တရားမွ်တတဲ့ဥပေဒျဖစ္မွ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးရိွနိုင္ အပိုင္း (၃)
DVB
·
May 9, 2012
အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းဥပေဒကို ေလ့လာျခင္း
ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ျပည္ေထာင္စု လြွႊတ္ေတာ္သက္တမ္း ၁ နွစ္ေက်ာ္အတြင္း အတည္ျပုျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ ဥပေဒသစ္ေတြ အထဲက ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၁ ရက္ ေန့က ျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္း ဥပေဒဟာ လူအေတာ္မ်ားမ်ားရဲ့ ၾကိုဆိုေထာက္ခံမႈ ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒကို ေရးဆြဲစဥ္က ကမာၻ့အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ဳပ္ (အိုင္အယ္လ္အို) နဲ့ ေဆြးေနြးညိွနိႈင္း အၾကံဥာဏ္ရယူမႈေတြ ျပုလုပ္ခဲ့ျပီး နိုင္ငံတကာစံနႈန္းေတြနဲ့ ကိုက္ညီမႈရိွေအာင္ ေရးဆြဲခဲ့တယ္လို့လည္း သိရပါတယ္။
နိုင္ငံသားတဦးရဲ့ ႐ႈေထာင့္ကေန အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းဥပေဒကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ပထမဆံုး အလုပ္သမားဆိုတာ ဘယ္လိုလူမ်ိုးေတြ ပါ၀င္သလဲဆိုတဲ့ ဥပေဒ အနက္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ေလ့လာမိပါတယ္။ ဥပေဒရဲ့ ပုဒ္မ ၂/က အရ အလုပ္သမားဆိုတာ “ေန့စားအလုပ္သမား၊ ယာယီအလုပ္သမား၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္သမား၊ အိမ္အကူအလုပ္သမား၊ အစိုးရဝန္ထမ္း၊ အလုပ္သင္တို့ အပါအဝင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတခုတြင္ျဖစ္ေစ၊ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းအတြက္ ျဖစ္ေစ မိမိ၏လုပ္အားအေပၚ အားကိုးအားထားျပု လုပ္ကိုင္ေနသူကို ဆိုသည္” လို့ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ “အစိုးရ၀န္ထမ္း” အမ်ိုးအစားထဲမွာ တပ္မေတာ္၊ ရဲတပ္ဖြဲ့နဲ့ တပ္မေတာ္ကြပ္ကဲမႈ လက္ေအာက္ရိွ အျခားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့အစည္းေတြ မပါ၀င္ဘူးလို့ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ့ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလုပ္သမား အမ်ဳိးအစားထဲမွာ “စိုက္ပ်ိုးေရးအလုပ္သမား” ပါ၀င္တဲ့အတြက္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိုးေရးလုပ္ငန္းနဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းျပုတဲ့ ေတာင္သူလယ္သမားေတြလည္း ဒီဥပေဒအရ ေတာင္သူလယ္သမားအဖြဲ့ေတြ ဖြဲ့စည္းခြင့္ရိွမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အေျခခံအလုပ္သမားေတြကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ဖြဲ့စည္းတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြ မရိွခဲ့တာ ရာစုနွစ္ထက္၀က္ခန့္ ရိွခဲ့ျပီျဖစ္လို့ အခုအခ်ိန္မွာ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြ ေပၚေပါက္လာမွာ ၾကိုဆိုရမယ့္အခ်က္ပါ။ အခန္းေပါင္း ၁၄ ခန္းနဲ့ ပုဒ္မေပါင္း ၅၈ ခုပါ၀င္တဲ့ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္း ဥပေဒအရ ဖြဲ့စည္းေပၚေပါက္လာမယ့္ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြဟာ အလုပ္သမားထု ဘ၀တိုးတတ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္႐ြက္ခြင့္၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးကာကြယ္ခြင့္၊ ဆနၵျပ သပိတ္ေမွာက္ခြင့္ေတြ ရရိွလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီလိုအခြင့္အေရးေတြမရရိွခင္ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းတရပ္ ဖြဲ့စည္းနိုင္ဖို့ ဒီဥပေဒအရ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ျပည့္မီေအာင္ေဆာင္႐ြက္နိုင္ဖို့ ျမန္မာအလုပ္သမားထုအၾကားမွာ ကၽြမ္းက်င္မႈ ဆိုင္ရာ စိန္ေခၚခ်က္အမ်ားအျပား ၾကံုေတြ့နိုင္ပါတယ္။ အလုပ္သမားဥပေဒမွာ ပါ၀င္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြ အတိုင္း စနစ္တက် ခိုင္မာတဲ့ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းမ်ိုး ေပၚထြက္လာဖို့ အခ်ိန္ယူရပါလိမ့္မယ္။
အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတခု ဖြဲ့စည္းခ်င္ရင္ ပထမဆံုးလိုအပ္ခ်က္က ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄/က အရ အနည္းဆံုး အလုပ္သမားဦးေရ ၃၀ ရိွဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းတခုမွာ အလုပ္သမားဦးေရ ၃၀ ထက္နည္းျပီး ရိွေနရင္ လုပ္ငန္းသဘာ၀ခ်င္းတူတဲ့ အျခားလုပ္ငန္းတခုက အလုပ္သမားေတြ နဲ့ ေပါင္းစည္းျပီးဖြဲ့နိုင္တယ္လို့ ဆိုထားတဲ့အတြက္ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတခုဖြဲ့နိုင္ဖို့ လိုအပ္တဲ့အလုပ္သမားဦးေရ ရရိွဖို့ အခက္အခဲ မရိွနိုင္ပါဘူး။ အဲ့လိုဖြဲ့စည္းနိုင္ဖို့ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းခြင္ထဲက အလုပ္သမား အနည္းဆံုး ၁၀ ရာခိုင္နႈန္းရဲ့ ေထာက္ခံမႈလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာ အလုပ္သမား ၁၀၀၀ ရိွတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္တခုမွာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ ဖြဲ့စည္းဖို့ အလုပ္သမား ၁၀၀ ရဲ့ ေထာက္ခံမႈ လုိအပ္ပါတယ္။
ဒုတိယလိုအပ္ခ်က္က ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀/က အရ အဖြဲ့ရဲ့ ဖြဲ့စည္းပံုစည္းမ်ဥ္း ရိွရပါမယ္။ ဖြဲ့စည္းပံု စည္းမ်ဥ္းမွာ ပါ၀င္ရမယ့္ အခ်က္ ၇ ခ်က္ကိုလည္း သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ အဖြဲ့အမည္၊ ရည္႐ြယ္ခ်က္၊ အဖြဲ့၀င္အျဖစ္ လက္ခံျခင္းနဲ့ နုတ္ထြက္ျခင္းဆိုင္ရာ စည္းကမ္းေတြ၊ အဖြဲ့ရဲ့ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ့ကို ေ႐ြးခ်ယ္ျခင္း တာ၀န္မွဖယ္႐ွားျခင္းနဲ့ နုတ္ထြက္ျခင္းဆိုင္ရာ စည္းကမ္းေတြ၊ အစည္းအေ၀းက်င္းပျခင္းဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ၊ ရန္ပံုေငြထူေထာင္ျခင္း၊ ထိန္းသိမ္းျခင္းနဲ့ သံုးစြဲဲျခင္းဆိုင္ရာစည္းကမ္းေတြ၊ ေငြစာရင္းကို လစဥ္နဲ့ နွစ္ခ်ဳပ္စာရင္း စနစ္တက်ျပုစုျခင္းနဲ့ စစ္ေဆးျခင္းဆိုင္ရာ စည္းကမ္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
တတိယလိုအပ္ခ်က္က အဖြဲ့ရဲ့ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့ကို အနည္းဆံုး လူ ၅ ဦးနဲ့အထက္ ဖြဲ့စည္းရမွာျဖစ္ျပီး အဖြဲ့၀င္ဦးေရဟာ (မ) ဂဏန္းျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီေတာ့ အထက္ပါအခ်က္ ၃ ခ်က္ ျဖစ္တဲ့ အဖြဲ့၀င္ဦးေရ ၃၀၊ ဖြဲ့စည္းပံုစည္းမ်ဥ္းနဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ထားတဲ့ လူ ၅ ဦး အနည္းဆံုးပါ၀င္တဲ့ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ့ရိွျပီဆိုရင္ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတခု ထူေထာင္ဖို့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ျမို့နယ္မွတ္ပံုတင္ အရာရိွဆီ သြားေရာက္မွတ္ပံုတင္ရမွာ ျဖစ္တယ္။
တၾကိမ္တခါမွ အဖြဲ့အစည္းတခု ထူေထာင္ဖူးတဲ့အေတြ့အၾကံုမရိွတဲ့ အလုပ္သမားေတြအတြက္ ဖြဲ့စည္းပံုစည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲေရးအပါအ၀င္ အဖြဲ့ကို မွတ္ပံုမတင္ခင္ ၾကိုတင္ေဆာင္႐ြက္ရမယ့္ အရာေတြအတြက္ အခက္အခဲရိွနိုင္ပါတယ္။ ဥပေဒဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ ပါ၀င္လာတဲ့အတြက္ ဥပေဒပညာ႐ွင္ရဲ့ အကူအညီလည္း လိုအပ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေရးအၾကီးဆံုးကေတာ့ လုပ္ငန္း႐ွင္က ၎ရဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ထဲက အလုပ္သမားေတြ ဒီလို အဖြဲ့အစည္းဖြဲ့ဖို့ ျပင္ဆင္တာကို ၾကည္ၾကည္ျဖူျဖူ ခြင့္ျပုနိုင္ဖို့ပါပဲ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြဟာ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္းမွာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ ဖြဲ့စည္းဖို့မေျပာနဲ့ အလုပ္သမားေတြအခ်င္းခ်င္း အစုအဖြဲ့ ျဖစ္ေနတာမ်ိုးကိုေတာင္ မနွစ္ျမို့တတ္ပါဘူး။ ဒီလိုအဖြဲ့မ်ိုးရိွလာရင္ အလုပ္သမားထုအၾကား စည္းလံုးမႈရသြားျပီး ေတာင္းဆိုဆနၵျပမႈေတြ ျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္ၾကပါတယ္။
အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းဥပေဒသစ္ဟာ အလုပ္သမားအဖြဲ့တခုရဲ့ ဖြဲ့စည္းပံုဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို သတ္မွတ္ထားရံုမွ်မက ဒီအဖြဲ့ကို ဦးေဆာင္မယ့္ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့ရဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြကိုလည္း သတ္မွတ္ထားပါေသးတယ္။ ဥပေဒ အခန္း (၄) “အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့၏လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ား” အခန္းမွာ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့ဟာ အဖြဲ့က လစဥ္ေကာက္ခံရရိွတဲ့ ရန္ပံုေငြကို ထိန္းသိမ္းရမွာ ျဖစ္သလို ေငြစာရင္းအားလံုးကိုလည္း လခ်ဳပ္နဲ့ နွစ္ခ်ဳပ္စာရင္းမ်ားအျဖစ္ ျပုစုျပီး ျမို့နယ္မွတ္ပံုတင္အရာရိွထံ ဘ႑ာေရးနွစ္ ကုန္ဆံုးခ်ိန္တိုင္း တင္ျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းတရပ္ ထူေထာင္ရာမွာ လိုအပ္တဲ့ရန္ပံုေငြကို အဖြဲ့၀င္ အလုပ္သမားတဦးခ်င္းစီ ရရိွတဲ့ လစာရဲ့ ၂ ရာခိုင္နႈန္းထက္ မေက်ာ္တဲ့ လစဥ္ေၾကးကို ေကာက္ခံခြင့္ရိွသလို အဖြဲ့အေနနဲ့ ယဥ္ေက်းမႈနဲ့ အားကစားပြဲေတြ က်င္းပျပီးလည္း ရန္ပံုေငြ႐ွာနိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလုပ္႐ွင္က ရန္ပံုေငြထည့္၀င္မႈကိုလည္း လက္ခံနိုင္သလို အစိုးရရဲ့ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈကိုလည္း လက္ခံနိုင္တယ္လို့ ေဖာ္ျပထားတယ္။
