၁၉၇၂… က်ေနာ္ တကၠသိုလ္ေရာက္ေတာ့ မႏၲေလးေဆာင္မွာ ပထမႏွစ္ တက္ခြင့္ရပါတယ္။ အရင္က ေဘာ္ဒါေဆာင္ကို စာသင္ေဆာင္အျဖစ္ ေျပာင္းထားတာလို႔ သိရပါတယ္။ စာသင္ခ်ိန္နားတဲ့အခါ အဓိပတိလမ္း တဖက္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္က ေျမကြက္လပ္တခုကို သတိထားမိပါတယ္။ ခ်ဳံႏြယ္ေတြ၊ လဲၿပိဳေနတဲ့ ကြန္ကရစ္တိုင္၊ ေရညိႇေတြတက္ေနတဲ့ ေက်ာက္တိုင္တတိုင္။ စာသင္ခ်ိန္နားတိုင္း မႏၲေလးေဆာင္ အေပၚထပ္က အဲဒီေျမကြက္လပ္ကို ေငးေငးၾကည့္မိ။ ဘာမွန္းမသိေပမယ့္ အဲဒီျမင္ကြင္းကေလးဟာ ေၾကကြဲဖြယ္ ပံုျပင္ကေလးတပုဒ္ကို ေျပာေနသလို အလုိလို ခံစားမိပါတယ္။ အတန္းေဖာ္ေတြကို အဲဒီေျမကြက္လပ္ကေလးအေၾကာင္း ေမးၾကည့္ေတာ့ သူတို႔လည္း ဘာမွ ေရေရရာရာ မေျပာႏိုင္ၾကပါဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ေက်ာင္းသားတေယာက္က ၇ ဇူလိုင္ ဆိုတဲ့ ဆယ္ခ်ိဳးဆိုက္အရြယ္ စာအုပ္ေလးတအုပ္ကို က်ေနာ့္လက္ထဲ လာထည့္ပါတယ္။ မႏၲေလးေဆာင္ေဘး ပိေတာက္ပင္ေအာက္က ခုံျပာတန္းကေလးမွာ ထိုင္ဖတ္။ ဖတ္ၿပီးတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ျပန္ေပးရမယ္၊ တေယာက္တည္းပဲ ဖတ္ရမယ္ ဆိုတဲ့ စည္းကမ္းခ်က္ေတြနဲ႔ အဲဒီစာအုပ္ေလးကို ဖတ္လိုက္ရတာပါ။ ဝါၾကန္႔ၾကန္႔ စာရြက္ေပၚက ဝိုးတဝါး ဓာတ္ပံုေတြ။ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အဦ၊ ခြပ္ေဒါင္းအလံကို ကိုင္ထားတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ဆႏၵျပ စီတန္းလွည့္လည္ေနပံု၊ ပိတ္ထားတဲ့ အဓိပတိလမ္း ဂိတ္ေပါက္တံခါးႀကီး၊ တံခါးႀကီးမွာ ကပ္ထားတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံ ပိုစတာေတြနဲ႔ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ပံု၊ ေက်ာင္းဝင္းတံခါးေဘးမွာ ဝိုင္းထားတဲ့ လက္နက္ကိုင္ေတြ၊ အိုေဟာင္းႏြမ္းလ်ေနတဲ့ စာအုပ္ထဲမွာ သားေပ်ာက္ရွာတဲ့ မိခင္ေတြကို ျမင္မိေတာ့ ရင္ထဲကို ျမားအစင္းစင္း စူးနစ္ဝင္သလုိ ခံစားရမိ။ က်ေနာ္ ေန႔တိုင္း ေငးေငးေနတဲ့ လြမ္းေမာစရာ ျမင္ကြင္းဟာ အေတြးေတြအျဖစ္ ေျပာင္းသြားပါေတာ႔တယ္။ အသက္႐ႉက်ပ္တဲ့ ညေတြမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢအိပ္မက္ကို  ခဏ ခဏ မက္ေနျပန္ပါတယ္။ ကိုလိုနီဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးရဲ႕ အထိမ္းအမွတ္လည္းျဖစ္၊ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ သေကၤတလည္းျဖစ္တဲ့ ဒီအေဆာက္အဦကို ဘယ္သူေတြက ဘယ္အၿငိဳးအေတးေတြနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဘယ္လို ၿဖိဳခြဲခဲ့တာလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းဟာ က်ေနာ့္ေခါင္းထဲမွာ အဆက္မျပတ္ ေပၚလာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေမးခြန္းကို ဘယ္သူေတြ ေျဖမွာလဲ၊ ဘယ္သူ႔ကို ေမးရမလဲ။ အဲဒီတုန္းက မေမးရဲ မေျဖရဲ။ မဆလရဲ႕ လမ္းစဥ္လူငယ္ေတြက ဘင္ခရာသံ တဒိန္းဒိန္းနဲ႔ လမ္းတကာမွာ ဟန္ေရးျပေနတဲ့ ေခတ္ေလ။ ၁၉၇၆ ဦးသန္႔အေရးအခင္း၊ မိႈင္းရာျပည့္အေရးအခင္းေတြမွာ အဲဒီကြင္းျပင္ကေလးဟာ အသက္ဝင္လာပါတယ္။ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းေရာက္ေတာ့ အဲဒီ ကြင္းျပင္ကေလးမွာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရး မီးပြင့္ကေလးေတြ ေတာက္ပလာၿပီး စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရး မီးေတာက္အျဖစ္ ေျပာင္းသြားပါေတာ့တယ္။ က်ေနာ့္ရဲ႕သမဂၢအိပ္မက္ဟာလည္း မီးေတာက္ေတြေအာက္မွာ ပိုပိုပီျပင္လာပါတယ္။ တခ်ိန္က ေျမေပၚမွာ ဗုန္းဗုန္းလဲေအာင္ ၿဖိဳခ်ခံထားရတဲ႔ ေက်ာင္းသားသမဂၢဟာ ေခတ္သစ္ စနစ္သစ္ ေလျပည္ေအးကို ႐ႉ႐ိႈက္ရင္း ျပန္လည္ႏိုးထလာပါတယ္။ ခြပ္ေဒါင္းအလံဟာလည္း မီးလၽွံငွက္လို ျမန္မာျပည္အႏွံ႔ ပ်ံသန္းေနပါေတာ႔တယ္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္… ႏွစ္ေပါင္း ေလးဆယ္ေက်ာ္ ၾကာၿပီးေနာက္ ေက်ာင္းဝင္းထဲကို မေတာ္တဆ မ်က္စိလည္ ျပန္ေရာက္ေတာ့ ငယ္ငယ္က ေငးေငး ေတြးေတြး ၾကည့္ေနမိတဲ့ မႏၲေလးေဆာင္ေရွ႕က ကြင္းျပင္ကေလးကို သမင္လည္ျပန္ၾကည့္မိပါတယ္။ ၇ ဇူလိုင္ဟာ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ႐ူးသြပ္မႈ၊ ရက္စက္မႈေတြကိုသာ ေျပာျပေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေက်ာင္းသားလူငယ္ထုရဲ႕ ေခတ္အဆက္ဆက္ တာဝန္ေက်မႈနဲ႔ စြမ္းရည္ထက္ျမက္မႈအျပင္ သမိုင္းသင္ခန္းစာေတြကို ေရးထိုးထားတာ ျမင္လိုက္ရပါတယ္။ က်ေနာ့္အိပ္မက္ထဲက သမဂၢ အေဆာက္အဦႀကီးကေတာ့ ခုခ်ိန္မွာ ေဝေဝဝါးဝါးပါပဲ။ သားႀကီးေမာင္ေဇယ်