ျပည္နယ္အစုိးရ သတိျပဳသင့္တဲ့ ရခုိင္ဆားလုပ္ငန္းရဲ႕ အနာဂတ္
DVB
·
August 24, 2017
ပီနံအိတ္ခြံေတြ ထုပ္ပိုးထားတဲ့ ဆားအိတ္ေတြဟာ စစ္ေတြ ဆတ္႐ိုးက် တဖက္ကမ္းက ေရႊျပည္ၿဖိဳးဂုိေဒါင္မွာ အိတ္ သံုး ေလးရာနီးပါး စုပုံထားပါတယ္။ ဆားအိတ္ေတြ ပုံထားတဲ့ ဂုိေဒါင္ထဲက ေျမကြင္းျပင္မွာ ဆားၾကမ္းခဲေတြကုိလည္း ေရနဲ႔ ျပန္ၿပီးေဆးေၾကာဖုိ႔အတြက္ ဆားလုပ္သားေတြ ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။
ရႊံ႕ေျမပါဝင္မႈ မ်ားတာေၾကာင့္ ဆားေတြကုိ ျပန္ၿပီး ေရနဲ႔ ေဆးေၾကာလုိ႔ ေဈးကြက္ထဲကုိ ျဖန္႔ခ်ိမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆားလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္တဲ့ ရခုိင္ေဒသ ဆားလုပ္ငန္းအသင္း အတြင္းေရးမႉး ဦးသန္းဝင္းက ဆုိပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ဆီက ဆားၾကမ္းဟာ ရႊံ႕ေျမပါဝင္မႈ မ်ားတာေၾကာင့္ ေရနဲ႔ ျပန္ၿပီးေဆးေၾကာရတယ္။ ခု ေဆးေၾကာေနတာကလည္း ဆားေတာင္သူေတြ သုိေလွာင္ထားတဲ့ ဆားၾကမ္းေတြကုိ က်ေနာ္က တာဝန္ယူၿပီး ဆားေဈးကြက္တခု ရွာမယ္ဆုိၿပီး လုပ္ကုိင္ေနတာ”
ရခုိင္ေဒသ ဆားလုပ္ငန္းဟာ ထြက္ရွိတဲ့ ဆားေတြ တင္ပုိ႔ဖို႔ ေဈးကြက္ မရွိတာနဲ႔အတူ ဆားအရည္အေသြး ညံ့ဖ်င္းမႈ၊ နည္းပညာဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အားနည္းတာေၾကာင့္ ဆားလုပ္ငန္းကုိ စြန္႔ခြာတဲ့သူေတြ မ်ားျပားလာၿပီး ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဦးသန္းဝင္းက သုံးသပ္ပါတယ္။ ရခုိင္ေဒသက ဆားလုပ္ငန္းနဲ႔ တခ်ိန္က ျပည္ပဝင္ေငြအျဖစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံေတြ တင္ပုိ႔ႏုိင္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိအေျခေနမွာ ရခုိင္ဆားဟာ ေဒသတြင္း အနည္းငယ္ သံုးစြဲ႐ံုပမာဏသာ ရွိေတာ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
ဆားအရည္အေသြးကုိ ကုန္ေခ်ာအျဖစ္ မထုတ္လုပ္ႏုိင္မႈနဲ႔အတူ ဆားကြင္းေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ႔အတြက္ လုိအပ္တဲ့ နည္းပညာ၊ ေျမယာပုိင္မႈ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆားေတာင္သူေတြက ဆုိၾကပါတယ္။ ကုိယ္တုိင္လည္း ဆားထုတ္လုပ္သူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးသန္းဝင္းက အဓိက ႀကံဳေတြ႔ေနရတာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ့္ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မဟုတ္ဘဲ ေျမယာပုိင္ဆုိင္မႈပုံစံ အခက္အခဲပဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သူ႔ေတြ႔ရွိခ်က္ကုိ ေထာက္ျပပါတယ္။
“ဆားေတာင္သူေတြက လယ္ယာေျမမွာ ဆားခ်က္လုိ႔ မရဘူး၊ လယ္ယာ ေျမဥပေဒအရ တရားစြဲဆုိခံရမယ္၊ စစ္အစုိးရ ေခတ္တုန္းက တရားစြဲ ေထာင္ခ်ခံခဲ့ရတဲ့ သူေတြေတာင္ ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ အာမခံေငြေခ်းဖုိ႔အတြက္ ခုိင္မာတဲ့ အေထာက္ထားေတြ မရွိဘူးေပါ့။ အစုိးရက လယ္ယာေျမကုိ အျခားနည္းလမ္းနဲ႔ ပုံစံေျပာင္းလဲယူျခင္းကုိ လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္”
ရခုိင္ေဒသဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဆားလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္တဲ့ ျပည္နယ္တုိင္း အနည္းငယ္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ ေဒသတခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဆား အထြက္ႏႈန္းဟာ တႏွစ္ကို တန္ခ်ိန္ ပ်မ္းမၽွ ၃ သိန္းခြဲဝန္းက်င္မွာရွိၿပီး ဧရာဝတီတိုင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိကဆားထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားဆံုးေနရာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ မြန္ျပည္နယ္နဲ႔ ရန္ကုန္တိုင္းတို႔ကလည္း ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တႏွစ္ ဆား သံုးစြဲမႈႏႈန္းဟာ တန္ခ်ိန္ ၂ သိန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ပုိေနတဲ့ ဆားတန္ခ်ိန္ဟာ တသိန္းခြဲနီးပါး ႏွစ္စဥ္ ပံုမွန္ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလုိဆားေတြ ပုိရွိေနေပမယ့္ ဆားလုိအပ္ခ်က္အျဖစ္ ထုိင္းႏုိင္ငံက ဆားေတြကုိ တင္သြင္းၿပီး စားသုံးေနရတယ္လုိ႔ ဦးသန္းဝင္းက အားမလုိအားမရ ဆုိပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံက ထြက္ရွိေအာင္လုပ္လုိ႔ ရတယ္။ ဆားကုိ သူမ်ားႏုိင္ငံက ဝယ္စားေနရတယ္”
လုိအပ္ေနတဲ့ အကူအညီကို ရခုိင္ေဒသဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ဆားလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္တဲ့ အဓိကျပည္နယ္ေတြထဲမွာ ပါဝင္ေပမယ့္ တျခားေဒသေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ရင္ ရခုိင္ ဆားထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းဟာ က်ဆင္းလာတယ္ ဆိုတာကုိ ဆားလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းမႈေတြအရ သိရွိရပါတယ္။
ဧရာဝတီတုိင္းအတြင္းက ဆားကြင္းေတြမွာ ၁ ဧကကုိ ပိႆာခ်ိန္ ၁၂၀၀၀ ထြက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ရခုိင္မွာ ၁ ဧကကုိ ပိႆာ ၆၀၀၀ ခန္႔သာ ထြက္ရွိတယ္လုိ႔ ဆားေတာင္သူေတြက ဆုိၾကပါတယ္။ ဧရာဝတီတုိင္းက ထြက္ရွိတဲ့ ဆားျဖဴ ၁ ပိႆာဟာ ရန္ကုန္တုိင္း ဆားေဈးကြက္အတြင္းမွာ ၁၅၀ ရွိၿပီး ရခုိင္က ဆားဟာ ၁၀၅ က်ပ္သာ ရရွိတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
ဒီလုိ ဆားေတြ ေဈးကြက္ မရွိတာေၾကာင့္ ဂုိေဒါင္ေတြမွာ သုိေလွာင္ထားၾကတဲ့ ဆားေတြ ကုန္သုိေလွာင္႐ံုမွာ အျပည့္ပဲလုိ႔ လယ္ယာ သားငါး သစ္ေတာ ဆည္ေျမာင္း ေလ့လာေရးေကာ္မတီ ဥကၠ႒ ဦးေအာင္ဝင္းက ေကာ္မတီရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ကုိ ဆုိပါတယ္။
“ဆားေတြ ေဈးကြက္ရရွိဖုိ႔က အကုန္လုံးပဲ နည္းပညာလည္း ပါတယ္။ ေငြေၾကး ရင္းႏွီးသုံးစြဲဖုိ႔ လုိအပ္ေနတဲ့ အခက္အခဲလည္း ပါတယ္။”
ရခုိင္ေဒသမွာ ဆားထုတ္လုပ္မႈ နည္းပညာေတြအျဖစ္ ပင္လယ္ေရကုိ စစ္ယူၿပီး ဆား ထုတ္လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းနဲ႔ ပင္လယ္ေရကုိ ေရခုိးေရေငြ႔ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီး ဆားခ်က္တဲ့ လုပ္ငန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆားလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း အတြင္းေရးမႉး ဦးသန္းဝင္းကေတာ့ ေျမေအာက္ေရ အဝီစိနဲ႔ ဆားခ်က္လုပ္လုိ႔ရတဲ့ နည္းပညာေတြ ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ အဓိက လုိအပ္ေနတာက ဆားကြင္းေတြ လုပ္မယ့္ ေျမယာအခက္အခဲလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“ဆားေတာင္သူေတြရဲ႕ ေျမယာေတြကုိ ဆားလုပ္ငန္း လုပ္လုိ႔ရတဲ့ ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္”