ဒီလိုရရိွတဲ့ ရန္ပံုေငြနဲ့ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးနဲ့ အက်ိုးစီးပြား ကာကြယ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြ၊ ဗဟုသုတတိုးတတ္ေစမယ့္ လုပ္ငန္းခြင္သင္တန္းေတြနဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈသင္တန္းေတြ ဖြင့္လွစ္ေဆာင္႐ြက္တာ၊ သမ၀ါယမ အိမ္ရာနဲ့ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္႐ြက္ဖို့ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့ရဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ အလုပ္႐ွင္ေတြကိုလည္း အလုပ္႐ွင္အဖြဲ့အစည္းေတြ အျပိုင္ ဖြဲ့ပိုင္ခြင့္ေပးထားတဲ့အတြက္ အလုပ္႐ွင္ အဖြဲ့အစည္းေတြလည္း ေပၚေပါက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္သမားေရးရာကိစၥေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး အလုပ္႐ွင္၊ အလုပ္သမား အျငင္းပြားမႈေတြ ေပၚေပါက္တဲ့အခါ အလုပ္သမားအဖြဲ့ေတြအေနနဲ့ တရားစြဲဆိုပိုင္ခြင့္ေရာ တရားစြဲဆိုခံရမယ့္ အေျခအေနေရာ ၂ မ်ိုးလံုး ရိွလာနိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ အနာဂတ္ အလုပ္႐ွင္၊ အလုပ္သမားဆက္ဆံေရးမွာ အျငင္းပြားမႈ တစံုတရာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရင္ ေျပလည္ေအာင္ မညိွနိႈင္းနိုင္လို့ တရားရံုးမွာ တရားစြဲတဲ့အဆင့္ထိ ျဖစ္ခဲ့ရင္ အျပန္အလွန္ တရားစြဲဆိုမႈေတြ ရိွလာနိုင္ပါတယ္။
အခုေဆြးေနြးခဲ့သမွ် အခ်က္အလက္ေတြဟာ စက္ရံုေတြထဲမွာျဖစ္ေစ၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာျဖစ္ေစ၊ အစိုးရရံုးဌာနေတြထဲမွာျဖစ္ေစ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတရပ္ ထူေထာင္တဲ့အခါ ဥပေဒအရလိုအပ္တဲ့ အခ်က္အခ်ို့ကိုသာ ထုတ္နုတ္ေဖာ္ျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲ့လို အေျခခံအလုပ္သမားအဖြဲ့ေတြ ေပၚေပါက္လာျပီးတဲ့အခါ လုပ္ငန္း သဘာ၀ခ်င္းတူတဲ့ အဖြဲ့အစည္းေတြ စုေပါင္းျပီး ျမို့နယ္အဆင့္၊ တိုင္းေဒသၾကီးနဲ့ ျပည္နယ္အဆင့္နဲ့ နိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ဳပ္အထိ အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ့စည္းမႈေတြကိုလည္း ဥပေဒသစ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါေသးတယ္။
ဒီလို ဖြဲ့စည္းမႈအဆင့္ဆင့္ကို ၾကီးၾကပ္နိုင္ဖို့ နိုင္ငံေတာ္သမၼတက မွတ္ပံုတင္အရာရိွခ်ဳပ္တဦး ခန့္အပ္မွာျဖစ္ျပီး ထိုအရာရိွခ်ဳပ္က ျမို့နယ္အဆင့္ မွတ္ပံုတင္အရာရိွေတြကို ခန့္အပ္ျပီး ၾကီးၾကပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမို့နယ္မွတ္ပံုတင္ အရာရိွတဦးအေနနဲ့ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းတခုက ဖြဲ့စည္းခြင့္ ေလွ်ာက္ထားလာတဲ့အခါ ဥပေဒနဲ့ ညီ မညီ စစ္ေဆးျခင္းနဲ့ မွတ္ပံုတင္အရာရိွခ်ဳပ္ရဲ့ ခြင့္ျပုခ်က္ရယူျခင္းတို့ ေဆာင္႐ြက္ျပီးမွ မွတ္ပံုတင္လက္မွတ္ ထုတ္ေပးရမွာျဖစ္ျပီး ဒီကိစၥကို ရက္ေပါင္း ၃၀ အတြင္း ေဆာင္႐ြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဖြဲ့စည္းခြင့္ျပုထားျပီးျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတခုရဲ့ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္ေတြဟာ ဥပေဒပါျပ႒ာန္းခ်က္ေတြနဲ့ ညီညြတ္မႈမရိွတာကိုေတြ့ရိွခဲ့ရင္ အဖြဲ့ကို ဖ်က္သိမ္းရန္ မွတ္ပံုတင္အရာရိွခ်ဳပ္က ျမို့နယ္မွတ္ပံုတင္အရာရိွကို ညြွႊန္ၾကားနိုင္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ဥပေဒေတြမွာ ေတြ့ရခဲတဲ့ တရားဥပေဒဆိုင္ရာ မွ်တမႈတခုကို ဒီဥပေဒမွာ ေတြ့ရပါတယ္။
