ကိုယ့္ဘက္ကေတာ့ သူရဲေကာင္း
DVB
·
November 19, 2017
ဆရာဝန္ လုပ္စားရတာလည္း တယ္ၿပီး မလြယ္လွပါဘူး ခင္ဗ်ာ။
ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္ေတြမွာ ၂၂၇ သြယ္ေသာ ဝိနည္းသိကၡာပုဒ္ေတြ ေစာင့္ထိန္းရသလို၊ က်ေနာ္တုိ႔ ဆရာဝန္ေတြမွာလည္း က်င့္ဝတ္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဆရာဝန္ ဝိနည္း၊ တနည္း ေဆးပညာက်င့္ဝတ္ Medical Ethic ဆိုတာေတြေပါ့ေလ။
ဆရာဝန္ဘြဲ႔ယူစဥ္ကတည္းက ေက်ာင္းအုပ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ႀကီး ခ်ေပးတဲ့ ကတိသစၥာေတြ လုိက္ဆိုၾကရပါတယ္။ ေမ့မွာစိုးလို႔ ‘ဆရာဝန္ အဓိ႒ာန္ျပဳ ကတိသစၥာ’ကို ခံ့ခံ့ညားညား ေရးၿပီး ခ်ိတ္ဆြဲထားေလ့ရွိၾကတာ ေဆး႐ံုေရာက္တဲ့အခါ သတိထားၾကည့္ရင္ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
သာသနာရဲ႕အသက္ဟာ ဝိနည္းလို႔ ဆိုၾကသလို၊ ေဆးပညာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္း Medical Profession ရဲ႕ အသက္ဟာလည္း က်င့္ဝတ္ပါပဲ။ က်င့္ဝတ္ Ethic ေတြသာ မရွိရင္ ေသတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ ေဆးပညာလုပ္ငန္း မတည္တံ့ႏုိင္ပါဘူး။ က်င့္ဝတ္ကိစၥေတြကို စေျပာခဲ့တဲ့ ေဆးပညာရဲ႕ဖခင္ႀကီး ဟစ္ပိုကေရးတီးရဲ႕ ေက်းဇူးဟာ ႀကီးမားလွပါတယ္။ သူ႔တုန္းက အသံုးအႏႈန္းကေတာ့ နည္းနည္းေတာင္ ၾကမ္းလြန္းေသးရဲ႕။ က်မ္းကိ်န္စာ Oath တဲ့။ လန္႔စရာ။
တကယ္ေတာ့ သူနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ေတြ၊ သူ႔အရင္က ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြလည္း က်င့္ဝတ္ကိစၥေတြ ေျပာခဲ့ၾကတာပါပဲ။ ႐ႈေထာင့္အသီးသီးကေန အေလးထား ေျပာၾကားၾကတာခ်င္းေတာ့ ကြာသေပါ့။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆရာဝန္ေတြ လိုက္နာရမယ့္ က်င့္ဝတ္ေတြဟာ ဟိုးေရွးကတည္းက အခုိင္အမာ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ျပႆနာရယ္လို႔ အလြန္ႀကီး မရွိခဲ့ပါဘူး။
ေဟာ… ၂၁ ရာစုအဝင္မွာေတာ့ က်င့္ဝတ္ျပႆနာေတြကို စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ကမာၻႀကီးရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈအရွိန္က ႀကီးမားလြန္းလွတယ္။ လူဦးေရ တိုးလာသလို၊ လူမႈဆက္ဆံေရးပံုစံကလည္း ေျပာင္းလဲကုန္ၿပီဆိုတာ ေျပာစရာ မလိုပါဘူးေနာ္။ ေရွးတုန္းက ရွင္းတယ္။ ခုေခတ္က ႐ႈပ္တယ္။ ေဆးပညာကလည္း တိုးတက္လိုက္တာ အံ့ဘနန္းပဲ။ သူ႔ထက္သူ လူစြမ္းေကာင္းေတြ ေန႔စဥ္နဲ႔အမၽွ ေပၚလာလိုက္တာ လိုက္လို႔ရယ္ မီႏုိင္ဘူးကြယ္လို႔ ညည္းယူရပါသဗ်ာ။
