ပံုမွန္ ဓမၼတာလာေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ဝ.၇ မွ ၉ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လိင္ဆက္ဆံၿပီးရင္ ေသြးထြက္တတ္ၾကၿပီး အဓိကအားျဖင့္ သားအိမ္ေခါင္းမွ ေသြးထြက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းဟာ အေၾကာင္းရင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္က ဓမၼတာ လာေနဆဲျဖစ္သလားဆိုတဲ့ အေပၚလည္း မူတည္ပါေသးတယ္။ တကယ္လို႔ လိင္ဆက္ဆံၿပီး အမ်ိဳးသမီး ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွ ေသြးထြက္ျခင္းက ဓမၼတာလာျခင္းနဲ႔ ပတ္သတ္ေနမယ္ဆိုရင္ ဒီလို ေသြးထြက္ျခင္းကို လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းလို႔ မသတ္မွတ္ပါဘူး။ လိင္မႈ ကိစၥ လုပ္တဲ့ ဘယ္သူမဆို လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးထြက္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ား။ လိင္ဆက္ဆံၿပီးေနာက္ ေသြးထြက္ျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကေတာ့- ဒဏ္ရာ။ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္မွာ ပြတ္တိုက္ျခင္းေၾကာင့္ အထိအခိုက္လြယ္တဲ့ လိင္အဂၤါ တစ္ရႈးေတြကို ပြန္းပဲ့ဒဏ္ရာမ်ား ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးေမြးဖြားတဲ့အခါမွာလည္း ေမြးလမ္းေၾကာင္းေတြ ပိုခ်ဲ႕ကားရၿပီး ဒဏ္ရာမ်ားကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပထမဆုံးလိင္ဆက္ဆံခ်ိန္မွာလည္း ကညာေျမႇး လို႔ေခၚတဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ အေရျပားက ေပါက္ၿပဲသြားႏိုင္တဲ့အတြက္ ေသြးထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ေသြးထြက္ျခင္းက ၁ ရက္ကေန ၂ ရက္အထိ ၾကာျမင့္ႏိုင္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း။ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြထဲမွာ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕လို႔ ေသြးထြက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္က အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အေရျပားက ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ အခါမွာ အေရျပား အလြယ္တကူ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကေတာ့ ေသြးဆုံးျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား genitourinary syndrome of menopause (GSM)။ ဒီလို ေသြးဆုံးတဲ့ အခါမွာ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊ ပူစပ္ျခင္း၊ ယားယံျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး ေခ်ာဆီ ထြက္ရွိမႈ နည္းပါးျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္နဲ႔ ဆီးသြားတဲ့ အခါမွာ နာက်င္ျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ GSM ျဖစ္ပြားတဲ့ အခါမွာ ေမြးလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ႂကြက္သားေတြရဲ႕ က်ဳံ႔ခ်ဲ႕ႏိုင္စြမ္းအားနည္းသြားၿပီး ေခ်ာဆီထြက္ရွိမႈလည္း နည္းပါးသြားႏိုင္ပါတယ္။  မ်ိဳးဥအိမ္ ထိခိုက္ျခင္းနဲ႔ ခြဲထုတ္ထားရျခင္း။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အႀကီးဆုံး အီစ႐ိုဂ်င္ရင္းျမစ္ ျဖစ္တဲ့ မ်ိဳးဥအိမ္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္း၊ ခြဲထုတ္ထားတဲ့ အခါမွာ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ႏိုင္ပါတယ္။  ကေလးေမြးဖြားျခင္းနဲ႔ ႏို႔ခ်ိဳတိုက္ေကြၽးေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ထားရတဲ့ အခ်ိန္မွာ အီစ႐ိုဂ်င္ ပမာဏက အရမ္းျမင့္မားေနေပမဲ့ ကေလးေမြးဖြားၿပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ခ်က္ျခင္းျပန္က်သြားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ အီစ႐ိုဂ်င္ေတြဟာ ႏို႔ခ်ိဳ႕ထုတ္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းကို ေႏွာင့္ယွက္ႏိုင္လို႔ပါ။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မ်ာလည္း ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အီစ႐ိုဂ်င္ ထုတ္လုပ္ျခင္းကို ေႏွာင့္ယွက္တဲ့ ေဆးဝါးေတြနဲ႔ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ျခင္း။ အီစ႐ိုဂ်င္ ဆန႔္က်င္တဲ့ ေဆးဝါးမ်ား၊ တုတ္ေကြးေပ်ာက္ေဆးမ်ား၊ Steroids ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ား၊ စိတ္ၿငိမ္ေဆးမ်ားနဲ႔ ႏွလုံးခုန္ႏႈန္း ေႏွးေစတဲ့ ေဆးဝါးမ်ား ေသာက္သုံးတဲ့ အခါမွာ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဓာတုပစၥည္းမ်ား။ ေရေႏြးခ်ိဳးကန္ေတြ၊ ေရကူးကန္ေတြထဲက ဓာတု ပစၥည္းေတြ၊ အစြန္းခြၽတ္ေဆးေတြ၊ အနံ႔ပါတဲ့ ေခ်ာဆီေတြနဲ႔ ကြန္ဒုံးတို႔က ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း သန႔္စင္ေဆးရည္ေတြ။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း သန႔္စင္ေဆးရည္ေတြသုံးစြဲျခင္းက ေမြးလမ္းေၾကာင္း တစ္ရႈးေတြကို ေျခာက္ေသြ႕၊ ယားယံေစႏိုင္ပါတယ္။ လိင္စိတ္ႏႈိးေဆာ္ျခင္း အဆင့္ကို ေက်ာ္ၿပီး လိင္ဆက္ဆံျခင္း လိင္စိတ္ႏႈိးေဆာ္တဲ့ အခါမွာ ေမြးလမ္းေၾကာင္း တစ္ရႈးေတြက သဘာဝေခ်ာဆီေတြကို စစ္ထုတ္ေပးၿပီး ဒီေခ်ာဆီေတြက ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္းနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္ ပြတ္တိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ဒဏ္ရာရာျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို လိင္စိတ္မႏႈိးေဆာ္ဘဲ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ အခါမွာ ေမြးလမ္းေၾကာင္းက ေျခာက္ေသြ႕ၿပီး ယားယံေစႏိုင္ပါတယ္။ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား။ ဘယ္လို ကူးစက္ေရာဂါမ်ိဳးမဆို ေမြးလမ္းေၾကာင္း တစ္ရႈးေတြကို ေရာင္ရမ္းလာေစႏိုင္ၿပီး ထိခိုက္ဒဏ္ရာလာေစႏိုင္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေတြကေတာ့ မႈိကူးစက္ေရာဂါ၊ အမ်ိဳးသမီးလိင္အဂၤါလမ္းေၾကာင္း ေရာင္ရမ္းျခင္းေရာဂါ pelvic inflammatory disease(PID)၊ သားအိမ္ေခါင္း ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ရမ္းျခင္းနဲ႔ STD ေတြ ျဖစ္တဲ့ chlamydia နဲ႔ ဆီးပူေညာင္းက် ေရာဂါေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သားအိမ္အေျမႇးပါးမ်ားတြင္ မူမမွန္တဲ့ အက်ိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္း။ သားအိမ္ အေျမႇးပါးမ်ားမွာ တစ္ခါတစ္ရံ အက်ိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ ေသြးမဆုံးေသးတဲ့ အေျမႇးပါးမ်ားက ဒီအက်ိတ္ေတြကို ဓမၼတာလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ စြန႔္ပစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအက်ိတ္မ်ားဟာ ဓမၼတာ လာၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပန္လည္ႀကီးထြားလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအေျမႇးပါး အက်ိတ္မ်ားဟာ သားအိမ္ေခါင္း အနားသား (သို႔) သားအိမ္ အေျမႇးပါးေတြမွာ ႀကီးထြားလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအက်ိတ္ေတြဟာ ကင္ဆာ အက်ိတ္ေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ သားအိမ္ေခါင္းအတြင္းမွ ဆဲလ္မ်ား သားအိမ္ေခါင္း အျပင္သို႔ ႀကီးထြားလာျခင္း။ (Cervical ectropion) သားအိမ္ေခါင္း အတြင္းမွ တိုင္ပုံသ႑ာန္ဆဲလ္မ်ား သားအိမ္အျပင္ဘက္သို႔ ႀကီးထြားလာျခင္းကို Cervical ectropion လို႔ေခၚၿပီး ပုံမွန္အားျဖင့္ စိုးရိမ္စရာမလိုပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီဆဲလ္ေတြရဲ႕ တိုးထြက္လာတဲ့ ပုံစံဟာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာအေစာပိုင္းအဆင့္နဲ႔ ေတာ္ေတာ္တူတဲ့အတြက္ ခြဲျခားဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ ဒီဆဲလ္ေတြဟာ ကုသစရာမလိုဘဲ ျပန္လည္ ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္ေပမဲ့ ဓမၼတာ ၾကားကာလမွာ ေသြးဆင္းျခင္းနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ သားအိမ္တစ္ရႈးမ်ား သားအိမ္ျပင္ပ ႀကီးထြားျခင္း။ (Endometriosis) သားအိမ္တြင္းက တစ္ရႈးမ်ား တစ္ျခား မ်ိဳးပြားအဂၤါေတြ ျဖစ္တဲ့ မ်ိဳးဥအိမ္နဲ႔ မ်ိဳးဥ သယ္ႁပြန္တဲ့မွာ ႀကီးထြားလာျခင္းကို Endometriosis လို႔ေခၚပါတယ္။ သားအိမ္ျပင္ပမွာဆိုရင္ ဒီတစ္ရႈးေတြဟာ ဓမၼတာ လာတဲ့အခ်ိန္လိုပဲ ထူထဲလာႏိုင္ၿပီး ေသြးထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ႀကီးထြားတဲ့ အခါ တင္ပါးဆုံျခမ္းနဲ႔ ဝမ္းဗိုက္ေအာက္ဘက္ပိုင္းတို႔ နာက်င္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္းႂကြက္သားမ်ား ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း။ ဒီလို ကင္ဆာအစပ်ိဳး ဆဲလ္မ်ား သားအိမ္ေခါင္းမွာ ႀကီးထြားတဲ့ အခါ ဒီဆဲလ္ေတြက ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ အစိတ္အပိုင္းေတြကို ယားယံေစႏိုင္ၿပီး လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္မွာ ေဘးဘက္က တစ္ရႈးေတြကို ပါ ပ်က္ဆီး ေစႏိုင္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ပုံမွန္ မဟုတ္ျခင္း။ လူတိုင္း လူတိုင္းမွာ ပုံစံမတူတဲ့ မ်ိဳးပြားအဂၤါေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္မွာ နာက်င္တဲ့ ပြတ္တိုက္မႈနဲ႔ ပြန္းပဲ့ဒဏ္ရာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးထြက္မႈ ေရာဂါ ျဖစ္ျခင္း။ မူမမွန္တဲ့ ေသြးထြက္ျခင္းနဲ႔ ေသြးခဲျခင္းက လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္မွာ ေသြးထြက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးက်ဲျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ ေဆးမ်ားကလည္း လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္ ေသြးထြက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါမ်ား။ မ်ိဳးပြား အဂၤါ မ်ားနဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္း အေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရွိတဲ့ ကင္ဆာမ်ားဟာ ေမြးလမ္းေၾကာင္း တစ္ရႈးမ်ားနဲ႔ ေဟာ္မုန္း ပမာဏကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ၿပီး ပိုၿပီး ဒဏ္ရာရလြယ္ေစပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းဟာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာနဲ႔ သားအိမ္ကင္ဆာတို႔ရဲ႕ အေတြ႕ရမ်ားတဲ့ လကၡဏာ တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ား။ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေတြ႕ရမ်ားတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကေတာ့

• ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊
• ေရဓာတ္ ခမ္းေျခာက္ျခင္း၊
• လိင္ဆက္ဆံရာတြင္ ၾကမ္းတမ္းျခင္း၊
• ကိုယ္ခံအားစနစ္ကို အားနည္းေစတဲ့ ေဆးဝါးမ်ား၊
• ကိုယ္ခံအားစနစ္ အားနည္းျခင္း၊
• မိသားစုမ်ိဳး႐ိုးတြင္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေျခာက္ေသြ႕ျခင္းနဲ႔ ေရာင္ကိုင္းျခင္းခံစားရသူေတြ ရွိျခင္း၊
• သားအိမ္ေခါင္းနဲ႔ သားအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈ မွတ္တမ္းရွိျခင္း၊
• ေသြးမဆုံးခင္ကာလ၊ ေသြးဆုံးကာလနဲ႔ ေသြးဆုံးၿပီး ကာလသို႔ေရာက္ရွိေနျခင္း၊
• ေခ်ာဆီမပါတဲ့ ကြန္ဒုံးျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံမိျခင္း၊
• လိင္ဆက္ဆံရန္ ဆႏၵ မပါျခင္း၊
• လိင္ဆက္ဆံတဲ့ အေတြ႕အႀကဳံမရွိျခင္း၊
• ယားယံေစတဲ့ ဓာတုပစၥည္းမ်ားနဲ႔ ဓာတ္မတည့္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ေဆးဝါးမ်ားနဲ႔ ထိေတြ႕ျခင္း၊
• ေမြးလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ သားအိမ္ ကူးစက္ေရာဂါ ခံစားေနရျခင္း၊
• ေမြးလမ္းေၾကာင္း သန႔္ရွင္းေဆးရည္မ်ား သုံးစြဲထားျခင္း၊
• ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိျခင္း၊
• ေသြးဖိအား မ်ားျပားျခင္း၊

ေရာဂါ ကုသမႈ နည္းလမ္းမ်ား။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေသြးထြက္ျခင္းကို ကုသေပးႏိုင္တယ္ဆုိတဲ့ တိက်ကုသမႈ နည္းလမ္း ေတြေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ေဆးပညာရွင္ေတြက လူနာနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ မိသားစုရဲ႕ ေဆးဝါးမွတ္တမ္းမ်ားကို ေမးျမန္းမွာ ျဖစ္ၿပီး စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြ႕ရမ်ားတဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြကေတာ့

• ကူးစက္ေရာဂါ စစ္ေဆးျခင္း၊
• ပုံမွန္မဟုတ္တဲ့ တစ္ရႈးႀကီးထြားမႈမ်ားကို ေလ့လာျခင္း၊
• ေမြးလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ultrasound ႐ိုက္ျခင္း၊
• ေမြးလမ္းေၾကာင္း၊ သားအိမ္ေခါင္းနဲ႔ သားအိမ္တို႔ကို စစ္ေဆးေလ့လာျခင္း၊
• သားအိမ္ အနားသားတစ္ရႈးမ်ားကို ေလ့လာျခင္း၊
• ေသြးစစ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊
• ကိုယ္ဝန္ စစ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆရာဝန္ထံ ဘယ္အခ်ိန္ သြားျပရမလဲ။ လိင္ဆက္ဆံအၿပီး ေသြးထြက္မႈက ခဏခဏ ျဖစ္မယ္၊ ျပင္းထန္မယ္၊ လိင္ဆက္ဆံၿပီး နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာတဲ့အထိ ျဖစ္ေနမယ္ ဆိုရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ သြားေရာက္ျပသသင့္ပါတယ္။ ဒီလို လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ျခင္း အျပင္ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေရာဂါ လကၡဏာေတြကို ပါ ခံစားေနရမယ္ဆိုရင္ဆရာဝန္နဲ႔ သြားေရာက္ျပသင့္ပါတယ္။ အဲ့ဒီေရာဂါ လကၡဏာေတြကေတာ့-