အဲ့ဒါက မွတ္ပံုတင္အရာရိွခ်ဳပ္ရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေက်နပ္မႈမရိွရင္ သက္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့က ျပည္ေထာင္စုတရားလြွႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ထံ အယူခံ၀င္နိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးေပးထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မွတ္ပံုတင္ အရာရိွခ်ဳပ္ရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ ၎သက္မွတ္တဲ့ရက္ကေန ရက္ေပါင္း ၉၀ ၾကာမွ ဒါမွမဟုတ္ တရားလြွႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရဲ့ အျပီးသတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တဲ့ အခ်ိန္အထိ အက်ိုးသက္ေရာက္မႈ မရိွေစရဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြရဲ့ ရပ္တည္မႈကို ကာကြယ္နိုင္ဖို့ တရားဥပေဒဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး ေပးထားျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ့ ဒီဥပေဒအရ အလုပ္သမားေတြ ဆနၵျပသပိတ္ေမွာက္ခြင့္ ရိွလာပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း ျမန္မာနိုင္ငံ တည္ဆဲတရားဥပေဒေတြက ဒီအခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ထားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သပိတ္ေမွာက္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို လြယ္လြယ္နဲ့ေပးထားတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အေျခခံအလုပ္သမားအဖြဲ့တဖြဲ့ဟာ သက္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ဳပ္ရဲ့ သေဘာတူညီမႈမပါဘဲ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ရင္ အဲ့ဒါကို ဥပေဒနဲ့ဆန့္က်င္တဲ့ သပိတ္ေမွာက္မႈျဖစ္တဲ့အတြက္ တည္ဆဲဥပေဒအရ တားဆီးနိုင္တယ္လို့ ကန့္သတ္ထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ သပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမား အမ်ိုးအစားကို နွစ္မ်ိုးခြဲထားပါတယ္။ ပထမအမ်ိုးအစားက အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မႈ (ဥပမာ - ေရေပးေ၀ေရး၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျဖန့္ျဖူးေရး၊ ဆက္သြယ္ေရး၊ က်န္းမာေရး၊ မီးသတ္) စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယအမ်ိုးအစားက အမ်ားျပည္သူကို ၀န္ေဆာင္မႈေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ့ မသက္ဆိုင္တဲ့ အလုပ္သမားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီလို အမ်ိုးအစားခြဲထားသလို သပိတ္ေမွာက္ခ်င္ရင္ သက္ဆိုင္ရာအလုပ္႐ွင္နဲ့ ဖ်န္ေျဖေရးအဖြဲ့ကို ၾကိုတင္ အေၾကာင္းၾကားရမယ့္ အခ်က္ေတြလည္း မတူပါဘူး။
အမ်ားျပည္သူနဲ့ဆိုင္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားက အလုပ္သမားမ်ားဟာ သပိတ္မေမွာက္မီ ၁၄ ရက္ ၾကိုတင္ အေၾကာင္းၾကားဖို့လိုအပ္ျပီး ဒုတိယ အမ်ိုးအစားက ၃ ရက္ ၾကိုတင္အေၾကာင္းၾကားရန္ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သပိတ္ေမွာက္မယ့္ေန့ရက္၊ ေနရာ၊ အခ်ိန္၊ လူဦးေရ၊ နည္းလမ္းနဲ့ ၾကာျမင့္မည့္ အခ်ိန္တို့ကိုလည္း အေၾကာင္းၾကားရပါတယ္။ ဒီလိုပဲ အလုပ္႐ွင္ဘက္ကလည္း အလုပ္သမားေတြ သပိတ္ေမွာက္တဲ့အတြက္ မိမိလုပ္ငန္းကို မိမိသေဘာဆနၵနဲ့ ပိတ္ခြင့္မရိွဘဲ ၾကား၀င္ေစ့စပ္ဖ်န္ေျဖေပးတဲ့ အာဏာပိုင္အဖြဲ့ရဲ့ ခြင့္ျပုခ်က္ လိုအပ္ပါတယ္။
ဥပေဒရဲ့ ပုဒ္မ ၄၁ မွာ ဥပေဒနဲ့ဆန့္က်င္တဲ့ သပိတ္ေမွာက္ျခင္း ျဖစ္တယ္လို့ ယူဆတဲ့အခ်က္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ၾကိုတင္အေၾကာင္းမၾကားဘဲ သပိတ္ေမွာက္ျခင္း၊ သက္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ဳပ္ရဲ့ ခြင့္ျပုခ်က္မပါဘဲ သပိတ္ေမွာက္ျခင္း၊ အမ်ားျပည္သူေတြရဲ့ အသက္၊ က်န္းမာေရးနဲ့လံုျခံုေရးကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြ ျပတ္ေတာက္ရပ္ဆိုင္းျခင္း၊ အလုပ္သမားေရးရာကိစၥနဲ့ မသက္ဆိုင္တဲ့ သပိတ္ေမွာက္ျခင္းနဲ့ သပိတ္ေမွာက္ရန္ အေၾကာင္းၾကားခ်က္တြင္ ပါ၀င္တဲ့ ေန့ရက္၊ ေနရာ၊ အခ်ိန္၊ လူဦးေရ၊ နည္းလမ္းနဲ့ ၾကာျမင့္မည့္အခ်ိန္အတိုင္း မေဆာင္႐ြက္ျခင္း စတဲ့ အခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။
အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းဥပေဒရဲ့ ဒီအပိုင္းဟာ အေရးၾကီးတဲ့အပိုင္းျဖစ္ျပီး သပိတ္ေမွာက္ခြင့္ အခြင့္အေရး ေပးထားေပမယ့္ ၾကိုတင္ စည္းကမ္း ကန့္သတ္ခ်က္ေတြက နိုင္ငံတကာစံနႈန္းေတြနဲ့မညီဘူးလို့ ေ၀ဖန္မႈေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ နိုင္ငံတကာရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြကို ဆြဲေဆာင္ေနတဲ့ အခုလိုအခ်ိန္မ်ိုးမွာ အလုပ္သမား ေဈးေပါေပါရနိုင္တဲ့ နိုင္ငံလို့ သိထားတဲ့ အိမ္နီးခ်င္းနဲ့ နိုင္ငံတကာကုမၸဏီေတြက ျမန္မာအလုပ္သမားေတြရဲ့ လုပ္အားကို ေခါင္းပံုျဖတ္ရယူမႈေတြ ရိွလာပါလိမ့္မယ္။