ေကာင္းတာေပါ့လို႔ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျပာလို႔ရေပမယ့္ က်င့္ဝတ္ပိုင္းအရက်ေတာ့ ေဝခြဲမရ ျဖစ္ရတာေတြ ေပၚလာတယ္။ တိုးတက္တုိင္း ေကာင္းသလား။ လုပ္ႏုိင္တုိင္း လုပ္သင့္ရဲ႕လား။ ေမးခြန္းေတြ ေမးလာရၿပီ။ လက္ရွိက်င့္ဝတ္ေတြဟာ ေခတ္ႀကီးရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔အတူ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေပ်ာင္း Flexible ျဖစ္ပါရဲ႕လား။ တင္းမာမႈ Rigid ျဖစ္လြန္းလို႔ တိုးတက္မႈကို ဟန္႔တားရာ ေရာက္ေနသလား။
က်င့္ဝတ္ပညာရွင္ Ethicist ေတြ ဦးေႏွာက္စားၾကတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔လည္း လိုက္စားၾကည့္ၾကရေအာင္။
ေလာေလာလတ္လတ္ တိုးတက္မႈတခုက စၾကမယ္။ မၾကာေသးမီကမွ ကမာၻမွာ ပထမဆံုးေသာ မ်က္ႏွာအစားထိုး ခြဲစိတ္ကုသမႈ Facial Transplant ေအာင္ျမင္သြားတယ္ ဆိုတာ ဖတ္မိ၊ ၾကားမိၾကမွာပါ။
ျပင္သစ္သူတဦးဟာ မ်က္ႏွာမွာ ေခြးကိုက္ဒဏ္ရာ အမာရြတ္ႀကီးေၾကာင့္ ႐ုပ္ဆင္းပ်က္ၿပီး လူေတာမတိုး ျဖစ္ေနတယ္။ ႐ုတ္တရက္ ေသဆံုးသြားရွာတဲ့ ကိုယ္ခႏၶာအလႉရွင္ ေကာင္မေလးတေယာက္ဆီက မ်က္ႏွာကိုခြာၿပီး သူ႔ဆီ ေျပာင္းတပ္ေပးလိုက္ေတာ့ လွသြားေရာ။ ေဆးပညာရဲ႕ တုိးတက္ေအာင္ျမင္မႈႀကီး တရပ္ေပေပါ့ေလ။ သို႔ေပမယ့္ က်င့္ဝတ္ဆရာ အခ်ိဳ႕က အျပင္းအထန္ ေဝဖန္တုိက္ခိုက္ၾကပါတယ္။
အဲဒီျပင္သစ္သူဟာ မ်က္ႏွာမလွေပမယ့္ လူက အလတ္ႀကီးပါတဲ့။ က်န္းမာေရးက ေဒါင္ေဒါင္ျမည္။ တူနဲ႔ထုလို႔ေတာင္ အရာမထင္ေလာက္ဘူး။ မ်က္ႏွာအစားထိုးကာမွ ကံေကာင္းလို႔ မေသ၊ သံေခ်ာင္းတို႔အေမ။ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ေမ့ေဆးေပးၿပီး ခြဲစိတ္ရတာ ေလ။ ကုန္လိုက္တဲ့ေငြေတြကလည္း ေသာက္ေသာက္လဲ။ ေသေျမႀကီး၊ ရွင္ေရႊထီးလို႔ ေျပာရ ေအာင္ကလည္း အခုလို ခြဲစိတ္မႈ ေအာင္ျမင္႐ံုနဲ႔ ကိစၥျပတ္တာ မဟုတ္ဘူး။ ေဆးျပင္းျပင္း ေတြ တသက္လံုး မွီဝဲေနရမွာတဲ့။ ေဆးဒဏ္က မသက္သာလွသလို၊ ေဆးဖိုးကလည္း မြဲေလာက္တဲ့ ကိန္းဂဏန္း။ ႐ုပ္ဆိုးလူေကာင္း ဘဝကေန ႐ုပ္သင့္လူမမာျဖစ္ေစရေအာင္ ေငြကုန္၊ လူႏြမ္း၊ ဆရာပန္း ျဖစ္သင့္ပါရဲ႕လားလို႔ ေဝဖန္ ျပစ္တင္ၾကပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ ကာယကံရွင္ ကိုယ္တုိင္ကက်ေတာ့ ပီတိျဖစ္ေနျပန္ေရာ။ သူ႔အဖို႔က် ေသခ်င္ေသ၊ ႐ုပ္ဆိုးႀကီး မျဖစ္ခ်င္သူေလ။ ခြဲစိတ္ေပးတဲ့ ဆရာဝန္ေတြကို ေက်းဇူးတင္ေနတယ္။ ေနာင္ေရးေတြကိုလည္း သူ သိၿပီးသားပါ။ ဒဏ္ခံႏုိင္တယ္ဆိုၿပီးမွ သေဘာတူခဲ့တာ။ ကဲ... ဒီလိုဆိုျပန္ေတာ့လည္း ဆရာဝန္ေတြကို က်င့္ဝတ္နဲ႔မညီဘူးလို႔ စြပ္စြဲလို႔ ေတာ္ပါ့မလား။ ကိုယ့္ဘက္ကၾကည့္ေတာ့ သူရဲေကာင္းေတြပါ။ ေနာင္ဆို… အခု ေအာင္ျမင္မႈကေနၿပီး ဆက္လက္တိုးတက္ႏုိင္စရာ လမ္းစေတြလည္း ေပၚလာဦးမွာ မလြဲဘူး။
