မရဘဲ နာေနရ၊ ေက်ာက္စိမ္း ရတနာေျမ ဘဝ
DVB
·
December 26, 2017
ေခ်ာက္ကမ္းပါးကေန ေပ ၄၀ေက်ာ္အကြာက မူႀကိဳေက်ာင္းေလး။ အနာဂတ္ရဲ႕ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္ သံုးက်ိပ္ေလာက္ဟာ ေပေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္နက္တဲ့ ေျမအစြန္းပိုင္းက ေျခတံတို ပ်ဥ္ေထာင္အေဆာက္ဦတခုမွာ အကာရန္မရွိ ေက်ာင္းေန ကေလးဘဝကို ျဖတ္သန္းေနတာပါ။
"အစက ဝန္းခတ္ထားတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ေျမစာဖို႔တယ္ဆိုေတာ့ ဝန္းမခတ္ထားဘူးေလ။ အခု ေအာက္ကို ဆင္းမေဆာ့ခိုင္းဘူး။ ေသးေပါက္သြားရင္ မွာထားတယ္။ ဟိုဘက္ကို မေက်ာ္ရဘူး။ ေက်ာ္ရင္႐ုိက္မယ္လုိ႔ နည္းနည္းပါးပါး ေျခာက္ထားရတယ္" လုိ႔ အစိုးရက ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ ဟင္းတင့္ရြာ မူႀကိဳေက်ာငး္ဆရာမက ေျပာပါတယ္။
ေခ်ာက္ကမ္းပါးအစြန္းေပၚကၾကည့္ရင္ ဝါဖန္႔ဖန္႔စမ္းေခ်ာင္းနားမွာ ေျမသယ္ယာဥ္ေတြက ဥဒဟို ဘယ္ညာ ဟိုဒီ သြားလာေနပါတယ္။ ေတာင္ေတြကို ဟင္းရည္ပန္းကန္လံုးလို တူးေဖာ္ထားသလို သစ္ပင္ကင္းစင္ေတာင္ကို လွမ္းျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေတြဟာ လံုးခင္း-ဖားကန္႔ ရတနာနယ္ေျမက ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ကြက္ေတြပါ။ ဒီလိုျမင္ကြင္းကို မ်က္ေစာင္းထိုးၾကည့္မလြဲ ေတြ႔ႏိုင္တာပါ။
ဖားကန္႔ၿမဳိ႕နယ္ေန ကိုမိုးထက္က "ေခ်ာင္းေတြမွာ ေျမစာပံုေတြ စြန္႔ပစ္ၾကတာ။ ေခ်ာင္းၾကမ္းျပင္က ျမင့္တက္လာတယ္။ မိုးရာသီဆိုရင္ ရပ္ကြက္တခ်ိဳ႕ ေရနစ္ကုန္ၿပီ။ အဲ့လိုနဲ႔ ကုန္းျမင့္ေတြေပၚေျပာင္းရင္း ေခ်ာက္ကမ္းပါးစြန္းေပၚမွာ တည္ရွိေနတဲ့ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြ၊ လူေနရပ္ကြက္ေတြ တေန႔တျခား မ်ားျပားလာၿပီ" လို႔ ေျပာပါတယ္။
လုပ္ကြက္တခ်ိဳ႕ဟာ ဥ႐ုေခ်ာင္းကိုျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ေျမစာပစ္ ယာယီတံတားေတြ ျပဳလုပ္ၿပီး စြန္႔ပစ္ၾကပါတယ္။ ေခ်ာင္းတြင္း ေက်ာက္တံုးႀကီးေတြခ်ၿပီး အႀကီးအေသးအလုိက္ ေရထြက္ေပါက္ခ်န္ကာ ဆည္တမံလို တံတားေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေခ်ာင္းေရပိတ္ ယာယီေခ်ာင္းကူးတံတားေတြေၾကာင့္ သီးႏွံစိုက္ခင္း ေရနစ္ျမဳပ္တာနဲ႔ ရပ္ကြက္ေက်းရြာတြင္း ေရႀကီးေရလွ်ံတာေတြ ျဖစ္ေပၚတာ ၆ ႏွစ္ရွိၿပီလုိ႔ ေဒသခံေတြထံက သိရပါတယ္။
"အရင္က ေခ်ာင္းထဲဆင္းဖုိ႔ ေလွကားေထာင္ဆင္းရတယ္။ အခု ေခ်ာင္းနဲ႔စိုက္ခင္းက တညီတည္းျဖစ္ေနေတာ့ စိုက္ခင္းထဲ ေရဝင္ရင္ ေတာ္ေတာ္နဲ႔မက်ဘူး။ ႏုံးတင္ေလ ပိုဆိုးေလ။ ထယ္ေတာင္ အထိုးရခက္တယ္ကြယ္" လုိ႔ ဥ႐ုေခ်ာင္းေရကို အားထားၿပီး မိဘလက္ထက္ကတည္းက ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စိုက္ပ်ိဳးေနသူ မခမ္းဟြမ္က ႏွစ္စဥ္ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ စိန္ေခၚမႈကို ေျပာျပပါတယ္။
ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္မွာ ေခ်ာင္းေတြေကာလာပါတယ္။ လံုးပတ္ ငါးေပပတ္လည္ သစ္ပင္ေတြလည္း မရွိသေလာက္ ျဖစ္သြားၿပီလို႔ ေဒသခံေတြက ဆိုပါတယ္။
ေဒသရာသီဥတု အပူအေအးေျပာင္းလဲတာ ျမန္လာသလို ညပိုင္း ေအးၿပီဆို ၁၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ထိ ေရာက္ၿပီး ေန႔ခင္း အပူခ်ိန္ျပင္းခ်ိန္မွာ ၄၄ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ထိ ျဖစ္ေပၚတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
"ဥ႐ုေခ်ာင္းလက္တက္ စီးဆင္းမႈက ၂၁ ခုရွိတယ္။ ဒီေန႔အေနထားမွာ ပ်က္စီးမႈေတြမ်ားလု႔ိ ေခ်ာင္းလက္တက္ မေတြ႔ရသေလာက္ ျဖစ္သြားၿပီ။ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈကလည္း အမ်ားႀကီးပဲ" လုိ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔ Green Land က တာဝန္ခံ ကိုေနာင္လတ္က ဖားကန္႔ေဒသမွာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈ အေျခအေန ေတြ႔ရွိခဲ့ရတာကို ေျပာျပေနတာပါ။
လံုးခင္း-ဖားကန္႔ ရတနာနယ္ေျမမွာ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငနး္ေတြက ေက်ာက္စိမ္းေၾကာရွိမယ့္ ေနရာမွန္သမွ်ကို စက္ယႏၱရားေတြနဲ႔ တူးေဖာ္ၾကပါတယ္။ ေက်ာက္တူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီ အားလံုးနီးပါးက ေက်ာက္ေၾကာထြက္ရွိမယ့္ ေျမေနရာကို ဘူမိေဗဒ သတင္းအခ်က္အလက္ စမ္းသပ္မႈ၊ စုေဆာင္းမႈ အားနည္းတယ္လုိ႔ ပုဂၢလိက ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီတခုမွာ တူးေဖာ္ၿပီး ေက်ာက္စိမ္းတုံးကို သံုးနွစ္ေက်ာ္ၾကာ စာရင္းမွတ္ေပးခဲ့သူ ကိုမင္းက ဆိုပါတယ္။
"အက်ိဳးတူကုမၸဏီေတြမွာ ဘူမိေဗဒေက်ာငး္ဆင္းေတြကို နယ္ေျမႀကီးၾကပ္ အနီးကပ္ႀကီးၾကပ္ ခန္႔ထားတာေတြရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္ေခတ္ လက္က်င္းေတြတူးတဲ့သူဆီက ဘယ္ေမွာ္က အလံုးႀကီးထြက္တယ္၊ အေၾကာထြက္တယ္၊ ေမွာ္ေၾကာႏွံ႔စပ္တဲ့သူဆီက အႀကံဉာဏ္ယူလုပ္ၾကတာ မ်ားတယ္။ အရင္လူေတြက အေပၚယံပဲ သိတာေလ။ ေအာက္အနက္ မသိေတာ့ အခုလုပ္ငန္းလုပ္သူေတြက စက္ယႏၱရားေတြနဲ႔ အကုန္တူးတယ္" လို႔ ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရတာကို ေျပာျပပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ရတနာနယ္ေျမကို သံုးပိုင္းခြဲထားပါတယ္။ လံုးခင္း-ဖားကန္႔ ရတနာနယ္ေျမ၊ ေမာ္လူး-ေမာ္ဟန္ ရတနာနယ္ေျမ၊ နန္႔ယားဆိပ္ေဒသ ရတနာနယ္ေျမေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ရတနာနယ္ေျမ သံုးခုလံုးမွာ လုပ္ကြက္ေပါင္း တေသာင္းေက်ာ္ရွိပါတယ္။