• ေမြးလမ္းေၾကာင္းယားယံျခင္းနဲ႔ ပူစပ္ျခင္း၊
• ပုံမွန္မဟုတ္ဘဲ ေသြးစီးျခင္း၊
• ဝမ္းဗိုက္ အျပင္းအထန္ နာက်င္ျခင္း၊
• ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ အစားအစားျခင္း စိတ္မရွိျခင္း၊
• ဆီးသြားခ်ိန္နဲ႔ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္ နာက်င္၊ ပူစပ္ျခင္း၊
• ေနာက္ေက်ာေအာက္ဘက္ပိုင္းနာက်င္ျခင္း၊
• အေၾကာင္းရင္း မရွိဘဲ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊
• ေခါင္းကိုက္ျခင္းနဲ႔ ေခါင္းမူးျခင္း၊
• အသားအေရာင္ ေဖ်ာ့ေလ်ာ့ျခင္း၊
• ဆီးအိမ္နဲ႔ မစင္အိမ္ မူမမွန္ျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

ကုသမႈ နည္းလမ္းမ်ား။ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္ ဘာေၾကာင္းေသြးထြက္ရတာလဲဆိုတာရဲ႕ အေျဖတိတိက်က် မသိေသးတဲ့ အခါမွာေတာ့ ကုသမႈ နည္းလမ္းက တိတိက်က် ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ကုသမႈနည္းလမ္းေတြကေတာ့-

• ေမြးလမ္းေၾကာင္းကို စိုစြတ္ေစႏိုင္တဲ့ ခရမ္မ်ား၊
• ဆီးပူေညာင္းက်၊ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါနဲ႔ chlamydia လို ဘတ္တီးရီးယား ကူးစက္ေရာဂါမ်ားအတြက္ ပဋိဇီဝေဆးမ်ား၊
• ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ျခင္းမ်ား အတြက္ ေရာဂါမ်ား၊
• သားအိမ္ေခါင္းအတြင္းမွ ဆဲလ္မ်ား သားအိမ္ေခါင္း အျပင္သို႔ ႀကီးထြားလာျခင္း၊ (Cervical ectropion) အတြက္ ခြဲစိတ္နည္းျဖင့္ ခြဲထုတ္ျခင္း၊ ေအးခဲေစျခင္းျဖင့္ ဖယ္ရွားျခင္း (cryotherapy)နဲ႔ လွ်ပ္စစ္ျဖင့္ ဖယ္ထုတ္ျခင္း၊ (cryotherapy = ဒီနည္းလမ္းဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ထြက္ရွိလာတဲ့ ကုသမႈျဖစ္ၿပီး အက်ိတ္မ်ားနဲ႔ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားကို ေအးခဲေစျခင္း ျဖင့္ ဖယ္ရွားတာ ျဖစ္ပါတယ္)
• မူမမွန္ဘဲ ေသြးထြက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့သားအိမ္တြင္ အေျမႇးပါးေပၚက အက်ိတ္မ်ားကို ဖယ္ရွားျခင္း၊
• ကင္ဆာေရာဂါအတြက္ ကုသမႈမ်ား၊
• ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္းတဲ့ အတြက္ အီစ႐ိုဂ်င္ေဆးဝါးမ်ား တုိ႕ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္လြယ္ထားစဥ္ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္ေသြးထြက္ျခင္း။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္၊ ကေလးေမြးဖြားခ်ိန္နဲ႔ ႏို႔ခ်ိဳ႕တိုက္ေကြၽးခ်ိန္ေတြမွာ ေဟာ္မုန္းေတြက ေျပာင္းလဲေနတဲ့ အတြက္ေမြးလမ္းေၾကာင္း တစ္ရႈးေတြက ပိုၿပီး ထိခိုက္လြယ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေနာက္ ေသြးအနည္းငယ္ထြက္ျခင္းက သာမန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ အစပိုင္းမွာ ေသြးအမ်ားအျပားဆင္းမယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရင့္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေသြးဆင္းျခင္းက ေစာေမြးတာ ျဖစ္ႏိုင္လို႔ ဆရာဝန္နဲ႔ အျမန္ဆုံး တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးမထြက္ေစဖုိ႕ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ။ ေရဓတ္ ျပည့္ဝေနျခင္းဟာ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္တာကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံၿပီး အေသးစား ေသြးထြက္ျခင္းကို ပုံမွန္အားျဖင့္ ႀကဳိတင္ကာကြယ္ထားလို႔မရေပမဲ့ ေအာက္ပါ အခ်က္ေတြ လိုက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လိင္ဆက္ဆံၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ပါတယ္။ နည္းလမ္းေတြကေတာ့-