တကယ္ေတာ့ အလုပ္သမားေတြရဲ့ ဘ၀တိုးတက္ျမင့္မားဖို့ ၎တို့ရဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို အျပည့္အ၀ အကာအကြယ္ေပးဖို့ ဆိုရင္ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္း ဥပေဒတခုတည္းက မျဖည့္ဆည္းေပးနိုင္ပါဘူး။ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရးဥပေဒ (Labor Protection Law)နဲ့ လုပ္ငန္းခြင္က်န္းမာေရးေစာင့္ေ႐ွာက္မႈ ဥပေဒ (Occupational Healthcare Law) တို့လို အလုပ္သမားေတြနဲ့ သက္ဆိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြ ဟန္ခ်က္ညီသက္ေရာက္မႈရိွမွ အနာဂတ္ ဖြံ့ျဖိုးလာမယ့္စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုနဲ့အတူ အလုပ္႐ွင္ အလုပ္သမား ဆက္ဆံေရး ခ်ိန္ခြင္မွ်ေအာင္ ထိန္းသိမ္းနိုင္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ျမင္မိပါတယ္။
နိုင္ငံသားတဦးရဲ့ ႐ႈေထာင့္ကေန အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းဥပေဒကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ပထမဆံုး အလုပ္သမားဆိုတာ ဘယ္လိုလူမ်ိုးေတြ ပါ၀င္သလဲဆိုတဲ့ ဥပေဒ အနက္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ေလ့လာမိပါတယ္။ ဥပေဒရဲ့ ပုဒ္မ ၂/က အရ အလုပ္သမားဆိုတာ “ေန့စားအလုပ္သမား၊ ယာယီအလုပ္သမား၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္သမား၊ အိမ္အကူအလုပ္သမား၊ အစိုးရဝန္ထမ္း၊ အလုပ္သင္တို့ အပါအဝင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတခုတြင္ျဖစ္ေစ၊ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းအတြက္ ျဖစ္ေစ မိမိ၏လုပ္အားအေပၚ အားကိုးအားထားျပု လုပ္ကိုင္ေနသူကို ဆိုသည္” လို့ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ “အစိုးရ၀န္ထမ္း” အမ်ိုးအစားထဲမွာ တပ္မေတာ္၊ ရဲတပ္ဖြဲ့နဲ့ တပ္မေတာ္ကြပ္ကဲမႈ လက္ေအာက္ရိွ အျခားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့အစည္းေတြ မပါ၀င္ဘူးလို့ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ့ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလုပ္သမား အမ်ဳိးအစားထဲမွာ “စိုက္ပ်ိုးေရးအလုပ္သမား” ပါ၀င္တဲ့အတြက္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိုးေရးလုပ္ငန္းနဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းျပုတဲ့ ေတာင္သူလယ္သမားေတြလည္း ဒီဥပေဒအရ ေတာင္သူလယ္သမားအဖြဲ့ေတြ ဖြဲ့စည္းခြင့္ရိွမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အေျခခံအလုပ္သမားေတြကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ဖြဲ့စည္းတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြ မရိွခဲ့တာ ရာစုနွစ္ထက္၀က္ခန့္ ရိွခဲ့ျပီျဖစ္လို့ အခုအခ်ိန္မွာ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြ ေပၚေပါက္လာမွာ ၾကိုဆိုရမယ့္အခ်က္ပါ။ အခန္းေပါင္း ၁၄ ခန္းနဲ့ ပုဒ္မေပါင္း ၅၈ ခုပါ၀င္တဲ့ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္း ဥပေဒအရ ဖြဲ့စည္းေပၚေပါက္လာမယ့္ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြဟာ အလုပ္သမားထု ဘ၀တိုးတတ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္႐ြက္ခြင့္၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးကာကြယ္ခြင့္၊ ဆနၵျပ သပိတ္ေမွာက္ခြင့္ေတြ ရရိွလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီလိုအခြင့္အေရးေတြမရရိွခင္ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းတရပ္ ဖြဲ့စည္းနိုင္ဖို့ ဒီဥပေဒအရ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ျပည့္မီေအာင္ေဆာင္႐ြက္နိုင္ဖို့ ျမန္မာအလုပ္သမားထုအၾကားမွာ ကၽြမ္းက်င္မႈ ဆိုင္ရာ စိန္ေခၚခ်က္အမ်ားအျပား ၾကံုေတြ့နိုင္ပါတယ္။ အလုပ္သမားဥပေဒမွာ ပါ၀င္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြ အတိုင္း စနစ္တက် ခိုင္မာတဲ့ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းမ်ိုး ေပၚထြက္လာဖို့ အခ်ိန္ယူရပါလိမ့္မယ္။
အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတခု ဖြဲ့စည္းခ်င္ရင္ ပထမဆံုးလိုအပ္ခ်က္က ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄/က အရ အနည္းဆံုး အလုပ္သမားဦးေရ ၃၀ ရိွဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းတခုမွာ အလုပ္သမားဦးေရ ၃၀ ထက္နည္းျပီး ရိွေနရင္ လုပ္ငန္းသဘာ၀ခ်င္းတူတဲ့ အျခားလုပ္ငန္းတခုက အလုပ္သမားေတြ နဲ့ ေပါင္းစည္းျပီးဖြဲ့နိုင္တယ္လို့ ဆိုထားတဲ့အတြက္ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတခုဖြဲ့နိုင္ဖို့ လိုအပ္တဲ့အလုပ္သမားဦးေရ ရရိွဖို့ အခက္အခဲ မရိွနိုင္ပါဘူး။ အဲ့လိုဖြဲ့စည္းနိုင္ဖို့ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းခြင္ထဲက အလုပ္သမား အနည္းဆံုး ၁၀ ရာခိုင္နႈန္းရဲ့ ေထာက္ခံမႈလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာ အလုပ္သမား ၁၀၀၀ ရိွတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္တခုမွာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ ဖြဲ့စည္းဖို့ အလုပ္သမား ၁၀၀ ရဲ့ ေထာက္ခံမႈ လုိအပ္ပါတယ္။