မခ်ီးက်ဴးခ်င္ရင္ေတာင္ မကဲ့ရဲ႕သင့္ပါဘူးဗ်ာလို႔ သူတုိ႔က ေျပာခ်င္ၾကမွာပဲ။ မိတ္ေဆြေရာ ဘယ္ဘက္က ပါမလဲ။
ရီးဒါးစ္ဒိုင္ဂ်က္မွာ ဖတ္ဖူးခဲ့တဲ့ ဇာတ္လမ္းေလးတပုဒ္ကိုလည္း နားဆင္ပါဦး။ သမီးေလးက ေသြးေရာဂါနဲ႔ ေသရေတာ့မယ္။ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ အစားထိုးကုသနည္းမွတပါး အျခားမရွိ။ အစားထိုးစရာ ျခင္ဆီနည္းနည္းေလာက္ လိုက္ရွာၾကည့္တဲ့အခါ ေမာင္အရင္း ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ေတာင္ မတူဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ ရန္ပံုေငြ Fund ထူေထာင္ၿပီး တကမာၻလံုး ဆက္သြယ္ ရွာေဖြတာေတာင္ ေထာင္ေသာင္းခ်ီတဲ့ အလႉရွင္ေတြထဲမွာ ျခင္ဆီတူတာ မရွိ။ လက္ေလၽွာ့လိုက္႐ံုသာ ရွိေတာ့တယ္။
ေရနစ္စဥ္မွာ ေကာက္႐ိုးမၽွင္ေလး တပင္ကို အားကိုးမိသကဲ့သို႔ ခပ္ေရးေရး အခြင့္အေရးေလး တခုေတာ့ ရွိေနေလရဲ႕။ အဲဒါက ေနာက္ထပ္ သမီးေလးတေယာက္ ထပ္ေမြးခဲ့ေသာ္ တူေကာင္း တူႏိုင္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။ အလြန္မေရရာလွတဲ့ ကိစၥႀကီးပါ။ သို႔ေပမယ့္ အေမ့ေမတၱာက လုပ္ႏုိင္တာမွန္သမၽွ လုပ္မယ္တဲ့။ ကေလး ထပ္ယူမယ္။ ေယာက္်ားေလးေမြးၿပီး ျခင္ဆီအုပ္စု မတူေတာ့လည္း ကံတရားေပါ့။
ခက္တာက ကေလးမရႏုိင္ေတာ့ဘူး။ သားေၾကာျဖတ္လိုက္မိၿပီးၿပီ။ သူနဲ႔ရတဲ့ ကေလးမွလည္း အုပ္စုတူေကာင္းတူမွာ။ 'ဒီ့ျပင္ေယာက္်ားနဲ႔ ေမြးကြာ'ဆိုၿပီး သေဘာေကာင္းႀကီး လုပ္ခ်င္လို႔ေတာင္ လုပ္လို႔မရဘူး။ ခက္ကၿပီ။ ဒါေပမယ့္ အေဖ၊ အေမဟာ ဒီအခက္အခဲေလာက္နဲ႔ လက္မေျမႇာက္ပါဘူး။ ခြဲစိတ္ၿပီး သားေၾကာ ျပန္ဆက္တယ္။ ဒါကလည္း ကံေကာင္းမွ သံေခ်ာင္း။
အဲ… ကံေကာင္းပါတယ္။ ကေလး ရတယ္။ မိန္းကေလး။ တစ္သၽွဴးအုပ္စု အမ်ိဳးအစား Tissue Typing လည္း တူတယ္။ အိုေက။ ျခင္ဆီထုတ္လို႔ရတဲ့ အခ်ိန္ေရာက္တာနဲ႔ ေဖာက္ၿပီး အႀကီးမကို လႉမယ္။ အသက္ႀကီးတဲ့အထိ မေစာင့္ႏုိင္ဘူး။ အဲဒီမွာ က်င့္ဝတ္ဆရာႀကီးမ်ားက ကြၽက္ကြၽက္ဆူေအာင္ ေအာ္ၾကတာေပါ့။ ဒါ Ehtical မျဖစ္ဘူး။ အသံုးခ်ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္သက္သက္အတြက္ ကေလးတေယာက္ လုပ္ယူလိုက္ၾကတာ တရားမၽွတပါရဲ႕လားတဲ့။
သူတို႔က အဲဒီလို ေအာ္ေနၾကေပမယ့္ အစ္မျဖစ္သူလည္း ေသြးေရာဂါေပ်ာက္၊ ျခင္ဆီလႉတဲ့ ညီမေလးလည္း က်န္းက်န္းမာမာ၊ သမီးေရႊအိုးထမ္းလာတဲ့ကိန္း ဆုိက္သြားပါတယ္။ သမီးတေယာက္ ဆံုး႐ံႈးရေတာ့မယ့္ အျဖစ္ကေန ေနာက္ထပ္ သမီးရတနာတပါးပါ ထပ္ေဆာင္းရလုိက္ႏုိင္တဲ့ အေမဟာ ဟီး႐ိုးျဖစ္ေတာ့တာေပါ့။ ဟိုဆရာေတြ ေအာ္အား မရွိေတာ့ဘူး။
