ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ အခုရက္ပိုင္းအတြင္း ျမန္မာက်ပ္ေငြဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာနဲ႔ လဲလွယ္ရာမွာ တန္ဖိုးအမ်ားႀကီး က်ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာ့စီးပြားေရးမွာ ဘယ္လိုထိခိုက္မႈေတြရွိလဲ၊ ဒီအေျခအေနကေန ဘယ္လို႐ုန္းထြက္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာကို ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ The Voice ဒု-အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးေဇယ်သူနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္ တြဲဘက္အတြင္းေရးမႉး ဦးေနလင္းဇင္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “အခုရက္ပိုင္းအတြင္း ေငြက အရင္နဲ႔ယွဥ္ရင္ အတက္အက် အရမ္းမ်ားတယ္။  ဒီၾကားထဲမွာေတာ့ ဗဟိုဘဏ္က ေဒၚလာ ၈ သိန္းေလာက္ ထုတ္ေရာင္းေပးလို႔ ဒီေန႔ဆို ျပန္က်တယ္လို႔ ေျပာတယ္။ Exchange Rate အခုလိုမ်ဳိး Float အရမ္းျဖစ္တယ္။ အတက္အက် မ်ားတဲ့အေပၚမွာ ဘယ္သူေတြကို သက္ေရာက္မႈရွိလဲ၊ ဒါကို တည္ၿငိမ္ေအာင္ ဘာလုပ္ရင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မလဲ စၿပီးေဆြးေႏြးေပးပါဦ။” ဦးေဇယ်သူ (ဒု-အယ္ဒီတာခ်ဳပ္၊ The Voice) “ေဒၚလာေဈးကေတာ့ ကမာၻနဲ႔ ျမန္မာနဲ႔ စီးပြားေရးအရ ခ်ိတ္ထားတဲ့ ေဈးႏႈန္းေပါ့။ ပထမဆံုး စထိတာကေတာ့ သြင္းကုန္ေတြေပါ့။ သြင္းကုန္ေတြ ေဈးႀကီးသြားမယ္။ ျမန္မာျပည္ကေန ျပည္တြင္းကို ေဒၚလာနဲ႔သြင္းေနတဲ့ သြင္းကုန္ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ။ ရိွေနတဲ့ ပမာဏအလုိက္ ေဈးေတြက တက္သြားမွာပဲ။ ဥပမာ ဓာတ္ဆီလိုမ်ဳိး တက္မယ္။ စကၠဴေဈး တက္သြားလိမ့္မယ္။ စားအုန္းဆီလို အျပင္ကေန သြင္းတာမ်ဳိး တက္သြားလိမ့္မယ္။ ေနာက္တခုက ေဈးႏႈန္းက ကမာၻနဲ႔ ျမန္မာ စီးပြားေရးအရ ဆက္ထားတဲ့ ေဈးႏႈန္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ တခ်ဳိ႕ပညာရွင္ေတြလည္း ေျပာတယ္၊ ေဈးႏႈန္းအားလံုးရဲ႕ မိခင္ႀကီးေပါ့။ ဒါကို ကိုင္လႈပ္လိုက္ရင္ စီးပြားေရးတခုလံုး လႈပ္သြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ အျပင္ကို ေရာင္းမယ့္လူေတြလည္း ခန္႔မွန္းရခက္သြားတယ္။ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ လာၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္မယ့္လူေတြ သူတို႔လည္း ခန္႔မွန္းရ ခက္သြားတယ္။ ျမန္မာျပည္ထဲကို ဝင္လာတဲ့ ေဒၚလာတို႔ ဘာတို႔ေပါ့၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားအကူအညီေတြ။ ဒါေတြကအစ အကုန္လံုး ဒုကၡေရာက္တယ္။ ျမန္မာျပည္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ခ်င္တဲ့လူေတြ တြက္ၾကတဲ့အခါမွာ အႏၲရာယ္ေပါ့။ Exchange Rate ေပါ့။ ေဒၚလာေဈးႏႈန္း အတက္အက် မ်ားတယ္ဆိုရင္ ဒီစီးပြားေရးက မတည္ၿငိမ္ဘူးလို ျဖစ္ၾကတယ္။ လြယ္လြယ္ကေတာ့ သြင္းကုန္ထိတယ္။ တကယ္ကေတာ့ စီးပြားေရးကို အျမစ္ကေန ေကာက္ၿပီး ခါလိုက္သလိုမ်ဳိး ျဖစ္တဲ့အတြက္ တခုလံုးထိတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဆရာကေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ လက္ေတြ႔ထိတဲ့ သြင္းကုန္ေပါ့။ ဓာတ္ဆီတို႔၊ ေန႔စဥ္သံုးေနတဲ့ စားသံုးဆီ၊ ေဆးတို႔ေပါ့။ ဆရာက ေျပာသြားတယ္။ ဒါရဲ႕သက္ေရာက္မႈက အမ်ားျပည္သူဆီ သြားၿပီးေတာ့ ထိေရာက္တယ္ဆိုတာ ေျပာသြားတယ္။ ဆရာ့ကိုလည္း ေမးပါရေစ။ ဆရာတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္ဆို မႏွစ္ကဆိုရင္ ၃ ဒသမ ၆ သန္းေလာက္ export လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္ေပါ့ေနာ္။ အခုေတာ့ တခ်ဳိ႕က ေျပာၾကတယ္။ အခုလိုမ်ဳိး ျမန္မာေငြ တန္ဖိုးက်သြားေတာ့ ကိုယ္က export ဆန္မ်ားမ်ား ပို႔ႏိုင္ရင္ ႏိုင္ငံျခားဝင္ေငြ မ်ားမ်ားရတဲ့အတြက္ အဲဒီက အက်ဳိးရွိမယ္လို႔ Speculate လုပ္တဲ့သူေတြလည္း ရွိတယ္။ Exchange Rate က်သြားျခင္းရဲ႕ ေငြတန္ဖိုးက်သြားျခင္းရဲ႕ ေကာင္းက်ဳိးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ အဲဒါေရာ တကယ္ လက္ေတြ႔ ဟုတ္ပါ့မလား။ ဆရာတို႔အေနနဲ႔ ဆန္စပါးကို export လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ လက္ရွိအေျခအေနနဲ႔ ေငြလဲႏႈန္းနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့ ဘာေတြ သက္ေရာက္မႈရွိလဲ ဆရာ ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။” ဦးေနလင္းဇင္ (တြဲဘက္အတြင္းေရးမႉး၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္) “လက္ရွိ Exchange Rate အရေတာ့ ပံုမွန္မွာ သံုးခ်က္တြက္နည္းနဲ႔ တြက္မယ္ဆုိရင္ ေရတိုမွာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ ေရတိုမွာမွန္တယ္ ဆုိတာက က်ေနာ္တို႔ လက္ရွိ တလ၊ ႏွစ္လအတြင္းမွာ ေရာင္းထားတယ္။ အခု ေငြေဈးက ၇ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ၾကားမွာ ေျပာင္းသြားတဲ့အခါမွာ ေရာင္းတဲ့ Commodity အရဆုိရင္ေတာ့ ပိုရတယ္လုိ႔ ထင္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆန္ကို Export လုပ္တဲ့အခါမွာ ျပည္တြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတခုလံုး ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ ေဈးကြက္တခုလံုးကို ေရာင္းတာမဟုတ္ဘူး။ ကမာၻ႔ေဈးကြက္နဲ႔ယွဥ္ရင္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ပို႔ႏိုင္တဲ့ ပမာဏက နည္းပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ၃ ဒသမ ၆ သန္းဆိုတာ ႏွစ္ေျခာက္ဆယ္နဲ႔ ခုနစ္ဆယ္ၾကားမွာ ရွိတဲ့ Record ကို စံခ်ိန္ခ်ဳိးတာပါ။ စံခ်ိန္ခ်ဳိးတဲ့ ကာလက်ေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မွာ မွန္းတာ ၂ သန္းေပါ့။ ၂ သန္းကေန ၃ ဒသမ ၆ သန္းေလာက္အထိ တန္ခ်ိန္ကို ပို႔ႏိုင္ခဲ့တယ္။ အခုလာမယ့္ႏွစ္မွာ ခန္႔မွန္းေျခ သံုးသန္းခဲြ သို႔မဟုတ္ ေလးသန္းေလာက္အထိ က်ေနာ္တို႔ မွန္းထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လက္ရွိ အခုကာလ ဒီတလ၊ ႏွစ္လအတြင္းမွာ ကမာၻ႔ဆန္ေဈးကြက္ကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ထိုင္းနဲ႔ ဗီယက္နမ္ ဆန္ေဈးက က်သြားတယ္။ သူတုိ႔က ဘာလို႔က်လဲဆုိေတာ့ အေမရိကန္ေဒၚလာရဲ႕ တန္ဖိုးအရ ဒါကို Convert လုပ္တဲ့အခါမွာ ေဈးကြက္ကို လက္ဦးမႈယူၿပီး သူတို႔က ခ်ေရာင္းတာေပါ့။ ၿပီးခဲ့တဲ့ တလေက်ာ္၊ ၄၅ ရက္ေလာက္မွာ ဆန္ေဈး ၅ မတ္ဆန္ ၁ တန္ကို FOB ၄၃၀ ကေန ၄၃၅ အထိ ေရာင္းေနရာကေန အခုဆိုရင္ ေတာက္ေလၽွာက္က်တယ္။ တတန္ကို ၃၇၀ ေလာက္နဲ႔ ေရာင္းေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ဆန္ ၁ တန္ကို ၄၂၅ ေဒၚလာ FOB ရန္ကုန္ေဈးကို အဲဒီထက္ ခ်ေရာင္းလို႔မရတဲ့ အခက္အခဲ က်ေနာ္တို႔မွာရွိတယ္။ လာမယ့္ ႏွစ္လ၊ သံုးလအတြင္းမွာ ေဈးခ်ေရာင္းႏိုင္ဖုိ႔ဆိုတာ ျပည္တြင္းေဈးကလည္း က်မွ။ ဆိုလိုခ်င္တာက ျပည္တြင္းေဈးကို လိုက္ခ်ႏိုင္ရင္ က်ေနာ္တို႔ လိုက္ခ်ေရာင္းႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ ရွိတယ္။ ျပည္တြင္းေဈးအရလည္း ဒီႏွစ္မွာစၿပီး MSP ေခၚတဲ့ Minimum Support Price အေျခခံရည္ညႊန္းေဈးကို စၿပီး ေၾကညာေပးထားတယ္။ ေၾကညာေပးထားတဲ့အတြက္ စပါး တင္း ၁၀၀ ကို ၅ သိန္းေဈးနဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီး ေၾကညာေပးထားတဲ့အခါမွာ စပါးေဈးက အနိမ့္ဆံုး ၆ သိန္း ၄ ေသာင္း၊ ၆ သိန္း ၅ ေသာင္း၊ ၇ သိန္းၾကားမွာ ရွိေနတယ္။ ျပည္တြင္းေဈးကလည္း အမ်ားႀကီးက်ႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ မရွိဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔က ထိုင္းတို႔၊ ဗီယက္နမ္တုိ႔ကို ယွဥ္ၿပီး ၁ တန္ကို ၃၈၀ တုိ႔ လိုက္ခ်ၿပီး ေရာင္းႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ Export က်သြားမယ့္ အေနအထားမွာ ရွိတယ္။ ေနာက္တခုက အသင္းခ်ဳပ္က ျပန္တြက္တဲ့အခါမွာ တန္ခ်ိန္ ၂ သန္းနဲ႔ ၂ သန္းခဲြၾကားေလာက္ပဲ တင္ပို႔ႏိုင္မယ္လို႔ ဒီႏွစ္မွာ သံုးသပ္ရတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ၃ ဒသမ ၆ သန္းဆိုေတာ့ ဒီႏွစ္ ၄ သန္းေလာက္အထိ မွန္းထားတယ္။ ၾကားထဲမွာ ပိုလာတဲ့ပမာဏက ျပည္တြင္းမွာ လက္က်န္မ်ားသြားမယ့္ အေနအထား ရွိတယ္။ ယူအက္စ္ေဒၚလာေဈးအရ ျမန္မာေငြ Float လုပ္လိုက္တဲ့အတြက္ ဒီလိုမ်ဳိး ပိုရလာတယ္ဆုိရင္ ပိုအက်ဳိးအျမတ္ ရွိလာမလားဆိုတာ ဒီအခ်ိန္တိုကာလ တလ၊ တလခဲြေလာက္ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပတ္ဝန္းက်င္ႏိုင္ငံေတြ ဆန္ Export လုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္လိုက္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားႀကီး မေရာင္းေတာ့ ဝင္လာမယ့္ဟာေပါ့။ မႏွစ္က ၃ ဒသမ ၆ သန္းနဲ႔တြက္ၿပီး ဝင္လာမယ္။ ယူအက္စ္ေဒၚလာ ၁ ဘီလီယံေလာက္ရွိခဲ့တယ္။ ဒီႏွစ္ဆိုရင္ ၂ သန္းနဲ႔တြက္လိုက္ရင္ သန္း ၇၀၀ ဆိုရင္ သန္း ၃၀၀ ေလာက္ ေလ်ာ့ၿပီး အရနည္းသြားမယ့္ အေနအထားမွာ ရွိတယ္။ ဒါကိုျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ သီအိုရီအရ အၿမဲတမ္းေတာ့ မမွန္ဘူးေပါ့။” အျပည့္အစုံကို ႐ုပ္သံဖုိင္တြင္ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါသည္။