ဒုတိယလိုအပ္ခ်က္က ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၀/က အရ အဖြဲ့ရဲ့ ဖြဲ့စည္းပံုစည္းမ်ဥ္း ရိွရပါမယ္။ ဖြဲ့စည္းပံု စည္းမ်ဥ္းမွာ ပါ၀င္ရမယ့္ အခ်က္ ၇ ခ်က္ကိုလည္း သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ အဖြဲ့အမည္၊ ရည္႐ြယ္ခ်က္၊ အဖြဲ့၀င္အျဖစ္ လက္ခံျခင္းနဲ့ နုတ္ထြက္ျခင္းဆိုင္ရာ စည္းကမ္းေတြ၊ အဖြဲ့ရဲ့ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ့ကို ေ႐ြးခ်ယ္ျခင္း တာ၀န္မွဖယ္႐ွားျခင္းနဲ့ နုတ္ထြက္ျခင္းဆိုင္ရာ စည္းကမ္းေတြ၊ အစည္းအေ၀းက်င္းပျခင္းဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ၊ ရန္ပံုေငြထူေထာင္ျခင္း၊ ထိန္းသိမ္းျခင္းနဲ့ သံုးစြဲဲျခင္းဆိုင္ရာစည္းကမ္းေတြ၊ ေငြစာရင္းကို လစဥ္နဲ့ နွစ္ခ်ဳပ္စာရင္း စနစ္တက်ျပုစုျခင္းနဲ့ စစ္ေဆးျခင္းဆိုင္ရာ စည္းကမ္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
တတိယလိုအပ္ခ်က္က အဖြဲ့ရဲ့ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့ကို အနည္းဆံုး လူ ၅ ဦးနဲ့အထက္ ဖြဲ့စည္းရမွာျဖစ္ျပီး အဖြဲ့၀င္ဦးေရဟာ (မ) ဂဏန္းျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီေတာ့ အထက္ပါအခ်က္ ၃ ခ်က္ ျဖစ္တဲ့ အဖြဲ့၀င္ဦးေရ ၃၀၊ ဖြဲ့စည္းပံုစည္းမ်ဥ္းနဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ထားတဲ့ လူ ၅ ဦး အနည္းဆံုးပါ၀င္တဲ့ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ့ရိွျပီဆိုရင္ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတခု ထူေထာင္ဖို့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ျမို့နယ္မွတ္ပံုတင္ အရာရိွဆီ သြားေရာက္မွတ္ပံုတင္ရမွာ ျဖစ္တယ္။
တၾကိမ္တခါမွ အဖြဲ့အစည္းတခု ထူေထာင္ဖူးတဲ့အေတြ့အၾကံုမရိွတဲ့ အလုပ္သမားေတြအတြက္ ဖြဲ့စည္းပံုစည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲေရးအပါအ၀င္ အဖြဲ့ကို မွတ္ပံုမတင္ခင္ ၾကိုတင္ေဆာင္႐ြက္ရမယ့္ အရာေတြအတြက္ အခက္အခဲရိွနိုင္ပါတယ္။ ဥပေဒဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ ပါ၀င္လာတဲ့အတြက္ ဥပေဒပညာ႐ွင္ရဲ့ အကူအညီလည္း လိုအပ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေရးအၾကီးဆံုးကေတာ့ လုပ္ငန္း႐ွင္က ၎ရဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ထဲက အလုပ္သမားေတြ ဒီလို အဖြဲ့အစည္းဖြဲ့ဖို့ ျပင္ဆင္တာကို ၾကည္ၾကည္ျဖူျဖူ ခြင့္ျပုနိုင္ဖို့ပါပဲ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြဟာ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္းမွာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ ဖြဲ့စည္းဖို့မေျပာနဲ့ အလုပ္သမားေတြအခ်င္းခ်င္း အစုအဖြဲ့ ျဖစ္ေနတာမ်ိုးကိုေတာင္ မနွစ္ျမို့တတ္ပါဘူး။ ဒီလိုအဖြဲ့မ်ိုးရိွလာရင္ အလုပ္သမားထုအၾကား စည္းလံုးမႈရသြားျပီး ေတာင္းဆိုဆနၵျပမႈေတြ ျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္ၾကပါတယ္။
အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းဥပေဒသစ္ဟာ အလုပ္သမားအဖြဲ့တခုရဲ့ ဖြဲ့စည္းပံုဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို သတ္မွတ္ထားရံုမွ်မက ဒီအဖြဲ့ကို ဦးေဆာင္မယ့္ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့ရဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြကိုလည္း သတ္မွတ္ထားပါေသးတယ္။ ဥပေဒ အခန္း (၄) “အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့၏လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ား” အခန္းမွာ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့ဟာ အဖြဲ့က လစဥ္ေကာက္ခံရရိွတဲ့ ရန္ပံုေငြကို ထိန္းသိမ္းရမွာ ျဖစ္သလို ေငြစာရင္းအားလံုးကိုလည္း လခ်ဳပ္နဲ့ နွစ္ခ်ဳပ္စာရင္းမ်ားအျဖစ္ ျပုစုျပီး ျမို့နယ္မွတ္ပံုတင္အရာရိွထံ ဘ႑ာေရးနွစ္ ကုန္ဆံုးခ်ိန္တိုင္း တင္ျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းတရပ္ ထူေထာင္ရာမွာ လိုအပ္တဲ့ရန္ပံုေငြကို အဖြဲ့၀င္ အလုပ္သမားတဦးခ်င္းစီ ရရိွတဲ့ လစာရဲ့ ၂ ရာခိုင္နႈန္းထက္ မေက်ာ္တဲ့ လစဥ္ေၾကးကို ေကာက္ခံခြင့္ရိွသလို အဖြဲ့အေနနဲ့ ယဥ္ေက်းမႈနဲ့ အားကစားပြဲေတြ က်င္းပျပီးလည္း ရန္ပံုေငြ႐ွာနိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလုပ္႐ွင္က ရန္ပံုေငြထည့္၀င္မႈကိုလည္း လက္ခံနိုင္သလို အစိုးရရဲ့ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈကိုလည္း လက္ခံနိုင္တယ္လို့ ေဖာ္ျပထားတယ္။