သို႔ေပမယ့္ ဒါက အေၾကာင္းေပါင္းစံု ညီၫြတ္သြားလို႔သာကိုး။ တကယ္ေတာ့ အခုလို ကေလးတေယာက္မွာ ေရာဂါပါလာၿပီဆိုရင္ ေနာက္ေမြးတဲ့ ကေလးေတြမွာလည္း ျဖစ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ကေလးထပ္မယူဖို႔ေတာင္ ေဆြးေႏြးအၾကံျပဳရဦးမွာ။ မေတာ္တဆ သူတုိ႔ ထပ္ေမြးလိုက္တဲ့ ကေလးဟာ ေယာက္်ားေလးျဖစ္မယ္။ ျခင္ဆီအုပ္စု မတူဘူး။ ေရာဂါလည္း ပါလာဦးမယ္ဆိုရင္ ဖြပ္သထက္ မညစ္ေပဘူးလား။ တပူေပၚ ႏွစ္ပူ မဆင့္ေပဘူးလား။ 'လူနာကို ထပ္မနာပါေစႏွင့္ No more harm to the patient မူဝါဒနဲ႔ မညီေတာ့ဘူးေပါ့။
စဥ္းစားစရာပါ။ အေတြ႔ရ မနည္းလွတဲ့ ဇာတ္လမ္းတပုဒ္ ေျပာလိုက္ပါဦးမယ္။
ေဆြႀကီးမ်ိဳးႀကီး လူကံုထံ ပညာတတ္ မိသားစုတစုမွာ ႐ႈမၿငီးတဲ့ သမီးအလိမၼာေလး တေယာက္ ရွိပါတယ္။ ဉာဏ္ရည္လည္းထက္၊ သြက္လက္ခ်က္ခ်ာလွတဲ့ သမီးေလးအတြက္ မိဘေတြ ဂုဏ္တက္ရပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ အိမ္က ကားဒ႐ိုင္ဘာ အိမ္ေထာင္သည္ အရက္သမားရဲ႕ ျဖားေယာင္း ေစာ္ကားျခင္းကို ခံလုိက္ရရွာတယ္။ တသက္မွာ တခါမွားမိတဲ့ အမွား။
ကံတရားက မငဲ့ညႇာေတာ့ဘဲ ဒီတႀကိမ္အမွားကပဲ ဒုကၡေပးပါေလေရာ။ ကိုယ္ဝန္ရသြားတယ္။ အရွက္တကြဲ အက်ိဳးနည္း ကိစၥႀကီးေပေပါ့။ မိသားစုဆရာဝန္ဆီ ေျပးၿပီး အကူအညီ ေတာင္းၾကတယ္။ ဆရာ တတ္ႏုိင္ရင္လည္း လုပ္ေပးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ လမ္းၫႊန္ေပးပါ။ ကူညီပါဦး ဆရာရယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဆရာ က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆုိင္ရာက ၾကည့္ရင္ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္တယ္ဆိုတာ ရာဇဝတ္မႈပါ။ မည္သည့္နည္းႏွင့္မၽွ မကူညီရပါဘူး။ မဖ်က္ဖို႔ အေၾကာင္းပဲ ေဖ်ာင္းဖ်လႊတ္လိုက္ပါတယ္။
ကာယကံရွင္မ်ားဘက္က ၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း ဒီကိုယ္ဝန္ကို ဘယ္လိုမွ ေမြးလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ အသက္နဲ႔ လူလုပ္တာ မဟုတ္ဘူး။ အရွက္နဲ႔ လူလုပ္ရတာေလ။ ဖ်က္ေပးတယ္ဆိုတဲ့ မိန္းမႀကီးဆီ ေျပးပါတယ္။ ဗိုက္ေပၚ တက္နင္း၊ လက္နဲ႔နယ္၊ စပုတ္တံနဲ႔ ထိုးခ်ေတာ့ ကိုယ္ဝန္ျပဳတ္က်႐ံုမက မိန္းကေလးရဲ႕အသက္ပါ ေႂကြသြားရရွာပါတယ္။
