"မုတ္သုံမိုး ရြာၿပီေလ၊ မုတ္သုံုမိုး ရြာၿပီေလ၊ လယ္ကြင္းျပင္မွာ တို႔ ေပ်ာ္ေန တို႔ ေပ်ာ္ေန၊ ရြာၿပီေလ မုတ္သုံုမိုး ရြာၿပီေလ" က်ေနာ္တို႔ ငယ္ငယ္က ျမန္မာ့အသံ ေရဒီယိုကေန ဒီသီခ်င္းသံၾကားရင္ အျပင္မွာ မိုးေတာ္ေတာ္ရြာေနပါၿပီ။ အထူးသျဖင့္ မွတ္မိေနတာက ဇြန္လဆန္း ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္ျဖစ္ၿပီး မိုးေရေတြထဲ ေက်ာင္းဆင္း ေက်ာင္းတက္ လုပ္ရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရဒီယိုသီခ်င္းထဲက ၾကားရလို႔သာ မုတ္သံုမိုးရြာတယ္လို႔ သိရေပမယ့္ ဒီလိုမုတ္သုံမိုးေတြက ဘယ္လို မိုးေလဝသျဖစ္စဥ္ေတြကတဆင့္ ျဖစ္လာသလဲ ဆိုတာေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ မသိပါဘူး။ အဆိုေတာ္ ကိုင္ဇာ သီခ်င္းထဲကလို မိုးရြာရင္ မိုးေရခ်ိဳးၿပီး ေဘာလံုးကန္ဖို႔ပဲ စိတ္ဝင္စားတဲ့ ေက်ာင္းသားဘဝ မဟုတ္လား။ ႏွစ္ကာလေတြကို ျဖတ္သန္းရင္း အသက္ တျဖည္းျဖည္း ရလာေတာ့ ပထမဆံုး နာဂစ္မုန္တိုင္းဆိုတာက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း လႈပ္ခတ္လိုက္ၿပီး ရာသီဥတုကို စိတ္ဝင္စားဖို႔ ျပည္သူလူထုကို လႈပ္ႏိႈးခဲ့တယ္။ ပံုမွန္ၾကားေနက် ေရဒီယိုက ထုတ္လႊင့္တဲ့ မိုးေလဝသသတင္းကို နားစိုက္ေထာင္ၾကဖို႔လည္း အေၾကာင္းဖန္လာခဲ့ၿပီး မိုးေလဝသေဗဒင္ေဟာတဲ့ ဆရာဦးထြန္းလြင္တေယာက္လည္း ျမန္မာျပည္မွာ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ မိုးေလဝသ ေခါင္းေလာင္းတီးသံ ညံခဲ့တာေပါ့။ "မုတ္သုံဝင္တာက ေျပာရလို႔ရွိရင္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားကၽြန္းဆြယ္ကေနၿပီးေတာ့ ဝင္လာတယ္၊ ေတာင္ပိုင္း ဝင္မယ္၊ ၿပီးလို႔ရွိရင္ မုတ္သုန္ဆိုတာ အပူေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ကိုး၊ ပထမဆံုး ျဖစ္လာမယ့္ျဖစ္စဥ္က အပူခ်ိန္ျမင့္တက္မယ္၊ အပူစီးကူးမႈ ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ျဖစ္လာမယ့္ မိုးတိမ္ေတာင္ေတြေပါ့၊ အဲ့ဒါၿပီးရင္ မိုးရြာခ်မယ္၊ မိုးရြာတာက မုတ္သုံဝင္မယ္ဆိုရင္ မိုးသက္သက္ရြာတာကေတာ့ ၅ ရက္ေပါ့၊ ေနာက္ ေလတိုက္ခတ္မႈကလည္း အေနာက္ေတာင္မုတ္သုံေလ ျဖစ္မယ္၊ တိမ္အမ်ိဳးအစားကလည္း အလႊာထပ္တိမ္ေတြ ျဖစ္မယ္၊ ဒီလို အေနအထားေတြေပါ့ေနာ္၊ အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတယ္ဆိုရင္ က်မတို႔က မုတ္သံုသြင္းပါတယ္။" ဒီလို ရွင္းျပခဲ့သူက မိုးေလဝသနဲ႔ ဇလေဗဒ ညႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာနက ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဒၚခင္ခ်ိဳခ်ိဳရွိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ ရွင္းျပ ေျပာျပမွပဲ မုတ္သံု ဘယ္ကလာၿပီး ဘယ္လို လကၡဏာေတြ ရွိတယ္ဆိုတာ သိရတယ္။ မုတ္သုံဆိုတာ မလာခင္ ျဖစ္တတ္တဲ့ သတိထားစရာ မိုးေလဝသျဖစ္စဥ္ေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဒၚခင္ခ်ိဳခ်ိဳရွိန္ေျပာတဲ့ သတိထားရမယ့္ မိုးေလဝသျဖစ္စဥ္ေတြက ဒီလိုပါ။ "မြန္းလြဲ ညေနပိုင္းေတြ သတိထားရမွာက မိ္ုးတိမ္ေတာင္ေတြ ျဖစ္လာတယ္၊ မိုးတိမ္ေတာင္ရဲ႕ ေအာက္ေျခမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေလျပင္းတိုက္ခတ္မႈေတြ၊ မိုးသီးေႂကြတာေတြ၊ မိုးရြာသြန္းမႈ ျပင္းထန္တာေတြ အဲဒါေတြကို သတိထားရမယ္၊ ေနာက္ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာတာ မိုးမရြာခင္မွာ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာတာေတြ အဲ့ဒါေတြ သတိထားရမယ္၊ အလယ္ပိုင္းေဒသက ပိုဆိုးတာေပါ့၊ ေခ်ာက္၊ မေကြး၊ မင္းဘူး၊ ပခုကၠဴ၊ သူတို႔ဆိုရင္ ၄၃ တို႔ ၄၄ တို႔ ၄၅ တို႔ထိ ျဖစ္သြားတာ။ အပူခ်ိန္ေတြျမင့္တက္မယ္။ က်မတို႔ ကိရိယာေတြနဲ႔ တိုင္းထြာလိုက္တဲ့အခါ ေလဖိအားနည္းရပ္ဝန္းေတြ မ်ားလာတာေပါ့ေနာ္၊ ကုန္းေပၚမွာ ေလဖိအားနည္းရပ္ဝန္းေပၚတယ္၊ အဲဒီေလဖိအားနည္းရပ္ဝန္း ေပၚတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္တယ္၊ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေလတိုက္ခတ္မႈရွိလာမယ္။" သူေျပာသလိုပဲ အခုရက္ပိုင္းမွာ ညေနတိုင္ရင္ ေလျပင္းတိုက္ၿပီး မိုးႀကိဳးပစ္တာ၊ မိုးရြာခ်တာေတြ အျပင္မွာ ႀကံဳေနရတယ္။ အခုရက္ပိုင္းပဲ ထြက္ေပၚလာတဲ့ သတင္းတရပ္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလကေန ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ မတ္လအထိ ကာလအတြင္း မုိးႀကိဳးပစ္မႈျဖစ္စဥ္ ၁၀၉ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လူ ၁၁၁ ေယာက္ ေသဆံုးကာ ဒဏ္ရာရရွိသူ ၃၉ ေယာက္ရွိဆိုတဲ့သတင္း ျဖစ္တယ္။ ေမလ ၁၅ ရက္က ေနျပည္ေတာ္မွာလုပ္တဲ့ အမ်ိဳးသား သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ဆုိင္ရာ စီမံခန္႔ခဲြမႈေကာ္မတီ အစည္းအေဝးမွာ ဒုတိယသမၼတ ဦးဟင္နရီဗန္ထီးယူ ေျပာခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ မုတ္သုံမိုးနဲ႔အတူ ပါလာတတ္တဲ့ ေလျပင္းတိုက္ျခင္း၊ မိုးႀကိဳးပစ္ျခင္း၊ မိုးသီးေႂကြျခင္းတို႔ကို သတိထားေနထိုင္တတ္ၾကဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္တယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ အပူပိုင္းျဖစ္စဥ္တခုျဖစ္တဲ့ အေနာက္ေတာင္မုတ္သုံေလဟာ ေမလ ၁၆ ရက္ကေန ၂၀ ရက္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံေတာင္ပိုင္းကို စတင္ဝင္ေရာက္ဖို႔ ရွိတယ္။ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွာ မုန္တိုင္းျဖစ္ရင္ အားေကာင္းတဲ့မုတ္သုံျဖစ္မယ္။ မျဖစ္ရင္ အားနည္းတဲ့မုတ္သုံပဲဝင္မယ္လို႔ မိုးေလဝသဌာနက ခန္႔မွန္းထားတယ္။ ေတာင္ပိုင္းက စတင္ဝင္ေရာက္မယ့္ မုတ္သုံဟာ ေတာင္ပိုင္းၿပီးရင္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ၊ ၿပီးရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ရခိုင္၊ ေနာက္ ရွမ္းကုန္းေျမျမင့္၊ ၿပီးရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း အဆင့္ဆင့္ ျဖတ္သန္းဝင္ေရာက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိုးေလဝသ မွတ္တမ္းေတြအရ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ ၃၀ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို မုတ္သုံေလ ဝင္ေရာက္မႈ အေနအထားၾကည့္ၿပီး ေမ ၁၈ ရက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို မုတ္သုံေလ ဝင္ေရာက္ေလ့ရွိတယ္လို႔လည္း မိုးဇလဌာန အဆိုအရ သိရတယ္။ မုတ္သုံမိုး ရြာပါေတာ့မည္။ အားနည္းသည္ျဖစ္ေစ အားေကာင္းသည္ျဖစ္ေစ လာေနက် မုတ္သုံမုိး လာပါေတာ့မည္။ ရြာပါေတာ့မည္။ မိုးရြာမွာကို ေမွ်ာ္ေနၾကသူမ်ားရွိသလို မိုးရြာမွာကို မလိုသူ မႀကိဳက္သူမ်ားလည္း ေလာကသဘာဝ ရွိပါလိမ့္မည္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ မုတ္သုံမိုးကေတာ့ မၾကာမတင္ လာကိုလာ၊ ရြာကို ရြာပါေတာ့မည္။ ကိုေရႊေအာင္