၂၀၁၇ ရဲ႕ အဆိုးထဲက အေကာင္းရွာေသာ္
DVB
·
January 1, 2018
နိုင္ငံတကာေရးရာ ေဆာင္းပါးေတြပဲ ေရးေနတဲ့ က်ေနာ့္ကို ဒီတခါ ၂၀၁၇ ႏွစ္အကုန္ ၂၀၁၈ ႏွစ္အစမွာ စိတ္ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္စရာေလး ေရးေပးေစခ်င္တယ္လို႔ ေတာင္းဆိုလာတဲ့အတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ မေတြ႔နိုင္ေပမယ့္ နိုင္ငံတကာမွာေတာ့ ရွိေလာက္ပါရဲ႕ဆိုၿပီး ရွာၾကည့္ၿပီး ေရးေပးမယ္လို႔ အေၾကာင္းျပန္ထားမိေတာ့ ေရးလို႔ရမယ့္ စာဖတ္ပရိသတ္ စိတ္ခ်မ္းသာ ေပ်ာ္ရႊင္ရမယ့္အေၾကာင္းအရာေတြ လိုက္ရွာၾကည့္ပါတယ္။
၂၀၁၇ အတြင္း နိုင္ငံတကာမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြဟာ အေတာ္ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး အျဖစ္ေတြ ျဖစ္ေနခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ကူးေျပာင္းကာစ ဇန္၀ါရီ ၁ ရက္ေန႔ (တနဂၤေႏြေန႔) မနက္ ၁ နာရီ ၁၅ မိနစ္ ေလာက္မွာ တူရကီနိုင္ငံ အင္စတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕က ည ကလပ္တခုမွာ ႏွစ္သစ္ကူးအႀကိဳ ေပ်ာ္ပြဲဆင္ႏႊဲဖို႔ စုေ၀းေရာက္ရွိလာၾကတဲ့ သူေတြကို အၾကမ္းဖက္သမားတဦးက ၀င္ေရာက္ပစ္ခတ္ တိုက္ခိုက္မႈတခု ျဖစ္ပြားသြားခဲ့လို႔ တူရကီ နို္င္ငံတ၀ွမ္း နဲ႔ တျခားနိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားက ျပည္သူလူထုေတြ ထိတ္လန္႔တၾကား ျဖစ္သြား
ခဲ့ပါတယ္။ လူေပါင္း ၃၉ ေယာက္ ေသဆံုး၊ ၇၀ နီးပါး ဒဏ္ရာရသြားတဲ့အျဖစ္နဲ႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ကို ဖြင့္လွစ္လိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အစေကာင္းမဟုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို က်ေနာ္ “၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ အၾကမ္းဖက္၀ါဒ ပိုၿပီးေခါင္းေထာင္ထလာေလမလား” ဆိုၿပီး ဒီဗီြဘီအပတ္စဥ္ ေဆာင္းပါးအျဖစ္ ေရးေပးခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ပိုင္းမွာ အေသခံဗံုးခြဲတိုက္ခိုက္မႈ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈ၊ စာသင္ေက်ာင္းထဲ ၀င္ေရာက္ေသနတ္နဲ႔ ပစ္ခတ္မႈ၊ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ပိတ္၀ိုင္းခံခဲ့ရတဲ့ၿမိဳ႕က ျပည္သူလူထုေတြ အငတ္ငတ္အျပတ္ျပတ္ ေရာဂါဘယေတြနဲ႔ ေသဆံုးၾက၊ အတိဒုကၡေရာက္ၾကရတဲ့အျဖစ္၊ ဖိလစ္ပုိင္သမၼတရဲ႕ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွိမ္နင္းေရးမွာ တရားလက္လြတ္ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္မႈ ေတြေၾကာင့္ ကေလးသူငယ္ေတြ အပါအ၀င္ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြ ေထာင္ဂဏန္းအေတာ္မ်ားမ်ား ေသဆံုးခဲ့ၾကရတဲ့ အျဖစ္နဲ႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္ေန႔ အေမရိကန္ျပည္ထာင္စု နီဗားဒါးျပည္နယ္ လတ္စ္ဗီးဂတ္စ္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ႐ုထ္ ၉၁ ဟားဗက္စ္ ေတးဂီတ ပြဲေတာ္လာပရိသတ္ေတြကို ေသနတ္သမားတဦးတည္းက တလၾကမ္းပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္ခဲ့လို႔ လူေပါင္း ၅၉ ေယာက္ ေသဆံုး ၄၈၉ ေယာက္ ဒဏ္ရာရခဲ့တဲ့ အျဖစ္ဆိုးေတြစဥ္ဆက္ ျဖစ္လာခဲ့သလို