အီရန္ ႏ်ဴကလီးယားအေရး ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းမႈကိစၥ အေမရိကန္လက္ေရွာင္မႈနဲ႔ ေရွ႕အလားအလာ
DVB
·
May 14, 2018
လြန္ခဲ့တဲ့အပတ္က ဆီးရီးယားႏိုင္ငံထဲကေနၿပီး အီရန္တပ္ေတြက အစၥေရး သိမ္းပိုက္ထားတဲ့ ဂိုလန္ကုန္းျမင့္ေဒသမွာ တပ္စြဲထားတဲ့ အစၥေရးစစ္တပ္ကို ဒံုးက်ည္အစင္း ၂၀ နဲ႔ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အစၥေရးႏိုင္ငံက ဆီးရီးယားႏိုင္ငံထဲမွာ ရွိေနတဲ့ အီရန္ပစ္မွတ္ေတြကို အျပင္းထန္ဆံုး လက္တုံ႔ျပန္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒါဟာ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က အီရန္ ႏ်ဴကလီးယားအေရး ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းမႈကေန ႏုတ္ထြက္လက္ေရွာင္လိုက္တဲ့ ကိစၥရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကို ေဖာ္ျပလိုက္တာပဲျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဒီကိစၥ ေသခ်ာတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံထဲကေနၿပီး အီရန္တပ္ေတြက အစၥေရးတပ္ကို ပထမဆံုး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္သလို အစၥေရးရဲ႕ အျပင္းထန္ဆံုး လက္တုံ႔ျပန္တိုက္ခိုက္တာကို ခံခဲ့ရတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
သမၼတ ထရမ့္ရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ ဆန္႔က်င္တဲ့ သေဘာထားကို ျပင္သစ္သမၼတ အီမင္ႏ်ဴရယ္ မက္ခရြန္က ဂ်ာမန္ အပတ္စဥ္သတင္းမဂၢဇင္း Der Speigel နဲ႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ အေမရိကန္သမၼတ အေနနဲ႔ သူ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ကို အေသအခ်ာ ျပန္စဥ္းစားဖို႔ သင့္တဲ့အေၾကာင္း အႀကံျပဳေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
သူက သမၼတ ထရမ့္က စစ္ျဖစ္မယ့္ ပင္ဒိုရာေသတၱာကို ဖြင့္သလို ျဖစ္ေတာ့မယ္။ သူက စစ္ကိုလိုလားမယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္မထင္ပါဘူးလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ မက္ခရြန္ လနဲ႔ခ်ီၿပီး ေသာကေရာက္ခဲ့တာက အီရန္္အႏၱရာယ္ဟာ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ မလႊဲမေရွာင္သာေအာင္ကိုပဲ ဆက္စပ္ေနၿပီး အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ အေမရိကန္နဲ႔ အေနာက္အုပ္စုဟာ ဆီးရီးယား ႏုိင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ႐ုရွားရဲ႕ မဟာမိတ္ျဖစ္တဲ့ အီရန္နဲ႔ တူရကီတို႔လက္ ဝကြက္မအပ္လိုက္သင့္ပါဘူး ဆိုတာပါပဲ။
သူ႔ရဲ႕ေၾကာင့္ၾကမႈက သမၼတ အာဆတ္ဟာ ရွစ္ႏွစ္တာ ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ ယာယီစစ္ႏုိင္တဲ့သူအျဖစ္ ေပၚထြက္ေကာင္း ေပၚထြက္လာႏုိင္တဲ့အတြက္ ေလ်ာ့နည္းသြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အီရန္ကေတာ့ သမၼတ အာဆတ္ရဲ႕ကိုယ္စား ေအာင္ပြဲကို ထိန္းသိမ္းထားေကာင္း ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ၿပီး မွန္းဆလို႔ရႏုိင္တဲ့ အနာဂတ္အတြက္ ဆီးရီးယားမွာ ဆက္ၿပီး တပ္စြဲထားႏုိင္ပါတယ္။ အစၥေရးအေနနဲ႔ကေတာ့ ဆီးရီးယားေတာင္ပိုင္း စစ္မ်က္ႏွာမွာ အေသတပ္စြဲထားၿပီး အစၥေရးကိုလည္း ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္ႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့ အင္အားတသိန္းေလာက္ရွိတဲ့ အီရန္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ တပ္ဖြဲ႔ကို ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ ရလဒ္အျဖစ္ ဘယ္ေတာ့မွ လက္သင့္ခံလိမ့္မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။
သမၼတ ထရမ့္က အီရန္ဟာ လိမ္လည္လွည့္စားေနတာပဲဆိုတဲ့ အေျခခံနဲ႔ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယား ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းမႈက ႏုတ္ထြက္လိုက္တာဟာ အစၥေရးကုိ သူ႔ရဲ႕ စစ္ဆင္တိုက္ခိုက္မႈ အားတိုးျမႇင့္ဖို႔ လိုအပ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲဖို႔ လက္ကမ္းေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သမၼတ ထရမ့္က အမ်ားႀကီး လုပ္ထားခဲ့သလို အစၥေရးကို အရာရာ အားေပးအားေျမႇာက္ လုပ္ေပးထားခဲ့တာပါ။ သမၼတ ထရမ့္က အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘင္ဂ်မင္ေနတန္ယာဟုက အီရန္ကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ အီရန္ႏုိင္ငံဟာ မယံုရဘူးဆိုတဲ့ မၾကာခင္က တင္ျပေျပာဆိုခ်က္ကို ကိုးကားေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူက တီဟီရန္အေနနဲ႔ အစၥေရးႏုိင္ငံကို တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးပစ္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြကို အဆံုးသတ္ေပးဖို႔ အပါအဝင္ ေတာင္းဆိုခ်က္အသစ္ေတြကိုလည္း ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
ေနတန္ယာဟုက “အလြန္အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့လက္နက္” ေတြကို အိမ္နီးခ်င္း ဆီးရီးယားႏိုင္ငံထဲမွာ ခ်ထားတယ္လို႔ အီရန္ႏုိင္ငံကို မၾကာေသးခင္ကပဲ စြပ္စြဲေျပာဆိုခဲ့ၿပီး သတင္းေထာက္ေတြကို “အဲဒီလက္နက္ေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံကို ဖ်က္ဆီးပစ္ဖို႔ အတိအက် ရည္ရြယ္တာျဖစ္တယ္” လို႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့သီတင္းပတ္က အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယားအေရး ေဆြးေႏြးအေျဖရွာမႈကေန ႏုတ္ထြက္လိုက္တာဟာ အစၥေရးရဲ႕ စိတ္ကူးအိပ္မက္ ျဖစ္သြားတယ္လို႔လည္း ဥေရာပ သံတမန္တေယာက္က ဆိုပါတယ္။ ျပႆနာကေတာ့ အစၥေရးနဲ႔ အေမရိကန္ဟာ ဒီကိစၥမွာ သူေတာ္ခ်င္း သတင္းေလြ႔ေလြ႔ ျဖစ္သြားၾကၿပီလား။ အေမရိကန္က စီးပြားေရး အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြနဲ႔ ဖိအားေပးမႈေတြ ခ်မွတ္ၿပီး အစၥေရးကလည္း ေလေၾကာင္းတိုက္ခိုက္မႈေတြလုပ္ၿပီး စစ္ေရးအရ ဖိအားေပးမႈေတြ လုပ္ၿပီးေပါ့ေလ။ တခ်ိဳ႕ ဥေရာပသံတမန္ေတြကေတာ့ ဒါေတြဟာ ေဒသတြင္း တင္းမာမႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ တိုက္ပြဲငယ္ေလးေတြသာျဖစ္ၿပီး လွ်ဳိ႕ဝွက္မဟာဗ်ဴဟာရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခုေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူးလို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဘာရစ္ဂၽြန္ဆင္ကေတာ့ “က်ေနာ္ ေတြ႔လို႔ရနိုင္သမွ် အိမ္ျဖဴေတာ္က လူေတြကို ေတြ႔ၿပီးလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ စစ္ေရးနည္းကို အသံုးျပဳဖို႔ ဘယ္လိုမွ စိတ္အားထက္သန္မႈ မရွိသလို အဲဒီလိုလုပ္ဖို႔ အစီအမံလည္း မရွိဘူး” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ၿဗိိတိသွ်ရဲ႕ စိုးရိမ္မႈကေတာ့ သူတို႔မွာ ေရရွည္စီမံခ်က္ မရွိတဲ့အတြက္ နည္းနည္းပိုပါတယ္။ အီရန္ႏုိင္ငံအေပၚ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးထားႏုိင္ဖို႔ပါပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက အရာရွိတေယာက္ကေတာ့ “ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အီရန္ကို ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ရယူဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာကို ဟန္႔တားကာကြယ္ဖို႔ပါပဲ။ ဒီထက္ပိုၿပီး အေသးစိတ္က်တာေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ထုတ္ျပန္ေၾကညာသြားပါမယ္” လို႔ သတင္းမီဒီယာေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီ သမၼတ ထရမ့္ရဲ႕ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယားအေရး ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းမႈကေန ႏုတ္ထြက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဥေရာပကိုလည္း သိမ္းသြင္းဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ ဆုိတာကိုလည္း သတိထားပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးသစ္ မိုက္ခ္ပြန္ပီယိုက ဥေရာပႏုိင္ငံေတြကို အေမရိကန္အေနနဲ႔ အစၥေရးရဲ႕ ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာအထိ ဆက္သည္းခံဖို႔ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို အေလးအနက္ ေျပာၾကားဖို႔ သြားမယ့္ခရီးစဥ္ကိုလည္း ေစာင့္စားေနၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ သမၼတ ထရမ့္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ အသစ္ေျပာင္းလဲလိုက္တဲ့ သမၼတရဲ႕ လံုၿခံဳေရးအရာရွိသစ္ ဂၽြန္ေဘာ္လ္တန္က အရင္ကတည္းက သူတို႔အေနနဲ႔ တီဟီရန္အစိုးရ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေရးကို အားေပးတယ္လို႔ အရင္တုန္းကတည္းက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ အစၥေရးႏုိင္ငံရဲ႕ စစ္ေရးတိုက္ခိုက္ႏုိင္မႈ စြမ္းအားဟာ အညီအညြတ္ အရွိန္အဟုန္္နဲ႔ တိုးတက္ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အစၥေရးကလည္း ဆီးရီးယားႏုိင္ငံထဲမွာ အီရန္ အခုလို အဟန္႔အတား အႏွာင့္အယွက္ျဖစ္သြားတာဟာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ်၊ ပင္လယ္ေကြ႔ႏိုင္ငံအမ်ားစုနဲ႔ ဆီးရီးယား ႏုိင္ငံေရးအတိုက္အခံေတြက သြယ္ဝုိက္တဲ့နည္းနဲ႔ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစတယ္ ဆုိတာကို နားလည္ထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အစၥေရးအေနနဲ႔ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံထဲမွာရွိတဲ့ အီရန္ရဲ႕ အဓိက အေျခစိုက္္စခန္း ၁၄ ခုလံုးကို ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ဖို႔ ႀကိဳးစားရာမွာ သိပ္အတားအဆီး မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒီအေျခအေနမွာ ျပင္သစ္သမၼတ မက္ခရြန္နဲ႔ ႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမွာပူတင္တို႔က စစ္ေရးအရွိန္အဟုန္ ျမင့္တက္မလာေအာင္ ေမတၱာရပ္ခံႏုိင္ေကာင္း ေမတၱာရပ္ခံႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ေနတာက သမိုင္းဆိုင္ရာအရ ရွိခဲ့တဲ့ ႀကီးမားတဲ့ အင္အားစုႀကီးေတြကို ဇက္ႀကိဳးေျဖေပးလိုက္သလိုျဖစ္သြားတဲ့ အႏၱရာယ္ပါပဲ။ ဒါဟာ ကမၻာတဝွမ္းလံုးရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္လာႏုိင္တဲ့အထိ အႏၱရာယ္ရွိတယ္ ဆိုတာကေတာ့ သိပ္အျငင္းပြားစရာ မလိုေလာက္ဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။
အီရန္ႏုိင္ငံကလည္း သူတို႔ဟာ ပိတ္ဝုိင္းခံေနရတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို ကာလရွည္ၾကာကတည္းက နားလည္ထားၿပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ “ခုခံဆန္႔က်င္ေရးဝင္႐ုိးတန္း” လို႔ တီဟီရန္ကေခၚတဲ့ အီရန္၊ ဆီးရီးယား၊ ဟစ္စ္ဘိုလာနဲ႔ အေမရိကန္နဲ႔ အစၥေရးတို႔ရဲ႕ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ ဟားမားစ္အဖြဲ႔ေတြ ပါဝင္တဲ့ မဟာမိတ္အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ထားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံဟာ ဒီဝင္႐ုိတန္းႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အလြန္အေရးပါတဲ့ ႏုိင္ငံတခု ျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။
တကယ္လို႔သာ အေတာ္ႀကီး အခ်ိန္ေႏွာင္းေနၿပီျဖစ္တဲ့ သံတမန္ေရးအရ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈသာ ေအာင္ျမင္မႈ မရခဲ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ ကိုယ္စားျပဳ တိုက္ခိုက္ေနၾကတဲ့ စစ္ပြဲဟာ တကယ့္ တိုက္႐ုိက္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္တိုက္ၾကမယ့္ စစ္ပြဲႀကီးတခု ျဖစ္လာႏုိင္ေျခရွိတယ္လို႔ ႏုိင္ငံေရးအကဲခတ္ေတြက ႐ႈျမင္ေနၾကပါၿပီ။
ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္နဲ႔ ကိုရီးယားကၽြန္းဆြယ္အေရးက ေျမာက္ကိုရီးယား ေခါင္းေဆာင္ေလးရဲ႕ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ သေဘာထားေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေရာင္ျခည္ သန္းလာတဲ့အခ်ိန္မွာ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယားအေရး ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းမႈကေန ႏုတ္ထြက္လက္ေရွာင္လိုက္တဲ့ကိစၥက တစခန္းထ မီးနီျပလာေနတယ္ ဆုိတာကို သတိျပဳမိၾကဖို႔လည္း လိုအပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ပါတယ္။ ။