၂၀၁၇ မွာ သက္တမ္းတုိးခြင့္ မရွိတဲ့အတြက္ လက္ရွိမွာ လုပ္ကြက္ေပါင္း ၁၃၀၀ ေက်ာ္က စက္ယႏၱရားေပါင္း တေသာင္းေက်ာ္နဲ႔ တူးေဖာ္ေနၾကပါတယ္။
ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ကြက္ေတြကေန စြန္႔ပစ္ေျမစာကို ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္က ဥ႐ုေခ်ာင္းမွာ စြန္႔ပစ္တာရွိသလို ကုမၸဏီလုပ္ကြက္ေတြမွာလည္း ဝန္းခတ္ၿပီး ေျမစာပံုေတြ ရွိပါတယ္။ တူးေဖာ္ၿပီး ေက်ာက္ေျမစာပံုမွာ ေက်ာက္စိမ္းအပိုင္းအစေတြ ေက်ာက္ခဲနဲ႔အတူ ေက်ာက္စိမ္းတုံးေတြကို ေရမေဆးသမားေတြက ရွာၾကပါတယ္။
ေက်ာက္ေျမစာပံုကေန အရည္ေသြးေကာငး္ ေက်ာက္ေကာင္းေတြ ရွာေတြ႔ခ်ိန္မွာ ေရမေဆး ေက်ာက္သမားေတြက က်ပ္သိန္းေပါင္း ဆယ္၊ ရာ၊ ေထာင္ဂဏန္း ရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ေျမစာပံုေတြဟာ ေပ ၄၀၀ ေက်ာ္ထိျမင့္တာေတြရွိလို႔ အခန္႔မသင့္ခ်ိန္ ေျမစာပံုၿပိဳက်ခ်ိန္မွာ အသက္ေသဆံုးမူေတြ အမ်ားအျပား ရွိလာပါတယ္။
"စက္ယႏၱရားေတြနဲ႔ လုပ္တဲ့ေခတ္မွ လူေသတာ ပိုမ်ားလာတာ။ လက္ဝတ္ လက္က်င္း ေခါက္စား လုပ္တဲ့ေခတ္ကဆို က်င္းက် ပိတာေသတာ ေတာ္ေတာ္ေလး ခပ္ရွားရွားပဲ" လုိ႔ ႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ ဖားကန္႔မွာ ေက်ာက္ေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ကုိင္သူ ဦးေမာင္မဲက ေျပာပါတယ္။
ေက်ာက္တူးေဖာ္ေရး ေျမစာပံုမွာ အိပ္မက္ကိုယ္စီနဲ႔ စားဝတ္ေနေရး ေျဖရွင္းေနသူ ေရမေဆးေတြထဲမွာ ကေလးလုပ္သားေတြ အမ်ားအျပား လုပ္ကိုင္ေနတာကိုလည္း ေတြ႔ေနရပါတယ္။
မႏၱေလးမွာ မိဘႏွစ္ပါးရွိေပမယ့္ ဖားကန္႔ေဒသမွာ အမေတြနဲ႔ အတူေနၿပီး ေရမေဆးဘဝကို ျဖတ္သန္းေနတဲ့ အသက္ ၁၁ ႏွအရြယ္ ေမာင္ေနမ်ိဳးေအာင္က "ေက်ာက္ဝယ္ၿပီး တ႐ုတ္ပို႔မယ္။ ေက်ာင္းမေနခ်င္ဘူး။ ပညာတတ္ႀကီးလည္း မျဖစ္ခ်င္ဘူး။ ေက်ာက္ရွာတာပဲ ဝါသနာပါတယ္။ ေက်ာက္ရွာမွ ပိုက္ဆံရမွာေလ။ သားက ေလာပန္းလုပ္ခ်င္တာပဲသိတယ္" လို႔ ပၪၥမတန္းနဲ႔ ေက်ာင္းထြက္ၿပီး ေျမစာပံုမွာ ေက်ာက္ေကာက္ေနရတာကို ေပ်ာ္ရႊင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေက်ာက္တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းကေန လူမႈဘဝ ထိခိုက္တာေတြ ရွိလာတယ္ဆိုၿပီး အရင္ တေန႔ႏွစ္ႀကိမ္ တူးေဖာ္ေရးလုပ္ကြက္အတြင္း ေရမေဆးသမားေတြကို ေက်ာက္ရွာခြင့္ေပးခဲ့ေပမယ့္ အခု ညေနပိုင္း ၂ နာရီသာ ခြင့္ျပဳေပးထားပါတယ္။
ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီမွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက "ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ကြက္ေတြမွာ ေရမေဆးေတြ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ လာရွာတာက ကုမၸဏီေရာ ႏုိင္ငံေတာ္ပိုင္းမွာပါ ထြက္ရွိလာတဲ့ ေက်ာက္အေပၚ ရရွိမယ့္ အခြန္ေငြ ဆံုး႐ႈံးမႈေတြ ျဖစ္ေစတယ္။ လုပ္ငန္းေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာမႈေတြ ျဖစ္တယ္" လုိ႔ ဆိုပါတယ္။
ေဒသခံ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က လံုးခင္း-ဖားကန္႔ ရတနာနယ္ေျမမွာ တူးေဖာ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီလုပ္ကြက္အတြင္းကို သက္တမ္းကုန္လုပ္ကြက္က စက္ယႏၱရားယာဥ္ေတြ ျဖည့္တင္းၿပီး စည္းကမ္းမဲ့ အလြန္အကၽြံ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္တာေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ေက်ာက္မ်က္တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီမွာ ေျမသယ္ယာဥ္တစ္စီးက တေန႔ကို ဆီေပပါ ၅ လံုးကုန္တယ္လို႔ ယာဥ္ေမာင္းတဦးက ဆိုပါတယ္။ လက္ရွိ ေက်ာက္တူးေဖာ္ေရး လုပ္ကြက္အားလံုးက ယာဥ္အစီးေပါင္း တေသာင္းနဲ႔ ေလာင္စာဆီကုန္က်မႈႏႈန္းထားကို တြက္ခ်က္ရင္ ေလာင္စာဆီအသံုးျပဳမႈ ၁၆၄ ဆဟာ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္ရဲ႕ တႏွစ္စာ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ ခ်ေပးထားမႈနဲ႔ ညီမွ်ေနပါတယ္။
ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးက သဘာဝသယံဇာတဆိုင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သုေတတနျပဳ ေလ့လာသံုးသပ္ေနတဲ့ Global Witness အဖြဲ႔က ၂၀၁၄ ခုနစ္အတြင္း ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈက ရရွိတဲ့ တန္ဖိုးေငြဟာ ေဒၚလာ ၃၁ ဘီလီယံေက်ာ္ရွိတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားၿပီး ဒါဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းအသားတင္ထုတ္လုပ္မႈတန္ဖိုး GDP ၄၈ ရာခုိင္ႏႈန္းနီးပါး ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ ရတနာေျမဟာ စစ္တပ္နဲ႔ ေကအုိင္ေအ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ ႏွစ္ခုအၾကားမွာ ရွိေနပါတယ္။ ေဒသမွာ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းနဲ႔ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ေနသူ အမ်ားစုဟာ လုပ္ငန္းတခုေအာင္ျမင္ရင္ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကို အဖြဲ႔တခုကို မျဖစ္မေန ေပးရတယ္လုိ႔ ေဒသခံေတြထံက သိရပါတယ္။
ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္ ဆိပ္မူေက်းရြာအုပ္စု အန္အယ္လ္ဒီဥကၠ႒က "ဒီမွာ လိုအပ္တာက တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အဓိကပဲ။ လူတဦးေသရင္ ေခြးတေကာင္ေသသေလာက္ပဲ။ ေလးေလးနက္နက္ ေဆာင္ရြက္တာမရွိဘူး။ ျပည္သူျပည္သားမ်ားအတြက္ လံုၿခံဳေရးကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး ထည့္သြင္းေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပဲ။ ေနာက္ၿပီး မူးယစ္ေဆးေရာင္းခ်တာေတြလည္း ေလ်ာ့သြားတာ မရွိဘူး" လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒီႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဆ႒မပံုမွန္အစည္းေဝးမွာ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးတင့္စိုးက ဖားကန္႔ေဒသ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈနဲ႔ လက္ရွိအေျခအေနေတြကို လႊတ္ေတာ္မွာ ေထာက္ျပ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္မွာ ေက်ာက္စိ္မ္းတူးေဖာ္ႏုိင္ဖို႔ လုပ္ကြက္ေတြကို ျပည္သူအမ်ား မသိရွိေအာင္ လက္ရွိအစိုးရ လက္ထက္မတိုင္ခင္က ခ်ေပးတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္တဲ့ ကုမၸဏီ ေျမာက္ျမားစြာရွိေပမယ့္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္လို႔ အေရးယူတာ မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဒသခံ ေက်ာက္ဝုိင္း အေရာင္းအဝယ္လုပ္သူေတြနဲ႔ ေရမေဆးသမားေတြကို မလိုရင္ မလိုသလို ေက်ာက္မ်က္ဥပေဒ ၄၂(က) နဲ႔ အေရးယူခံေနရတာ အခ်ဳပ္ခန္းထဲမွာ အမ်ားႀကီးရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
"ႏိုင္ငံရဲ႕ခၽြတ္ၿခံဳက်ေနတဲ့ စီးပြားေရးကို ေက်ာက္စိမ္းကရတဲ့ေငြက ေတာ္ေတာ့္ကို တြန္းအားျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ တိုင္းျပည္ကို တုိးတက္ေစႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဓိကတာဝန္ရွိတဲ့ ဌာနက အလုပ္မလုပ္လို႔ ခက္တယ္။ အခု က်ေနာ္တို႔ ရေနတာက ဆင္ပါးစပ္ ႏွမ္းပက္သေလာက္ပဲ ရတာ။ ႏိုင္ငံကထြက္သြားတာ ဆင္ေကာင္လံုးလိုက္ႀကီး" လုိ႔ ေဒသခံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးတင့္စိုးက ေျပာပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို ရတနာနယ္ေျမ မဝင္ရဘူးလို႔ ကန္႔သတ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာက္တူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီေတြမွာ စက္ယႏၱရားေတြ ျပင္ဆင္ေပးေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားေတြ ရွိတယ္လုိ႔ ဖားကန္႔ေဒသ လဝက အရာရွိတဦးက ေျပာပါတယ္။
