ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတသစ္ ဦးဝင္းျမင့္ဟာ ျမန္မာ့ႏွစ္သစ္ကူးကာလမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အေျချပ မိန္႔ခြန္းတခုကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီမိန္႔ခြန္းဟာ လူမႈစီးပြားနဲ႔ပတ္သက္တာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ၿခံဳငံုေျပာခဲ့တာပါ။ ဝန္ထမ္းေတြ လစာတိုးျမႇင့္ေရး၊ လယ္ယာေျမ ပိုင္ဆိုင္ေရး၊ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ လၽွပ္စစ္ကိစၥေတြ အမ်ားစု ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘယ္ဟာေတြက လက္ေတြ႔ေမၽွာ္လင့္လို႔ရမလဲ၊ ဘယ္ဟာေတြကေတာ့ ဘယ္လိုအခက္အခဲေတြ ရွိႏုိင္တယ္ဆိုတာ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ တမၸဒီပအင္စတီက်ဳမွ ဒါ႐ိုက္တာ ေဒါက္တာခင္ေဇာ္ဝင္းနဲ႔ Myanmar Quarterly အယ္ဒီတာ ဦးေနထြန္းႏိုင္တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “အခု ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတသစ္ ဦးဝင္းျမင့္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အေျချပ မိန္႔ခြန္းလို႔ ေျပာရမယ့္ လူမႈစီးပြားကို Focus လုပ္သြားပါတယ္။ တိုင္းျပည္တခုရဲ႕ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္တေယာက္ဆီက တိတိက်က် ၾကားရတဲ့ Detail Plan ေတြေပါ့။ ေျပာခဲ့တာေတြထဲမွာ အေရးႀကီးဆံုးက ဘယ္ဟာေတြ ေမၽွာ္လင့္လို႔ရႏိုင္တယ္၊ ဘယ္ဟာေတြကေတာ့ အခက္အခဲေတြ ေတြ႔ႏိုင္သလဲဆိုတာ ဆရာ စၿပီး ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။” ေဒါက္တာခင္ေဇာ္ဝင္း (ဒါ႐ိုက္တာ၊ တမၸဒီပအင္စတီက်ဳ) “ဒီမိန္႔ခြန္းကိုဖတ္ၿပီး အားလံုးၿခံဳၾကည့္မယ္ဆုိရင္ Social Walfare Planning တခုေပါ့။ လူမႈစီးပြား တိုးတက္ဖို႔အတြက္၊ သာယာဝေျပာဖို႔အတြက္ ေျပာတာ။ ျပည္တြင္းေရာ ျပည္ပပါ ဒါကို ေမၽွာ္လင့္လို႔ရပါတယ္။ တကယ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေနရာမွာေတာ့ အားလံုးသိတဲ့အတိုင္းပဲ။ သူေျပာသြားတဲ့ကိစၥေတြ အကုန္လံုးက အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥေတြ၊ လိုအပ္တဲ့ကိစၥေတြ ပါပါတယ္။ ေစတနာလည္းပါတယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ေတာ့ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္ကဆိုရင္ ပါတီက ဦးေဆာင္ၿပီး လုပ္မယ္ေပါ့။ အကုန္လံုး ဝိုင္းၿပီး ကူၾကပါေပါ့။ အခု ပါတီစံုစနစ္မွာက်ေတာ့ အဲဒီလိုလုပ္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ သူ႔အေနနဲ႔ မီဒီယာကို အသိအမွတ္ျပဳလာတယ္။ အရင္တုန္းက ဒါေတြ အသိအမွတ္ မျပဳဘူးေလ။ အားလံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္၊ ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္မယ္၊ လိုလည္း လိုအပ္ပါတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အစိုးရခ်ည္းပဲ၊ ပါတီခ်ည္းပဲ လုပ္လို႔မရဘူး။ လူထုအားလံုး ပါဝင္ဖုိ႔လိုပါတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဆရာကေတာ့ ျပည့္ျပည့္စံုစံုေတာ့ ပါတယ္။ မီဒီယာတို႔၊ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြလည္း ေျပာသြားပါတယ္။ ပိုၿပီး ေသခ်ာတာက ပါတီတခုတည္းနဲ႔ လုပ္လိ႔ုမရဘူး၊ ျပည္သူလူထု ပါမွရမယ္ေပါ့။ ဆရာေနထြန္းႏိုင္လည္း ေမးပါရေစ။ အခုလို ေျပာသြားတဲ့ထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ကိစၥေတြေရာ၊ လၽွပ္စစ္မီးရရွိေရး ကိစၥေတြေရာ အကုန္ပါတယ္။ က်န္တာကလည္း သက္တမ္း ၃ ႏွစ္ေပါ့။ ဘယ္ဟာေတြကိုေတာ့ ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ ေမၽွာ္လင့္လို႔ရႏိုင္လဲ။ အဲဒီထဲမွာ လယ္ယာေျမကိစၥေတြလည္း ပါလာတယ္။ သမၼတဦးဝင္းျမင့္ဟာ သူ႔သက္တမ္းတေလၽွာက္လံုးမွာ လယ္ယာေျမအေၾကာင္းကို ေျပာလာတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေရာ ဘာေမၽွာ္လင့္လို႔ရမလဲ၊ အခက္အခဲေတြရွိႏိုင္လဲ ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦး။” ဦးေနထြန္းႏိုင္ (အယ္ဒီတာ၊ Myanmar Quarterly) “အဲဒါမေျပာခင္ တစုံလံုးကို ၿခံဳၾကည့္ရင္ သူ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုတုန္းက လုပ္ငန္းစဥ္ႀကီး ၃ ခု ေျပာတယ္။ လုပ္မယ့္ေခါင္းစဥ္ ၈ ခုေလာက္ ေျပာတယ္။ အေၾကာင္းအရာ ၁၁ ခုေလာက္ကို အေသးစိတ္ေျပာတယ္။ လုပ္ငန္းစဥ္ႀကီး ၃ ခုထဲမွာ တစ္အခ်က္က တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ ျပည္သူလူထုဘဝ တိုးတက္ျမင့္မားေရး၊ ဒုတိယအခ်က္က အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ။ တတိယက ဖက္ဒရယ္ကို ေရွး႐ႈတဲ့ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးေပါ့။ ထူးထူးျခားျခားအေနနဲ႔ ႏွစ္သစ္ကူးမိန္႔ခြန္းမွာေတာ့ နံပါတ္ႏွစ္အခ်က္နဲ႔ သံုးအခ်က္ ပါမလာဘူး။ မေျပာဘူးေပါ့။ နံပါတ္တစ္အခ်က္နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြပဲ ေျပာတယ္။ ဒါကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ တခ်ိန္က ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့ သမၼတစနစ္ ျပန္အားေကာင္းေတာ့မလားဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္တခုေတာ့ ထြက္တယ္။ သူေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ၁၁ ခ်က္ရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက်ေတာ့ Timeline မပါဘူးေပါ့။ သံုးႏွစ္အတြင္း ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္ေလာက္လုပ္သြားမလဲဆိုတာ မပါဘူး။ လယ္ယာေျမကိစၥမ်ဳိးဆိုရင္ သိပ္႐ႈပ္ေထြးတယ္။ ဒီ့အတြက္ သူ ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ဥပေဒနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြလည္း မပါဘူး။ မပါဘဲနဲ႔ တခါထပ္ေျပာတဲ့ ပံုစံ-၇ လယ္လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ရည္ညႊန္းပံုရတယ္။ အဲဒါကို တႏွစ္အတြင္း ေပးမယ္ဆိုတာ ပါတယ္။ လက္ရွိ ေျမယာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြက ေအာက္ေျခအဖဲြ႔အစည္းေတြကို ျပင္မွရမယ္။ ေထြအုပ္ေတြ၊ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ သက္ဆိုင္တာေတြကပဲ ေနရာယူထားတဲ့ ယႏၲရားႀကီးတခုလံုး ျပင္ဖို႔လိုတာေပါ့။ ၂၀၁၂ လယ္ယာေျမဥပေဒတို႔၊ မၾကာခင္ ျပ႒ာန္းဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္းထားတဲ့ ၂၀၁၇ ေျမသိမ္းဥပေဒၾကမ္းတို႔၊ အဲဒီကိစၥေတြကို ျပင္ၿပီးမွသာလၽွင္ ျဖစ္ႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူ ကတိေပးခဲ့တဲ့ ပံုစံ-၇ လိုမ်ဳိးဆိုရင္ ဒီတႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ဖုိ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးခက္တယ္။ မ်က္ႏွာစာႏွစ္ခုရွိတယ္။ ရွမ္းေျမာက္တို႔၊ ကရင္တုိ႔၊ ခ်င္းတို႔မွာဆိုရင္ ပံုစံ-၇ ကို လက္မခံဘူး။ ေဒသထံုးတမ္း ပိုင္ဆုိင္မႈေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီအတြက္ အခက္အခဲေတြလည္း ႀကံဳႏိုင္တယ္။ သမၼတႀကီးဦးဝင္းျမင့္အေနနဲ႔ အဓိကရင္ဆိုင္ရမွာက ေျမကိစၥဟာ သူ႔အတြက္ ႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚမႈ ျဖစ္လိမ့္မယ္ထင္တယ္။ တႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ႏိုင္ဖို႔က ခဲယဥ္းပါလိမ့္မယ္။ သံုးႏွစ္အတြင္းေတာ့ ဘယ္ေလာက္အထိ လုပ္ႏိုင္မလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာေပါ့။” အျပည့္အစုံကို ႐ုပ္သံဖုိင္တြင္ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါသည္။