“ဒီရခုိင္ခရီးစဥ္မွာ အားလံုး ဝီစကီေဆာင္ထားရင္ ေကာင္းမယ္” အတြင္းေရးမႉး ကိုေက်ာ္စြာမင္းရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ကို ၾကားလိုက္ရေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ပဲလို႔ စိတ္ထဲမွာ ေတြးလိုက္မိပါတယ္။ သြားရမယ့္ခရီးစဥ္က ရခိုင္ခရီးစဥ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ေနထိုင္တဲ့ ဘဂၤါလီ ၆ သိန္းေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးသြားတဲ့ သတင္းကို တကမာၻလံုး စိတ္ဝင္စားေနတဲ့အခ်ိန္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ အေျခစိုက္တဲ့ Medecins Sans Frontieres (MFS) က တလအတြင္း ဘဂၤါလီ(႐ိုဟင္ဂ်ာ) လူမ်ိဳး ၆၇ဝဝ အသတ္ခံရတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚေနခ်ိန္။ ေအာက္တိုဘာ၊ နိုဝင္ဘာ ႏွစ္လအတြင္း ဘဂၤါလီ(႐ိုဟင္ဂ်ာ) ရြာ ၄ဝ မီး႐ႈိ႕ခံရတယ္ ဆိုတ့ဲသတင္း၊ ဘဂၤါလီေတြ အသတ္ခံရတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနတယ္လို႔ ကမာၻက အျပစ္တင္ေနၾကခ်ိန္ စတဲ့ စတဲ့ ႏိုင္ငံတကာသတင္းဌာနေတြမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘဂၤါလီအေရးကို တဖက္သတ္ ေဖာ္ျပေနခ်ိန္၊ ARSA (အာဆာ) ေတြက လက္လုပ္ဗံုးေတြနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေတြကို လစ္ရင္လစ္သလို တိုက္ခိုက္ေနခ်ိန္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္တြင္း သတင္းသမားေတြကလည္း ေျမျပင္က သတင္းမွန္ေတြကို က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ ေရးသားဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္တြင္သတင္းသမားေတြ သတင္းယူခြင့္ မရခဲ့ၾကပါဘူး။ ဘဂၤါလီအေရး တဖက္သတ္ သတင္းေတြကေတာ့ ကမာၻ႔သတင္းကြန္ရက္ေတြမွာ အလၽွံပယ္ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပံုရိပ္ဟာလည္း ကမာၻ႔အလယ္မွာ က်ၿပီးရင္း က်ေနပါၿပီ။ မွန္ကန္မၽွတၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေရွး႐ႈတဲ့ သတင္းေတြ ေဖာ္ျပဖို႔ ျမန္မာသတင္းသမားေတြ စိတ္အားထက္သန္ေနေပမယ့္ ေျမျပင္အေျခအေနမွန္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္းယူခြင့္ မရၾကပါဘူး။ အဘက္ဘက္က တားဆီးခံရပါတယ္။ စြန္႔စြန္႔စားစား သတင္းယူတဲ့ သတင္းသမားေတြလည္း အဖမ္းခံရ၊ အေရးယူခံရ၊ ရန္လုပ္ခံရ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ သတင္းသမားေတြ လံုလံုၿခံဳၿခံဳနဲ႔ သတင္းမွန္ ရရွိေရးအတြက္ ျမန္မာသတင္းမီဒီယာေကာင္စီက အႀကိမ္ႀကိမ္ တရားဝင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့တာ မ်ားပါတယ္။ ဒီတႀကိမ္ေတာ့ ေဒသခံ သတင္းသမားလည္းျဖစ္၊ မီဒီယာေကာင္စီ အဖြဲ႔ဝင္လည္း ျဖစ္တဲ့ ကိုခိုင္ျမတ္ေက်ာ္က ရခုိင္ျပည္နယ္အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔နဲ႔ ေဒသခံေတြကို သတင္းမီဒီယာသမားေတြဟာ ရန္သူေတြ မဟုတ္၊ ပဋိကၡကို မီးေမႊးမယ့္သူေတြ မဟုတ္၊ ေဒသဖြ႔ံၿဖိဳးေရး၊ တရာဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ သတင္းေရးသားၾကမယ့္အေၾကာင္း နားခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီခရီးစဥ္ကို အခုလို စီစဥ္ႏိုင္ခဲ့တာပါ။ ဒါဟာ ေရွ႕ေျပးအစီအစဥ္ပါ။ ဒီခရီးစဥ္ ေအာင္ျမင္ရင္ ႏိုင္ငံတကာက သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔အတူ ေနာက္တႀကိမ္ ဒီလမ္း ဒီစခန္းေတြကို တေက်ာ့ျပန္လာဖို႔ စိတ္ကူးထားပါတယ္။ ခရီးစဥ္မွာ ျပည္တြင္းသတင္းေထာက္ ၃ဝ နီးပါး ပါပါတယ္။ ခရီးမထြက္ခြာခင္ တရက္ အလို (၅/၀၁/၁၈) မွာ ဘယ္လိုစည္းကမ္းခ်က္ေတြ လိုက္နာရမယ္၊ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ရမယ္ ဆိုတာ တိုင္ပင္ၾကတဲ့အခါ အတြင္းေရးမႉး ကိုေက်ာ္စြာမင္းက အခုလို ဝီစကီ ေဆာင္ထားသင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳလိုက္ေတာ့ သူ႔ကို မေလးစားဘဲ မေနႏိုင္ပါဘူး။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဝီစကီဆိုတာ ခ်မ္းရင္ ေအးရင္ ေသာက္လို႔ရတယ္၊ အေႏြးထည္မလို။ မေတာ္တဆ လက္လုပ္မိုင္းထိလို႔ ပြန္းပဲ့ရင္ ဝီစကီေလာင္းၿပီး အနာ အျမန္က်က္ေအာင္ လုပ္လို႔ရတယ္။ လမ္းမွာေတြ႔တဲ့ ေဒသခံေတြနဲ႔ ဝိုင္းဖြဲ႔တဲ့အခါ သတင္းခ်ဴဆီအေနနဲ႔လည္း သံုးလို႔ရတယ္။ လိုရာသံုး ဝီစကီ ပါ။ မာလတီ မီဒီယာသမားေတြအတြက္ မာလတီ ဝီစကီပါ။ အစည္းအေဝးခန္းထဲက မထြက္ခင္ က်ေနာ့္နားမွာရွိတဲ့ ဆရာမ်ိဳးကိုမ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ဝီစကီကို ဝယ္ရင္ ေကာင္းမလဲလို႔ တိုင္ပင္တဲ့အခါ ဆရာမ်ိဳးကိုမ်ိဳးက က်ေနာ့္ကို ေၾကာင္ၾကည့္ၿပီး- “ဦးေဇ နားၾကားလြဲၿပီထင္တယ္၊ ကိုေက်ာ္စြာမင္း ေဆာင္ခိုင္းတာက ေသာက္တဲ့ ဝီစကီ မဟုတ္ဘူး၊ အေရးအေၾကာင္းရွိရင္ အခ်က္ေပး မႈတ္ရတဲ့ ဝီစီ(whistle) ပါဗ်ာ” ျဖစ္ရမယ္။ က်ေနာ္က စိတ္ထဲစြဲေနလို႔ နားၾကားလြဲတာ ျဖစ္မွာပါ။ ကိုေက်ာ္စြာမင္းက သတင္းေထာက္ေတြ သတင္းယူရင္း အၾကမ္းဖက္ခံရတာ၊ တားဆီးခံရတာ၊ အေျခအေန ထူးျခားမႈနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရတာေတြ ႀကံဳေတြ႔ရင္ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ အခ်က္ေပးဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး ဝီစီကို ေဆာင္ခိုင္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝီစီနဲ႔ အခ်က္ေပးတဲ့နည္းက ေတာင္အာဖရိကမွာ ခရာမႈတ္ၾက (blow the whistle) ဆိုတဲ့ လႈပ္ရွားမႈက စတင္လူသိမ်ားလာတာပါ။ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈဟာ ေတာင္အာဖရိကမွာ တေန႔ လူသတ္မႈ ၄၃ မႈ၊ မူးယစ္နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့အမႈ ၄၀၀ ရွိၿပီး အမ်ိဳးသမီး ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ မုဒိမ္းအက်င့္ခံရတယ္လို႔ မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ ရာဇဝတ္မႈေတြ အခ်ိန္မီ တားဆီးႏိုင္ေအာင္ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အခ်က္ေပးဖို႔၊ ခရာမႈတ္ၾက ဆိုတဲ့ လႈပ္ရွားမႈကို ျပဳလုပ္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံမွာေရာ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ တေန႔ လူဘယ္ႏွေယာက္ ေသေက်ေနပါသလဲ။ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးနဲ႔ အမုန္းစကားေတြေၾကာင့္ ဘယ္သူေတြ ဘယ္လို ထိခိုက္နစ္နာေနရပါသလဲ။ စစ္ေတြၿမိဳ႕ေရာက္ေတာ့ က်ေနာ့္ရဲ႕မိတ္ေဆြ ႏိုင္က်ဥ္းတေယာက္ ေျပာတာက ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး အျမင္က်ဥ္းမႈေတြေၾကာင့္ အမုန္းတရားနဲ႔ အမုန္းစကားေတြ အလ်င္အျမန္ ပ်ံ႔ႏွံ႔ေနၿပီး ေဒသခံအားလံုးရဲ႕ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ ျမင့္တက္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒါကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ အသံုးခ်သူေတြ ျပန္လည္ ေခါင္းေထာင္လာမွာ စိတ္ပူတဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလိုအေျခအေနေတြဟာ တႏိုင္ငံလံုးမွာ ရွိေနတာပါ။ တႏိုင္ငံလံုးကလည္း အဲဒါကို စိုးရိမ္ေနတာပါ။ အဲဒါကို သတိေပးဖို႔ ဒီရခိုင္ခရီးစဥ္မွာပါတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြသာမက တႏိုင္ငံလံုးက ျပည္သူေတြအားလံုး ခရာမႈတ္ အခ်က္ေပးရမယ့္ အခ်ိန္ပါ။ က်ေနာ္လည္း ဝီစီတခု ေဆာင္ထားပါၿပီ။ ဝီစီနဲ႔အသံတူတဲ့ ဝီစကီေလးလည္း ခ်န္မထားရက္ပါဘူး။ သားႀကီးေမာင္ေဇယ်