အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) သည္ အသည္းေရာင္ (စီ) ပုိးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ကူးစက္ေစေသာ အသည္းေရာဂါ ျဖစ္သည္။ ဤေရာဂါသည္ လူတစ္ဦးမွတစ္ဦးသုိ႔ နည္းလမ္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ကူးစက္ႏိုင္သည္။ ဥပမာ-အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္း။ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ေရာဂါပုိးသည္ လိင္ဆက္ဆံေသာ အႀကိမ္္ေရ ၁၉၀၀၀၀ တြင္ ၁ ႀကိမ္ ကူးစက္ႏိုင္သည္။ အသည္းေရာင္ (စီ) ပိုးနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံျခင္း ဆက္ႏႊယ္မႈမ်ားကို ေအာက္တြင္ ဆက္လက္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) ဘယ္လုိကူးသလဲ အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) သည္ နာတာရွည္ေရာဂါမျဖစ္ခင္အထိ လကၡဏာျပေလ့မရွိပါ။ လူအမ်ားစုသည္ အသည္းပ်က္စီးေနၿပီဟု မသိမခ်င္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာတဲ့အထိ ေရာဂါပုိးရွိေၾကာင္း မသိပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပုံမွန္ေရာဂါစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳသင့္သည္။ ကူးစက္ႏုိင္ေသာနည္းလမ္းမ်ားမွာ- • Heroin ကဲ့သုိ႔ မူးယစ္ေဆး အလြဲသုံးစားျပဳသူမ်ားတြင္ ပုိးမသတ္ထားေသာ အပ္မ်ားသုံးျခင္း • မိခင္မွကေလးသုိ႔ မီးဖြားစဥ္ ကူးျခင္း • ေရာဂါရွိသူ သုံးထားေသာ အပ္ႏွင့္ ထိခုိက္မိျခင္း • ေရာဂါရွိသူထံမွ သင္တုန္းဓားႏွင့္ သြားတုိက္တံမ်ား ယူသုံးျခင္း • ရွားပါးေသာ္လည္း လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ျခင္း။ ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါရွိမရွိကုိ စမ္းသပ္ႏုိင္ၿပီျဖစ္သည္။ လိင္ႏွင့္ အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) တုိ႔ ဆက္စပ္မႈ ေအာက္ပါတုိ႔သည္ လိင္မွတစ္ဆင့္ အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) ရရွိႏိုင္သူမ်ားျဖစ္သည္။ • လိင္ဆက္ဆံေဖာ္မ်ားျခင္း • အျခားလိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေသာ ေရာဂါရွိျခင္း • ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါရွိသူမ်ား • အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံသူမ်ား။ ဥပမာ-ကြန္ဒုံးမသုံးျခင္း • အကာအကြယ္ပစၥည္းမ်ားကို မွန္ကန္္စြာအသံုးမျပဳျခင္း အသည္းေရာင္ (စီ) ပိုးကို သုက္ရည္ထဲတြင္ ေတြ႔ႏိုင္ေသာ္လည္း အကူးစက္ႏုိင္ဆုံးမွာ ေသြးမွတစ္ဆင့္ကူးစက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အေရျပားတြင္ ေပါက္ၿပဲျခင္း၊ ရွျခင္းတုိ႔မွလည္း ကူးႏုိင္သည္။ အေရျပားခ်င္း ထိစပ္ လိင္ဆက္ဆံေနစဥ္ ေသြးထြက္ၿပီးေတာ့လည္း ကူးစက္ႏုိင္ပါသည္။ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါႏွင့္ အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) တြဲ၍ျဖစ္ႏုိင္သည္။ HIV ပိုးရွိေနေသာ မူးယစ္ေဆး အေၾကာသြင္းထုိးသူ ၅၀ မွ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းသည္ အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) လည္း တြဲ၍ ရွိေနတတ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ေရာဂါႏွစ္ခုလံုးတြင္ ေဆးထုိးအပ္မွ်သုံးျခင္းႏွင့္ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္းတုိ႔ကဲ့သို႔ေသာ တူညီေသာ ျဖစ္ပြားေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ရွိတာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) ကာကြယ္ျခင္း အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) အတြက္ ကာကြယ္ေဆး ယခုထိမရွိေသးပါ။ သုိ႔ေသာ္ ကာကြယ္ႏုိင္မည့္နည္းမ်ား ရွိပါသည္။ ဥပမာ-အေၾကာထဲသုိ႔ ေဆးသြင္းျခင္း၊ ေဆးထုိးအပ္မွ်သုံးျခင္းတုိ႔ကုိ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္သည္။ အသုံးျပဳမည့္ပစၥည္းမ်ားကုိ ပုိးသတ္သင့္သည္။ တက္တူးထုိးျခင္း၊ အပ္စုိက္ျခင္းတုိ႔အတြက္ အပ္ကုိ မွ်မသုံးရ။ အပ္ႏွင့္ ေဆးပစၥည္းမ်ားကုိ ပုိးသတ္ၿပီးမွ အသုံးျပဳလွ်င္ စိတ္အခ်ရဆုံးျဖစ္သည္။ သင္သည္ ေရာဂါရွိသူႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံလွ်င္ ကာကြယ္ႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားစြာရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ • လိင္ဆက္ဆံတုိင္း (ပါးစပ္ႏွင့္ဆက္ဆံျခင္း အပါအဝင္) ကြန္ဒုံးသုံးပါ။ • အကာအကြယ္ပစၥည္းမ်ား လိင္ဆက္ဆံေနစဥ္ ေပါက္ၿပဲျခင္းမရွိေအာင္ မွန္ကန္စြာသုံးပါ။ • လိင္ဆက္ဆံေဖာ္၏ အဂၤါတြင္ ထိခုိက္ရွနာရွိလွ်င္ ဆက္ဆံရန္ျငင္းဆုိပါ။ • လိင္ဆက္ဆံေဖာ္ကုိ ေရာဂါရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးခိုင္းပါ။ မိမိကိုယ္တိုိင္လည္း စစ္ထားပါ။ • တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ က်င့္သုံးျခင္း • လိင္ဆက္ဆံေဖာ္တုိင္းကုိ မိမိတြင္ ေရာဂါရွိ၊ မရွိကုိ ဖြင့္ဟေျပာဆိုပါ။ (ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏုိင္ရန္) • ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ေရာဂါရွိလွ်င္ အပုိကာကြယ္မႈမ်ား ယူထားျခင္းတုိ႔ ျဖစ္သည္။ (HIV ပိုးရွိလ်ွင္ အသည္းေရာင္ (စီ) ပိုး ကူးစက္ႏိုင္ေခ် ပိုမ်ားသည္။) အသည္းေရာင္ေရာဂါ (စီ) antibody test (anti-HCV test) သည္ လူ၏ခႏၶာကုိယ္ထဲတြင္ ေရာဂါပုိးကုိ တုိက္သည့္ဓာတ္ ရွိ၊ မရွိကုိ စမ္းေသာအရာျဖစ္သည္။ အသည္းေရာင္ (စီ) ပုိးရွိပါက လူ၏ခႏၶာကုိယ္မွ ကုိယ္ခံအားစနစ္ (antibody) သည္ ထြက္၍တုိက္မည္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ antibody အေပါင္းလကၡဏာျပေနလွ်င္ ဆရာဝန္က လက္တေလာေရာဂါရွိ၊ မရွိကုိ သိရန္ DNA or PCR နည္းျဖင့္ ထပ္မံစစ္ၾကည့္ႏုိင္ပါသည္။ သင္သည္ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ မက်င့္သုံးပါက လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေသာ ေရာဂါမ်ားကုိ ဆရာဝန္ႏွင့္ စစ္ေဆးသင့္ပါသည္။ အသည္းေရာင္ (စီ) ပုိး အပါအဝင္ အျခားပုိးမ်ားသည္ ရက္သတၱပတ္ အေတာ္ၾကာသည္အထိ လကၡဏာမ်ား မျပေသာေၾကာင့္ မသိလုိက္ခ်ိန္တြင္ လိင္ဆက္ဆံေဖာ္ကို ေရာဂါကူးစက္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ သတိထားရမည္ျဖစ္သည္။ ေရးသားသူ Dr. Kaung Thar ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. K Zin Thwe. ဤေဆာင္းပါးကို DVB ၏ မိတ္ဘက္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးပညာဝက္ဘ္ဆိုဒ္ hellosayarwon.com မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။