• ေရဓာတ္ျပည့္ဝေအာင္ေနထိုင္ျခင္း၊
• ေရဓာတ္ (သို႔) ဆီလီကြန္ အေျခခံထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ေခ်ာဆီေတြကို လိင္စိတ္ႏႈိးေဆာ္တဲ့ အခါနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္ သုံးစြဲျခင္း၊
• ၾကမ္းတမ္းတဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊
• ေမြးလမ္းေၾကာင္း စိုစြတ္ေစတဲ့ ေဆးဝါးမ်ားကို ပုံမွန္ သုံးစြဲျခင္း၊
• ေရေမႊးပါတဲ့ အမ်ိဳးသမီး အဂၤါသုံးပစၥည္းမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊
• လိင္ဆက္ဆံေဖာ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဆက္ဆံတိုင္း ကြန္ဒုံးသုံးစြဲျခင္း၊
• လိင္ဆက္ဆံခ်င္စိတ္မရွိရင္ မိမိရဲ႕ အေဖာ္အား ပြင့္လင္းစြာ ေျပာျပျခင္း၊
• လိင္မဆက္ဆံခင္ လိင္စိတ္ႏႈိးေဆာ္မႈ အဆင့္အား အရင္ ျဖတ္ေက်ာ္ျခင္း၊
• ကူးစက္ေရာဂါ ရွိေနတယ္လို႔ သံသယရွိေနရင္ ကုသမႈ ခ်က္ျခင္း ခံယူျခင္း၊

ဒါ့အျပင္ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေျခာက္ေသြ႕ျခင္းနဲ႔ ေသြးဆုံးျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား genitourinary syndrome of menopause (GSM) ကို ေလ်ာ့က်ေစတဲ့ ေဆးဖက္ဝင္ အပင္ထြက္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္တဲ့ ဗီတာမင္ E၊ အိုမီဂါ ၃ ေဆးဝါးမ်ားကို သုံးစြဲသင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေဟာ္မုန္းထြက္မဟုတ္တဲ့ အီစ႐ိုဂ်င္နဲ႔ (estrogens) phytoestrogens ပါဝင္တဲ့ အပင္ေတြ ျဖစ္တဲ့-

•  ပန္းသီး၊
• စပ်စ္သီး၊
• မုန္လာဥဝါ၊
• ႏွမ္းေစ့၊
• ေနၾကာေစ့၊
• သံလြင္ဆီ၊
• ျမင္းစာ ကြၽဲစာ အျဖစ္ အသုံးျပဳတဲ့ ပဲ မ်ိဳးႏြယ္ အပင္ (Alfalfa)၊
• ႏွမ္းၾကတ္ပင္ (flax)၊
• ပဲနီကေလး၊
• ယာဂု( ျမင္းစားဂ်ဳံ)၊
• မက္မြန္၊ မက္မန္းပင္မ်ိဳးဝင္ အပင္တစ္မ်ိဳး၊
• သစ္ၾကားသီး မ်ားကို စားသုံးႏိုင္ပါတယ္။

နိဂုံးခ်ဳပ္ လိင္ဆက္ဆံအၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းဟာ ဓမၼတာ မလာေတာ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ မ်ိဳးဥအိမ္ဆိုင္ရာ ျပႆနာရွိေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အေတြ႕ရမ်ားတဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ၿပီး သာမန္လူေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဓမၼတာ လာေနေသးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ လိင္ဆက္ဆံအၿပီး ေသြးထြက္ျခင္းဟာ သူ႔ဘာသာ ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္တယ္ ဆိုေပမဲ့ ျပင္းထန္ၿပီး ခဏခဏ ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္ထံသြားေရာက္ျပသသင့္ပါတယ္။ ေရးသားသူ Arkar Hein ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Thurein Hlaing Win ဤေဆာင္းပါးကို DVB ၏ မိတ္ဘက္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးပညာဝက္ဘ္ဆိုဒ္ hellosayarwon.com မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။