ျမန္မာအလုပ္သမား​မ်ား​အ​ေျခအ​ေနနွင့္​ပတ္သက္ျပီး​ ​ေမး​ျမန္း​ခ်က္ ျမန္မာျပည္က ​ေ႐ြ့​ေျပာင္း​အလုပ္သမား​ေတြ သိန္း​ခ်ီ႐ွိ​ေနတဲ့​ ထိုင္း​နိုင္ငံ အ​ေနာက္ဘက္ပင္လယ္ကမ္း​ေျခ​ေဒသက ခရိုင္ ၆ ခုမွာ ဆူနာမီလွိုင္း​ေတြ ဝင္​ေရာက္နိုင္လို့​ လူ​ေတြကို ​ေဘး​ကင္း​ရာ ​ေနရာ​ေတြကို ​ေ႐ြွႊ့​ေျပာင္း​ၾကဖို့​ ထိုင္း​နိုင္ငံက သဘာဝ​ေဘး​အနၱရာယ္သတိ​ေပး​ဌာနက ညြန္ၾကား​ခ်က္ ထုတ္ျပန္ထား​ပါတယ္။ ထိုင္း​နိုင္ငံ​ေတာင္ပိုင္း​ ဖန္ငခရိုင္ ​ေခါင္လတ္ကမ္း​ေျခမွာ ႐ွိ​ေနတဲ့​ အလုပ္သမား​ အကူအညီ​ေပး​ေရး​ (Grassroot HRE) အဖြဲ့​က ညြန့္​ၾကား​ေရး​မႉး​ ဦး​ထူး​ခ်စ္ကို ထိုင္း​စံ​ေတာ္ခ်ိန္ ၆ နာရီမွာ ​(ျမန္မာစံ​ေတာ္ခ်ိန္ ၆ နာရီ ၃၀ မိနစ္) ေမး​ျမန္း​ထား​ပါတယ္။ “အဓိက​ေတာ့​ ဖန္ငကို ဝင္မယ္ဆို​ေတာ့​ က်​ေနာ္တို့​ဖန္ငကလည္း​ ၂၀၀၄ ခုနွစ္က ဆူနာမီျဖစ္တဲ့​ထဲမွာ အၾကီး​မား​ဆံုး​ေသတယ္ဆို​ေတာ့​ ​ေဒသခံ ထိုင္း​လူမ်ိုး​ေတြ၊​ ဧည့္​သည္နိုင္ငံျခား​သား​ေတြ၊​ ​ေ႐ြွႊ့​ေျပာင္း​ျမန္မာအလုပ္သမား​ေတြကို ​ေဘး​ကင္း​ရာ​ေပါ့​၊​ အ​ေတြ့​အၾကံု႐ွိထား​ေတာ့​ ​ေ႐ွာင္ျပီး​ေတာ့​ ​ေတာင္ကုန္း​ျမင့္​တဲ့​ ​ေနရာ​ေတြမွာ လိ္ုက္​ေျပး​ေနရတယ္။” ​ေဘး​ကင္း​ရာဆိုတာ ဘယ္လို​ေနရာမ်ိုး​ေတြ႐ွိလဲ။ “အဓိက​ေတာ့​ ​ေဘး​ကင္း​ရာဆိုတာ ​ေတာင္နဲ့​နီး​တဲ့​ေနရာ၊​ ပင္လယ္နဲ့​ေဝး​တဲ့​ေနရာ၊​ ​ေနာက္တခုကလည္း​ အ​ေတြ့​အၾကံုအရ ဆူနာမီနဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ လွံု့​ေဆာ္​ေပး​တဲ့​အဖြဲ့​ေတြကလည္း​ ဘယ္နား​က အဆင္​ေျပနိုင္တယ္ဆိုတာမ်ိုး​၊​ အ​ေဆာက္အဦး​ေတြ​ေပါ့​၊​ ​ေက်ာင္း​ေတြ၊​ ဥပမာ က်​ေနာ္တို့​ဆိုရင္ ျမန္မာ​ေ႐ြွႊ့​ေျပာင္း​အလုပ္သမား​ေတြက က်​ေနာ္တို့​ရဲ့​ စာသင္​ေက်ာင္း​ေတြမွာ လာ​ေနၾကတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ က်​ေနာ္တို့​ရဲ့​ ရံုး​ကား​ေတြနဲ့​ အကုန္လံုး​သြား​ေစာင့္​ေပး​ေနရတာ၊​ လိုအပ္တာ​ေတြ လိုက္​ေျပာ​ေပး​ေနရတာ​ေတြ လုပ္တာ​ေပါ့​။ ဒါ​ေပမယ့္​ အ​ေၾကာက္မလြန္ဖို့​ေတာ့​ အ​ေရး​ၾကီး​တယ္။ ဒီ​ေန့​က ​ေဈး​ေန့​ဆို​ေပမယ့္​ လူ​ေတြက မ႐ွိ​ေတာ့​ဘူး​။ အကုန္လံုး​ေျပး​လြွႊား​ၾကရင္း​ ​ေဈး​လည္း​ပိတ္သြား​ျပီ။” ​ေဒသမီဒီယာ​ေတြက ​ေရဒီယို​ေတြ၊​ အက္ဖ္အမ္​ေတြက အသိ​ေပး​ေနတာ ႐ွိလား​။ သိ​ေကာသိၾကရဲ့​လား​။ “ျပဿနာက ဒီမွာ က်န္တဲ့​ဘာသာ​ေပါင္း​ ၁၀ ​ေက်ာ္​ေလာက္နဲ့​ သူတို့​ဆူနာမီနဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ေတာ့​ အသိ​ေပး​မႈ၊​ လွံု့​ေဆာ္မႈ​ေတြလုပ္တယ္။ သူတို့​ရဲ့​ အ​ေရး​ေပၚလိုင္း​လည္း​ သတ္မွတ္​ေပး​ထား​တယ္။ ၁၇၈၄ ဆိုတာ အခ်ိန္မ​ေ႐ြး​ ​ေမး​လို့​ရတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ ျပဿနာက က်န္တဲ့​ဘာသာစကား​ေတြ ႐ွိ​ေပမယ့္​ ျမန္မာဘာသာစကား​ မပါဘူး​။ ျမန္မာအလုပ္သမား​ေတြ အ​ေနနဲ့​ေတာ့​ အခက္အခဲ႐ွိတာ​ေပါ့​။” အခု ကိုထူး​ခ်စ္​ေရာက္​ေနတဲ့​ ​ေနရာမွာ ႐ွိသမ်ွ အလုပ္​ေတြ ျမန္မာအလုပ္သမား​ေတြ လုပ္​ေနတဲ့​ အလုပ္​ေတြ​ေကာ ရပ္ထား​တဲ့​ အ​ေျခအ​ေန ​ေတြ့​ရလား​။ “လုပ္ငန္း​႐ွင္​ေတြကိ္ုယ္တိုင္လည္း​ စိုး​ရိမ္တယ္။ သူတို့​စုဖြဲ့​ျပီး​ေတာ့​ လမ္း​ေဘး​ေတြ လမ္း​မ​ေတြမွာ ကား​ေတြရပ္ျပီး​ေတာ့​ အဆင္သင့္​ ျပင္​ေနၾကတယ္။ ပင္လယ္ကမ္း​ေျခမွာ႐ွိတဲ့​ စား​ေသာက္ဆိုင္ လုပ္ငန္း​တို့​၊​ တခ်ို့​ပန္း​ရန္​ေတြလုပ္​ေနတဲ့​ လူ​ေတြ၊​ တည္း​ခိုခန္း​မွာ လုပ္​ေနတဲ့​ ျမန္မာ၊​ ထိုင္း​အလုပ္သမား​ေတြ​ေကာ ​ေဘး​လြတ္ရာကို ​ေ႐ွာင္​ေနၾကတယ္။” မီဒီယာ​ေတြက ​ေျပာတာက ဆူနာမီသတိ​ေပး​ခ်က္ ​ေပး​ထား​ျပီး​ျပီလား​။ “​ေပး​ထား​ျပီး​ျပီ။ က်​ေနာ္တို့​ ဒီ​ေန့​ ၃ နာရီ ၄၀ ​ေလာက္က စ​ေျပာတယ္။ ျပင္ဆင္ဖို့​၊​ ျမင့္​တဲ့​ေနရာမွာ ​ေဘး​လြတ္ရာမွာ သြား​ဖို့​ဆိုတာမ်ိုး​၊​ အခုကလည္း​ ​ေတာက္​ေလ်ွာက္ အခ်ိန္ျပည့္​သတင္း​က​ေတာ့​ ​ေၾကညာ​ေပး​ေနတာ႐ွိတယ္။ ထိုင္း​ဘာသာစကား​နဲ့​။” ဗမာ​ေတြက သယ္ယူပို့​ေဆာင္​ေရး​က အစစအရာရာ ဘယ္လို​ေတြ့​ရလဲ၊​ အဆင္​ေျပနိုင္လား​။ “အဓိက​ေတာ့​ သူတို့​က ထိုင္း​ဘာသာစကား​ကို သိပ္မတတ္​ေတာ့​ သူတို့​ရဲ့​ သူ​ေဌး​ေတြ၊​ သူတို့​ရဲ့​လုပ္​ေဖာ္ကိ္ုင္ဖက္ ထိုင္း​ေတြက ​ေျပာတဲ့​ပံုစံမ်ိုး​မွာ လိုက္ျပီး​ေျပး​ေ႐ွာင္​ေနတာ​ေတြ႐ွိတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ က်​ေနာ္တို့​အဖြဲ့​အစည္း​နဲ့​ နီး​စပ္တဲ့​ ျမန္မာအုပ္စုမွာ​ေတာ့​ က်​ေနာ္တို့​ကိ္ုယ္တိုင္က အ​ေၾကာင္း​ၾကား​ျပီး​ေတာ့​ တတ္နိုင္သမ်ွ ​ေ႐ွာင္​ေနဖို့​ လက္လွမ္း​မွီတဲ့​ေနရာ​ေတာ့​ က်​ေနာ္တို့​ ​ေဘး​လြတ္ရာကို ၾကိုပို့​ထား​တယ္။ က်​ေနာ္တို့​ေက်ာင္း​ေတြမွာ ျမန္မာ​ေ႐ြွႊ့​ေျပာင္း​အလုပ္သမား​ လာ​ေနတာ​ေတြ့​ရတယ္။” ဘယ္​ေလာက္​ေလာက္႐ွိပါသလဲ။ “ဖန္ငခရိုင္တခုလံုး​ဆိုရင္ အမ်ား​ၾကီး​ေပါ့​။ တရား​ဝင္​ေကာ၊​ တရား​မဝင္ပါ သိန္း​နဲ့​ခ်ီတဲ့​ ျမန္မာအလုပ္သမား​ေတြ႐ွိပါတယ္။ ဆူနာမီ​ေျပး​တဲ့​ေနရာမွာ​ေတာ့​ အလုပ္သမား​ေတာ့​ ​ေသာင္း​နဲ့​ခ်ီျပီး​ ႐ွိမယ္။ ​ေနရာ​ေတြက ျပန့္​က်ဲ​ေနတယ္။ တခ်ို့​က​ေတာ့​ ကိုယ့္​သူ​ေဌး​ေတြနဲ့​ ကား​ေတြနဲ့​ သြား​ေ႐ွာင္​ေနၾကတယ္။”   ထိုင္း​နိုင္ငံမွာလည္း​ ဆူနာမီ သတိ​ေပး​ခ်က္ ထုတ္ျပန္ ျမန္မာစံ​ေတာ္ခ်ိန္ ၆ နာရီ ၃၀ မိနစ္ အင္ဒိုနီး​႐ွား​နိုင္ငံ ဆူမား​ၾတား​ကၽြန္း​မွာ ငလ်င္လႈပ္သြား​ျပီး​တဲ့​ေနာက္ ထိုင္း​နိုင္ငံ သဘာဝ​ေဘး​အနၱရာယ္ သတိ​ေပး​ေရး​ဌာနက ကပၸလီပင္လယ္ ကမ္း​ေျခတ​ေလ်ွာက္က ​ေဒသခံ​ေတြနဲ့​ ကမၻာလွည့္​ခရီး​သည္​ေတြကို ​ေဘး​လြတ္ရာ​ေ႐ွာင္ၾကဖို့​ သတိ​ေပး​ခ်က္ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။ အ​ေမရိကန္ ဘူမိ​ေဗဒ စစ္တမ္း​အဖြဲ့​မွ ျပန္လည္တိုင္း​ထြာခ်က္မ်ား​အရ ငလ်င္ျပင္း​အား​ ၈ ဒဿမ ၇ ႐ွိျပီး​ အင္ဒိုနီး​႐ွား​ ဘန္ဒါ အာ​ေခ်း​ျမို့​ရဲ့​ ၄၃၁ ကီလိုမီတာအထိ ရိုက္ခတ္ခဲ့​တယ္လို့​ သိရပါတယ္။ ထိုင္း​နိုင္ငံ ဘန္​ေကာက္က အထပ္ျမင့္​ အ​ေဆာက္အဦ ရံုး​ခန္း​ေတြမွာ ၃ မိနစ္က​ေန ၅ မိနစ္​ေလာက္ထိ ငလ်င္​ေၾကာင့္​ တုန္ခါမႈ​ေတြ ၾကံုခဲ့​ရျပီး​ ထိုင္း​နိုင္ငံ ​ေတာင္ပိုင္း​ေဒသ​ေတြမွာလည္း​ အလား​တူ တုန္ခါမႈ​ေတြကို ခံစား​ခဲ့​ရပါတယ္လို့​ ထိုင္း​နိုင္ငံ MCOT ဝက္ဘ္ဆိုဒ္မွာ ​ေဖာ္ျပထား​ပါတယ္။ ကပၸလီပင္လယ္ကမ္း​ေျခတ​ေလ်ွာက္က ဖူး​ကက္၊​ ကရာပိ၊​ ဖန္င၊​ ရ​ေနာင္း​၊​ ထရန္နဲ့​ ဆတြန္ခရိုင္​ေတြမွာ ​ေဒသခံ​ေတြကို ​ေဘး​လြတ္ရာ ကုန္း​ျမင့္​ေတြဆီ ​ေ႐ြွႊ့​ေျပာင္း​ၾကဖို့​ ထိုင္း​နိုင္ငံ သဘာဝ​ေဘး​အနၱရာယ္ဗဟိုဌာန ညြွႊန္ၾကား​ေရး​မႉး​ ဆြန္မ္ဆက္ ​ေခါက္ဆူဝမ္က ျပည္သူ​ေတြကို တိုက္တြန္း​နွိုး​ေဆာ္ထား​ပါတယ္။ ဆူနာမီသတိ​ေပး​ခ်က္ ထြက္လာျပီး​ေနာက္မွာ ဖူး​ကက္နိုင္ငံတကာ​ေလဆိပ္ကို ပိတ္ထား​လိုက္ျပီး​ ​ေလ​ေၾကာင္း​ခရီး​စဥ္​ေတြကိုလည္း​ ည​ေန ၄ နာရီကတည္း​က ဖ်က္သိမ္း​ထား​ျပီး​ျပီလို့​ ထိုင္း​နိုင္ငံ ​ေလဆိပ္ဥကၠ႒ အနီ႐ုသ္ ထနံုမ္ ကူလ္ဘာ့​တ္က ​ေျပာပါတယ္။ ဖူး​ကက္မွာ႐ွိတဲ့​ ကမၻာလွည့္​ခရီး​သည္​ေတြနဲ့​ ​ေဒသခံျပည္သူ​ေတြဟာ ​ေဘး​လြတ္ရာ ကုန္း​ျမင့္​ေတြဆီ အ​ေဆာတလ်င္ ​ေ႐ြွႊ့​ေျပာင္း​ေနၾကျပီ ျဖစ္ပါတယ္။   မိုး​ဇလတာဝန္႐ွိသူကို ​ေမး​ျမန္း​ခ်က္ ျမန္မာစံ​ေတာ္ခ်ိန္ ည​ေန ၆ နာရီ ၁၅ မိနစ္ ဆူနာမီ​ေရလွိုင္း​ေတြ တက္လာနိုင္တယ္လို့​ မိုး​ေလဝသဌာနက ​ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ထား​ေပမယ့္​ ည​ေန​ေျခာက္နာရီထိ ထူး​ျခား​မႈမ႐ွိ​ေသး​ဘူး​လို့​ မိုး​ဇလ လက္​ေထာက္ညြွႊန္ၾကား​ေရး​မႉး​ ဦး​ခ်စ္​ေက်ာ္က ​ေျပာပါတယ္။     ဆူနာမီအနၱရာယ္ မ႐ွိ​ေၾကာင္း​ အင္ဒိုနီး​႐ွား​ သမၼတ​ေျပာ ​ျမန္​မာ​စံ​ေတာ္​ခ်ိန္​ ​ည​ေန​ ​၆​ ​နာ​ရီ ဆူနာမီသတိ​ေပး​ခ်က္ ထုတ္ျပန္ထား​ေပမယ့္​ ဆူနာမီအနၱရာယ္ မ႐ွိပါဘူး​လို့​ အင္ဒိုနီး​႐ွား​ သမၼတ ဆူဆီလို ဘန္ဘန္း​ ယူဒိုယိုနိုက ​ေျပာပါတယ္။ အင္ဒိုနီး​႐ွား​နိုင္ငံကို အလည္အပတ္​ေရာက္႐ွိ​ေနတဲ့​ ျဗိတိန္ဝန္ၾကီး​ခ်ဳပ္ ​ေဒး​ဗစ္ကင္မ႐ြန္က ျဗိတိန္နိုင္ငံအ​ေနနဲ့​ လိုအပ္ရင္ ကူညီဖို့​အသင့္​ပါပဲလို့​ ကမ္း​လွမ္း​ေျပာဆိုလာပါတယ္။ ငလ်င္လႈပ္သြား​တဲ့​ အာ​ေခ်​ေဒသက ထိခိုက္ပ်က္စီး​မႈ အစီရင္ခံစာ​ေတြ မတက္လာ​ေသး​ဘူး​ လို့​လည္း​ အင္ဒိုနီး​႐ွား​သမၼတက ​ေျပာပါတယ္။ “အာ​ေခ်​ေဒသက အ​ေျခအ​ေနကို​ေတာ့​ ထိန္း​ခ်ဳပ္လိုက္နိုင္ပါပီ။ ႐ုတ္တရက္​ေၾကာက္လန့္​ပီး​ ​ေျခဦး​တည့္​ရာ ထြက္​ေျပး​တာမ်ိုး​႐ွိ​ေပမယ့္​ လူ​ေတြဟာ ကုန္း​ျမင့္​ေတြ​ေပၚ ​ေရာက္​ေနၾကပါတယ္လို့​” ယူဒိုယိုနိုက ​ေျပာလိုက္ပါတယ္။

 

အင္ဒိုနီး​႐ွား​ ဘန္ဒါအာ​ေခ်း​ေဒသတြင္ ဆူနာမီ သတိ​ေပး​ခ်က္ထြက္​ေပၚ

အင္ဒိုနီး​႐ွား​နိုင္ငံ ဆူမား​ၾတား​ကၽြန္း​ရဲ့​ ​ေျမာက္ဘက္ ဘန္ဒါအာ​ေခ်း​ေဒသမွာ ျပင္း​အား​ ၈ ဒသမ ၉ ႐ွိတဲ့​ ငလ်င္တခု ပင္လယ္​ေရ​ေအာက္မွာ လႈပ္ခတ္သြား​ျပီး​ေနာက္မွာ ဆူနာမီ သတိ​ေပး​ခ်က္ ထြက္လာခဲ့​ပါတယ္။ အဲဒီ​ေဒသက သူတို့​ရဲ့​ ​ေနအိမ္​ေတြ ရံုး​ခန္း​ေတြကို စြန့္​ခြာျပီး​ ထြက္​ေျပး​လာတဲ့​ေဒသခံ​ေတြကို ​ေဘး​လြတ္ရာကို ပို့​ေဆာင္​ေပး​ေနပါတယ္။ အာ​ေခ်း​ခရိုင္မွာ လူ​ေတြဟာ ကုန္း​ျမင့္​ေတြ​ေပၚမွာ စု​ေဝး​ေနၾကျပီး​ အခ်က္​ေပး​ဥဩသံ​ေတြနဲ့​ အနၱရာယ္ကို သတိ​ေပး​ေနၾကတယ္လို့​ အင္ဒိုနီး​႐ွား​ ​ေဘး​အနၱရာယ္ စီမံခန့္​ခြဲ​ေရး​ ​ေအဂ်င္စီက ​ေျပာပါတယ္။ ဆူနာမီသတိ​ေပး​ခ်က္ကို အိနၵိယသမုဒၵရာ နယ္​ေျမတခုလံုး​အတြက္ ထုတ္ျပန္လိုက္တာျဖစ္ျပီး​ ဆူနာမီ ​ေရလွိုင္း​ ျဖစ္နိုင္ မျဖစ္နိုင္ကို ​ေသခ်ာမသိ​ေသး​ပါဘူး​လို့​ ပစိဖိတ္ဆူနာမီ ဗဟိုဌာနက ဆိုပါတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ သင့္​ေလ်ာ္တဲ့​ေဆာင္႐ြက္ခ်က္​ေတြ လုပ္ထား​သင့္​တယ္လို့​ တာဝန္႐ွိသူ​ေတြက ဆိုပါတယ္။ ငလ်င္ဒဏ္ကို ထိုင္း​နိုင္ငံ ဘန္​ေကာက္ျမို့​ေတာ္နဲ့​ အိနၵိယနိုင္ငံ ​ေတာင္ပိုင္း​ေတြမွာလဲ ၾကံု​ေတြ့​နိုင္တယ္လို့​ ​ေဒသခံ​ေတြက ဆိုပါတယ္။ အာ​ေခ်း​ေဒသဟာ ပံုမွန္အား​ျဖင့္​ ငလ်င္လႈပ္​ေလ့​႐ွိပါတယ္။ ဒီ​ေန့​ လႈပ္သြား​တဲ့​ငလ်င္ဟာ ၂၀၀၄ ခုနွစ္တုန္း​က ဆူနာမီ ​ေရလွိုင္း​ဒဏ္ခံခဲ့​ရတဲ့​ ထိုင္း​၊​ သီရိလကၤာနဲ့​ အိနၵိယနိုင္ငံ​ေတြပါ ၾကံု​ေတြ့​ရတယ္လို့​ ​ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ထိုင္း​မွာ​ေတာ့​ ဆူနာမီသတိ​ေပး​ခ်က္ မထုတ္ျပန္​ေသး​ဘူး​လို့​ ထိုင္း​မိုး​ေလဝသဌာန ဒု - အၾကီး​အကဲ ဆြမ္ခ်ိုင္း​ ဘိုင္မြန္း​က ​ေျပာပါတယ္။ ကပၸလီပင္လယ္ျပင္ ကမ္း​ေျခတ​ေလ်ွာက္မွာ ခရိုင္အရာ႐ွိ​ေတြက လိုအပ္ရင္ ​ေဘး​လြတ္ရာ ​ေ႐ြွႊ့​ေျပာင္း​ေပး​ဖို့​လဲ ျပင္ဆင္​ေနပါတယ္။ ဘဂၤလား​ေဒ့​႐ွ္မွာ​ေတာ့​ ဆူနာမီအနၱရာယ္ ျဖစ္နိုင္​ေျခ မ​ေတြ့​ရ​ေသး​ဘူး​လို့​ အာဏာပိုင္​ေတြကလည္း​ ​ေျပာၾကပါတယ္။