ဒီလိုရရိွတဲ့ ရန္ပံုေငြနဲ့ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးနဲ့ အက်ိုးစီးပြား ကာကြယ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြ၊ ဗဟုသုတတိုးတတ္ေစမယ့္ လုပ္ငန္းခြင္သင္တန္းေတြနဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈသင္တန္းေတြ ဖြင့္လွစ္ေဆာင္႐ြက္တာ၊ သမ၀ါယမ အိမ္ရာနဲ့ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္႐ြက္ဖို့ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ့ရဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ အလုပ္႐ွင္ေတြကိုလည္း အလုပ္႐ွင္အဖြဲ့အစည္းေတြ အျပိုင္ ဖြဲ့ပိုင္ခြင့္ေပးထားတဲ့အတြက္ အလုပ္႐ွင္ အဖြဲ့အစည္းေတြလည္း ေပၚေပါက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္သမားေရးရာကိစၥေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး အလုပ္႐ွင္၊ အလုပ္သမား အျငင္းပြားမႈေတြ ေပၚေပါက္တဲ့အခါ အလုပ္သမားအဖြဲ့ေတြအေနနဲ့ တရားစြဲဆိုပိုင္ခြင့္ေရာ တရားစြဲဆိုခံရမယ့္ အေျခအေနေရာ ၂ မ်ိုးလံုး ရိွလာနိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ အနာဂတ္ အလုပ္႐ွင္၊ အလုပ္သမားဆက္ဆံေရးမွာ အျငင္းပြားမႈ တစံုတရာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရင္ ေျပလည္ေအာင္ မညိွနိႈင္းနိုင္လို့ တရားရံုးမွာ တရားစြဲတဲ့အဆင့္ထိ ျဖစ္ခဲ့ရင္ အျပန္အလွန္ တရားစြဲဆိုမႈေတြ ရိွလာနိုင္ပါတယ္။
အခုေဆြးေနြးခဲ့သမွ် အခ်က္အလက္ေတြဟာ စက္ရံုေတြထဲမွာျဖစ္ေစ၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာျဖစ္ေစ၊ အစိုးရရံုးဌာနေတြထဲမွာျဖစ္ေစ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတရပ္ ထူေထာင္တဲ့အခါ ဥပေဒအရလိုအပ္တဲ့ အခ်က္အခ်ို့ကိုသာ ထုတ္နုတ္ေဖာ္ျပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲ့လို အေျခခံအလုပ္သမားအဖြဲ့ေတြ ေပၚေပါက္လာျပီးတဲ့အခါ လုပ္ငန္း သဘာ၀ခ်င္းတူတဲ့ အဖြဲ့အစည္းေတြ စုေပါင္းျပီး ျမို့နယ္အဆင့္၊ တိုင္းေဒသၾကီးနဲ့ ျပည္နယ္အဆင့္နဲ့ နိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ဳပ္အထိ အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ့စည္းမႈေတြကိုလည္း ဥပေဒသစ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါေသးတယ္။
ဒီလို ဖြဲ့စည္းမႈအဆင့္ဆင့္ကို ၾကီးၾကပ္နိုင္ဖို့ နိုင္ငံေတာ္သမၼတက မွတ္ပံုတင္အရာရိွခ်ဳပ္တဦး ခန့္အပ္မွာျဖစ္ျပီး ထိုအရာရိွခ်ဳပ္က ျမို့နယ္အဆင့္ မွတ္ပံုတင္အရာရိွေတြကို ခန့္အပ္ျပီး ၾကီးၾကပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမို့နယ္မွတ္ပံုတင္ အရာရိွတဦးအေနနဲ့ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းတခုက ဖြဲ့စည္းခြင့္ ေလွ်ာက္ထားလာတဲ့အခါ ဥပေဒနဲ့ ညီ မညီ စစ္ေဆးျခင္းနဲ့ မွတ္ပံုတင္အရာရိွခ်ဳပ္ရဲ့ ခြင့္ျပုခ်က္ရယူျခင္းတို့ ေဆာင္႐ြက္ျပီးမွ မွတ္ပံုတင္လက္မွတ္ ထုတ္ေပးရမွာျဖစ္ျပီး ဒီကိစၥကို ရက္ေပါင္း ၃၀ အတြင္း ေဆာင္႐ြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဖြဲ့စည္းခြင့္ျပုထားျပီးျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းတခုရဲ့ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္ေတြဟာ ဥပေဒပါျပ႒ာန္းခ်က္ေတြနဲ့ ညီညြတ္မႈမရိွတာကိုေတြ့ရိွခဲ့ရင္ အဖြဲ့ကို ဖ်က္သိမ္းရန္ မွတ္ပံုတင္အရာရိွခ်ဳပ္က ျမို့နယ္မွတ္ပံုတင္အရာရိွကို ညြွႊန္ၾကားနိုင္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ဥပေဒေတြမွာ ေတြ့ရခဲတဲ့ တရားဥပေဒဆိုင္ရာ မွ်တမႈတခုကို ဒီဥပေဒမွာ ေတြ့ရပါတယ္။
အဲ့ဒါက မွတ္ပံုတင္အရာရိွခ်ဳပ္ရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေက်နပ္မႈမရိွရင္ သက္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့က ျပည္ေထာင္စုတရားလြွႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ထံ အယူခံ၀င္နိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးေပးထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မွတ္ပံုတင္ အရာရိွခ်ဳပ္ရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ ၎သက္မွတ္တဲ့ရက္ကေန ရက္ေပါင္း ၉၀ ၾကာမွ ဒါမွမဟုတ္ တရားလြွႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရဲ့ အျပီးသတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တဲ့ အခ်ိန္အထိ အက်ိုးသက္ေရာက္မႈ မရိွေစရဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြရဲ့ ရပ္တည္မႈကို ကာကြယ္နိုင္ဖို့ တရားဥပေဒဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး ေပးထားျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ့ ဒီဥပေဒအရ အလုပ္သမားေတြ ဆနၵျပသပိတ္ေမွာက္ခြင့္ ရိွလာပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း