"သြားေရာက္စစ္ရင္ ကိုယ္စားလွယ္နဲ႔ကို မေတြ႔ရဘူး။ အေပါက္ေစာင့္ကေန တံခါးဖြင့္မေပးဘူး။ ဖြင့္ေပးမယ္ဆုိရင္ေတာင္ ခဏေစာင့္အံုးတုိ႔။ ခဏက နာရီဝက္ေလာက္ၾကာတယ္။ ကုမၸဏီၿခံဝန္းက က်ယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားတေယာက္ရွိရင္ ႀကိဳက္တဲ့ေနရာမွာ ဖြက္လုိ႔ရသြားၿပီ။ ေရွာင္တိမ္းခ်ိန္ ရသြားၿပီ။ ဒီမွာ လုပ္ရကိုင္ရတာ ေတာ္ေတာ္ၾကပ္တယ္" လုိ႔ ဆိုပါတယ္။
ဒီႏွစ္အတြင္း တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီတခုက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသားကို ဖမး္ဆီးရမိလုိ႔ အေရးယူႏုိင္ခဲ့ေပမယ့္ ဒဏ္ေငြ က်ပ္ ၁၀ သိန္းနဲ႔ အမႈၿပီးသြားတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ဥပေဒၾကမ္းမွာ ေက်ာက္မ်က္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ တာဝန္ဝတၱရားေတြ ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိတာ၊ စူးစမ္းရွာေဖြျခင္းနဲ႔ feasibility လိုင္စင္ခ်ထားေပးမႈ မရွိတာ၊ အခြန္ေကာက္ခံျခင္းနဲ႔ တန္ဖိုးျဖတ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ေတြ မရွင္းလင္းျခင္းနဲ႔ အျခားဥပေဒေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမႈမရွိတာ၊ လက္လုပ္လက္စား ေက်ာက္တူးသူေတြအတြက္ တာဝန္နဲ႔ ရပိုင္ခြင့္ေတြ မရွင္းလင္းတာ၊ ESIAs, HSE လုပ္ေဆာင္မႈ ဒီဇိုင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ရွင္းလင္းမႈေတြ မရွိတာ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈနဲ႔ တာဝန္ခံမႈ အားနည္းတာေတြကို စစ္ေဆးေတြ႔ရွိရတယ္လုိ႔ သယံဇာတ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေပါငး္စံုက ကၽြမ္းက်င္သူ ၁၅၀ ဦး သုေတသနျပဳခ်က္ကို ျပန္လည္စစ္ေဆးတဲ့ NRGI အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေပၚ အႀကံျပဳ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ေက်ာက္စိမ္းနယ္ေျမရဲ႕ မ်ိဳးဆက္သစ္ လူခၽြန္လူေကာင္းေတြ ေမြးထုတ္ေပးမယ့္ အေျခခံေက်ာင္းေတြမွာ တံခါးေပါက္ကို ေက်ာက္တုံးခုထားၿပီး အတန္းတခုနဲ႔တခု ဒိုးယိုေပါက္ လွမ္းျမင္ရ၊ ၾကားရတဲ့ ေက်ာင္းေဆာင္ေတြ ဆရာဦးေရ မလံုေလာက္တာနဲ႔ အားကစားကြင္း မရွိတာေတြ၊ အေရးေပၚ က်န္းမာေရးေဆးခန္းေတြ အလံုအေလာက္ မရွိတာေတြ ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။
"ျပည္နယ္က ေထာက္ပံ့ေပးတာ ဘာတခုမွမရွိဘူး။ လက္ရွိ မူႀကိဳဆရာမေတြကို ရပ္ရြာက ခန္႔အပ္ထားတာ။ အရင္ ျမန္မာတေကာငး္က ေရစင္အေသးေလးလႉတာရွိတယ္။ ရြာကို ေရေပးတဲ့သူက ကုမၸဏီမွာ ကားေမွာက္လုိ႔ေသၿပီး ကူညီသူမဲ့သြားတယ္။ ေနာက္ကုမၸဏီေတြက ဘာမွမလုပ္ေပးဘူး" လုိ႔ ဟင္းတင့္ေက်းရြာ ရာအိမ္မႉးက အားမလိုအားမရ ေလသံနဲ႕ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
သတင္းေဆာင္းပါး - တာရာ