ေျမာက္ကိုရီးယားနိုင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီယာစမ္းသပ္မႈေတြနဲ႔ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ကို ဂ်ပန္ကၽြန္းေပၚက ေက်ာ္ၿပီး အႀကိမ္ႀကိမ္စမ္းသပ္ပစ္ခတ္မႈေတြေၾကာင့္ တတိယကမၻာစစ္ ျဖစ္ေတာ့မလားလို႔ ကမၻာတ၀ွမ္း စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ခဲ့ရတဲ့အျဖစ္နဲ႔ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မႈကိစၥအတြက္ တင္းမာမႈေတြေနာက္ ျမန္မာနိုင္ငံ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရတပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြအၾကား အေသအေပ်ာက္မ်ားလွတဲ့ စစ္ပြဲေတြအျပင္ ကမာၻေက်ာ္သြားခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အေရးကိစၥ၊ ေတာမီး၊ မုန္တိုင္း၊ ေျမငလ််င္ စတဲ့သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ႏွစ္တႏွစ္လို႔ပဲ ေျပာရမွာပါပဲ။
စိတ္ခ်မ္းသာ ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳးကုိ ရွာေဖြၾကည့္ေတာ့ မေတြ႕ရသေလာက္ျဖစ္ေနေတာ့ လူသားေတြရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ ဘာေတြမ်ား ေအာင္ျမင္ရယူမႈအသစ္ေတြ ဖန္တီးနိုင္ခဲ့သလဲ၊ အဆိုးေတြ ပေပ်ာက္ရေအာင္ ဘာေတြမ်ား လုပ္ေဆာင္နိုင္ခဲ့ၾကသလဲဆိုတာ ဆက္ရွာၾကည့္ေတာ့မွ….
Forbes မဂၢဇင္းရဲ႕ ေဆာင္းပါးရွင္ ဂၽြန္ေမာလ္ဒင္းက သူရွာေဖြေတြ႔ရွိထားတဲ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ လူသားေတြအတြက္ စိတ္ခ်မ္းသာစရာ အျဖစ္ကေလးေတြကို တင္ျပထားတာကို သြားေတြ႔လိုက္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကို စာဖတ္ပရိသတ္အတြက္ ျပန္ၿပီး မွ်ေ၀ေပးလိုက္ပါတယ္။
၂၀၁၇ ႏွစ္အတြင္းမွာ ကာလ၀မ္းေရာဂါလို႔ေခၚတဲ့ လူအေသအေပ်ာက္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါႀကီးအတြက္ ေစ်းလည္းသက္သာၿပီး ထိေရာက္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးသစ္တခုကို ထုတ္လုပ္နိုင္ခဲ့ၿပီလို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ က်ေနာ္တို႔နိုင္ငံလို အပူပိုင္းနို္င္ငံေတြ ဆင္းရဲတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးေရာဂါျဖစ္သလို အေသအေပ်ာက္လည္း အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ေရာဂါဆိုးျဖစ္တဲ့အတြက္ လူေတြအတြက္ ၀မ္းသာစရာသတင္းေကာင္းလို႔ ေျပာရပါမယ္။
ေနာက္တခုကေတာ့ ကမၻာတ၀ွမ္းက အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြေရာဂါခံစားေနရသူ အားလံုးရဲ႕ ထက္၀က္ဟာ ေဆး၀ါးကုသမႈကို ခံယူနိုင္ခဲ့ၿပီး အိတ္စ္ ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူ ဦးေရဟာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ကစလို႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အထိ ထက္၀က္ေက်ာ္ က်ဆင္းသြားခဲ့ၿပီ လို႔ UNAIDS အဖြဲ႔ ဇူလိုင္လမွာ ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ကမၻာတ၀ွမ္း ေခ်ာက္ခ်ား တုန္လႈပ္ခဲ့ရတဲ့ လူသတ္ေရာဂါႀကီးတခုကို ေအာင္နိုင္လာၿပီျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာလိုက္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ လူသားေတြအတြက္ ၀မ္းသာစရာသတင္းေကာင္းတခုျဖစ္ပါတယ္။