ဒီလုိ အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ဆားကြင္းဧကဟာ ၁၅၀၀၀ ေလာက္ ရွိေနရာကေန ၇၀၀ ဝန္းက်င္သာ က်န္ရွိေတာ့တယ္လုိ႔လည္း မွတ္ခ်က္ျပဳပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္၊ လယ္ယာ သားငါး စုိက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ သတၱဳ သစ္ေတာဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္လြင္က ဆားေတာင္သူေတြအေနနဲ႔ လုိအပ္ေနတဲ့ အကူအညီေတြကုိ သိရွိဖုိ႔ အစုိးရဌာနကုိလည္း ဆက္သြယ္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ဆီကုိ မူလရွိထားတဲ့ ေျမယာပုိင္ဆုိင္မႈေတြနဲ႔သာ ဆက္သြယ္ပါ။ ဆားလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကုိင္လုိ႔ရတဲ့ ေျမယာပုံစံအျဖစ္ က်ေနာ္တို႔ အျမန္ဆုံး ေျပာင္းလဲေပးပါမယ္။ ေငြေၾကးဆုိင္ရာ လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိလည္း ေျမယာပုိင္ဆုိင္မႈ အေထာက္အထား အျပည့္အစုံနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ဘဏ္ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္လုိ႔ ရပါတယ္”
ေဒသတြင္းထဲမွာ ဆားလုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္လာသူဟာ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္မွာ ၁၂၆ ဦး၊ သံတြဲၿမိဳ႕နယ္မွာ ၅ ဦး၊ ေပါက္ေတာၿမိဳ႕နယ္မွာ ၂ ဦးရွိၿပီး ျပည္နယ္တခုလုံးမွာ ၁၃၃ ဦး ရွိၿပီး ဆားကြင္း ဧကေပါင္း ၁၁၂၂ ဒသမ ၀၆ ဧက ရွိတယ္လုိ႔ ဆားလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လယ္ယာ သားငါး စုိက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ သတၱဳ သစ္ေတာဝန္ႀကီးဌာန မွတ္တမ္းက ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဆားေတာင္သူေတြ လုိအပ္ေနတဲ့ နည္းပညာေတြကုိလည္း ဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ စမ္းသပ္ဆားကြင္းေတြကုိ ျပဳလုပ္ေနၿပီး နည္းပညာေတြကုိလည္း မၽွေဝသြားမွာလုိ႔ ဝန္ႀကီးဦးေက်ာ္လြင္က ျပည္နယ္အစုိးရရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ ဆုိပါတယ္။
“ဆားလုပ္ငန္း ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေတာင္သူေတြနဲ႔ ဆားကုန္သည္ေတြနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲေတြ လုပ္ၿပီး အေျဖရွာေနပါတယ္။”
ထုိင္း၊ အိႏိၵယႏုိင္ငံေတြမွာ ဆားလုပ္ငန္း လည္ပတ္မႈေကာင္းတဲ့ အခ်က္က ဆားကို စားသံုးကုန္ဖက္မွာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိၿပီး စက္မႈကုန္ၾကမ္းဘက္မွာ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အသံုးျပဳႏိုင္တာက အဓိကအားသာခ်က္တခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာ့ဆားက ႏိုင္ငံျခားတင္ပို႔ႏိုင္မႈ၊ ထိုးေဖာက္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြ မရွိေသးဘူး။
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဆားလုပ္ငန္း ဖြံ႔ၿဖိဳးလာဖုိ႔အတြက္ အကူအညီေပးအပ္မယ့္ ဥပေဒေတြ ပါရွိတဲ့ ဆားႏွင့္ ဆားထြက္ပစၥည္း ဥပေဒ ၂၀၁၄ ကုိ ေရးဆြဲ အတည္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဥပေဒကုိ အသက္ဝင္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ၾကေသးဘူးလုိ႔ ဥပေဒေရးဆြဲရာမွာ ကုိယ္တုိင္ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေအာင္ဝင္းက ေဝဖန္ပါတယ္။
“အစုိးရက ဆားေတာင္သူ၊ ဆားလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႕ အခက္အခဲကုိ နားေထာင္ၿပီး အမွန္တကယ္ ဘာလုိအပ္ေနသလဲ လုပ္ေပးသင့္တယ္။ ရခုိင္ျပည္မွာ ေဈးကြက္ ေပ်ာက္ေနတာက ဆားတခုတည္း မဟုတ္ဘူး။ ဆန္စပါးေတြလည္း ဒီအတုိင္းပဲ ေဈးကြက္ မရွိပါဘူး။"
မိုးေအာင္