တကယ္ဆို ဆရာဝန္ဆီ အရင္ ေရာက္ေသးတာပါ။ သူက က်င့္ဝတ္အရ မကယ္ႏုိင္ဘဲ သေဗၺသတၱာ ကမၼႆကာ လုပ္လိုက္လို႔ ဒီအျဖစ္မ်ိဳး ၾကံဳရတာပါ။ ဒီဇာတ္လမ္းမ်ိဳးေတြဟာ သူတုိ႔ဆီမွာလည္း ရွိထင္ပါရဲ႕။ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက မလိုခ်င္ေသာ ကိုယ္ဝန္ Unwanted Pregnancy ကို ဖ်က္ခ်ပိုင္ခြင့္ ေတာင္းဆိုၾကသတဲ့။ အရင္က တင္းက်ပ္လြန္းတဲ့ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်မႈ ဥပေဒေတြဟာ တခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ အလြန္ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဆရာက်င့္ဝတ္မွာလည္း အေျပာင္းအလဲတခ်ိဳ႕ ျဖစ္သြားေတာ့ တာေပါ့ေလ။
သေႏၶတားျခင္းကိစၥကို ၾကည့္ပါဦး။ ဟိုးအရင္က ဘာသာေရးအရ တားျမစ္ၾကတာေတြ ရွိခဲ့တယ္။ ခုေတာ့ ေလသံသိပ္မျပင္းႏုိင္ၾကေတာ့ပါဘူး။ လူဦးေရ တိုးႏႈန္းက ထိန္းႏုိင္ကာမွ ေတာ္ကာက်မယ့္ အေျခဆိုက္ေနၿပီကိုး။ ကေလးအထြက္ မတိုးေရး အတြက္ေတာင္ စီမံခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္လာၾကတယ္။ ေဟာၾက၊ ေျပာၾက၊ ပညာေပးၾက၊ တားေဆးေတြ အခမဲ့ နီးပါးေပးၾက။ အဲဒီလို ကေလးမ်ားမ်ားေမြးမွာ ေၾကာက္ၾကေပမယ့္ သတိခြၽတ္ေခ်ာ္၊ မေတာ္တဆ ရလာတဲ့ ကိုယ္ဝန္က်ျပန္ေတာ့လည္း ဖ်က္ခြင့္မျပဳဘူး။ ေမြးကို ေမြးရမယ္ လုပ္ၾကျပန္တယ္။ တခါမွားရင္ တသက္စာပဲ။
သိပ္ႀကီးေတာ့လည္း ေတြးမပူပါနဲ႔ေလ။ ထြက္ေပါက္ရွာႏုိင္စြမ္း ႀကီးမားတာ မဟာ လူသားပါ။ တားေဆးအသစ္ေတြ တီထြင္လိုက္တာ ဖ်က္ေဆးအေကာင္းစားေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဆရာဝန္ေတြ အာပတ္လြတ္ သံုးလာၾကတယ္။ လမ္းေဘး ေဆးဆုိင္ေလးေတြ၊ ကြမ္းယာဆုိင္ေတြမွာ ဝယ္ေသာက္လုိက္႐ံုနဲ႔ ကိစၥျပတ္တာလည္း ရွိတယ္။ တားေဆး ေသာက္တာေလ၊ ဖ်က္တာ မဟုတ္ရပါဘူးေပါ့။
မလိုလားတဲ့ ကိုယ္ဝန္ကို (မိခင္ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ မဟုတ္မူဘဲ) ဖ်က္ခ်ခြင့္ဟာ ဆိုးသလား၊ ေကာင္းသလား၊ မဆိုးမေကာင္းလား။ မိတ္ေဆြေရာ ဘယ္လုိ အၾကံျပဳ ေဆြးေႏြးခ်င္ပါသလဲ။
ေမြးကိစၥ ၿပီးေတာ့ ေသဆံုးျခင္းဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြဆီ သြားၾကဦးစို႔ရဲ႕။
က်ေနာ္တုိ႔ ေဘးနားရြာက အေမႀကီး တေယာက္အသက္ ရွစ္ဆယ္ေလာက္။ သမီးအပ်ိဳႀကီး ႏွစ္ေယာက္က သိပ္ဂ႐ုစိုက္ၾကတယ္။ လူႀကီးေဝဒနာနဲ႔ အိပ္ရာထဲလဲၿပီး အစားမဝင္ေတာ့ ဆရာဝန္ေပါက္စ က်ေနာ္က လက္စြမ္းျပၿပီး ႏွာေခါင္းပိုက္ကေန အစာသြင္းေပးတယ္။ အိုေက၊ စိုျပည္၊ အသက္ရွည္ရွာပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ သတိလစ္ေနၿပီ။ အေပါ့အေလးကိစၥ လံုးဝ မသိရွာေတာ့ဘူး။ အသက္႐ႉ ႏွလံုးခုန္တာက ပံုမွန္။ အသားအေရလည္း ေကာင္းမွေကာင္း။
လႏွင့္ခ်ီၿပီး ပက္လက္ႀကီးျဖစ္ေနတဲ့အခါမွာေတာ့ သမီးေတြကိုယ္တုိင္က အေမကို သနားလာတယ္။ အေမ ဝဋ္ခံၿပီး သက္ဆိုးရွည္ေအာင္လုပ္ထားရာ က်ေနၿပီလား စဥ္းစားလာၾကတယ္။ ႏွာေခါင္းပိုက္ႀကီး ျဖဳတ္လိုက္ပါေတာ့လို႔ေတာ့ မေျပာရက္ၾကဘူး။ ေသပါေတာ့ အေမရယ္လို႔ ဆိုရာေရာက္ေပလိမ့္မယ္။ က်ေနာ့္ဘက္ကလည္း 'ကဲ... ဒီေလာက္ကုၿပီးရင္ ေတာ္ေလာက္ပါၿပီ။ ျဖဳတ္လိုက္ၾကစို႔'လို႔ တုိက္တြန္းလို႔ ေကာင္းပါ့မလား။ ဒါ... ဆရာဝန္စကား မဟုတ္ဘူး။
