ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းေရးသည္ အဘယ္မွ် ၾကာျမင့္သနည္း။ ဤေမးခြန္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအျဖစ္ ေတြ႔ျမင္လိုစိတ္ေစာေနေသာ မ်က္ေမွာက္ကာလ ျမန္မာတို႔၏ ဦးေႏွာက္အား အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် လံႈ႔ဆြေနေသာ ေမးခြန္းျဖစ္သည္။ အာဏာရွင္စနစ္၏ ဖိစီးႏွိပ္စက္မႈကို ကာလတာရွည္ခံစားခဲ့ရေလေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတို႔အတြက္ ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ မ်က္စိတမွိတ္ လွ်ပ္တျပက္အတြင္း ဒီမုိကေရစီစနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းေရာက္ရွိလိုျခင္းမွာ သဘာ၀က်ပါသည္။ သို႔ျဖစ္ေစကာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟူသည္ ကူးေျပာင္းရန္ မလြယ္ကူသကဲ့သို႔ တည္တံ့ေအာင္ ထိန္းသိမ္းရန္လည္း ခက္ခဲလွသည္ဟူေသာ အခ်က္ကို ျမန္မာ့သမိုင္းက သင္ၾကားေပးခဲ့ ၿပီးပါၿပီ။ ျမန္မာတို႔သည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းရန္ သက္ဦးဆံပုိင္ဘုရင္ေခတ္ကပင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကဖူးသည္။ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ မင္းတုန္းမင္းႏွင့္ သီေပါမင္းတို႔ အုပ္စိုးခဲ့သည့္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ၀န္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ကင္း၀န္မင္းႀကီး ဦးေကာင္းႏွင့္ ေယာမင္းႀကီး ဦးဘိုးလိႈင္တို႔သည္ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္မွ ပါလီမန္ဒီမုိကေရစီစနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ဖူးသည္။ အဂၤလိပ္တို႔၏ စည္းမ်ဥ္းခံဘုရင္စနစ္ကို မိတ္ဆက္ရန္ ႀကိဳးစားသည့္အေနႏွင့္ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းကို ဆက္သရာတြင္ လခစားဘုရင္စနစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေသာ က်မ္းျဖစ္သည္ဆိုကာ မင္းမိဖုရားတို႔က ပယ္ခ်ခဲ့ၿပီး၊ က်မ္းျပဳသူ ေယာမင္းႀကီး ဦးဘိုးလိႈင္ကိုလည္း မၾကာမတင္ ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ပစ္လိုက္သည္။ ေနာက္ခုနစ္ႏွစ္ၾကာသည့္အခ်ိန္တြင္ သီေပါမင္းႏွင့္ စုဖုရားလတ္တို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အဂၤလိပ္လက္သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးအပ္လိုက္ရၿပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံသို႔ ပါေတာ္မူရကာ လခစား နန္းက်ဘုရင္အျဖစ္ အသက္ဆံုးခဲ့ရသည္။ စနစ္အေျပာင္းအလဲကို ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူလည္း အျပစ္က်ခဲ့ရသကဲ့သို႔ စနစ္အေျပာင္းအလဲကို ဆန္႔က်င္တားဆီးခဲ့သူသည္လည္း ဒုကၡပင္လယ္ေၾကာေမ်ာခဲ့ရသည့္ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွာ ျမန္မာ့သမိုင္း၏ ခါးသီးလွေသာ သင္ခန္းစာတခု ျဖစ္ေပသည္။ “စိုင္ေကာ္၍ ၿခံဳေပၚေရာက္ျခင္း” ဟု ဆိုရမည္လားမသိ။ ျမန္မာတို႔သည္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ခဲ့ရသည့္အတြက္ ဇာတိမာန္ ညိႇဳးငယ္ခဲ့ရေသာ္လည္း ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ သိကြ်မ္းခြင့္ကိုကား ရခဲ့ပါသည္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္မွ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ေပါင္းေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ သိကြ်မ္းခဲ့ရသည့္ ဘ၀ကို လက္ရွိအေနအထားမွ ျပန္လွည့္ၾကည့္လွ်င္ လြမ္းတစရာ ျဖစ္ေနသည္ကား အမွန္ပင္။ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ျမန္မာတခ်ိဳ႕ပါ၀င္ခြင့္ရခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္သည္ သမိုင္းတြင္ က်န္ရစ္ခဲ့ရသည္။ လြတ္လပ္ေရးရလွ်င္ ကိုယ့္အရွင္ ကိုယ့္သခင္မ်ားကို နန္းျပန္တင္မည္ဆိုေသာ မင္းေလာင္းေမွ်ာ္သည့္ စိတ္ကူးမ်ိဳးမရွိေတာ့ၿပီ။ ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးက မိတ္ဆက္ေပးလိုက္သည့္ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ျဖင့္သာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံကို