‘စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ လႈိက္လွဲစြာ ႀကိဳဆိုပါ၏’ ဆိုေသာ မုခ္ဝႏွင့္ ေပ ၂၀ ခန္႔တြင္ အမိႈက္ပံုတပံု ရွိေနသည္။ အဆိုပါ အမိႈက္ပံုကို ေတြ႔လၽွင္ျဖစ္ေစ၊ မေတာ္တဆ ကားဂိတ္ဘက္က ေျခက်င္ေလၽွာက္လာ၍ အဆိုပါ အမႈိက္ပံုအနီးကို ေရာက္လာလၽွင္ျဖစ္ေစ က်ေနာ္တို႔မွာ ႏွာေခါင္းကိုပိတ္ကာ တဖက္ကိုလွည့္ၿပီး ေရွာင္ေနၿမဲပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ တခါတခါေတာ့ အမႈိက္ပံုကိုလာၿပီး သယ္ေဆာင္သည့္ ကားေပၚမွ အမႈိက္ကို သိမ္းက်ံဳးယူေနေသာ သူမ်ားကို ေတြ႔ၾကရပါသည္။ ယင္းသို႔ သူတို႔ေရာက္လာၿပီဆိုလၽွင္ အမႈိက္မ်ား ကင္းစင္ေလ့ရွိသြားပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရပ္ကြက္ထဲက လူမ်ားကေတာ့ အိမ္မွ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားကုိ အမႈိက္ပံု သတ္မွတ္ရာသို႔ ထားေနၿမဲ၊ သူတို႔လည္း တလတႀကိမ္ခန္႔ လာၿပီး အမႈိက္သိမ္းေနဆဲ။ ဒီေနရာမွာ ေျပာလိုသည္က ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းျဖစ္ေသာ စည္ပင္ဝန္ထမ္းတို႔ကို ဆိုလိုသည္ထက္ ေန႔စားအငွားဘဝျဖင့္ ယင္းအမႈိက္ကို သိမ္္းယူရန္ လိုက္လာေလ့ရွိသည့္ အညတရပုဂၢိဳလ္မ်ားကိုသာ ဆိုလိုပါသည္။ သူတို႔လုပ္ေနေသာ အလုပ္သည္ က်ေနာ္တို႔ သူသူငါငါ မလုပ္ခ်င္ေသာ၊ မလုပ္လိုေသာ အလုပ္လည္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းကဲ့သို႔သာ လုပ္လိုစိတ္မရွိလၽွင္ က်ေနာ္တို႔၏ ပတ္ဝန္းက်င္သည္ ဒီထက္မကေသာ အနံ႔အသက္မ်ား၊ ညစ္ပတ္မႈမ်ားျဖင့္ ေနၾကရမည္သာ ျဖစ္သည္။ တခါတေလတြင္ က်ေနာ္တို႔ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ တန္ဖိုးနည္းေသာ္လည္း သူတို႔မရွိလၽွင္ မျဖစ္သည့္ အေနအထားမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ေနာက္ အသုဘအေလာင္းမ်ား၊ ယခုဆိုလၽွင္ နာေရးကူညီမႈအသင္းမ်ား ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ တခ်ိဳ႕ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေစ၊ ရပ္ကြက္တြင္ ျဖစ္ေစ၊ ၿမိဳ႕ေပၚတြင္ နာေရးကူညီမႈအသင္းတြင္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားထဲတြင္လည္း တခ်ိဳ႕ မသတီစရာျဖစ္ေနေသာ ႐ုပ္အေလာင္းမ်ားကို မရြံမရွာ လုပ္ေဆာင္ေပးတတ္ေသာသူမ်ား ရွိတတ္ပါသည္။ သူတို႔၏ မြန္ျမတ္ေသာ ေဝယ်ာဝစၥ လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္လည္း သပ္သပ္ရပ္ရပ္ႏွင့္ ဂုဏ္က်က္သေရရွိေသာ အခင္းအက်င္းမ်ား ျဖစ္သြားတတ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းတြင္ သူတို႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ တန္ဖိုးရွိေသာ္လည္း တကယ္တမ္းက်လၽွင္ ဟိုးေလးတေက်ာ္ႏွင့္ ေက်ာ္ၾကားျခင္းမ်ား မရွိၾကပါ။ သူတို႔၏ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ မရွိမျဖစ္ဟု ဆိုေသာ္လည္း သူတို႔၏တန္ဖိုးကို အလြယ္တကူ မသိျမင္ႏိုင္ၾကသလုိ အေရးတယူလည္း သိလိုစိတ္မရွိၾကပါ။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးမ်ား ေဆာက္လုပ္ၾကရာတြင္လည္း ေနပူက်ဲက်ဲတြင္ ေက်ာက္တုံးမ်ားကို ထုခဲြဲေနေသာ၊ သံလက္ကိုင္ကာ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ လမ္းအလုပ္သမားမ်ားကို ေတြ႔ၾကရပါသည္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တို႔သည္ ကားမ်ား၊ ဆိုင္ကယ္မ်ားျဖင့္ သက္သာစြာ သြားလာေနသည့္တိုင္ အဆိုပါလမ္းမ်ား ျဖစ္လာဖို႔ ပင္မပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖစ္သည့္ လမး္ျပင္အလုပ္သမားမ်ားကိုေတာ့ ထည့္တြက္စဥ္းစားမႈမ်ား အားနည္းပါသည္။ ယင္းသို႔ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ေသာ တန္ဖိုးရွိသူမ်ားကို လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းတြင္ မၾကာမၾကာ ေတြ႔ရပါသည္။ ေတြ႔ေနရေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔သည္ အေလးမထားၾကပါ။ အေရးႀကံဳမွသာလၽွင္ သူတို႔၏လုပ္အားကို အကူအညီေတာင္းသည့္ အဆင့္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းေၾကာင့္လည္း မထင္မရွားေသာ တန္ဖိုးရွိသူမ်ားကို က်ေနာ္ ေတြးေနမိပါသည္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၊ သူ႔ကြၽန္ဘဝကို ေရာက္ရွိေနသည့္အတြက္ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႔သူမ်ားကို ေတာ္လွန္ၾကရာတြင္ သမိုင္းမတြင္၊ ကမၸည္းထိုးမခံရဘဲ ေတာခ်ံဳၾကားထဲမွာ အသက္ကို စေတးသြားခဲ့သူ မည္မၽွရွိေလမလဲ။ လူတဦး ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ဖို႔အတြက္ သူ႔အတြက္ ဘဝမ်ားစြာ အပြန္းအပဲ့၊ အနစ္နာခံ၊ ေထာင္နန္းစံခဲ့သူမ်ား မည္ေရြ႕မည္မၽွ ရွိခဲ့ၿပီလဲ။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔ေလာကတြင္ တခ်ိဳ႕ ႀကီးျမတ္မႈအတြက္ တခ်ိဳ႕ စြန္႔လႊတ္မႈမ်ား မည္မၽွရွိေနခဲ့ၿပီလဲ။ တေလာက ကေမာၻဒီးယားေခါငး္ေဆာင္ ဟြန္ဆန္က ၎ႏွင့္ၿပိဳင္ဘက္ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ကို ေထာင္ခ်လိုက္သည့္သတင္းကုိ ဖတ္လိုက္ရသည္။ လာမည့္ ၂၀၀၈ တြင္ ကေမာၻဒီးယားတြင္ ေရြးေကာက္ပြဲရွိသည္။ ယခုလို အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ကို ေထာင္ထဲ ထည့္လိုက္လၽွင္ေတာ့ သူႏွင့္ၿပိဳင္မယ့္သူ မရွိေတာ့။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္သက္တမ္း ၃၂ ရွိေနၿပီျဖစ္ေသာ ဟြန္ဆန္အစိုးရကို ျပည္သူမ်ား မႏွစ္သက္ၾကေတာ့။ သို႔ေသာ္ လူမႈေရးအဖြဲ႔အစည္းေတာင္မွ တႏိုင္ငံလံုးတြင္ ၁၀ ဖြဲ႔ မရွိေသာ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံတြင္ အတိုက္အခံပါတီ ေခါင္းေဆာင္ကို ေထာင္ထဲသြင္းလိုက္လၽွင္ တျခားယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မည့္ပါတီ ရွိမေနပါ။ ယခုလိုမ်ိဳး သတင္းမ်ားကို ၾကည့္ရင္း ဟြန္ဆင္၏ လာရာလမ္းေၾကာင္းကို က်ေနာ္ ေတြးၾကည့္မိသည္။ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၇ ရက္မွ ၁၉၇၉ ဇန္နဝါရီ ၇ ရက္အတြင္း ေခတ္ေျပာင္းေတာ္လွန္ေရးကို လုပ္ခဲ့ေသာ ပိုေပါ့အစိုးရကို မႀကိဳက္၍ ေတာ္လွန္ခဲ့သူ ဟြန္ဆန္၊ ပိုေပါ့အစိုးရ လက္ထက္အတြင္း ၿမိဳ႕ျပမွလူမ်ားကို ေတာကိုပို႔ၿပီး လယ္ထြန္ေစခဲ့သည္။ ခမာနီအစိုးရကို ဆန္႔က်င္သူဟု ယူဆသူ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ကြပ္မ်က္ခဲ့သည္။ S 21 ေခၚ တူးဆလန္းအက်ဥ္းစခန္းတြင္ အက်ဥ္းသားေပါင္း ၁၄၀၀၀ ကြပ္မ်က္ခံရၿပီး ၇ ဦးသာ အသက္ရွင္က်န္ရစ္ခဲ့သည္ဟု ၂၀၁၀ ျပည့္ ဒီဇင္ဘာတြင္ ဒါစီးလ္ကီအို ဆိုသူက ေရးသားခဲ့ရာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ တခ်ိဳ႕မွတ္တမ္းမ်ား၏ အဆိုအရ ဤယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးတြင္ ခမာလူဦးေရ ၂ ဒသမ ၂ သန္း ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ယင္းသို႔ေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို တြန္းလွန္ဖယ္ရွားၿပီး အာဏာရွင္ပိုေပါ့အား ေတာ္လွန္ခဲ့သူ ဟြန္ဆန္က ယခုအခ်ိန္တြင္ ဒီမိုကေရစီ ခရီးလမ္းကို ပိတ္ဆို႔ထားသူ အာဏာရွင္အသြင္ ျဖစ္လာေတာ့သည္။ ပိုေပါ့အစိုးရကို တြန္းလွန္ခဲ့သူမ်ား၊ အသက္ေသဆံုးခဲ့သူမ်ား၊ ဘဝပ်က္သြားသူမ်ား၊ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံကာ ေသဆံုးသူမ်ား မ်ားစြာရွိခဲ့မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဟြန္ဆန္ႏွင့္ သူတို႔ အေပါင္းအပါ တစုေလာက္သာ ထင္ေပၚေက်ာ္ေစာလာၾကၿပီး အာဏာကိုလည္း ၿမဲၿမံစြာ ဆုပ္ကိုင္ထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ယင္းအေနအထားမ်ားသည္လည္း ဟြန္ဆန္တဦးအတြက္ မထင္မရွား ေပးဆပ္ခဲ့သူမ်ား ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မၽွ ရွိခဲ့ေလသလဲ၊ သူတို႔သည္ ကန္႔လန္႔ကာ ေနာက္ကြယ္ကသာ ျဖစ္သြားၿပီး မရွိမျဖစ္ေသာ တန္ဖိုးရွိသူမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းနည္းတူ ပါတီတခု ေအာင္ျမင္ရန္အတြက္လည္း မိမိအသိစိတ္ႏွင့္ မိမိကိုယ္တိုင္ ႀကိဳးစားခဲ့သူမ်ား၊ လိပ္စာေပ်ာက္၊ မိသားစုႏွင့္ အဆက္အသြယ္မရ ျဖစ္သြားသူမ်ား ဘယ္ေလာက္ထိ ရွိခဲ့ေလသလဲ။ မိမိအားေပးတဲ့ ပါတီအတြက္ အက်ႌတထည္ ဝတ္႐ံု၊ စာရြက္တရြက္ ျဖန္႔ေဝ႐ံုႏွင့္ ေထာင္နန္းစံခဲ့ရသူမ်ား၊ ဘဝပ်က္သြားရသူမ်ား၊ ဘဝအရည္အေသြး က်ဆင္းကာ လူေတာမတိုးသူမ်ားလည္း အမ်ားအျပား ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔၏ ျမင္ႏိုင္ေသာ မ်က္စိမ်ားသည္ ထင္ေပၚလာသူ၊ ေက်ာ္ေစာလာသူမ်ားကိုသာ ျမင္ၾကရပါသည္။ မထင္္ရွားသည့္ေနရာက လူမ်ားကို က်ေနာ္တို႔ မျမင္ႏိုင္ၾကပါ။ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ရရာလက္နက္ စဲြကိုင္ကာ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကေသာ ဗိုလ္မင္းေရာင္ကို