ခုေခတ္မွာ အသက္႐ႉစက္ေတြ၊ ေသြးလည္စက္ေတြ တပ္ထားရာကေန ျဖဳတ္ဖို႔က်ေတာ့ ပိုခက္ကေရာ။ ျဖဳတ္လိုက္ရင္ ကိစၥတံုးရွာေတာ့မယ္မွန္း သိသိႀကီးနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ရတာ ဘယ္လြယ္မလဲ။ ဒါေပမယ့္ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ လံုးဝမရွိေတာ့သေလာက္နီးနီး လူနာႀကီးမွာ မေသမခ်င္း တပ္ထားရျပန္ေတာ့ စက္ပုပ္တယ္။ လုပ္အားပုပ္တယ္။ ဒီစက္ေတြနဲ႔ ကယ္လို႔ရတဲ့ တျခားလူနာေတြ ေသကုန္လိမ့္မယ္။
ဦးေႏွာက္ေသျခင္း Brain Death ျဖစ္ရင္ေတာ့ ေသခ်ာၿပီ။ ျဖဳတ္လို႔ရၿပီ။ ဦးေႏွာက္မေသခင္ 'အေဖ့ကို ဒီလိုပံုမ်ိဳးႀကီးနဲ႔ မၾကည့္ရက္ပါဘူးရွင္။ စက္ေတြ ျဖဳတ္လိုက္ပါေတာ့လို႔' ေခြၽးမအလိမၼာေလးက ေျပာလာတာမ်ိဳးက်ေတာ့ေရာ။ ေယာကၡမႀကီးခမ်ာ 'က်ဳပ္မေသခ်င္ ေသးဘူးဗ်ာ'လို႔ မေျပာႏုိင္ေတာ့တဲ့ အေျခအေန။ ဆရာဝန္က 'ရွင္ခ်င္ရင္ ရွင္ႏုိင္ေသးတယ္။ မျဖဳတ္ေသးဘူး။ ဆက္ထားမယ္'လို႔ ဇြတ္ဆံုးျဖတ္လို႔ မရပါဘူး။ ေဆးဖိုးဝါးခ၊ ေငြကုန္ေၾကးက်က ရွိေသးတယ္။
ဒါဆို ဆရာဝန္ေတြဟာ သတိလစ္ေနတဲ့ လူနာရဲ႕ ဆႏၵနဲ႔ အသက္ရွင္ခြင့္ကို မကာကြယ္ႏုိင္သလို ျဖစ္မေနဘူးလား။ အေလးအနက္ ေတြးၾကည့္ရင္ စိတ္႐ႈပ္စရာႀကီးဗ်ာေနာ္။
လူနာကိုယ္တိုင္က ေသပါရေစ ေတာင္းဆိုလာတာမ်ိဳးက်ရင္ေရာ ဘယ္လို စဥ္းစားၾကမလဲ။
၁၅ ႏွစ္သား ေကာင္ေလးတေယာက္ ဦးေႏွာက္မွာ ကင္ဆာက်ိတ္ေပါက္ၿပီး မေနႏုိင္ မထိုင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေခါင္းကိုက္ရွာတယ္။ ေရာဂါအဆင့္ အေျခအေနအရေရာ၊ လူမႈစီးပြား အေျခအေနအရေရာက ကုလို႔မရေတာ့တဲ့ အေနအထားမွာ လံုးပါးမပါးခင္ အေသအလဲ ေဝဒနာ ခံသြားရရွာေသးတယ္။ မေသခင္ တလ၊ ႏွစ္လအလိုေလာက္မွာ 'ဆရာ၊ က်ေနာ့္ကို သနားရင္ ေသေဆး ထိုးေပးပါဗ်ာ...။ ဆရာ့ကို အျပစ္ မျဖစ္ေစရဘူး' ဆိုတာမ်ိဳး အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေအာ္သြားရွာတယ္။ သူ ဆံုးတဲ့ေန႔မွာပဲ အေမျဖစ္သူကိုယ္တုိင္ 'သူ႔ဆုေတာင္း ျပည့္သြားတာေပါ့ေလ'လို႔ မ်က္ရည္မဆည္ႏုိင္တဲ့ၾကားက ေျပာခဲ့တာကို အခုအထိ မွတ္မိေနပါေသးရဲ႕။
က်ေနာ္တို႔ကိုယ္တုိင္လည္း ေျပာၾကတယ္ မဟုတ္လား။ 'ေသရမွာ မေၾကာက္ပါဘူး။ ေဝဒနာအၾကာႀကီး ခံေနရမွာသာ ေၾကာက္တာ' ဆိုတာေလ။ အရပ္ထဲက လူႀကီးတေယာက္ 'ေခါက္ ခနဲ' ေန႔ျမင္ ညေပ်ာက္သြားတဲ့အခါ 'ေသကံ ေကာင္းလိုက္တာ'တဲ့။ ေသရ မယ့္အတူတူ အဲဒီလို ဖ်တ္ခနဲ ေသခ်င္ၾကပါတယ္။ ေသတာထက္ ေဝဒနာကို ေၾကာက္သေပါ့။ က်ေနာ့္မိတ္ေဆြ ေက်ာင္းဆရာကဆို 'က်ဳပ္မ်ား အဲဒီလို ကုမရေတာ့တဲ့ ေရာဂါမ်ိဳးနဲ႔ ေဝဒနာခံေနရၿပီဆိုရင္ သက္သက္သာသာ အသက္ထြက္ေအာင္ လုပ္ေပးဗ်ေနာ္'တဲ့။
