တုိင္းျပည္ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ဖုိ႔အတြက္ စီးပြားေရးနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ မူဝါဒ၊ ပို႔ကုန္သြင္းကုန္ဆုိင္ရာ အေျခအေန၊ တရားဝင္ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ေမွာင္ခုိကုန္သြယ္ေရးဆုိင္ရာ၊ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ေဖာ္ေဆာင္မႈ၊ ပုဂၢလိကပုိင္က႑ေျပာင္းလဲေရး အေျခအေန၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အေျခအေန စတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာသန္းျမင့္ကို ဒီဗြီဘီ ဒု-အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးခင္ေမာင္ဝင္းက   ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။ ေမး - က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ဆုိရင္ စီးပြားေရးနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အစိုးရထဲမွာ အေရးႀကီးဆံုး ဝန္ႀကီးဌာနတခု ျဖစ္တာေပါ့ေနာ္။ စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံစီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ေပၚလစီ ေယဘုယ်သေဘာ ပထမဆံုး ရွင္းျပေပးလို႔ရမလား။ ေျဖ - ဟုတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အစိုးရသစ္ တက္လာၿပီးေနာက္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ စီးပြားေရးမူဝါဒ ၁၂ ရပ္ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ထားပါတယ္။ စီးပြားေရးမူဝါဒ ၁၂ ရပ္နဲ႔အညီ က်ေနာ္တို႔ စီးပြားကူးသန္း ဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔လည္း လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေရးဆဲြထားတာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ စီးပြားကူးသန္းရဲ႕ အေျခခံမူဝါဒကေတာ့ ကုန္သြယ္ေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ျခင္းျဖင့္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ခ်ထားပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ အေျခခံမူဝါဒ ဒီမွာ ရည္မွန္းခ်က္ ၃ ခ်က္ ရွိမယ္၊ မူဝါဒ ၅ ရပ္ရွိမယ္။ စီးပြားကူးသန္းအေနနဲ႔ ဒီလုပ္ငန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖုိ႔ ဆိုၿပီးေတာ့ က႑ႀကီး ၆ ခု ခဲြၿပီး လုပ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ ကုန္သြယ္မႈျမႇင့္တင္ေရး၊ ေဈးကြက္ရွာေပးမယ္၊ ထုတ္လုပ္သူနဲ႔ ေရာင္းဝယ္သူနဲ႔ စားသံုးသူနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေပးမယ္။ ကုန္သြယ္တဲ့ေနရာမွာ ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔ျဖစ္ေအာင္ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ ပညာေပးမႈေတြ လုပ္ေပးမယ္။ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ ေျဖေလၽွာ့မႈေတြ၊ အဓိကကေတာ့ လုိုင္စင္ထုတ္ေပးတဲ့စနစ္ေတြ ေျဖေလၽွာ့ေပးမယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ခ်မွတ္ထားတဲ့ နည္းဥပေဒ ေျဖေလၽွာ့ေပးမယ္။ ကုန္သြယ္ေရး ပညာေပးေပါ့။ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ကုန္သြယ္ေရးမွာ ထုတ္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စီးပြားကူးသန္း ဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္တယ္။ ေနာက္ စားသံုးသူ အကာအကြယ္ေပးေရးေပါ့။ သြင္းကုန္ျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္တြင္းထုတ္လုပ္ကုန္ျဖစ္ျဖစ္ ကုန္ပစၥည္းေတြဟာ စားသံုးသူမ်ား က်န္းမာေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းႀကီး ၅ ရပ္ကို ခဲြၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတာရွိပါတယ္။ ေမး - အဲဒီထဲမွာ ေရတိုလုပ္ရမယ့္ကိစၥ၊ ေရတို အျမန္လုပ္ရမယ့္ကိစၥ၊ ေရရွည္လုပ္ရမယ့္ ကိစၥေတြလည္း ပါမွာေပါ့ေနာ္။ ဘယ္လိုမ်ဳိးကိစၥေတြက ေရတို၊ ဘယ္လိုမ်ဳိးကိစၥေတြက ေရရွည္ လုပ္ရမလဲဆိုတာ အၾကမ္းဖ်င္း ရွင္းျပလို႔ရမလား။ ေျဖ - လုပ္ငန္းေတြက ခ်မွတ္တဲ့ မူဝါဒေတြကို တၿပိဳင္တည္း လုပ္ၾကရတာေပါ့ေလ။ သို႔ေသာ္ ေလာေလာလတ္လတ္ အေရးႀကီးတဲ့ လုပ္ငန္းကေတာ့ ဦးစားေပး လုပ္ရတာေပါ့။ ဥပမာဆို ကုန္သြယ္မႈ တိုးတက္ဖံြ႔ၿဖိဳးျခင္းျဖင့္ တိုင္းျပည္စီးပြား တိုးတက္ဖံြ႔ၿဖိဳးဖုိ႔ဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔က ျပည္ပပို႔ကုန္ ဦးစားေပး တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ရတာေပါ့ေလ။ ျပည္တြင္းမွာ စီးပြားကူးသန္းအေနနဲ႔ အဓိက ကုန္သြယ္မႈ တိုးတက္ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးေပါ့၊ ျပည္တြင္းကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ျပည္ပကုန္သြယ္ေရး ႏွစ္မ်ဳိးရွိတဲ့ေနရာမွာ ျပည္ပကုန္သြယ္ေရးကို အဓိက ေဇာက္ခ်လုပ္ရတာ ရွိပါတယ္။ ျပည္တြင္းကုန္သြယ္ေရးကေတာ့ ထုတ္လုပ္သူ အမ်ားစုလည္း ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာင္းဝယ္သူကလည္း ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ပို႔ကုန္ကိုပဲ ဦးစားေပးလုပ္ရတဲ့ အေၾကာင္းကေတာ့ ပို႔ကုန္ဦးစားေပးတိုးတက္ေရး ဆိုတာကေတာ့ တိုင္းျပည္က ပိုတဲ့လၽွံတဲ့ ပစၥည္းေတြကို ျပည္ပကိုပို႔မယ္။ ေဈးကြက္ရရွိဖို႔အတြက္ အဓိကျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေဈးကြက္ရရွိဖို႔ကို တြန္းအားေပးၿပီး လုပ္ရတာ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တခါ ပို႔ကုန္၊ သြင္းကုန္ လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားနဲ႔ ပုဂၢလိက ပူးေပါင္းပါဝင္ေရး ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဝန္ႀကီးဌာနအခ်င္းခ်င္း ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ဆက္ဆံျခင္းအားျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္မႈေတြ လုပ္ပါတယ္။ ထုတ္လုပ္သူနဲ႔ ျဖန္႔ခ်ိသူအၾကားမွာ က်ေနာ္တုိ႔က ခ်ိတ္ဆက္မႈအေနနဲ႔ လုပ္ေပးရတာ ရွိတယ္။ ဒီလိုလုပ္တဲ့ေနရာမွာ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ ဆဲြခြင့္ရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒကို ျပန္ေလ့လာရတာ ရွိပါတယ္။ ေလ့လာဖို႔လုပ္တဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ကြၽမ္းက်င္ေအာင္ ျပင္ပ ပညာရွင္မ်ား၊ ျပည္တြင္းက ဥပေဒပညာရွင္မ်ား ဖဲြ႔စည္းၿပီးေတာ့ ဥပေဒကို ေလ့လာေနတာ ရွိပါတယ္။ ကုန္သြယ္ေရးလုပ္တဲ့အခါမွာ တဖက္က လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ကုန္သည္မ်ား၊ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ဝန္ထမ္းေတြကိုလည္း စြမ္းရည္ျပည့္ဝေအာင္ ႏိုင္ငံတကာ အဖဲြ႔အစည္းနဲ႔ေသာ္လည္းေကာငး္၊ ျပည္တြင္းက ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ေလ့က်င့္ဖို႔ လုပ္တယ္။ ေနာက္ Data & Information ေပါ့။ ကုန္သြယ္၊ ထုတ္လုပ္သူမ်ားကို အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းတယ္။ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ျပန္လုပ္ေပးတယ္။ ဒါကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ လုပ္ေနတဲ့ ေရတိုလုပ္ငန္းစဥ္ေတြပါပဲ။ ေမး - ဝန္ႀကီး ေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ ဆက္စပ္ၿပီးေမးခ်င္တဲ့ တခ်က္က Trade liberalization (ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ ေျဖေလၽွာ့မႈ) နဲ႔ ပို႔ကုန္ျမႇင့္တင္ေရးဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပါ။ ဟိုးအရင္တုန္းက က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံျခားပို႔ကုန္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ withholding tax ကို ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ထိ ထားၿပီး အခု ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္အထိ ေလၽွာ့လိုက္တယ္လုိ႔ သိရတယ္။ ဒါေတာင္မွ တခ်ဳိ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္ အဲဒါမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အခြန္အေကာက္ လံုးဝမရွိဘဲနဲ႔ အစိုးရကေန ပံ့ပိုးေပးၿပီးေတာ့ တခ်ဳိ႕ဟာေတြ အပိုေဆာင္းလုပ္ေပးတာမ်ဳိး ရွိတယ္လို႔ သိရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံျခားကို ပို႔ေနတဲ့ ပုိ႔ကုန္ေတြမွာ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ေကာက္တာက မွန္ကန္သင့္ျမတ္တဲ့ ေပၚလစီ ဟုတ္ပါသလား။ ရွင္းျပလို႔ရမလား။ ေျဖ - တိုင္းျပည္ကလည္း ႏိုင္ငံျခားေငြ ရရွိေရးသည္ အဓိက ပို႔ကုန္တိုးခ်ဲ႔ရရွိဖို႔ ဆိုတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခြန္အေကာက္ကလည္း အဓိကပါဝင္ေနတယ္။ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ အခြန္အေကာက္ ရရွိေရးအတြက္ကို ေကာက္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ျပန္သံုးသပ္ေနတာ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တခါ Trade Facilitation ဆိုတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးကို ခရက္ဒစ္တို႔၊ favourable တို႔ လုပ္ဖုိ႔ဆိုတာ စဥ္းစားေတာ့ မၾကာခင္မွာ ဒါကိုလည္း အနည္းဆံုးေတာ့ Export Credit လိုမ်ဳိး ရရွိေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ေမး - စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ျပည္ပပို႔ကုန္ အဓိကထားၿပီး ျမႇင့္တင္ေဆာင္ရြက္ေပးရမယ့္ ကိစၥေပါ့ေနာ္။ အခု AEC တို႔ ျဖစ္လာရင္ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံက ျပည္ပပို႔တာနဲ႔ တျခားႏိုင္ငံက ျပည္တြင္းကို သြင္းလာတာနဲ႔ဆုိရင္ အခ်ဳိးအစားက ဘယ္လိုရွိမလဲ။ တကယ္ပဲ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မယ့္ အေျခအေနမွာ ရွိေနၿပီလား။ ေျဖ - က်ေနာ္တုိ႔လည္း စိုးရိမ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာ ျပည္ပပို႔တာမွာ ပုိ႔ကုန္က အဓိကအားျဖင့္ သဘာဝကရတဲ့ ေရနံဓာတုေတြကေတာ့ ပံုမွန္ပို႔ေနေတာ့လည္း တဖက္က ထုတ္လုပ္မႈေတြ က်လာတယ္။ ကမာၻ႔ေဈးႏႈန္းက က်တဲ့အခါေတာ့ ဒီအေပၚမွာလည္း ဝင္ေငြေလာ့်သြားတာေပါ့။ သယံဇာတ သစ္ေတာကလည္း ျပဳန္းတီးေနေတာ့ ဒါကို ျပန္လည္တည္ေထာင္ဖုိ႔ဆိုေတာ့ ဒီက႑ကလည္း ေလ်ာ့သြားတယ္။ ေက်ာက္စိမ္းပိုင္းကလည္း ေစ်းကြက္က ေလ်ာ့သြားတဲ့အတြက္ ေက်ာက္စိမ္းဘက္မွာလည္း ေဈးႏႈန္းက ေလ်ာ့သြားတယ္။ အစိုးရဘက္ကပို႔တဲ့ စက္႐ံု အလုပ္႐ံု ပစၥည္းမ်ားကလည္း ေလ်ာ့နည္းတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အဓိကက စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေမြးျမဴေရး၊ အေသးစား၊ အလတ္စား၊ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းမ်ဳိး ပို႔ရတဲ့အခါက်ေတာ့ တဖက္က JSP ေတာ့ အခြင့္အလမ္းရသလို AEC ဝင္လာရင္ အာဆီယံရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္အရ ေျဖေလၽွာ့မႈေတြ ေပးရမွာဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စိုးရိမ္မႈရွိပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း၊ အာဆီယံ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအရ က်ေနာ္တုိ႔  ျပင္ဆင္ေနတာ ရွိပါတယ္။ ေမး - ကုန္သြယ္ေရးမွာလည္း တရားဝင္ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ေမွာင္ခိုကုန္သြယ္ေရး။ ဟိုတုန္းကေတာ့ ေမွာင္ခိုကုန္သြယ္ေရးက အရမ္းႀကီးခဲ့တယ္ေလ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ တလ၊ ႏွစ္လေလာက္က အစိုးရထဲက အရာရွိ ညႊန္မႉးတခ်ဳိ႕ကို ေမးၾကည့္တဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေမွာင္ခိုကုန္သည္ေတြက အခုထိရွိေနတုန္းပဲလို႔ ေျပာတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္တခ်ဳိ႕ကလည္း ေမွာင္ခိုကုန္သည္ေတြက ရွိေနတုန္းပဲလို႔ ေျပာတယ္။ စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ေမွာင္ခိုကုန္သြယ္ေရးကို တိုင္းျပည္စီးပြားေရးအတြက္ အက်ဳိးရွိလာေအာင္ ဘယ္လိုမ်ဳိး ေျပာင္းလဲလုပ္ကိုင္လို႔ရမလဲ။ ေျဖ - ဟုတ္ပါတယ္။ လက္ခံပါတယ္။ ေမွာင္ခိုကုန္သြယ္ေရးက ဟိုတုန္းကတည္းက ရွိခဲ့ဖူးတယ္ဆိုေတာ့ သိမွာပါပဲ။ သစ္ေတာေတြ ျပဳန္းေနတာရွိတယ္။ ေမွာင္ခိုပို႔တယ္ဆိုေတာ့ တဖက္က ကိုယ္ကပို႔ရင္လည္း ဝင္ေငြရတယ္ေပါ့။ ဟိုဘက္က ဝယ္ရင္လည္း ေငြေပးရတယ္ေပါ့။ သို႔ေသာ္ စာရင္းဇယားအရ၊ အခြန္အေကာက္ေတြလည္း မရတာရွိတယ္။ ေနာက္တခုက တရားမဝင္ ေငြေၾကးခဝါခ်မႈဆိုတာ ျဖစ္လာႏိုင္ေတာ့။ ေမွာင္ခိုကုန္သြယ္ရွိေတာ့ ျပည္တြင္းက အေသးစား၊ အလတ္စား စက္မႈလုပ္ငန္းေတြကို ထိခိုက္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ေမွာင္ခိုလုပ္ငန္းကေတာ့ တကယ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အခုလည္း မ်ားမ်ားစားစား ရွိေနပါတယ္။ ရွိတဲ့အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ေမွာင္ခိုလုပ္ငန္းေတြ အမ်ားစုက သြင္းကုန္ထုတ္ကုန္က နယ္ျခားေဒသေတြမွာ လမ္းေၾကာင္းပြင့္ေနတယ္။ ဒီေဒသေတြမွာ အင္အားစုအမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕အင္အားစုေတြက က်ေနာ္တို႔နဲ႔ သေဘာတူညီမႈ မရတဲ့ အင္အားစုေတြ ရွိတယ္။ ကုန္သြယ္ေရးကို အျမတ္အစြန္းလိုခ်င္တဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြက လုပ္တာရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္ပါသလို တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈဆိုတ့ဲ အပိုင္းလည္း ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ဝန္ထမ္းမ်ားရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲမႈ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရည္ဆိုတာလည္း ပါပါတယ္။ ဘက္ေပါင္းစံု ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ အစိုးရ၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ၊ တိုင္းရင္းသားၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဘက္ေပါင္းစံုနဲ႔ လုပ္ရမယ္ဆိုေတာ့ အစိုးရဘက္က အတားအဆီး လုပ္ေနပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဒီေန႔အထိက ေအာင္ျမင္မႈက နည္းပါးေသးပါတယ္။ ေမး - နယ္စပ္ေမွာင္ခိုကုန္သြယ္ေရး အမ်ားဆံုးျဖစ္တာက အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြေပါ့ေနာ္။ ထိုင္းနဲ႔ ျဖစ္မယ္၊ တ႐ုတ္နယ္စပ္နဲ႔ ျဖစ္မယ္၊ က်ေနာ္ သိထားသေလာက္က ဝန္ႀကီးကိုယ္တိုင္က တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ နယ္ျခားစီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဇုန္မွာ တာဝန္ယူထားရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ နယ္ျခားစီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဇုန္မွာ တာဝန္ယူထားတာဟာ က်ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ကုန္သြယ္ေရးကို ဘယ္လိုမ်ဳိး အျပဳသေဘာ စသျဖင့္ေပါ့ေလ။ အေထာက္အကူျဖစ္သလဲဆိုတာ ဆက္လက္ရွင္းျပေပးပါ။ ေျဖ - က်ေနာ္တို႔ ပို႔ကုန္သြင္းကုန္ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ တ႐ုတ္ျပည္ေဈးကြက္က က်ေနာ္တို႔နဲ႔ အႀကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဘက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ သြင္းကုန္မွာ ေရေၾကာင္းဘက္က မ်ားပါတယ္။ တရားဝင္ေပါ့။  ပို႔ကုန္ကေတာ့ သဘာဝ သယံဇာတဘက္က ရွိေတာ့ ေရနံဓာတု ရွိမယ္၊ အျခား တရားဝင္ပို႔တဲ့ ဆန္တို႔၊ ပဲတို႔၊ ေျပာင္းတို႔၊ သစ္သီးဝလံတို႔က အမ်ားအျပား တ႐ုတ္ေဈးကြက္ကို မွီခိုေနရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဘက္က သြားရင္လည္း တခ်ဳိ႕ဘက္က ေမွာင္ခိုရွိတယ္။ ဒီလမ္းေၾကာင္းက သြင္းကုန္ေရာ၊ ပို႔ကုန္ေရာ တရင္းမဝင္ ကုန္သြယ္မႈက ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ ဒါကိုလည္း သက္ဆိုင္ရာ ယူနန္အစိုးရနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တ႐ုတ္ျပည္ ဗဟိုအစိုးရနဲ႔ ေတြ႔ရင္ ေဆြးေႏြးပါတယ္။ သူတို႔ကလည္း ဒီကိစၥကို အေလးထားပါတယ္။ ေနာက္တခါ ႏွစ္ဖက္ ရွည္လ်ားတဲ့ ယူနန္နယ္စပ္နဲ႔ ျမန္မာနယ္စပ္မွာ ႏွစ္ဖက္ ပူးတဲြဇုန္ေတြ ေထာင္ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တရားမဝင္ကုန္သြယ္မႈကလည္း ေလ်ာ့နည္းသြားႏိုင္ပါတယ္။ သူ႔ဘက္ ကိုယ့္ဘက္ ကုန္သြယ္မႈကလည္း မၽွတႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဒီေဒသမွာလည္း အင္အားစုအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈနဲ႔ ေအးခ်မ္းမႈက အေရးႀကီးေတာ့ ဒါကိုလည္း တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးေရး၊ အက်ဳိးရွိေရးနဲ႔ အေႏွာင့္အယွက္ ေလ်ာ့နည္းေရးကလည္း ဇုန္ေတြ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ လုပ္ဖို႔ကလည္း အဓိကလိုအပ္ခ်က္တရပ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ေမး - ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ႀကီး ၃ ခု ေဖာ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ အဲဒါ ဗဟိုလုပ္ငန္းအဖဲြ႔မွာလည္း ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ တာဝန္ယူထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီလုပ္ငန္းအဖဲြ႔ရဲ႕ အခန္းက႑အေၾကာင္း ရွင္းျပေပးပါဦး။ ေျဖ - အထူးစီးပြားေရးဇုန္မ်ား ဗဟိုေကာ္မတီအဖဲြ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါလည္း အရင္အစိုးရ လက္ထက္က ဖဲြ႔စည္းခဲ့တဲ့ ပံုစံပါပဲ။ ေပၚလစီကိုင္တြယ္တဲ့ ဗဟိုအဖဲြ႔မွာဆိုရင္ ဒု-သမၼတ ဦးေဆာင္ပါတယ္။ က်ေနာ္က အတြင္းေရးမႉး ျဖစ္ပါတယ္။ စီနီယာဝန္ႀကီးေတြ အမ်ားႀကီး ပါပါတယ္။ သူ႔ေအာက္မွာ ဗဟိုလုပ္ငန္းအဖဲြ႔ ရွိပါတယ္။ ဗဟိုလုပ္ငန္းအဖဲြ႔မွာ က်ေနာ္က ဥကၠ႒လုပ္ၿပီး ဒု-ဝန္ႀကီးက ဒု-ဥကၠ႒ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာလည္း အတြင္းဝန္ေတြလည္း ပါပါတယ္။ ဌာနဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲေတြ ပါတယ္။ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ ပါပါတယ္။ သူ႔ေအာက္မွာေတာ့ ဇုန္အလိုက္ စီမံခန္႔ခဲြေရးေကာ္မတီေတြ ရွိပါတယ္။ ေမး - ဒီဇုန္ေတြကို ေလ့လာသိရွိရသေလာက္ကေတာ့ ဒီဇုန္ ၃ ခုထဲမွာ ေအာင္ျမင္မႈ အလားအလာ အေကာင္းဆံုးက သီလဝါဇုန္ေပါ့။ အလားအလာ အနည္းဆံုးကေတာ့ ထားဝယ္စီးပြားေရးအထူးဇုန္လို႔ ေျပာေနၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ သီလဝါက ေအာင္ျမင္မႈ ေကာင္းမြန္ၿပီး ထားဝယ္က အလားအလာနည္းေနတယ္လို႔ ေျပာဖို႔ ျဖစ္လာရတာလဲခင္ဗ်။ ေျဖ - သီလဝါဇုန္ကေတာ့ ဂ်ပန္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အဓိက ပါပါတယ္။ အစိုးရဘက္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၊ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ သံုးဦးသံုးဖလွယ္ လုပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔၊ သီလဝါဇုန္က ရန္ကုန္နဲ႔လည္း နီးတယ္၊ အစကတည္းက ႀကိဳးစားပမ္းစား စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ အခက္အခဲ အမ်ားႀကီးရွိေပမယ့္ ဒီဇုန္က ေအာင္ျမင္တဲ့ဇုန္ျဖစ္ၿပီး အလားတူ အျခားဇုန္မ်ားအတြက္ စံနမူနာေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ထားဝယ္အထူးစီးပြားေရးဇုန္ကလည္း ထုိင္း၊ ျမန္မာ၊ ဂ်ပန္ သံုးဦးသံုးဖလွယ္ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ ထိုင္းနဲ႔ ျမန္မာကေတာ့ ပူးတြဲေကာ္မတီေတြ ဖဲြ႔ထားၿပီးေတာ့၊ ထိုင္းမွာ တႀကိမ္၊ ျမန္မာမွာ တႀကိမ္ ေဆြးေႏြးၿပီးမွ ဂ်ပန္ကလည္း ပါမယ္လို႔ ကတိျပဳထားေတာ့ သံုးဦးသံုးဖလွယ္ ထပ္ေဆြးေႏြးပါမယ္။ ခု ထားဝယ္ဇုန္မွာ စတင္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ဆိုၿပီး ထားဝယ္နဲ႔ ယိုးဒယားနယ္စပ္နဲ႔ အဲဒီမွာ အီတာလ်ံထိုင္းကုမၸဏီက ေဖာက္တဲ့ လမ္းေၾကာကို ေကာင္းတာရွာေပးေတာ့ ထိုင္းက က်ေနာ္တို႔ကို သက္သာေခ်းေငြနဲ႔ ေပးတဲ့အခါက်ေတာ့ စတင္ေလ့လာၿပီးေတာ့ မၾကာခင္ ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမး - ဂ်ပန္က သီလဝါမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ စိတ္အားထက္သန္မႈ ရွိတယ္။ ထားဝယ္အထူးစီးပြားေရးဇုန္မွာေတာ့ သီလဝါေလာက္ တက္တက္ႂကြႂကြ မရွိလွဘူး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလိုတဲ့ ဆႏၵမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ထားဝယ္အထူးစီးပြားေရးဇုန္ စီမံကိန္းကိုေတာ့ ေရွ႕မတိုးႏိုင္ဘူးလို႔ ၾကားရတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒါ ဟုတ္ပါသလား။ ေျဖ - ဒီလိုလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီဇုန္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိးေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ဂ်ပန္ဘက္ကလည္း လုပ္ငန္းရွင္မ်ားဘက္ကေတာ့ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ အရင္ကတည္းက ထိုင္း၊ ဂ်ပန္နဲ႔ ျမန္မာ သေဘာတူထားတဲ့ကိစၥျဖစ္လို႔ ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဇုန္ကလည္း ေဒသဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အက်ဳိးရွိသလို ထိုင္းဘက္မွာရွိတဲ့ ဂ်ပန္လုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္း ဒီဇုန္ကို ျမန္ျမန္ဖြင့္ခ်င္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ကလည္း ျမန္ျမန္ဖြင့္ခ်င္ပါတယ္။ အေျခအေနကလည္း အရင္လို မဟုတ္ဘဲ ေျပာင္းလဲသြားေတာ့ သံုးဦးသံုးဖလွယ္ တိုးတက္ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈကို ညိႇႏိႈင္းၿပီးေတာ့ အျမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ေမး - က်ေနာ္တို႔ထက္ ေရွ႕ကို အမ်ားႀကီးေရာက္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၊ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတာင္မွ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ေတြ လုပ္ၿပီးေတာ့မွ စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈျဖစ္ေအာင္ role model ေလးေတြျဖစ္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဇုန္ သံုးခုကေရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရး ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑ကေန ပါလာႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ဝန္ႀကီးအေနနဲ႔  အဲဒါမ်ဳိး သံုးသပ္လို႔ရပါလား ခင္ဗ်။ ေျဖ - ပါလာႏိုင္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ သီလဝါအထူးစီးပြားေရးဇုန္ဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ေလး ေအာင္ျမင္ေနတယ္။ ေမာ္ဒယ္ကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအေတြ႔အႀကံဳ ရွိသလို တဖက္ကလည္း ကိုယ့္တိုင္းျပည္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး ေအာင္ျမင္ေနတာ ရွိတဲ့အတြက္ ဇုန္ႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ ထားဝယ္စီးပြားေရးဇုန္နဲ႔ ေက်ာက္ျဖဴစီးပြားေရးဇုန္လည္း ေအာင္ျမင္မယ့္အလားအလာ ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေက်ာက္ျဖဴနဲ႔ ထားဝယ္ဇုန္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္က သီလဝါအထူးဇုန္နဲ႔ေတာ့ ျခားနားပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ထားဝယ္ကလည္း အဓိကကေတာ့ ထိုင္းဘက္ကလည္း အက်ဳိးရွိႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း အက်ဳိးရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာက္ျဖဴက်ေတာ့လည္း အင္မတန္ႀကီးမားတဲ့ ဆိပ္ကမ္းနဲ႔ စက္မႈဇုန္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ဘက္က ယူနန္ေဒသနဲ႔ တျခား ကုန္းတြင္းပိုင္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ထြက္ႏိုင္တဲ့ ဂိတ္ေပါက္တခု ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားလည္းပါၿပီး ရခိုင္ေဒသ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ တိုင္းျပည္ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္လည္း မၽွမၽွတတ အက်ဳိးရွိဖို႔ ဆက္လုပ္သြားဖို႔ ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးထားတာ ရွိပါတယ္။ ေမး - အခု ဆက္ေမးခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ဒု-သမၼတဦးက ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ Private Sector Development ေကာ္မတီပါ။ အဲဒီေကာ္မတီမွာ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးလည္း တာဝန္ယူထားရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီေကာ္မတီအေၾကာင္း ရွင္းျပေပးပါ။ အဲဒီေကာ္မတီက ဘယ္လိုမ်ဳိး အလုပ္တာဝန္ေဆာင္ရြက္ၿပီးေတာ့ ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဖဲြ႔စည္းထားတာပါလဲ။ ေျဖ - ဒီေကာ္မတီရဲ႕ Private Sector Development ဆိုတဲ့ Concept paper ကို ADB (အာရွဖြံ႔ၿဖဳိးေရးဘဏ္) နဲ႔ အရင္အစိုးရနဲ႔ ပူးတဲြေရးဆဲြခဲ့တာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီကို ေရာက္တဲ့အခါမွာ ဒါက ထုတ္ျပန္ၿပီးပါၿပီ။ က႑ႀကီး ၅ ရပ္ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ ပုဂၢလိက က႑ဘက္က တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖဳိးေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့။ ဥပမာ ကုန္သည္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ား ေခ်ာေမြ႔ေရး၊ အရင္းအႏွီး တိုးတက္ရရွိေရး၊ ပုဂၢလိက စြမ္းေဆာင္ရည္ တုိးတက္ေရးေပါ့ဗ်ာ။ သူတို႔နဲ႔ ထုတ္လုပ္မႈ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုတာ ပါပါတယ္။ ေနာက္ National Economics