုရီကိုက ေဖာ္ျပထားေလရဲ႕။ မသန္းေအးနဲ႔ စုဟာ တူတာေတြ အမ်ားႀကီးရွိသတဲ့။ ႏိုင္ငံျခားမွာ ေနထိုင္ေပမယ့္ ျမန္မာမႈျမတ္ႏိုးတာ၊ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးဝတ္စုံကို တန္ဖိုးထားတာ။ ျမန္မာလုံခ်ည္ေတြကို စင္နဲ႔အျပည့္ တင္ထားၿပီး ဘယ္ကိုပဲေရာက္ေရာက္ အပါသယ္သြားခဲ့တယ္။ ဒါေတြကိုၾကည့္ေနရရင္ သူ ဗမာျပည္ကို ေရာက္ေနသလို ခံစားရတယ္၊ ဗမာျပည္ အလြမ္းေျပေပါ့… တဲ့။ ႏိုင္ငံျခားမွာ အထီးက်န္စြာ ေနရေပမယ့္ ကိုယ့္ေရေျမ ကိုယ့္ေဒသကိုေတာ့ လြမ္းရွာမွာပါပဲ။ အရြယ္ရေတာ့မွ သူ႔ထက္ငယ္တဲ့ ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံသား မွတ္တမ္း႐ုပ္ရွင္ ႐ုိက္ကူးသူ ဝါနာဖန္း (Warner Fend) နဲ႔ လက္ထပ္ခဲ့တယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္က ေဒၚစုကိုေပးတဲ့ ေန႐ူးဆုကို ေဒၚစုကိုယ္စား ဘိလပ္ျပန္သန္းေအးပဲ တက္ယူေပးခဲ့တာ။ ဒီလိုနဲ႔ ၂ဝဝ၇ ခု ဇြန္လထဲမွာေတာ့ သူခ်စ္ေသာသူ အားလုံးကို ထားရစ္လို႔ ခရစ္ေတာ္မွာ ဘိလပ္ျပန္သန္းေအးတေယာက္ အိပ္စက္အနားယူသြားခဲ့ပါၿပီ။ သူကေတာ့ ေလွကေလးကို ေလွာ္ခတ္ရင္း ေအးခ်မ္းဆိတ္ၿငိမ္စြာ အနားယူသြားခဲ့ေပမယ့္ သူခ်စ္ေသာ ေဒၚစုနဲ႔အတူ ျမန္မာျပည္သူေတြကေတာ့…။ “ေလွကေလးေလွာ္လို႔ ေပ်ာ္ဖို႔ အခ်ိန္မေရာက္ႏိုင္ေသးပါဘူး” ဒိုရာေရ…။ ဆရာေ႒း ကိုးကား- Wikipedia။ ႏိုရီကို - Letter For Assk။ ဒဂုံတာရာ - ဖ်တ္ကနဲေတြ႔ရေသာ ႐ုပ္ပုံလႊာကားခ်ပ္မ်ား။ ဓာတ္ပံု - မိုးမခ