လုပ္ေပးခြင့္မရွိဘူး ဆိုတာ သူ သိၿပီးသားပါ။ 'ခင္ဗ်ား အဲဒီလို မလုပ္ေကာင္းဘူးဗ်။ အဖန္ငါးရာ ငါးကမာၻတဲ့' လူခင္ခ်င္းမို႔ က်ေနာ္က စပါတယ္။ သူကလည္း မေခဘူး။ 'ဝဋ္ၾကာၾကာခံရေအာင္ အခ်ိန္ဆြဲထားတဲ့ ခင္ဗ်ားတို႔ ဆရာဝန္ေတြလည္း ငရဲႀကီးမွာပဲဗ်'တဲ့။ ေနာက္ၿပီး 'ခင္ဗ်ားဆိုရင္ေရာဗ်ာ၊ အဲဒီ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေနမလား၊ ေသမလား' လို႔လည္း ေကာင္တာကြက္ရွင္ ထုတ္လုိက္ေသးတယ္။ 'နိမိတ္မရွိ နမာမရွိဗ်ာ' လို႔ ျပန္ေျပာလိုက္ရေပမယ့္ က်ေနာ္ကိုယ္တုိင္ဆုိရင္လည္း ...ဟာ ... မဦးမခြၽတ္၊ ဥံဳဟဲ့၊ ဖြဟဲ့။
ႏုိင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ ညင္သာစြာ ဇီဝိန္ေႂကြေစျခင္း Euthanesia ကို ဥပေဒအရ တရားဝင္ ခြင့္ျပဳထားၾကပါတယ္။ ထံုးစံအတိုင္း ေကာင္းတာရွိက ဆိုးတာ ရွိ၏ပါ။ ဥပေဒကို လက္တလံုးျခား လွည့္ျဖားၿပီး ဇီဝိန္ေႁခြလိုက္ၾကတာေတြ ရွိလာပါတယ္။ အထုပ္ႀကီးႀကီးရွိတဲ့ ေယာကၡမေတြဘဝက ရင္မေအးစရာ ျဖစ္လာတာေပါ့။ ေနမေကာင္းလို႔မွ ေဆးထိုးမခံဝံ့စရာ။ ေတာ္ၾကာ အေမြမ်ားမ်ား က်န္၊ ျမန္ျမန္ရခ်င္တဲ့ ေခြၽးမလက္ခ်က္ မိသြားမွျဖင့္။
ေသေလာက္တဲ့ ေရာဂါမရွိပါဘဲ ဆရာဝန္ အကူအညီရယူ၍ ေသေၾကာင္းၾကံစည္ျခင္း Assisted Suicide ေတြလည္း ရွိပါသတဲ့။ စီးပြားပ်က္လို႔၊ မိန္းမ ေနာက္ေယာက္်ားေနာက္ လိုက္သြားလို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတ္ေသျခင္းေတြဟာ ဒီနည္းသံုးၿပီး ဇိမ္က်က်အဆံုး စီရင္တတ္ၾကပါတယ္။ စိတ္က်ေဝဒနာရွင္ေတြ ေသခ်င္တာက ထံုးစံပါ။ ေရာဂါလကၡဏာႀကီးကို အတည္ယူၿပီး လုပ္ေပးတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ႏုိင္ျပန္ေရာ။ ျဖစ္ႏုိင္တာ မဟုတ္ပါဘူးေလ၊ ျဖစ္ၿပီးခဲ့ပါၿပီ။
သူတုိ႔ဆီမွာ Euthanesia လုပ္ေပးလိုက္ၿပီးသား လူေပါင္း ၁ဝဝဝ ေက်ာ္ကို ျပန္လည္ ေလ့လာၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ အမွန္တကယ္ လုပ္ေပးထုိက္သူက နည္းနည္းေလးရယ္တဲ့။ က်န္တာေတြက မသကၤာစရာ။ သားငဲ့၊ သမီးငဲ့၊ မိန္းမငဲ့နဲ႔ လက္မွတ္ထိုးေပးလိုက္သူေတြ ရွိပံုရပါရဲ႕။
ကဲ ... ေကာင္းေသးလား။
