ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသင့္ေသာ ျမန္မာ့အခြန္ယဥ္ေက်းမႈ
DVB
·
September 23, 2017
အခြန္ဆုိသည္မွာ ႏုုိင္ငံတႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေစမႈကုိ အေထာက္အပံ့ ေကာင္းေကာင္းေပးႏုိင္ေသာ အခန္းက႑တရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္လည္း ႏုိင္ငံအတြက္ ညီညြတ္မၽွတေသာ အရအသံုးေငြေၾကးစနစ္ ျဖစ္ေပၚေစရန္၊ ေငြေၾကးလည္ပတ္မႈ မွန္ကန္ေစရန္ႏွင့္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ မေပၚေပါက္ေစရန္ အခြန္ေငြမ်ားကုိ ရည္ရြယ္ေကာက္ခံျခင္း ျဖစ္သည္။
အခြန္ရရွိမႈမွတဆင့္ ျပည္တြင္းစားသံုးမႈ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ စုေဆာင္းမႈတုိ႔ကုိ ထိန္းညႇိႏုိင္ရန္၊ ကုန္ေဈးႏႈန္္း တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစရန္၊ ဓနအင္အား မၽွတေစရန္၊ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ အေထာက္အကူျပဳေစရန္ စေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ေကာက္ခံျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ ဘက္စုံ ေဖာ္ေဆာင္ေနေသာ အခ်ိန္တြင္ အခြန္ေငြ အျပည့္အဝရရွိေရး၊ အခြန္ထမ္းမ်ား အခြန္ေငြ အျပည့္အဝ ေပးေဆာင္ေရး၊ အခြန္ေရွာင္၊ အခြန္ေလၽွာ႔ေဆာင္ျခင္းမ်ား မရွိေစေရး စသည္တုိ႔ကုိ အေလးေပး လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ အခြန္ေငြ အျပည့္အဝရရွိေရး ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
အခြန္ရရွိမႈ ယမန္ႏွစ္ လ်ာထားခ်က္ထက္ ပုိမုိရရွိ
စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ ယမန္ႏွစ္ ဘ႑ာႏွစ္ အခြန္လ်ာထားခ်က္တြင္ ပထမ ေျခာက္လပတ္၌ က်ပ္ ၁၉၄၅ ဒသမ ၀၈၅ ဘီလ်ံသာ အခြန္ရရွိထားေသာ္လည္း ဒုတိယ ေျခာက္လပတ္တြင္ က်ပ္ ၄၅၀၀ ဘီလီယံေက်ာ္ ရရွိကာ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ဘ႑ာႏွစ္ လ်ာထားခ်က္ ျဖစ္သည့္ က်ပ္ ၅၁၄၃ ဘီလ်ံေက်ာ္ထက္ က်ပ္ ၁၃၇၅ ဘီလ်ံေက်ာ္ ပိုမိုရရွိကာ က်ပ္ ၆၅၁၈ ဘီလ်ံေက်ာ္အထိ ရရွိခဲ့ေၾကာင္း ယင္းဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။
၂၀၁၆-၂၀၁၇ ဘ႑ာႏွစ္တြင္ တယ္လီဖုန္းခြန္ စတင္ေကာက္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ပထမ ေျခာက္လပတ္တြင္ အခြန္ရရွိမႈ ေလ်ာ့က်ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန ျပည္တြင္းအခြန္မ်ားဦးစီးဌာနမွ ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းခြန္ က်ပ္ ၅၃၇ ဒသမ ၀၁၆ ဘီလီယံ၊ အထူးကုန္သြယ္ခြန္ က်ပ္ ၃၅၇ ဒသမ ၉၁၃ ဘီလီယံ၊ ဝင္ေငြခြန္ က်ပ္ ၈၂၂ ဒသမ ၄၁၅ ဘီလီယံ၊ တံဆိပ္ေခါင္းခြန္ က်ပ္ ၂၅ ဒသမ ၂၁၈ ဘီလီယံႏွင့္ အေကာက္ခြန္ဦးစီးဌာနမွ အေကာက္ခြန္ (ပထမ ငါးလအတြက္) က်ပ္ ၁၈၅ ဒသမ ၁၉ စုစုေပါင္း ၁၉၄၅ ဒသမ ၀၈၅ ဘီလီယံ ေကာက္ခံရရွိခဲ့သည္။
၂၀၁၆-၂၀၁၇ ဘ႑ာႏွစ္ ပထမ ေျခာက္လတြင္ ျပည္ေထာင္စု၏ အရအသံုး အေျခအေနမွာ ရေငြ က်ပ္ ၆၂၆၂ ဒသမ ၁၂၆ ဘီလီယံ ျဖစ္ၿပီး သံုးေငြမွာ က်ပ္ ၆၉၁၃ ဒသမ ၈၈၅ ဘီလီယံျဖစ္၍ က်ပ္ ၆၅၁ ဒသမ ၇၅၉ ဘီလီယံ လိုေငြ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။
စီးပြားေရးမူဝါဒအတြင္း ထည့္သြင္းစီစဥ္ထားသည့္ အခြန္ဆုိင္ရာ အခန္းက႑
