ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသၾကီး မဂၤလာဒုံျမို့နယ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ေဇကမၻာကုမၸဏီနဲ့ ေ႐ြွႊနံ့သာ လယ္သမားေတြရဲ့ ေျမယာအျငင္းပြားမႈကို ရပ္/ေက်းအဆင့္မွာ ဒီေန့ စတင္ စစ္ေဆးပါတယ္။
မဂၤလာဒုံျမို့နယ္ ေ႐ြွႊနံ့သာေက်း႐ြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး႐ုံးမွာ လယ္သမား ၆ ဦးကို မနက္ ၉ နာရီ စတင္စစ္ေဆးခဲ့တာျဖစ္ျပီး ညေနပိုင္းမွာ ၆ ဦးကို စစ္ေဆးတယ္လို့ စစ္ေဆးခံရသူ တဦးျဖစ္တဲ့ လယ္သမား ဦးေက်ာ္စိန္က ေျပာပါတယ္။
ေက်း႐ြာရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးဟာ ေက်း႐ြာေျမယာေကာ္မတီရဲ့ ဥကၠ႒ တာ၀န္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေ႐ြွႊနံ့သာေက်း႐ြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးထြန္းထြန္းဦးက စစ္ေဆးေမးျမန္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁ ရက္ကို ၁၂ ဦးနႈန္း နဲ့ လယ္သမား ၈၀ ခန့္ကို စစ္ေဆးမွာ ျဖစ္တယ္လို့ ဆိုပါတယ္။
လနဲ့ခ်ီျပီး ပိုင္ဆိုင္မႈအျငင္းပြားေနၾကတဲ့ ေျမဧက ၈၁၅ ဧက ကိစၥကို လုပ္ကိုင္ခြင့္ရဖို့ လယ္သမားေတြက ေျမယာေကာ္မတီကို တိုင္တဲ့ကိစၥ ပထမဆုံး စတင္စစ္ေဆးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
မၾကာေသးခင္က ေျမယာဥပေဒ ျပ႒ာန္းတယ္ဆိုေပမယ့္ သမၼတလက္မွတ္ မထုိးရေသးတဲ့အတြက္ အတည္မျဖစ္ေသးတာေၾကာင့္ ၁၉၆၃ ခုနွစ္၊ ၁၉၅၃ ခုနွစ္က ဥပေဒေတြအရ စစ္ေဆးေမးျမန္းေနတာလို့ လယ္သမားဘက္က လိုက္ကူညီေနသူ ဦးေနမ်ဳိးေ၀က ေျပာပါတယ္။
ဒီေန့ ေက်း႐ြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး႐ုံးမွာ စစ္ေဆးခ်က္ေတြကို နားေထာင္ေနတဲ့ ဦးေနမ်ဳိးေ၀က လယ္သမားေတြကို ေမးျမန္းတဲ့ေမးခြန္းေတြကို ေျပာျပပါတယ္။
“လူတုိင္းကုိ ေမးရမယ့္ ပံုစံ႐ွိတယ္ေလ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဘယ္နွနွစ္ထဲက လုပ္ခဲ့တာလဲ။ ဒါနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ဘယ္သူနာမည္ေပါက္လဲ၊ ဘယ္နွဧက ႐ွိလဲ။ ေနာက္ အနီးစပ္ဆံုးနွစ္ဆိုေတာ့၊ မနွစ္ကေပါ့ ၂၀၁၁ မွာ ဘယ္သူလုပ္သလဲ။ လယ္လုပ္ကိရိယာနဲ့ မ်ိုးေစ့ ဓာတ္ေျမၾသဇာေတြ၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္နဲ့ ပတ္သက္တဲ့ ကိရိယာေတြက ဘယ္သူ့ဟာေတြလဲ။ ထြက္လာတဲ့ စပါးကုိ ဘယ္သူရိတ္သိမ္းျပီးေတာ့ ဘယ္သူအက်ိုးခံစားသလဲ။ ဒါမ်ိုးေလးေတြေပါ့။ ဥပေဒနဲ့ အညီသြားေနတာေပါ့။”
ဒီေျမဧက ၈၁၅ ဧကကို ေဇကမၻာကုမၸဏီနဲ့ လယ္သမားေတြက သီးစားစိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္ခြင့္ျပုဖို့ အျပိုင္ေလွ်ာက္ရာမွာ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသၾကီး အစိုးရအဖြဲ့က ျပီးခဲ့တဲ့ ေမ ၂၁ ရက္ေန့မွာ ကုမၸဏီကို သီးစားခ်ထားေပးခဲ့ပါတယ္။ ခရိုင္အဆင့္၊ ရပ္/ေက်းအဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးေတြထံ ကတဆင့္ ေမ ၂၇ ရက္ေန့မွာ လယ္သမားေတြ သိခဲ့ရတာျဖစ္ျပီး မေက်နပ္တဲ့အတြက္ လယ္သမားေတြက ေျမယာေကာ္မတီထံမွာ ေျမယာမႈခင္းဖြင့္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
လယ္ ၁၄ ဧက ဆုံး႐ွံုးခဲ့တဲ့ လယ္သမားတဦးျဖစ္တဲ့ ဆရာမ ေဒၚအုန္းျမင့္ ကလည္း ဒီေန့ အစစ္ခံရတဲ့စာရင္းမွာ မပါ႐ွိေသးဘဲ သူ့လယ္မွာ လယ္ထြန္ေနပါတယ္။ ေျမယာေကာ္မတီ႐ုံးမွာ စစ္ေဆးေနေပမယ့္ ေဇကမၻာကုမၸဏီက လယ္သမားေတြ ထယ္ထုိးထားတဲ့ ေျမေတြေပၚမွာ ဒီေန့ ထယ္ထပ္ထိုးေနတယ္လို့ ေဒၚအုန္းျမင့္က ေျပာပါတယ္။
“စက္ၾကီးေတြနဲ့ က်မတို့ လယ္ေျမေတြကုိ လာထုိးေနတယ္။ ျပဿနာ ၾကီးတယ္။ အဖြဲ့ေတြလည္း မ႐ွိဘူး၊ ဘယ္သူမွ မသိၾကဘူး။ အေထြေထြမန္ေနဂ်ာ ဦးျမင့္ေဇာ္က ကားအၾကီးၾကီးနဲ့ သြားထိုးေနတယ္။”
လယ္ေျမေတြကို အစိုးရသိမ္းမယ္လို့ ေကာလာဟလ ထြက္ခ်ိန္မွာ ေဇကမၻာ ကုမၸဏီက ၾကား၀င္ က႐ုဏာေၾကးေပးျပီ စက္မႈဇုန္တည္ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ လယ္သမားေတြက ေနာက္ပုိင္းမွာ သူတို့လွည့္ျဖားခံရတယ္လို့ယူဆျပီး လယ္လုပ္ခြင့္ ျပန္ေတာင္းေန တာ ျဖစ္သလို ေဇကမၻာ ကုမၸဏီကလည္း လယ္ပဲစိုက္ေတာ့မယ္ဆိုျပီး ရပ္တည္ေဆာင္႐ြက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။