ေမြးျခင္း၊ ေနျခင္း၊ ေသျခင္းကိစၥေတြမွာ ေဆးပညာက်င့္ဝတ္ပိုင္းက ၾကည့္ၿပီး အမွား အမွန္ ေဝဖန္ရခက္တာေတြဟာ ၾကာေလ၊ မ်ားလာေလပါ။ လူေတြကလည္း ၾကံၾကံဖန္ဖန္ေတြ ေလၽွာက္လုပ္ၾကတာကိုး။ ေယာက္်ားယူရမွာ ေၾကာက္ေပမယ့္ ကေလး လိုခ်င္တာတုိ႔၊ အငွားကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာတုိ႔၊ စူပါမင္းမ်ိဳးေစ့နဲ႔ ေမြးခ်င္တာတို႔၊ တိရစၧာန္ဆီက ကလီစာကို လူထဲ အစားထိုးတာတုိ႔၊ ပံုတူမ်ိဳးပြားတာတို႔၊ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ ေျပာင္းပစ္တာတို႔၊ ဗီဇဆဲလ္ျပႆနာတုိ႔ ...ဟို... စံုတယ္ စံုတယ္။ အေတာ္႐ႈပ္တယ္။
က်င့္ဝတ္႐ႈေထာင့္ဘက္က ၾကည့္တဲ့အခါ ေထာက္ခံအားေပးရမလိုလို၊ ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်ရမလိုလို။ လိုလိုေတြနဲ႔ပဲ ဆက္လက္ေရြ႕ လ်ားေနဆဲ ကမာၻႀကီးေပါ့ ခင္ဗ်ာ။
က်င့္ဝတ္ပညာရွင္မ်ားဟာ က်င့္ဝတ္ႏွင့္ညီ မညီ၊ Ethical ျဖစ္ မျဖစ္ ႐ႈျမင္သံုးသပ္ႏုိင္ေစမယ့္ နည္းနာနိႆယအဖံုဖံုကို ခ်ျပၾကပါတယ္။ ဝါဒမ်ားစြာအနက္က Principalism လုိ႔ေခၚတဲ့ 'သေဘာတရား အေျခခံျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ေသာဝါဒ'ေလးကို နမူနာ ေျပာျပပါရေစ။ သေဘာတရားႀကီးေလးပါးအေပၚ စဥ္းစားသံုးသပ္ ဆံုးျဖတ္ၾကပါတဲ့။ ကိုယ္တုိင္ ဆံုးျဖတ္ခြင့္ Autonomy ၊ အက်ိဳးျဖစ္ေပၚမႈ Beneficence ၊ ဆိုးက်ိဳးမရွိေစျခင္း Nonmalificience နဲ႔ တရားမၽွတမႈ Justice ဆိုတဲ့ သေဘာတရားႀကီး ေလးပါးနဲ႔ တုိင္းတာၾကည့္ရမယ္လို႔ မိန္႔ဆိုပါတယ္။
မဆိုးဘူးဗ်ေနာ္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ ျပႆနာေတြက်ျပန္ေတာ့ ဒီနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းလုိ႔ မရႏုိင္တာေတြ ရွိလာျပန္ေရာ။ ေလေၾကာရွည္ေနၿပီမို႔ မေျပာေတာ့ပါဘူး။
ဒီေဆာင္းပါးမွာ ေပးခ်င္တဲ့သတင္း Message က ...
ေဆးပညာ က်င့္ဝတ္ေတြ ရွိတယ္။ တုိးပြားလာတဲ့ လူဦးေရ၊ ရွည္လ်ားလာတဲ့ လူ႔သက္တမ္း၊ ဆန္းျပားလွတဲ့ ကုထံုးနည္းပညာ၊ မဆံုးႏုိင္တဲ့ လူသားတုိ႔ရဲ႕ လုိအင္ေတြေၾကာင့္ မူလရွိၿပီး က်င့္ဝတ္ေတြကို ေမးခြန္းထုတ္လာၾကတယ္။ မွန္မွ မွန္ေသးရဲ႕လား။ သဘာဝမွ က်ပါေလစေပါ့။ ေခတ္၏ စိန္ေခၚျခင္းကို ခံေနရေသာ ေဆးပညာက်င့္ဝတ္မ်ား ျဖစ္ေနရေၾကာင္း မက္ေဆ့ေပးလိုက္တာပါ။ မိတ္ေဆြ နည္းနည္းပါးပါး ဦးေႏွာက္ စားပါေစဆိုတဲ့ ေစတနာနဲ႔ေပါ့။
တကယ္ေတာ့ က််ေနာ္လည္း ဒီေလာက္ႀကီး ႏိႈက္ႏိႈက္ခြၽတ္ခြၽတ္ ေတြးဖူးတာ မဟုတ္ပါဘူး ခင္ဗ်ာ။ ဆရာႏုိင္ေဇာ္ရဲ႕ ၂၁ ရာစု၏ စိန္ေခၚမႈအသစ္၊ ေဆးပညာ က်င့္ဝတ္စာအုပ္ကို ဖတ္မိၿပီးမွ စဥ္းစားမိလာတာပါ။ သူမ်ားစာအုပ္အေပၚက ေဆာင္းပါး တပုဒ္ လုပ္စားတယ္လို႔မ်ား အျမင္ကပ္စြာ မညႇာမတာ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ပါေသာ္... အဲ… မွန္သင့္သေလာက္လည္း မွန္ေပတာပဲခင္ဗ်ာ။
အေတြးေလးတစ မၽွလိုက္ခ်င္တဲ့ စိတ္ေကာင္းေလးနည္း နည္းေတာ့လည္း ပါပါရဲ႕ေလ။ ။
ေဒါက္တာေအာင္ေက်ာ္ျမင့္