Strategy ဆိုတဲ့ စာတမ္းလည္းရွိတယ္။ အဲဒီစာတမ္းအရ စိုက္ပ်ဳိးေရးနဲ႔ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းထဲမွာ အဓိက ဆန္၊ ေျပာင္း၊ ပဲတို႔ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္လည္း က႑တခုပါတယ္။ ၅ ခုေပါ့ေလ။ အဲဒီမွာ ဒု-သမၼတ ၁ ဦးျမင့္ေဆြက ဦးေဆာင္ပါတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒု-ဥကၠ႒ပါ။ စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနက ဆံုခ်က္အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ က႑ႀကီး ၅ ရပ္မွာလည္း ဆံုခ်က္အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ ဒု-သမၼတ ဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ကုန္သည္စက္မႈလုပ္ငန္း အသင္းခ်ဳပ္မွာ လစဥ္ ကုန္သည္လုပ္ငန္းမ်ားနဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာ ကုန္ထုတ္အဖဲြ႔ေတြနဲ႔ လိုင္းေပါင္းစံုနဲ႔ လစဥ္ေတြ႔တာ ရွိပါတယ္။ ေတြ႔ၿပီး ေမးျမန္းခ်က္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ေတြက လိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ ေမးခြန္းေတြကို စုစည္းၿပီးေတာ့ ဒါကို အစိုးရဌာနက လုပ္ႏိုင္၊ မလုပ္ႏိုင္ သူတို႔ကို အေၾကာင္းျပန္ရပါတယ္။ ေမး - အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ေတာ့ Private Sector ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေပးဖို႔ဆိုတာ အားေပးဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေပါ့။ အဲဒီမွာ ျဖည့္စြက္ေမးခ်င္တာက က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံရဲ႕ Privatization ေပါ့။ ဟိုးအရင္တုန္းကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံက ဆိုရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ဆိုေတာ့ အားလံုးက ႏိုင္ငံပိုင္ေတြခ်ည္းပဲ။ Private Secoter မရွိသေလာက္ပဲ။ တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္မွာလည္း ေဈးကြက္စီးပြား စဖြင့္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ပံုမက်ပန္းမက်နဲ႔ ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ တကယ္ပံုက်လာတာက သမၼတဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္မွာေပါ့ေလ။ အခုေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အခုအစိုးရ လက္ထက္မွာက်ေတာ့ လုပ္မယ္ဆုိရင္ အရွိန္ျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ အားေကာင္းတဲ့ အေျခအေနလို႔ ျမင္ၾကတယ္ေပါ့။ အခု ႏိုင္ငံမွာျဖစ္ေနတဲ့ Privatization ေပါ့။ ပုဂၢလိကက႑ ေျပာင္းလဲေရးကိစၥေတြက နည္းမွန္လမး္မွန္နဲ႔ သြားေနၿပီလို႔ သံုးသပ္လို႔ရမလား။ ဘယ္လိုအေျခအေနရွိမလဲ။ ေျဖ - ဒါလည္း က်ေနာ္တို႔အစိုးရသစ္က ၿပီးခဲ့တဲ့ အစိုးရအဆက္ဆက္က လုပ္ငန္းေတြ၊ လုပ္ငန္းလုပ္ထံုး နည္းဥပေဒေတြကို အေမြဆက္ခံရတာပါ။ တခ်ဳိ႕လုပ္ငန္းေတြက ေကာင္းေမြရွိသလို ဆိုးေမြလည္း ရွိပါတယ္။ SOE (State-owned enterprise) ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းေတြ အထူးသျဖင့္ SOEC (အစိုးရပိုင္စီးပြားေရးေကာ္ပိုေရးရွင္း) ေတြရဲ႕ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုေတြက ကုန္ထုတ္လုပ္မႈအေနနဲ႔ အ႐ံႈးေပၚတယ္။ အျမတ္မရဘူးဆိုတဲ့ အပိုင္းေတြ ရွိခဲ့တယ္။ ဒါကို လႊတ္ေတာ္ဘက္က ေထာက္ျပၿပီး ဒါကို တခ်ဳိ႕စက္႐ံု အလုပ္႐ံုေတြ၊ အရံႈးသိပ္ႀကီးတဲ့စက္႐ံုေတြ ရပ္ထားတာရွိပါတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္လည္ေဆြးေႏြးေနပါတယ္။ အဲဒါ Privatization ေပါ့ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ လုပ္မလဲ။ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ေတြကေတာ့ အလြတ္ေရာင္းမလား။ သို႔မဟုတ္ BOT ဆိုတာ လုပ္မလား။ Public Private Partnership (PPP) ပံုစံသြားမယ္ဆိုတာ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ ေလ့လာေနတာရွိပါတယ္။ စက္႐ံုတခု၊ ႏွစ္ခု မၾကာခင္ တိုင္းျပည္ကို ေၾကညာဖို႔ ရွိပါတယ္။ ေမး - ႏိုင္ငံပိုင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို ပုဂၢလိကက႑ လဲႊေျပာင္းေရး ကူးေျပာင္းေရးက တခုေပါ့ေနာ္။ တခ်ဳိ႕က႑ေတြမွာက်ေတာ့ ပုဂၢလိကကို လမ္းဖြင့္ေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ ပံုမက်ပန္းမက်ေတြ ျဖစ္ခဲ့သလား။ ဥပမာတခု ေထာက္ျပခ်င္တာက က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက ထိုင္းႏိုင္ငံေလာက္ စီးပြားေရးပမာဏ GDP က အရမ္းနည္းပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံထက္ ဘဏ္အေရအတြက္ မ်ားတယ္။ ရလဒ္က ဘာျဖစ္လာလဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ဝန္ေဆာင္မႈေတြ သိပ္ႀကီးေနတယ္။ ၿပဳိင္ဆိုင္မႈက မၽွမၽွတတ မျဖစ္ဘူး။ ဘဏ္အေရအတြက္သည္ လိုအပ္တာထက္ ပိုမ်ားေနသလားေပါ့။ အလားတူပဲ Air line ေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံထက္ Ari line ပိုမ်ားပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံ Air line ေတြက ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္းလည္း မယွဥ္ႏိုင္ဘူး။ ေဈးက အရမ္းႀကီးတယ္။ ရန္ကုန္ကေန မႏၲေလး ပ်ံသန္းမယ့္ ေလယာဥ္စရိတ္က တခါတခါ ဘန္ေကာက္သြားတာထက္ ပိုေစ်းႀကီးေနပါတယ္။ Private Sector ဖြင့္ေတာ့ ဖြင့္ေပးလိုက္တယ္။ လုိအပ္တာထက္ ပိုဖြင့္ေပးလိုက္တဲ့အတြက္ အလြန္အကြၽံျဖစ္ေနတာမ်ဳိးေရာ မရွိႏိုင္ဘူးလား။ ေျဖ - အဲဒါ စိုးရိမ္စရာ ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ျမန္မာျပည္မွာ ဘဏ္ေတြမ်ားေနတယ္။ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြ မ်ားတဲ့အျပင္ စြမ္းရည္တိုးတက္ဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အဖဲြ႔အစည္းကလည္း ေျပာတာ၊ ေထာက္ျပတာ ရွိပါတယ္။ ဒါကိုလည္း လက္ခံပါတယ္။ ျပႆနာက လက္ရွိ တည္ဆဲ Private ဘဏ္ေတြကလည္း သူတို႔ကို ႏိုင္ငံတကာက ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က အကာအကြယ္ေပးထားတဲ့သေဘာ ရွိပါတယ္။ ဒီသေဘာ ျမင္ပါတယ္။ တဖက္က ဒီဘဏ္ေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္ အစိုးရက အေတာ္ကိုပဲ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္ေနတာ ရွိပါတယ္။ တခါတေလက်ေတာ့ ဘဏ္ေတြရွိေပမယ့္ ဘဏ္ရဲ႕ Concentration က ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာပဲ ရွိတယ္ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ဘဏ္ကို ၿမိဳ႕ငယ္ေတြအထိ သြားေနတဲ့ ဘဏ္က တခု၊ ႏွစ္ခုေလာက္ပဲ ရွိေတာ့။ တခ်ဳိ႕ ေဒသဆိုင္ရာလည္းပဲ ဘဏ္ေတြ လိုအပ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မၾကာခင္က ထပ္ဖြင့္ေပးတာေတြ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပညာရွင္ေတြနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း ဗဟိုဘဏ္ကေတာ့ အစိုးရဘက္နဲ႔ညိႇၿပီး Private ဘဏ္မ်ား တိုးတက္ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာဘဏ္ခဲြေတြဘာေတြ ဖြင့္တာ ရွိပါတယ္။ သူတို႔လညး္ ျမန္မာျပည္မွာ Financial Instrument ဆိုၿပီး ဒါေတြ ပိုမိုရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနတာ ရွိပါတယ္။ ဒါလည္း ႏိုင္ငံတကာ ဘဏ္ခဲြအသီးသီးရွိတဲ့ ဘဏ္ေတြနဲ႔ ျမန္မာျပည္တြင္းဘဏ္ေတြနဲ႔ ၿပဳိင္ဆိုင္ရေတာ့မွာ ျဖစ္တယ္။ ေမး - အရင္သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္တုန္းက ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလာၿပီး ဘဏ္ခဲြဖြင့္ခြင့္ ေပးတာကို ျပည္တြင္းဘဏ္တခ်ဳိ႕က ကိုယ့္အမ်ဳိးသားဘဏ္ေတြကို ကာကြယ္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ ႐ႈေထာင့္ကေန ကန္႔ကြက္ခဲ့တာရွိတယ္လုိ႔ က်ေနာ္တို႔ ၾကားသိရတာ ရွိပါတယ္။ အခု ဒီအစိုးရလက္ထက္မွာ ႏိုင္ငံျခားကဝင္လာတဲ့ ဘဏ္ေတြကို ျပည္တြင္းဘဏ္ေတြက ခုခံတာတို႔၊ လက္မခံခ်င္တာတို႔ အခုေရာ ရွိေနေသးလား။ ေျဖ - ရွိပါတယ္။ ျပည္တြင္းဘဏ္အခ်ဳိ႕ကလည္း ဘဏ္ႀကီးေတြပါ။ တခ်ဳိ႕ကလည္း သူတုိ႔ေတြ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြနဲ႔ ရွယ္ယာပါဝင္ၿပီးမွ လုပ္ရင္ေတာ့ နည္းပညာ Technology နဲ႔ Financial ေတာင့္လာမယ္လို႔ ေျပာတာရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြ ဝင္လာရင္ သူတုိ႔ဘက္က ေခ်းေငြတို႔၊  စြမ္းေဆာင္ရည္အရ၊ Finanical အရ မယွဥ္ၿပဳိင္ႏိုင္ဘူး။ ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ အားနည္းတယ္လို႔ ေထာက္ျပခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ဘဏ္ေတြကိုလည္း Institutional ကို ေတာင့္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ေတာ့ ဗဟိုဘဏ္နဲ႔ အစိုးရနဲ႔ ႀကဳိးစားေနတာ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဘဏ္ခဲြေတြ ရွိေတာ့လည္း ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီဘဏ္ခဲြေတြက ျပည္တြင္းမွာ အေကာင္းဆံုး အသံုးခ်ႏိုင္ေအာင္ က်ေနာ္တုိ႔ ဖြင့္ေပးတာ ရွိပါတယ္။ ေမး - က်ေနာ္စၿပီးေမးတဲ့ ေမးခြန္းကို ျပန္ေကာက္ခ်င္ပါတယ္။ Private Sector Development ေကာ္မတီအေနနဲ႔ ဒု-သမၼတ ၁ ဦးျမင့္ေဆြကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ၿပီး လုပ္ေနတဲ့ ေကာ္မတီေပါ့ေနာ္၊ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးလည္း  ဒီေကာ္မတီမွာ တာ၀န္ယူထားတာေပါ့ေနာ္။ ဒီေကာ္မတီရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ Private Sector Development ကို တစံုတရာ မွန္ကန္တဲ့လမ္းေၾကာင္းဘက္ကို ေရာက္ေအာင္ ဦးတည္ေပးႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမလား။ ေျဖ - ဒီလိုအျမင္နဲ႔လည္း ႀကိဳးစားတာပါ။ က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံေတာ္တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးအတြက္ အစိုးရတင္မကပဲနဲ႔ ေပၚလစီအရလည္း ေဈးကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ရွိရမယ္။ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ပါဝင္ေဆာင္ရြက္တဲ့အျမင္နဲ႔ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီအျမင္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္တာပါပဲ။ Private Sector ဆိုတာက အင္မတန္က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။ ရွိသမၽွ စီးပြားေရးျပႆနာ၊ Business ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ ျပႆနာေတြက Private Sector မွာ လာေရာက္စုၿပံဳၿပီး လိုအပ္ခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲစရာလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဒီမွာက်ေတာ့ All Inclusive အေနနဲ႔ ဒီေကာ္မတီကလည္း ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ပါပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြ ပါပါတယ္။ လစဥ္လည္း ေဆြးေႏြးေနတာပါ။ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါက်ေတာ့ Issue ေတြကေတာ့ အၿမဲတမ္း ပူးေပါင္းေျဖရွင္းေနပါတယ္။ ေျဖရွင္းစရာေတြေတာ့ အမ်ားႀကီးပါ။ ေမး - က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖဳိးစီးပြားမိတ္ဖက္စကား အစီအစဥ္မွာ ပုဂၢလိက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြကို က်ေနာ္ ဖိတ္ေခၚစကားေျပာတာရွိပါတယ္။ သူတို႔ေျပာတဲ့အထဲမွာ Public Private Partnership (PPP) ဟာ အေရးႀကီးေနၿပီေပါ့။ က႑အေတာ္မ်ားမ်ားမွာေပါ့။ ပညာေရးဆိုလည္း ဒီအတိုင္းပါပဲ။ က်န္းမာေရးဆိုလည္း ေျပာေနၾကတယ္။ အစိုးရဘက္ကေရာ PPP အေရးပါမႈကို အသိအမွတ္ျပဳပါသလား၊ ဘယ္လိုမ်ဳိး ႐ႈျမင္ပါသလဲ။ ေျဖ - PPP ကို လက္ခံပါတယ္။ ခုဆို အထူးစီးပြားေရးဇုန္ေတြဆိုရင္ PPP ပံုစံလုပ္တာ ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဝန္ႀကီးဌာနအလိုက္ ေျဖေလၽွာ့မႈေတြနဲ႔ ေျမေတြကို PPP စနစ္၊ BOT စနစ္နဲ႔ လုပ္ေနတာ ရွိပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဥပေဒသစ္အရ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ပိုေပးထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္မွာ အခုဆိုရင္ သူတို႔လုပ္ငန္းစဥ္အလိုက္ သူတို႔ေဒသရဲ႕ Resources အရ လုပ္ကိုင္ဖို႔ဆိုတာေတြက အေတာ္ေလး စိတ္အားထက္သန္ၿပီး စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနတာ ရွိပါတယ္။ ဒါကို လုပ္တဲ့ေနရာမွာလည္း ေငြေၾကးနဲ႔ နည္းပညာက အစိုးရ တခုတည္းလုပ္လုိ႔မရဘူး။ အစိုးရက ေပၚလစီပိုင္းနဲ႔ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ကိုင္ၿပီးေတာ့ ေငြေၾကးကေတာ့ ပုဂၢလိကပါရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ ႏိုင္ငံတကာရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ လာမယ္ဆိုရင္လည္း ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ျဖစ္၊ ဖက္စပ္ျဖစ္ျဖစ္လုပ္ဖို႔ အားေပးပါတယ္။ တိုးတက္ဖံြ႔ၿဖိဳးၿပီး အလားအလာေကာင္းေတြ ရွိလာပါတယ္။ ေမး - ဝန္ႀကီးတာဝန္ယူထားရတဲ့ ေနာက္ထပ္ေကာ္မတီတခုေပါ့ေလ၊ Trade & Business Promotion ေကာ္မတီရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္အေၾကာင္း နည္းနည္းရွင္းျပေပးပါလား။ ေျဖ - Trade & Business Promotion ဆိုတာကေတာ့ စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ပင္မလုပ္ငန္းပါ။ ကုန္သြယ္ေရးလုပ္တဲ့ ဆက္စပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ၊ ကုန္သြယ္ေရးကို အေထာက္အကူျပဳတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ပါပဲ။ တဖက္က ကုန္သြယ္ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ဆိုရင္ တဖက္က Business ေတြကလည္း ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တဖက္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူရွိမယ္၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မယ္။ ထုတ္တဲ့ပစၥည္းကို Service ျဖစ္ျဖစ္ Commodity ကုန္ပစၥည္းျဖစ္ျဖစ္ ေရာင္းမယ္၊ ဝယ္မယ္၊ ကုန္သြယ္မႈရွိလာမယ္။ ေစ်းကြက္မွာ စားသံုးသူရွိလာမယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ထုတ္လုပ္သူနဲ႔ ေရာင္းဝယ္သူၾကားထဲမွာ ခ်ိတ္ဆက္ေပးမယ္။ ေရာင္းဝယ္သူနဲ႔ Consumer ၾကားမွာ က်ေနာ္တို႔က ခ်ိတ္ဆက္ေပးဖို႔ပါ။ ေရရွည္က်ေတာ့ စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ Regulation ေတြ ေကာင္းေကာင္းဆဲြၿပီးေတာ့ Operator ကေန Regulator ေပါ့။ အခုေလာေလာဆယ္ က်ေနာ္တို႔က ပါမစ္ေတြ ေပးရတယ္။ တခ်ဳိ႕ဥပေဒေတြ က်င့္သံုးၿပီးေတာ့ ခ်ဳပ္ကုိင္တာ လုပ္ရတယ္။ တျဖည္းျဖည္း ေလၽွာ့ၿပီးေတာ့ ေရရွည္က်ရင္ ထုတ္လုပ္သူ၊ ေရာင္းဝယ္သူ၊ စားသံုးသူ ဒီၾကားထဲမွာ က်ေနာ္တို႔က Regulator အေနနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ Technical Assistant ေပးဖို႔ ရည္ရြယ္ေဆာင္ရြက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အေရးႀကီးတဲ့လုပ္ငန္းပါ။ ဒါကလည္း ပုဂၢလိက၊ တျခားလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ အင္မတန္ အေရးပါတဲ့လုပ္ငန္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔လည္း ႀကိဳးစားပမ္းစား ႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႔အစည္းေတြ အႀကံဉာဏ္ေတြ၊ ကူညီမႈေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ ႀကိဳးစားပမ္းစား ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈလည္း ရေနပါတယ္။ ေမး - ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေရာ သမၼတႀကီးေရာ ထုတ္ေဖာ္ျပာထားတာရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္ပိုင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးက်တဲ့အတြက္ ျပန္လည္ဦးေမာ့ေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ တခ်ဳိ႕ကိန္းဂဏန္းေတြကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၊ အရင္ကာလတခုနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္မယ္ဆုိရင္ အရင္က ၉ ဘီလီယံေလာက္ ရွိတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ တာဝန္ယူခဲ့တဲ့ကာလက ၉ ဘီလီယံေလာက္ ရွိၿပီးေတာ့ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္ တက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ၆ ဘီလီယံေလာက္ထိ က်သြားတယ္လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။ အဲဒါကလည္း အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေပါ့။ ကမာၻႀကီးမွာ အခု Trend ကလည္း ေျပာင္းေနတယ္။ အေျခအေန မ်ဳိးစံုနဲ႔ေပါ့ေလ။ တိုက္ဆိုင္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္ေပါ့ေလ။ အဲဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးမွာ ကုန္သြယ္ေရးမွာ Unbalance ျဖစ္ေနသလားလု႔ိ။ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ပို႔တာက နည္းၿပီး သြင္းတာက မ်ားေနလားလို႔။ အဲဒါမ်ဳိးေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈေတြ ရွိေနႏိုင္လား။ ေျဖ - ဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က Trade ပဲ ကိုင္ရတာေပါ့ေလ။ ဒီ့ျပင္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြ၊ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြက Trade နဲ႔ Investment ကို တဲြကိုင္တာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က Trade ပဲ ကိုင္ထားတာ ရွိတယ္။ Investment ကို တျခားဝန္ႀကီးဌာနက ကိုင္တာရွိပါတယ္။ Trade ကို တခုတည္းၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ Trading ကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ ထုတ္လုပ္မႈ အေတာ္အတန္ တုိးတက္လာပါတယ္။ ျပည္တြင္းကုန္သြယ္ေရးမွာ တိုးတက္လာသလို ႏိုင္ငံတကာကုန္သြယ္ေရးမွာလည္း သြင္းကုန္ေရာ ပိ႔ုကုန္ေရာ တိုးတက္လာတာ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဖံြ႔ၿဖိဳးစႏိုင္ငံ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးစႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားရဲ႕ ျပႆနာလိုပါပဲ။ Trade ကေတာ့ unbalance ျဖစ္ပါတယ္။ ထုတ္ကုန္ နည္းၿပီးေတာ့ သြင္းကုန္က မ်ားေနပါတယ္။ ဒါကလည္း ႏိုင္ငံေတာ္အေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ ျပႆနာပါပဲ။ Trade မွာေတာ့ အေတာ္ေလးကို တိုးတက္လာတာ၊ အလားအလာ ေကာင္းလာပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ေဈးကြက္သစ္္ေတြလည္း ပိုရထားတယ္။ ဆန္ဆိုရင္လည္း တန္ခ်ိန္ ၂ သန္းေလာက္ မူလပို႔ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားေပမယ့္ ၂ သန္းထက္ ေက်ာ္သြားပါၿပီ။ ၂ သန္း ၅ သိန္းေလာက္အထိ ပို႔ဖို႔ ရည္ရြယ္ထားပါတယ္။ Demand အရဆုိရင္ ၃ သန္းေလာက္အထိ ပို႔လို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္တြင္းရဲ႕ ေနာင္ႏွစ္ခါ လက္က်န္ဆိုတဲ့ စဥ္းစားမႈေလး ရွိပါတယ္။ ေဈးကြက္အသစ္ေတြလည္း ပိုရပါတယ္။ Trade နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ျပႆနာရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လယ္ယာက႑နဲ႔ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေမြးျမဴေရး၊ သီးႏွံေတြကုိ အေျခခံၿပီးထုတ္တာ ရွိတယ္။ စက္မႈဘက္ကလည္း အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး တိုးတက္လာေတာ့၊ SMEs Sector ေတြလည္း ရွိတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ေဈးကြက္ကိုပို႔တဲ့ ပစၥည္းေတြက လယ္ယာက႑က ပစၥည္းေတြနဲ႔ အခ်ဳိ႕ စက္မႈလုပ္ငန္း ပစၥည္းေတြက ထုတ္လုပ္မႈစရိတ္ ႀကီးေနတာ ရွိပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ အရည္အေသြးလည္း ေလ်ာ့နည္းတယ္။ Logestic ဆိုတဲ့ ဝယ္ယူမႈ၊ သယ္ယူမႈ၊ သိုေလွာင္ျဖန္႔ျဖဴးမႈ အပိုင္းကလည္း ကမာၻမွာ ေစ်းအႀကီးဆုံးျဖစ္ေနေတာ့ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္တ့ဲေနရာမွာ အရည္အေသြးေရာ၊ ေဈးႏႈန္းေရာ အားနည္းခ်က္ ရွိပါတယ္။ ေမး - အဲဒီလိုအေျခအေနေတြကို ေျပာင္းလဲပစ္ဖုိ႔အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ စီမံခ်က္ေတြက ဘာေတြျဖစ္မလဲ။ အစိုးရ ဘယ္လို စီစဥ္ထားတာရွိလဲ။ ေျဖ - အစီအစဥ္ကေတာ့ နံပါတ္ ၁ က Trade တိုးတက္ဖို႔အတြက္ အေျခခံအားျဖင့္ ျပည္တြင္းမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ တိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း New Investment Law အရ အသစ္ကဆိုရင္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပံုေပၚလာေအာင္ ဖြင့္ေပးတာ ရွိတယ္။ ဒီဥပေဒမွာဆိုရင္လည္း တိုင္းရင္းသားနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို တူညီတဲ့အခြင့္အေရး ေပးထားတာရွိတယ္။ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္မွာလည္း Locational ပိုမိုဖြင့္ေပးတာရွိတယ္။ ေနာက္ လုိင္စင္စနစ္လည္း ေျဖေလၽွာ့ေပးေတာ့  ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အေတာ္အတန္ဝင္လာလို႔ ထုတ္လုပ္မႈမ်ားလာရင္ တဖက္ကလည္း ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားအေနနဲ႔ စိုက္ပ်ဳိးေရး ေမြးျမဴေရးကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး အလားအလာ ေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္တခုက စက္မႈဘက္မွာလည္း အေျခခံလိုအပ္တဲ့ လမ္းပန္း လၽွပ္စစ္ရဖို႔ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အေသးစား၊ အလတ္စားနဲ႔ ကုန္ၾကမ္းထုတ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေပါင္းမယ္ဆိုရင္၊ အခုက အထူးသျဖင့္ လယ္ယာက႑ ပို႔တဲ့ပစၥည္းေတြက ကုန္ၾကမ္းေတြပဲ ပို႔စရာရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ Value Added ဆုိတာ လုပ္မလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ကုန္ပစၥည္းတမ်ဳိးမ်ဳိး မွီခိုတဲ့ အစားမွာ ကုန္ပစၥညး္မ်ဳိးစံု လုပ္မလား။ ေနာက္တခုကလည္း ေဈးကြက္က ပို႔ကုန္ေရာ သြင္းကုန္ေရာမွာ တခုမဟုတ္တခု မွီခိုေနရတယ္။ တ႐ုတ္၊ ထိုင္း၊ အိႏိၵယတို႔ကလည္း က်ယ္ျပန္႔လာေအာင္ လုပ္ဖို႔ရွိတဲ့အတြက္ ဘက္ေပါင္းစံုကေန လုပ္ေနတဲ့ကိစၥလည္း ျဖစ္တယ္။ အလားအလာေကာင္းေတြ ရွိတယ္လို႔ ေမၽွာ္မွန္းပါတယ္။ ေမး - က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈအမ်ားဆံုးလုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံ ၃ ႏိုင္ငံ ေျပာျပပါဆုိရင္ ဘယ္ႏိုင္ငံ ေျပာမလဲ။ ေျဖ - အမ်ားဆံုးကေတာ့ ထုိင္း၊ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယေပါ့။ Normal Trade, Regular Trade အျပင္ Illicit Trade ပါ ထည့္ေျပာရမယ့္ သေဘာေပါ့ဗ်ာ။ ဒီသံုးႏိုင္ငံကေတာ့ အမ်ားဆံုးေပါ့။ ဒီႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေပၚမႈဟာ ကိုယ့္ရဲ႕Trade လုပ္ငန္းပါ ထိခိုက္တာရွိတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ အိႏိၵယေဈးကြက္ကို အားကိုးၿပီး ပို႔ေနတဲ့ ပဲေဈးကြက္ကို မၾကာေသးခင္က ပိတ္လိုက္တယ္။ စိုက္ပ်ဳိးသူေရာ ကုန္သည္ေရာ ထိခိုက္နစ္နာတာ ရွိတယ္ေပါ့။ ေမး - အခုအခ်ိန္အထိ စီးပြားကူးသန္း ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး တာဝန္ယူၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ စြမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အားရတာ၊ အားမရေသးတာ၊ ေက်နပ္တာ၊ မေက်နပ္တာ၊ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ ဘယ္လို သံုးသပ္ျပေပးလို႔ရမလဲခင္ဗ်။ ေျဖ - က်ေနာ္တို႔မွာလည္း အားသာခ်က္နဲ႔ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတာေပါ့။ ဒါေတြက တိုင္းျပည္ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ အားရဖြယ္ ပိုရွိဖို႔ေတာ့ လိုတာေပါ့။ အားသာခ်က္ကေတာ့ စီးပြားကူးသန္းအေနနဲ႔က ေဈးကြက္ေတြ ရွာေဖြေပးႏိုင္တယ္။ ဆန္တုိ႔၊ အျခားသီးႏွံတို႔ေပါ့။ ဒါကေတာ့ အားသာခ်က္ေပါ့။ ပုဂၢလိကက႑ ဖံြ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး ပါဖုိ႔ဆိုရင္ ပုဂၢလိကက႑ျဖစ္တဲ့ စက္မႈလက္မႈကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္းခ်ဳပ္တို႔၊ ပဲအသင္း၊ ဆန္အသင္း၊ ႏွမ္းအသင္း၊ တျပည္လံုး အသင္းေတြနဲ႔ ေကာင္းေကာင္းခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္တယ္။ လိုအပ္တဲ့ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ ေရးဆဲြဖို႔ဆိုရင္ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈေတြ လုပ္ႏိုင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ မီဒီယမ္ထရိတ္ ပ႐ိုဂရမ္ဆုိတာ ရွိပါတယ္။ ဒါလည္း က်ေနာ္တို႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတာ ရွိတယ္။ Trade နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က႑ႀကီး ၆ ရပ္ ေဆာင္ရြက္သလို Trade Education၊ Trade Information အမ်ားဆံုး ေပးႏိုင္ပါတယ္။ စီးပြားကူးသန္းဝန္ႀကီးဌာနက Trade တင္မက အျခားပုဂၢလိကက႑ ဖံြ႔ၿဖိဳးဖို႔၊ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးတို႔ Focal Points တို႔ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ကိုယ့္ဝန္ႀကီးဌာနက စြမ္းေဆာင္ရည္တက္ေအာင္ လုပ္ေနပါတယ္။ ေရရွည္က်ေတာ့ ဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ Operator ဘဝကေန Regulator ဘဝေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဝန္ႀကီးဌာန ျပန္လည္ဖဲြ႔စည္းဖုိ႔လည္း ေဆာင္ရြက္ေနတာ ရွိပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။