ယခု အစိုးရသစ္လက္ထက္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ မူဝါဒခ်မွတ္ၿပီး အခ်က္ေပါင္း ၁၂ ခ်က္ျဖင့္ အေျခခံၿပီး ယင္းမူဝါဒမ်ားအတုိင္း ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမည္ ျဖစ္ရာ အဆုိပါ မူဝါဒ ၁၂ ခ်က္အနက္ နံပါတ္ ၁၀ တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ ဝင္ေငြတုိးတက္ရရွိရန္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ႐ွိၿပီး မၽွတေသာ အခြန္စနစ္ထူေထာင္ရန္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ ပစၥည္းဥစၥာ ပုိင္ဆုိင္ခြင့္ကုိ ဥပေဒမ်ား၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ျပ႒ာန္းလ်က္ အကာအကြယ္ေပးရန္ စသည္ျဖင့္ ပါဝင္သည္။
အခြန္ဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနသည့္အခါတြင္ စနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနသကဲ့သုိ႔ အဖြဲ႔အစည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးေမာင္ေမာင္ဝင္းက ဇူလိုင္ ၁၁ ရက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာၾကားသည္။
‘‘အခြန္ေဆာင္လုိသူထက္ ေရွာင္လိုသူက မ်ားေနတဲ့ ကိစၥမ်ားမွာ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ ျပည္သူထဲက လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ စားသံုးသူမ်ား အားလံုး ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားၾကျခင္းအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ အခြန္ရေငြ တုိးတက္ရရွိေရး၊ အခြန္ယဥ္ေက်းမႈ တုိးတက္ထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ေရးတို႔ကို ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္’’ဟု ၎က ဆိုသည္။
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသင့္ေသာ အခြန္ယဥ္ေက်းမႈ
တိက်ၿပီး ပြင့္လင္းသည့္ အခြန္စနစ္ကုိ တည္ေဆာက္ရန္မွာ လြယ္ကူသည့္ ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ေပ။ အခြန္ထမ္းသူ၊ အခြန္ေပးေဆာင္သူတုိ႔အၾကား အျပန္အလွန္ နားလည္မႈ၊ ေလးစားမႈ၊ ယံုၾကည္မႈမွာ အဓိကက်လွေပသည္။ တဦးႏွင့္ တဦး ယံုၾကည္စြာျဖင့္ အခြန္မ်ားကုိ ေပးေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ေကာက္ခံျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္မွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈသည္ အခရာက်သည့္ အေျခခံအခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ေပးေဆာင္လုိက္သည့္ အခြန္မ်ားကုိ မည္ကဲ့သုိ႔ အသံုးျပဳေနသည္။ မည္သည့္ေနရာမ်ားမွ အခြန္မ်ားကုိ မည္မၽွအထိ ရရွိ ေကာက္ခံႏိုင္ခဲ့သည္ စသည္ျဖင့္ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ အခြန္ထမ္းမ်ားကုိ တိတိက်က် စာရင္းထုတ္ျပန္ျခင္း၊ သတင္းထုတ္ျပန္ျခင္းတုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ေပးသင့္သည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ေသာ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ိဳးကုိလည္း ေတြ႔ရွိလာေနရၿပီ ျဖစ္သည္။
လက္ရွိတြင္ အခြန္ဥပေဒမ်ားကုိ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ျခင္း၊ အခြန္ႏႈန္းထားမ်ား ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ထားၿပီး ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု၏ အခြန္အေကာက္ ဥပေဒတြင္လည္း စီးကရက္၊ အရက္ႏွင့္ ဝုိင္တုိ႔၏ ေျပာင္းလဲလာေသာ တန္ဖုိးမ်ားေပၚ အေျခခံကာ အခြန္ႏႈန္းျပင္ဆင္ျခင္း၊ ကြၽန္း၊ သစ္မာ၊ သစ္ခြဲသားမ်ားအေပၚ အခြန္ႏႈန္း ေလၽွာ႔ခ်ျခင္း၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားအေပၚတြင္ အခြန္ႏႈန္းေလၽွာ႔ခ်ျခင္း၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ တင္သြင္းမႈအတြက္ အင္ဂ်င္ပါဝါအလုိက္ အလႊာမ်ားခြဲကာ အခြန္ႏႈန္း ေျပာင္းလဲျခင္း၊ ဇိမ္ခံပစၥည္းမ်ားအေပၚ အခြန္ေကာက္ခံရန္ ျဖည့္စြက္ျခင္းတုိ႔ ေဆာင္ရြက္ထားသည္။ ထုိ႔ျပင္ ျမန္မာ့အေကာက္ခြန္ႏႈန္းစာရင္း ၂၀၁၂မွ ျမန္မာ့အေကာက္ခြန္ႏႈန္း ၂၀၁၇ သို႔ ယခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွစကာ ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးအစား အမ်ားစုကို အေကာက္ခြန္ႏႈန္းမ်ား တိုးျမႇင့္ေကာက္ခံျခင္းမ်ားလည္း ျပဳလုပ္ထားသည္ကုိ သိရွိရသည္။
အခြန္ႏႈန္းထားမ်ား မည္သုိ႔ပင္ တိုးျမႇင့္ေစကာမူ လက္ရွိျပႆနာမွာ အခြန္ေရွာင္ျခင္းအျပင္ အခြန္ေလၽွာ႔ေဆာင္ျခင္း၊ အခြန္မ်ားကုိ အျပည့္အဝ တင္ျပမႈမရွိျခင္း၊ အခြန္ထမ္းအေရအတြက္ နည္းပါးေနျခင္း၊ အခြန္နယ္ပယ္မ်ား မက်ယ္ျပန္႔ျခင္းႏွင့္ တရားမဝင္ ကုန္သြယ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ရသင့္ရထုိက္ေသာ အခြန္ဘ႑ာမ်ားမွာ ဆံုး႐ႈံးေနဆဲ ျဖစ္သည္။ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ေနေသာ ေမွာင္ခုိပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ တရားဝင္ အခြန္ထမ္းသူမ်ားမွာ ေဈးကြက္တြင္း ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္မႈ ေလ်ာ့က်ျခင္း၊ လုပ္ငန္းမ်ား တုိးတက္မႈ ေႏွးေကြးျခင္းမ်ား ႀကံဳေတြ႔ရသည္။
အခြန္ေရွာင္သူ၊ အခြန္အျပည့္အဝ မေဆာင္သူမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အခြန္ေရွာင္သူ၊ ေပါင္းစားၿပီး ခ်မ္းသာေနသူမ်ားႏွင့္ မည္သည့္လုပ္ငန္းမွ မျပႏုိင္ဘဲ ခ်မ္းသာေနသူမ်ားအေပၚတြင္ အခြန္ဆုိင္ရာ ႀကီးၾကပ္ျခစားမႈဆုိင္ရာအဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာၿပီး ဝင္ေငြရလမ္း မျပႏုိင္ပါက အခြန္ေဆာင္ေစျခင္းျဖင့္ ျပည္သူမ်ား၏ အခြန္ေဆာင္လုိစိတ္ကုိ လက္ေတြ႔အလုပ္ျဖင့္ ျပသသင့္ေၾကာင္းကုိလည္း မြန္ျပည္နယ္ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ (၈) မွ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ဦးမ်ိဳးဝင္းက ဇူလိုင္ ၁၁ ရက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သုိ႔႔ျဖစ္ရာ အဆုိပါ ကိစၥရပ္မ်ားမွာ ေဆြးေႏြးရုံသာမကပဲ လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး စနစ္တက် စီမံေဆာင္ရြက္ရန္ အေရးႀကီးလွပါသည္။ အခြန္ေရွာင္သူမ်ား၊ အခြန္အျပည့္အဝ မေပးသူမ်ားကုိလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း၊ တိတိက်က်၊ ျပတ္ျပတ္သားသား ေဖာ္ထုတ္ အေရးယူသင့္သည္။ အခြန္ေဆာင္သူမ်ားအား ဂုဏ္ျပဳၿပီး အတုယူစရာ စံနမူနာအျဖစ္ ေဖာ္ျပသကဲ့သုိ႔ အခြန္ေရွာင္သူမ်ား၊ ေပးသင့္ေပးထုိက္သည့္္ အခြန္အျပည့္အဝ မေပးသူမ်ားကုိလည္း စံနမူနာအျဖစ္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္သင့္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။
အခြန္ယဥ္ေက်းမႈ ထူေထာင္ရာတြင္ အခြန္ေကာက္ခံသူမ်ားဘက္မွလည္း ေရွးယခင္ အဆက္ဆက္ကပင္ အျမစ္တြယ္ေနခဲ့ေသာ အဂတိလုိက္စားမႈကုိ ကင္းရွင္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၿပီး ၂၀၁၇ ျပည္ေထာင္စု အေကာက္ခြန္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၇၊ ပုဒ္မခြဲ (ဂ) တြင္ အခြန္ေကာက္ခံမႈဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းတာဝန္ ေက်ပြန္သည့္ ႏုိင္ငံ့ဝန္ထမ္းမ်ားအား ဆုေၾကးေငြ ခ်ီးျမႇင့္ရန္ ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားႏွင့္အညီ ခြင့္ျပဳ၊ သံုးစြဲႏုိင္သည္ဟု သတ္မွတ္ထားခ်က္အတုိင္း တာဝန္ေက်ပြန္ေသာ ဝန္ထမ္းမ်ားအား ဆုေငြ ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းအျပင္ ဆုေပး၊ ဒဏ္ေပးစနစ္ကုိပါ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ အဂတိလုိက္စားမႈ ကင္းရွင္းေသာ အခြန္ယဥ္ေက်းမႈတရပ္ကုိ ထုတ္ေဖာ္ရန္ လိုအပ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ႏုိင္ငံအလုိက္ အဂတိလုိက္စားမႈ ညႊန္းကိန္း ထုတ္ျပန္သည့္ Transparency International ၏ ၂၀၁၅-၁၆ ခုႏွစ္ သတ္မွတ္ခ်က္အရ ကမာၻ႕ႏုိင္ငံ ၁၆၈ ႏုိင္ငံတြင္ ၁၄၇ အဆင့္တြင္ ရပ္တည္ေနၿပီး အာရွအဆင့္မွာသာမက အာဆီယံ အဆင့္တြင္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ေနာက္တြင္ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံသာ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
အခြန္နယ္ပယ္တြင္း အဂတိလုိက္စားမႈမ်ား အဓိကျဖစ္ေပၚေနျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းကုိ တြက္ဆပါက အခြန္ႏွင့္ အခြန္ဆုိင္ရာ အသိပညာ နည္းပါးျခင္း၊ အခြန္၏ အက်ိဳးရလဒ္ကုိ ေသခ်ာစြာ မသိရွိျခင္း၊ အခြန္ေပးေဆာင္ရာ၌ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ ရွင္းလင္းျပတ္သားေသာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း၊ လ်င္ျမန္မွန္ကန္တိက်ေတာ အခြန္ ေကာက္ခံမႈစနစ္ စသည္တုိ႔ အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ အဂတိလုိက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးႏွင့္ တန္းတူအခြန္ရရွိေရးအတြက္လည္း စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္သင့္ေပသည္။
ထုိ႔ျပင္ အခြန္ထမ္းမ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္၊ အခြန္ထမ္းမ်ား သိရွိလုိေသာ အခြန္ဆုိင္ရာ ကိစၥအဝဝ၊ အခြန္ႏႈန္း တြက္ခ်က္ပံု စသည္တုိ႔ကုိလည္း အခြန္ေကာက္ခံသူမ်ားဘက္မွ ရွင္းလင္းျပသရန္ လုိအပ္သည္။ အခြန္ထမ္းႏွင့္ အခြန္ေကာက္အၾကား ဥပေဒႏွင့္အညီ လုပ္ေဆာင္သင့္ၿပီး ဥပေဒႏွင့္ ထိန္ေက်ာင္းသည့္အခါ တိက်၊ နားလည္လြယ္မည့္ ရွင္းလင္းျပတ္သားသည့္ အခြန္စနစ္ႏွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား၊ အရည္အခ်င္း ျပည့္မီသည့္ အခြန္အရာရွိမ်ား၊ နည္းပညာမ်ားသည္လည္း လုိအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ အဓိကက်သည့္ မွန္ကန္တိက်ၿပီး ႐ွင္းလင္းလြယ္ကူသည့္ အခြန္ဥပေဒကုိ အခြန္ထမ္းေရာ၊ အခြန္ အာဏာပိုင္မ်ားကပါ သိရွိနားလည္ေနဖုိ႔ လုိသည္။
ထို႔အျပင္ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္လည္း ေရရွည္ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေကာင္းမြန္စြာ လည္ပတ္ႏိုင္ရန္ အခြန္မ်ားျဖင့္ ဝန္မပိေစရန္ႏွင့္ သင့္တင္မၽွတေသာ အခြန္ႏႈန္းထားမ်ား ျဖစ္ေစရန္လည္း လုိအပ္လွပါသည္။ လုပ္ငန္းအတြက္ လုိအပ္ခ်က္မ်ားကိုလည္း အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ျဖည့္ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းျဖင့္ တုိင္းျပည္၏ ဝင္ေငြရလမ္းျဖစ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ တုိးတက္၊ တည္ၿမဲ၊ ရွင္သန္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေသာ အခြန္စနစ္ကုိ တည္ေဆာက္ၿပီး အခြန္ထမ္းျပည္သူမွလည္း တာဝန္သိေသာ အခြန္ထမ္းျပည္သူအျဖစ္ ဂုဏ္ယူစြာ ရပ္တည္ၾကပါစုိ႔ဟု တုိက္တြန္းလုိက္ရပါသည္။
ေနျခည္ေအာင္