ျမန္မာနိုင္ငံ တည္ဆဲတရားဥပေဒေတြက ဒီအခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ထားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သပိတ္ေမွာက္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို လြယ္လြယ္နဲ့ေပးထားတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အေျခခံအလုပ္သမားအဖြဲ့တဖြဲ့ဟာ သက္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ဳပ္ရဲ့ သေဘာတူညီမႈမပါဘဲ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ရင္ အဲ့ဒါကို ဥပေဒနဲ့ဆန့္က်င္တဲ့ သပိတ္ေမွာက္မႈျဖစ္တဲ့အတြက္ တည္ဆဲဥပေဒအရ တားဆီးနိုင္တယ္လို့ ကန့္သတ္ထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ သပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမား အမ်ိုးအစားကို နွစ္မ်ိုးခြဲထားပါတယ္။ ပထမအမ်ိုးအစားက အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာ ၀န္ေဆာင္မႈ (ဥပမာ - ေရေပးေ၀ေရး၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားျဖန့္ျဖူးေရး၊ ဆက္သြယ္ေရး၊ က်န္းမာေရး၊ မီးသတ္) စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယအမ်ိုးအစားက အမ်ားျပည္သူကို ၀န္ေဆာင္မႈေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ့ မသက္ဆိုင္တဲ့ အလုပ္သမားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီလို အမ်ိုးအစားခြဲထားသလို သပိတ္ေမွာက္ခ်င္ရင္ သက္ဆိုင္ရာအလုပ္႐ွင္နဲ့ ဖ်န္ေျဖေရးအဖြဲ့ကို ၾကိုတင္ အေၾကာင္းၾကားရမယ့္ အခ်က္ေတြလည္း မတူပါဘူး။
အမ်ားျပည္သူနဲ့ဆိုင္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားက အလုပ္သမားမ်ားဟာ သပိတ္မေမွာက္မီ ၁၄ ရက္ ၾကိုတင္ အေၾကာင္းၾကားဖို့လိုအပ္ျပီး ဒုတိယ အမ်ိုးအစားက ၃ ရက္ ၾကိုတင္အေၾကာင္းၾကားရန္ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သပိတ္ေမွာက္မယ့္ေန့ရက္၊ ေနရာ၊ အခ်ိန္၊ လူဦးေရ၊ နည္းလမ္းနဲ့ ၾကာျမင့္မည့္ အခ်ိန္တို့ကိုလည္း အေၾကာင္းၾကားရပါတယ္။ ဒီလိုပဲ အလုပ္႐ွင္ဘက္ကလည္း အလုပ္သမားေတြ သပိတ္ေမွာက္တဲ့အတြက္ မိမိလုပ္ငန္းကို မိမိသေဘာဆနၵနဲ့ ပိတ္ခြင့္မရိွဘဲ ၾကား၀င္ေစ့စပ္ဖ်န္ေျဖေပးတဲ့ အာဏာပိုင္အဖြဲ့ရဲ့ ခြင့္ျပုခ်က္ လိုအပ္ပါတယ္။
ဥပေဒရဲ့ ပုဒ္မ ၄၁ မွာ ဥပေဒနဲ့ဆန့္က်င္တဲ့ သပိတ္ေမွာက္ျခင္း ျဖစ္တယ္လို့ ယူဆတဲ့အခ်က္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ၾကိုတင္အေၾကာင္းမၾကားဘဲ သပိတ္ေမွာက္ျခင္း၊ သက္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ဳပ္ရဲ့ ခြင့္ျပုခ်က္မပါဘဲ သပိတ္ေမွာက္ျခင္း၊ အမ်ားျပည္သူေတြရဲ့ အသက္၊ က်န္းမာေရးနဲ့လံုျခံုေရးကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြ ျပတ္ေတာက္ရပ္ဆိုင္းျခင္း၊ အလုပ္သမားေရးရာကိစၥနဲ့ မသက္ဆိုင္တဲ့ သပိတ္ေမွာက္ျခင္းနဲ့ သပိတ္ေမွာက္ရန္ အေၾကာင္းၾကားခ်က္တြင္ ပါ၀င္တဲ့ ေန့ရက္၊ ေနရာ၊ အခ်ိန္၊ လူဦးေရ၊ နည္းလမ္းနဲ့ ၾကာျမင့္မည့္အခ်ိန္အတိုင္း မေဆာင္႐ြက္ျခင္း စတဲ့ အခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။
အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းဥပေဒရဲ့ ဒီအပိုင္းဟာ အေရးၾကီးတဲ့အပိုင္းျဖစ္ျပီး သပိတ္ေမွာက္ခြင့္ အခြင့္အေရး ေပးထားေပမယ့္ ၾကိုတင္ စည္းကမ္း ကန့္သတ္ခ်က္ေတြက နိုင္ငံတကာစံနႈန္းေတြနဲ့မညီဘူးလို့ ေ၀ဖန္မႈေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ နိုင္ငံတကာရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြကို ဆြဲေဆာင္ေနတဲ့ အခုလိုအခ်ိန္မ်ိုးမွာ အလုပ္သမား ေဈးေပါေပါရနိုင္တဲ့ နိုင္ငံလို့ သိထားတဲ့ အိမ္နီးခ်င္းနဲ့ နိုင္ငံတကာကုမၸဏီေတြက ျမန္မာအလုပ္သမားေတြရဲ့ လုပ္အားကို ေခါင္းပံုျဖတ္ရယူမႈေတြ ရိွလာပါလိမ့္မယ္။
တကယ္ေတာ့ အလုပ္သမားေတြရဲ့ ဘ၀တိုးတက္ျမင့္မားဖို့ ၎တို့ရဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို အျပည့္အ၀ အကာအကြယ္ေပးဖို့ ဆိုရင္ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္း ဥပေဒတခုတည္းက မျဖည့္ဆည္းေပးနိုင္ပါဘူး။ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး ကာကြယ္ေရးဥပေဒ (Labor Protection Law)နဲ့ လုပ္ငန္းခြင္က်န္းမာေရးေစာင့္ေ႐ွာက္မႈ ဥပေဒ (Occupational Healthcare Law) တို့လို အလုပ္သမားေတြနဲ့ သက္ဆိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြ ဟန္ခ်က္ညီသက္ေရာက္မႈရိွမွ အနာဂတ္ ဖြံ့ျဖိုးလာမယ့္စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုနဲ့အတူ အလုပ္႐ွင္ အလုပ္သမား ဆက္ဆံေရး ခ်ိန္ခြင္မွ်ေအာင္ ထိန္းသိမ္းနိုင္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ျမင္မိပါတယ္။