က်ေနာ္တို႔ သိၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ သူ က်ဆံုးသည့္အခါ သူ႔ဘက္ကရပ္တည္ကာ ဝင္တိုက္သူမ်ားကို က်ေနာ္တို႔ မသိၾကပါ။ ေတာင္သူလယ္သမား အေရးေတာ္ပံု ေပၚလာေတာ့ ဆရာစံ ေခါင္းျဖတ္အသတ္ခံသည္ကိုသာ က်ေနာ္တုိ႔ သိၾကပါသည္။ ဆရာစံႏွင့္အတူ တိုက္ပြဲဝင္ရင္း ေသသြားသူမ်ား၊ ႀကိဳးစင္တက္ရသူမ်ားကို က်ေနာ္တို႔ မျမင္ႏိုင္ၾကပါ။ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္ လယ္သမား သူပုန္ထမႈ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားသည့္အခါ ဆရာစံႏွင့္ လက္႐ံုးႏွစ္ဆူျဖစ္ေသာ ဆရာဉာဏ္၊ ရေသ့ဗႏၶက အပါအဝင္ လူေပါင္း ၁၂၈ ဦး ႀကိဳးေပးကြပ္မ်က္ခံခဲ့ရသည္ဟု ဆိုပါသည္။ အဆိုပါအေရးအခင္းတြင္ ေတာင္သူလယ္သမား တပ္ဖြဲ႔ဝင္ တေသာင္းခန္႔ က်ဆံုးၿပီး ကိုးေထာင္ခန္႔ ဖမ္းဆီးအေရးယူျခင္း ခံခဲ့ရသည္ဆိုလၽွင္ မျမင္ႏုိင္ေသာ၊ မသိႏိုင္ေသာ သူမ်ား၏ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံမႈကို က်ေနာ္တို႔ ေတြးၾကည့္ႏုိင္ပါသည္။ အဆိုပါ လူေပါင္း တေသာင္းေက်ာ္ ႏွစ္ေသာင္းတို႔၏ မိသားစု ေဆြမ်ိဳးမ်ားသည္လည္း ယခုအခ်ိန္တြင္ သိခ်င္မွ သိၾကေပလိမ့္မည္။ ျပည္သူအမ်ားစုကေတာ့ ယင္းေခတ္ကပင္ မသိႏိုင္ၾကသည္သာ မ်ားပါသည္။ ဘာခ်က္စတာ အစုိးရကို ေတာ္လွန္ခဲ့ေသာ ကက္စထ႐ိုဆိုလၽွင္ က်ဴးဘားမွ ၾကယ္နီအျဖစ္ ကမာၻေက်ာ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ ဥပေဒေက်ာင္းသားဘဝကတည္းက စတင္ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကေသာ လူ ၂၀၀ တြင္ ၁၀၀ ေက်ာ္ အသတ္ခံခဲ့ရေသာ ေတာ္လွန္မႈအတြက္ ေပးဆပ္ခဲ့သူမ်ားကို ကမာၻကေသာ္လည္းေကာင္း၊ က်ဴးဘားကသည္ လည္းေကာင္း အထူးတလည္ အမွတ္မရၾကပါ။ အေၾကာင္းမွာ သူတို႔သည္ တိုက္ပြဲဝင္ရဲေဘာ္မ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္မ်ား မျဖစ္ခဲ့။ ေပးဆပ္မႈခ်င္း၊ အသက္ကို ရင္းၾကသူခ်င္းမ်ားထဲတြင္ အားလံုးသည္ က်ေနာ္တို႔အတြက္ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေသာ တန္ဖိုးရွိသူမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကေသာ လူမ်ားထဲတြင္ လြတ္လပ္ေရး ေမာ္ကြန္းဝင္အျဖစ္ ခ်ီးျမႇင့္မခံရသူမ်ား၊ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ၾကရင္း ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းက်ခံရေသာ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားမႈမရွိေသာ ရဟန္းရွင္လူ ပုဂၢိလ္မ်ားကို က်ေနာ္တို႔ မသိျမင္ႏိုင္ၾကပါ။ သို႔ေသာ္ အေရြ႕တခုတြင္ ေနာက္ကြယ္က ေပးဆပ္ခဲ့သူမ်ား ပါဝင္မလာဘဲ မေရြ႕ႏုိင္ ဆိုသည္ကိုေတာ့ က်ေနာ္တု႔ိ သတိျပဳမိၾကပါသည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းတြင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မျမင္ႏိုင္ေသာ တန္ဖိုးရွိသူမ်ား ရွိေနၾကသည္ ဆုိတာကေတာ့ ေသခ်ာပါသည္။ ေက်ာ္လင္း(ေရာင္စံု)