ေတာင္ဆိပ္တေကာင္ရဲ႕ နကၡတ္လႊမ္းမိုးေနတဲ့ ဒီရာသီ ဒီမနက္ခင္းမွာ  ျမဴႏွင္းေလးေတြ သဲသဲမဲမဲ က်ဆင္းေနက် ဒီၿမိဳ႕ေလးမွာ ေဆာင္းဟာ အရင္က ေဆာင္းလို မဟုတ္ဘူး။ ေဆာင္းမပီသေတာ့ဘူး။ ေဒဝတာေတြက ခုိးဝွက္ နတ္ဝွက္သလိုလို ေပ်ာက္ျခင္းမလွ ေပ်ာက္ဆုံးသြားခဲ့တဲ့ ႏွင္းမႈန္ ႏွင္းစက္ေလးေတြ မျမင္ရေတာ့တဲ့ မနက္ခင္းတခုမွာ... ဆိုၾကပါစို႔ ဒီမနက္မွာ- ညိႇဳ႕အားျပင္းျပင္းနဲ႔ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ (Facebook) နံရံျပပြဲ ပင္လယ္တေၾကာကို ေမ်ာပါ ခုန္ဆင္းလာတဲ့ ေျမာက္ပိုင္းရြာသား လူစီထြား။ သူ ေရအိမ္ထဲကို ေရာက္ေနတာ နာရီဝက္မကေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ညႇစ္ထုတ္ စြန္႔ပစ္ေနတယ္ဆိုတာ တခါတခါ ေမ့ေမ့သြားမယ္။ လက္ထဲမွာကိုင္ထားတဲ့ စမတ္ဖုန္းေလးကတဆင့္ မေန႔ကတင္ထားတဲ့ ဓာတ္ပုံေလးေတြကိုု ျပန္ရွာၾကည့္ေနမယ္။ ဆိုပါစို႔။ ကားအင္ဂ်င္ဝိုင္ ေၾကာ္ျငာ႐ိုက္ခ်က္ေလးက အေတာ္လန္းတယ္။ ဒီပုံမ်ဳိးဟာ တန္ေဆာင္တိုင္မီးထြန္းပြဲက ေျဗာက္အိုးေတြ အတြဲလိုက္ ေပါက္ကြဲသလို ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္က ငနဲသားေတြၾကားမွာ စီခနဲ ညံခနဲ ျဖစ္ကိုျဖစ္ရမယ့္ ပုံေတြေလ။ ခါတိုင္း အားေပးေနက် ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ ကာလသားေတြၾကားမွာ သိန္းသန္းခ်ီေအာင္ ပလူပ်ံ ရွယ္ၾက ျဖန္႔ေဝၾက။ ေဝဖန္ၾက ေလကန္ၾက။ ျပင္းျပၾက ယင္းထၾက။ ခုုေတာ့ ဘာျဖစ္တာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္လဲ၊ လူေတြ သိပ္မၾကည့္ၾကေတာ့ဘူးလား။ ႐ိုးအီသြားၿပီလား။ လူ ေလးငါးဆယ္ေလာက္ Like လုုပ္ထားတယ္။ ဆယ္ဂဏန္းေလာက္ ျပန္ၿပီး တဆင့္ ျဖန္႔ေဝထားတယ္။ ဆိုုပါစိုု႔။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္မွာ ႐ူပဒါန အလႉခံေတြ ဘယ္သြားေသေနၾကလဲ။ မွတ္ခ်က္ေရးေနက် အစ္ကုုိကာလသားေတြ ခါတိုင္းလို သိန္းသန္းခ်ီၿပီး မျမင္ရေတာ့ဘူး။ ဘယ္ေပ်ာက္ေနၾကလဲ။ ခါတိုင္းကဆို ဒီလိုပုံေလးမ်ား တင္ျပလိုက္ရင္ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာ ပုရိသေလာကမွာ ရစ္ခ်္တာစေကး ၈၊ ၉၊ ၁၀ ေလာက္ ငလ်င္လႈပ္ပစ္လိုုက္သလိုု တုန္ဆင္းသြားရမယ္ဆိုတာ သူသိတယ္။ ခုေတာ့ ဘာျဖစ္တာလဲ။ ဇူကာဘတ္ ေသနာေကာင္ ဘာေတြ ေလၽွာက္လုပ္ေနလဲ။ သူ ၿငိဳျငင္မယ္။ ဇူကာဘတ္၊ နင္ ဘာေတြ ေလၽွာက္ေလၽွာက္လုပ္ျပန္ၿပီလဲ။ စိတ္တိုတိုနဲ႔ ဆဲေရး တိုင္းထြာပစ္လိုက္မယ္။ ဆိုၾကပါစို႔။ New Facebook? ခါတိုင္းလို အလြယ္တကူ ပ်ံ႔ႏွံ႔သြားတာေတြ၊ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ လက္ဆင့္ကမ္း ရွယ္ၾက မၽွေဝေနၾကတာေတြ၊ လူစိမ္းေတြၾကားမွာ ေပၚျပဴလာဇာတ္ခင္းဖို႔ မလြယ္ေတာ့တာေတြက သိပ္မၾကာခင္မွာ ႀကံဳရေတာ့မယ္ ဆိုပါစို႔။ ဒီလိုနဲ႔ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ဟာ ေနာက္ထပ္ လူေတြ အံ့ၾသစရာေတြျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့အေၾကာင္း၊ သတင္းအတုေတြကို ေျဖရွင္းဖိုု႔ ႐ုန္းကန္ေနရတဲ့အေၾကာင္း သတင္းေတြ ေတြ႔ျမင္ေနၾကရမယ္ ထင္ပါတယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္မွာ မိသားစုုနဲ႔ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္း၊ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ ပို႔စ္ေတြကို အဓိက ျမင္ရေတာ့မယ္။ စီးပြားေရးေၾကာ္ျငာေတြ၊ မီဒီယာေတြကိုု သိပ္ျမင္ရေတာ့မယ္ မဟုုတ္ဘူးဆုိတဲ့ ေနာက္ဆုံးသတင္းေတြ တကမာၻလုံးဆိုင္ရာ ပြစိပြစိ ဗ်စ္ေတာက္ဗ်စ္ေတာက္ ေျပာဆိုေနၾကတာေတြ မၾကာမီ လာမည္ဆိုတာေတြ ၾကားရၿပီးၿပီ ထင္ပါတယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ရဲ႕ ေနာက္ဆုုံး အယ္ဂိုုလ္ရစ္သမ္ အေျပာင္းအလဲကိုု ျမင္ရတဲ့အခါ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကတဆင့္ ပရိသတ္ပိုရဖိုု႔ ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့ မီဒီယာေတြမွာ အြန္လိုုင္း ေဈးေရာင္းေဈးဝယ္ လုပ္ေနၾကတဲ့သူေတြၾကားမွာ တခ်ဳိ႕ကလည္း ဒါ အိပ္မက္ဆုုိးတခုလိုု႔ ထင္ခ်င္ထင္ပါမယ္။ မိုုးၿပိဳၿပီ။ ေၾကာ္ျငာစရာ ေနရာေလးမွာ ကမာၻပ်က္ၿပီ စသျဖင့္  ထင္ၾကမယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကတဆင့္ အြန္လိုုင္းကေန ေပၚျပဴလာ ဆယ္လီတေယာက္ျဖစ္ဖိုု႔ က်ိတ္ႀကံေနတဲ့ အဆိုေတာ္ေပါက္စလည္း ျပႆနာရွိမယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကိုု မီွခုုိေနရတဲ့ အေသးစားလုုပ္ငန္းရွင္ေတြ အတြက္လည္း အခက္အခဲတခုု ျဖစ္လာမယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္မွာ ၿပိဳင္ဆုုိင္မႈအား ျပင္းျပင္းမွာ ရပ္တည္ႏုုိင္ဖိုု႔ သင့္ေတာ္သလိုု ထိန္းညႇိေျပာင္းလဲတာေတြ လုုပ္ရေတာ့မယ္။ စိတ္ေမာရမယ္၊ အိပ္ပ်က္ရမယ္၊ ရင္ေမာရမယ္။ တကယ္ေတာ့ တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံငယ္ေလးေတြမွာ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ရဲ႕ မူဝါဒအသစ္ကုုိ စတင္စမ္းသပ္ေနပါၿပီ။ ေၾကာ္ျငာေတြ၊ မီဒီယာေတြထက္ မိသားစုု ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္း မိတ္ေဆြရင္းေတြရဲ႕ ပိုု႔စ္ေတြကိုု ပိုုျမင္လာၾကရၿပီ။ “Explore Feed” ဆိုုတဲ့ ဒုံးပ်ံပုုံကေလးကိုု ကလစ္လုုပ္ၾကည့္ရပါတယ္။ အဲဒါမွပဲ ေၾကာ္ျငာဆန္တဲ့ပိုု႔စ္ေတြ အမ်ားျပည္သူကို တင္ျပေနၾကတဲ့ မီဒီယာပိုု႔စ္ေတြကိုု ျမင္ရပါမယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကို ေၾကာ္ျငာခေပးၿပီး လူမ်ားမ်ားေတြ႔ေအာင္ စီရင္သူေတြ ပါမယ္။ ပုုံမွန္ Newsfeed မွာေတာ့ လူရင္းေတြေလာက္ပဲ။ ဒါက နည္းနည္း စပ္ဖ်င္းဖ်င္းေတာ့ ေနမွာေပါ့ေလ။ အေမတို႔၊ အဖြားတို႔ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္သုံးရင္ စာတိုေလးေတြ ေရးတင္ေလ့ရွိရင္ သူတို႔ေရးေနတာေတြ၊ ဓာတ္ပုံေလးေတြ တင္ျပေနတာေတြ ဦးစားေပး ျမင္ရေတာ့မေပါ့။ ရြာက ေဆြမ်ဳိး အပ်ဳိႀကီး တင္ျပတဲ့ စာေရးသူရဲ႕ ႐ိုးရွင္းေသာညစာ ဆိုုတာေတြ အန္တီ အိပ္ရာထကာစ မိတ္ကပ္မပါ ဝါစာကမာပုံေလး လွလားဟင္ ဆိုတာေတြ။ ဒီမနက္လည္း ပိတ္သတ္ႀကီးကို ဆုေတာင္းေပးေနတယ္ေနာ္ဆိုတဲ့ ရြာဦးေက်ာင္းက ဘုန္းဘုန္း ေရးတင္ေနတာေတြ ပိုပိုၿပီး ျမင္ရေတာ့မွာေပါ့။ သည္းခံဒကာ ဆိုတဲ့ ဘုန္းဘုန္းအသံ ခဏ ခဏ ၾကားေယာင္လာစရာ ရွိတယ္။ “ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္က ပံ့ပိုုးေပးႏုုိင္တဲ့ အေရးႀကီးဆုံးတခုျဖစ္တဲ့ မိသားစုုေတြ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္မျပတ္ေရး ကိစၥထက္စာရင္ အမ်ားနဲ႔ဆုုိင္ရာ လူထုုဆိုုင္ရာ ကိစၥေတြက ပိုုမ်ားလာေနတာေၾကာင့္ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အဆက္မျပတ္ၾကဖုုိ႔ ဝိုင္းဝန္းကူညီေပးၾကပါ” လိုု႔ မာ့ခ္ ဇူကာဘတ္က တုုိက္တြန္းပါတယ္။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ဟာ သူ႔ပလက္ေဖာင္းေပၚမွာ လူေတြအတြက္ ပိိုအဓိပၸာယ္ရွိတဲ့ အဆက္အသြယ္ေတြကို ပိုုတိုးျပသေပးဖို႔ လုပ္ေနတယ္လို႔ သူကဆိုပါတယ္။ Branded Content ေၾကာ္ျငာပိုု႔စ္ေတြဟာ လူထုဆီကုိ လြယ္လြယ္နဲ႔ မေရာက္ေတာ့ေအာင္ လုပ္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ လူေတြဆီကို ပိုေရာက္ေစခ်င္တဲ့အခါ ေၾကာ္ျငာခေပးၿပီး ပ်ံ႔ႏွံ႔ေအာင္ လုပ္ရေတာ့မယ္။ ဒါဆိုရင္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အတြက္လည္း ပိုတြက္ေျခကိုက္မယ္လို႔ ဇူကာဘတ္က ေမၽွာ္လင့္မွာေပါ့။ ေရရွည္မွာေတာ့ သူ ေမၽွာ္လင့္သလို ျဖစ္ရင္ ျဖစ္လာမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ လတ္တေလာမွာေတာ့ မူဝါဒအသစ္ေၾကာင့္ ဇူကာဘတ္တို႔အတြက္လည္း ထိခိုက္တာပါပဲ။ ၂၀၁၈ ႏွစ္စပိုုင္း Wall Street ေဈးကြက္မွာ ရွယ္ယာတန္ဖိုး ၄ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ျပဳတ္က်ၿပိဳဆင္းသြားတဲ့အခါ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ ဒသမ ၃ ဘီလီယံ၊ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၃၃၀၀ တန္ဖိုးေလာက္ ထိခုိက္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ကာ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကို ေန႔စဥ္ အားကိုးေနရတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ ေပါက္စေလးေရ၊ မင္းသမီးေပါက္စေလးေရ၊ အဆိုေတာ္သစ္ေလးေရ၊ ေတာၿမိဳ႕ငယ္ေလးက ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ ထုတ္ေဝသူေလးေရ၊ ခုခ်ိန္ကစၿပီး စဥ္းစားရေတာ့မယ့္ ေမးခြန္း….. “ကဲ ခုဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ?” ကိုယ့္ကုန္ပစၥည္း ေၾကာ္ျငာဖို႔၊ ကိုယ့္မီဒီယာ ကိုယ့္ကုမၸဏီ ကိုယ့္အဖြဲ႔အစည္းကို ေၾကာ္ျငာဖို႔၊ အႏွံ႔အျပားကို ေရာက္ႏုုိင္ဖို႔၊ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကို အားကိုးပါတယ္ဆိုမွ ဇူကာဘတ္က ဒီလိုတဲ့လား။ ကိုယ္ တင္ျပခ်င္တဲ့ လူေတြအမ်ားစုက မျမင္ရေတာ့ဘူး။ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း နည္းေတာ့မယ္။ ကိုယ့္တင္ျပခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔  Organic လို႔ေခၚတဲ့ ဘာေဆးမွမထိုးဘဲ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ကို ေၾကာ္ျငာခမေပးဘဲနဲ႔ေတာ့ လူေတြ သိပ္မသိရေတာ့ဘူး။ လူထုဆက္ဆံေရး ေမၽွာ္လင့္ခ်က္အတြက္ ဘာမွမရွိေတာ့ဘူး။ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္တခြင္မွာ ဆဲဆိုုသံေတြ အပါအဝင္ အႀကီးအက်ယ္ ၿငိမ္သက္ တိတ္ဆိတ္သြားၾကေတာ့မယ္။ ကဲ… ဘာဆက္လုပ္ၾကမလဲ။ (ဆက္ရန္ရွိပါသည္။) သန္း၀င္းထြဋ္