တခါကမၻာေပၚမွာ အထူးသျဖင့္ အပူပိုင္းနိုင္ငံေတြမွာ လူသားေတြကို တတိတိ ကာလရွည္ၾကာ ဒုကၡေပးလာခဲ့တဲ့ အနာႀကီးေရာဂါဆိုးဟာ ခုခ်ိန္မွာ အလြယ္တကူကုသလို႔ ရသြားပါၿပီ။ ကမၻာတ၀ွမ္းေရာဂါျဖစ္ပြားမႈဟာ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္ကစလို႔ ၉၇ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ က်ဆင္းသြားခဲ့ၿပီး ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ စီမံခ်က္အသစ္က ၂၀၂၀ ခုႏွစ္မွာ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ လံုး၀အျမစ္ျပတ္ေရး စတင္ခ်မွတ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ကပ္ေရာဂါဆိုးႀကီးတခုကို ကမၻာေျမျပင္ေပၚကေန လံုး၀ ပေပ်ာက္သြားေအာင္ လုပ္နိုင္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ လူသားအားလံုးအတြက္ အလြန္၀မ္းသာစရာသတင္းေကာင္းပါပဲ။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ႀကီးကပဲ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလအတြင္းမွာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အေသအေပ်က္ မ်ားလွတဲ့ တီဘီလို႔ လူသိမ်ားတဲ့ အဆုတ္ေရာဂါေၾကာင့္ ကမၻာတ၀ွမ္းေသဆံုးမႈဟာ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ကတည္းက ခုခ်ိန္ထိ ၃၇ ရာခုိင္ႏႈန္း က်ဆင္းသြားခဲ့ၿပီး လူေပါင္း ၅၃ သန္းရဲ႕ အသက္ကို ကယ္ဆယ္နိုင္ခဲ့တဲ့အေႀကာင္း ေၾကညာခဲ့တဲ့အတြက္ တကယ္ပဲ၀မ္းသာစရာေကာင္းတဲ့ သတင္းလို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။
၀မ္းသာစရာ ေနာက္တခုက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာေတာ့ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ကစလို႔ ခုခ်ိန္ထိ ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူဦးေရဟာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း က်ဆင္းသြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လူ႔အသက္ေပါင္း ၂ သန္းေက်ာ္ကို ကယ္တင္နိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အမ်ားဆံုးဒုကၡေပးေနတဲ့ ရင္သားကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူဦးေရဟာလည္း ၃၉ ရာခုိင္ႏႈန္း က်ဆင္းသြားခဲ့ၿပီး အမ်ိဳးသမီး ၃၂၂၆၀၀ ရဲ႕ အသက္ကို ကယ္ဆယ္နိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမၻာ့ကင္ဆာအျဖစ္မ်ားတဲ့ နိုင္ငံတနိုင္ငံထဲမွာ ပါ၀င္ေနခဲ့ၿပီး နိုင္ငံရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္အဆက္ဆက္ရဲ႕ လြဲမွားတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္နဲ႔ ယႏၱရားရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ က႑ေပါင္းစံုမွာ ပ်က္စီးနိမ့္က်ခဲ့တဲ့ အထဲမွာ က်န္းမာေရးက႑လည္းေရွ႕ဆံုးတန္းက ပါေနခဲ့တာေၾကာင့္ ခုထိေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ၊ ေသဆံုးမႈေတြက မ်ားျပားေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ စာရင္းအင္းအရ အတိအက် မွတ္တမ္းတင္နိုင္တာ မရွိတဲ့ ေသဆံုးမႈေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနခဲ့တဲ့အတြက္ ဒီတခုကေတာ့ ျမန္မာျပည္သူလူထုအတြက္ ၀မ္းသာစရာ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္နိုင္မွာပါ။
လူသားေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ေရာဂါႀကီးေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္ကို ၂၀၁၇ အတြင္း ေလ်ာ့နည္းသြားေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္လာတာေတြ တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြကို အျမစ္ျပတ္ ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္နိုင္စြမ္းရွိလာတာေတြဟာ ၂၀၁၇ အတြက္ ၀မ္းသာစရာ စိတ္ခ်မ္းသာစရာ သတင္းေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
ခုတခါ လူသားေတြေနထိုင္ရာ ကမၻာႀကီးကို အႏၱရာယ္ကင္းကင္း ေနခ်င္စဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း လုပ္ေဆာင္နိုင္ခဲ့တာေတြဘက္ကို ၾကည့္ၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပါကစၥတန္နိုင္ငံ ျပည္နယ္တခုမွာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ေခ်ာက္ခ်ားစရာ ေရလႊမ္းမိုးမႈကို တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္တဲ့အေနနဲ႔ ၂ ႏွစ္အတြင္း သစ္ပင္ေပါင္း သန္းတေထာင္ ကို စိုက္ပ်ိဳးၿပီးစီးခဲ့တယ္လို႔ ပါကစၥတန္နိ္ုင္ငံက ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ကမၻာ့သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ အလြန္ေကာင္းမြန္၀မ္းသာစရာ ေဆာင္ရြက္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလိုပဲကင္မရြန္နိုင္ငံက ကြန္ဂိုခ်ိဳင့္၀ွမ္းေဒသထဲက သစ္ေတာဟက္တာ ၁၂ သန္းေက်ာ္ကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းခဲ့သလို ဘရာဇီးနိုင္ငံကလည္း သမိုင္းမွာ အႀကီးဆံုး အပူပိုင္းသစ္ေတာ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းေရးျဖစ္တဲ့ သစ္ပင္ေပါင္း ၇၃ သန္း စိုက္ပ်ိဳးေရးစီမံကိန္းကို စတင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ လူသားေတြေနထုိင္ေနတဲ့ ကမၻာေျမႀကီးရဲ႕ က်န္းမာသန္စြမ္းေရးအတြက္ အမ်ားႀကီး အားရ၀မ္းသာစရာ သတင္းစကားတခုလို႔ ေျပာရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ ၀မ္းသာစရာ စိတ္ခ်မ္းသာစရာ သတင္းစကားတခုကေတာ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ အိုဇုန္းလႊာ အေပါက္ႀကီးဟာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကစလို႔ က်ဳ႔ံ၀င္လာတာဟာ ခုဆို သူ႔ရဲ႕ အေသးငယ္ဆံုးအရြယ္အစားကို ေရာက္လာခဲ့ၿပီလို႔ ပညာရွင္ေတြက ဆိုပါတယ္။ ကမၻာ့အိုဇုန္းလႊာ ေပါက္ၿပဲမႈေၾကာင့္ျဖစ္လာတဲ့ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ကေန သက္သာေကာင္းမြန္လာေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကမၻာတ၀ွမ္းက လူသားအားလံုးအတြက္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ရဲ႕ အေကာင္းဘက္ ေတာက္ပတဲ့ဘက္ျခမ္း ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။
ခုလို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ေဆးသိပၸံ က႑နဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ က႑ေတြက ၀မ္းသာ ေပ်ာ္ရႊင္စရာအျဖစ္အပ်က္ကေလးေတြနဲ႔ ေဆာင္းပါးအစမွာ တင္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္တဲ့ ၀မ္းနည္းစိတ္မေကာင္းျဖစ္စရာအျဖစ္ေတြကို ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး ၂၀၁၇ ကို စာဖတ္သူေတြ အေကာင္းအဆိုးကို ခ်ိန္ထိုးဆံုးျဖတ္ၾကဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ။