ဆက္လက္ရွင္သန္ေစေတာ့မည္ဟု ထိုေခတ္က ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ား ေျမာ္ျမင္ထားခဲ့ေပသည္။ သို႔ေသာ္ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ေျဖဆိုရသည့္ ဒီမိုကေရစီစာေမးပြဲတြင္ က်ရံႈးခဲ့ရပါသည္။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ ၁၄ ႏွစ္အၾကာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္သို႔ က်ေရာက္သြားခဲ့သည္။ မည္သည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္ အာဏာရွင္စနစ္ ေအာက္သို႔ အလြယ္တကူ ျပန္လည္ က်ေရာက္သြားခဲ့သနည္း။ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္မွ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ လြတ္ကင္းၿပီးကာမွ အဘယ္ေၾကာင့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္သို႔ က်ေရာက္ရသနည္း။ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီ ဘ၀တြင္ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို  က်င့္သံုးႏိုင္ခဲ့ပါလ်က္ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံတခုအျဖစ္သို႔ ေရာက္ကာမွ အဘယ္ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို လက္လြတ္ခံလိုက္ရၿပီး အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္သို႔ က်ေရာက္သြားခဲ့ရေလသနည္း။ မည္သို ့ျဖစ္ေစ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ စတင္ခဲ့ေသာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို အလူးလူးအလိမ့္လိမ့္ ခံစားရၿပီးေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ငါးဆယ္ေက်ာ္ကာလတြင္ အရပ္သားတပိုင္း စစ္သားတပိုင္း အစိုးရတရပ္ ေပၚေပါက္လာေအာင္ ႀကိဳးပမ္းႏိုင္ခဲ့ၿပီ။ ယင္းမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ေပၚေပါက္လာသည့္ အစိုးရ ပံုစံျဖစ္ပါသည္။ ယင္းအစိုးရ၏ အရပ္သားအပိုင္းကို အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီက ရယူထားျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္သည္ ပို၍အားေကာင္းလာခဲ့ သည္။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ကလည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႔့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အတြင္းတြင္ပါရွိေနေသာ ဒီမိုကေရစီနည္းမက်သည့္ အခ်က္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါမည္ဟု ကတိေပးထားသည့္ အခ်က္ကလည္း တြန္းအားတခုျဖစ္ေနသည္။ ဤအေနအထားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရစဥ္ကကဲ့သို႔  ဒီမိုကေရစီ စာေမးပြဲကို ေျဖဆိုခြင့္ရျပန္ၿပီဟု ေျပာရမည္။  ယခု ဒုတိယအႀကိမ္ေျဖဆိုရေသာ ဒီမိုကေရစီ စာေမးပြဲသည္ ယခင္ပထမအႀကိမ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာ္ ပိုမိုလြယ္ကူမည္လား။ သို႔ မဟုတ္ ပိုမိုခက္ခဲမည္လား။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ အရပ္သားတပိုင္း စစ္သားတပိုင္း အစိုးရ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရးတိမ္းညြတ္မႈႏွင့္လားရာ၊ ျမန္မာလူထု၏ ႏိုင္ငံေရးအသိအျမင္ႏွင့္ စိတ္ဆႏၵ စသျဖင့္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ အခ်က္မ်ားကား အထင္အရွားရွိေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ အလြန္အင္အားႀကီးမားေသာ္ျငား မထင္မရွားတည္ရွိေနေသာ အရာတခုကို သမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ႀကီးက ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ကတည္းက ေထာက္ျပခဲ့ပါသည္။ ယင္းအရာကို ျမန္မာတို႔၏ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္ဓာတ္ဟုလည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေရးဓေလ့စ႐ိုက္ ဟုလည္းေကာင္း သူ၏ စာတမ္းတြင္ ညႊန္းဆိုထားသည္။ ျမန္မာတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အေတြးအႀကံ၊ အသိအျမင္၊ အေလ့အက်င့္မ်ားသည္ အာဏာရွင္စနစ္အတြက္ ေရခံေျမခံျဖစ္ေနသည္ ဟုလည္း ယင္းစာတမ္းတြင္ ေထာက္ျပထားသည္။  ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကို ခိုင္ခိုင္မာမာထူေထာင္ႏိုင္ရန္အတြက္မွာ တဦးတဖြဲ႔မွ်ျဖင့္ မတတ္ႏိုင္ဘဲ  ႏိုင္ငံသားအားလံုးတြင္ အတူအညီတာ၀န္ရွိေနေၾကာင္း၊ ယင္းတာ၀န္မွာ လူမႈ အသိုင္းအ၀ိုင္းက သြတ္သြင္းေပးထားသည့္ အာဏာရွင္ ဓေလ့စ႐ိုက္မ်ားကို ဒီမိုကေရစီဓေလ့စ႐ိုက္မ်ားႏွင့္ အစားထိုးရန္ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းစာတမ္းတြင္ အႀကံျပဳထား သည္။ လူတိုင္းပင္ ေမြးဖြားစဥ္ကစ၍ပင္ မိဘဘိုးဘြားအဆက္ဆက္က လက္ခံက်င့္သံုးခဲ့ေသာ ဓေလ့မ်ားကို သြတ္သြင္းေပးျခင္း (၀ါ) လက္ဆင့္ကမ္းေပးျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ယင္းဓေလ့မ်ားကို လက္ခံရာတြင္ စနစ္တက် ေ၀ဖန္သံုးသပ္ၿပီးမွ လက္ခံျခင္းကား မဟုတ္။ မိ႐ိုးဖလာ အစဥ္အလာမ်ားအျဖစ္ စိတ္ခ်လက္ခ် လက္ခံခဲ့ ျခင္းသာျဖစ္ရာ အစြဲဥပါဒါန္မ်ားျဖစ္လာသည္ကို မိမိဖာသာပင္ သတိထားမိမည္ မဟုတ္။ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဆင္ျခင္သံုးသပ္ႏိုင္သည့္ တေန႔ေန႔တခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ ယင္းဓေလ့မ်ားကို  စြန္႔ပယ္ေကာင္း စြန္႔ပယ္ရန္လိုအပ္လိမ့္မည္ဟု  လက္ဆင့္ကမ္းသူ မိဘဘိုးဘြားတို႔ကလည္း စဥ္းစားမည္မဟုတ္သကဲ့သို႔ လက္ခံသူ မိမိကိုယ္တိုင္ကလည္း စဥ္းစားမိခဲ့မည္မဟုတ္ေပ။ ထိုေၾကာင့္ပင္ မသင့္ေလ်ာ္ေသာ တခ်ဳိ႕ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားကို စြန္႔ပယ္ရန္ ခက္ခဲေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶေဒသနာတြင္ စြန္႔ပယ္ရန္ညႊန္ျပထားေသာ အက်င့္စြဲဓေလ့စြဲ (သီလဗၺတုပါဒါန္) ဆိုသည့္စကားမွာ ယင္းကို ရည္ညႊန္းျခင္းဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ႀကီး၏ စာတမ္းတြင္ ယင္းကဲ့သို႔ စြန္႔ပယ္ရန္ခက္ခဲေသာ ဓေလ့မ်ားထဲက ႏိုင္ငံေရးဓေလ့မ်ားကို အာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ျပထားသည္။ အာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္ အာဏာရွင္ဓေလ့၊ အာဏာရွင္ယဥ္ေက်းမႈမ်ား အျပန္အလွန္ ေထာက္တည္ေနပံုမွာ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထုိင္ခဲ့ရေသာ ျမန္မာမ်ားအတြက္ အေလးအနက္ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ရမည့္အရာ ျဖစ္သည္။ ပုဂံေခတ္အစမွ ကုန္းေဘာင္ေခတ္အဆံုးအထိ ေရတြက္မည္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သက္ဦးဆံပိုင္ အာဏာရွင္စနစ္ျဖင့္ ရပ္တည္ေနခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းရွစ္ရာ၀န္းက်င္ ရိွိေပလိမ့္မည္။ တျခားေရြးခ်ယ္စရာ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ မရွိသည့္ ထိုကာလတေလ်ာက္ ျမန္မာတို႔သည္ သက္ဦးဆံပိုင္ အာဏာရွင္စနစ္အတြင္း လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရွင္သန္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရန္မွတပါး အျခားမရွိခဲ့။ ေက်းကြ်န္လည္း ေက်းကြ်န္အေလ်ာက္၊ အရွင္သခင္လည္း အရွင္သခင္အေလ်ာက္ အာဏာရွင္စနစ္အတြင္း သက္ေတာင့္သက္သာ ရွင္သန္ႏိုင္ေရးအတြက္ အာဏာရွင္စနစ္ ႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္သည့္အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆို၊ အႀကံအစည္မ်ားကို က်င့္သံုးရင္း အာဏာရွင္စနစ္ ယႏၱရား၏ အစိတ္အပုိင္း ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ ယင္းကဲ့သို႔ အာဏာရွင္စနစ္၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ား၏ အသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ အာဏာရွင္စနစ္၏ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့စ႐ုိက္မ်ား ထြန္းကားလာျခင္းမွာ နိယာမသေဘာဟု ဆိုရလိမ့္မည္။  ျမန္မာ့ဓေလ့အရ  ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ရည္ညႊန္းသည့္အခါ “ကြ်န္ေတာ္”  “ကြ်န္မ” ဟုလည္းေကာင္း၊ သူ တစ္ပါးကို ရည္ညႊန္းသည့္အခါ “ခင္ဗ်ား” “ရွင္” ဟုလည္းေကာင္း သံုးႏႈန္းပါမွ ယဥ္ေက်းသည္ဟူေသာ သတ္မွတ္ခ်က္သည္ ျမန္မာ့အသိုင္းအ၀ိုင္းအတြင္း အာဏာရွင္ယဥ္ေက်းမႈ လႊမ္းမိုးခဲ့ပံုအတြက္ သက္ေသတစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့မ်ားကို အေသအခ်ာစိစစ္မည္ဆိုလွ်င္ အာဏာရွင္စနစ္က ပံုသြင္းေပးခဲ့ေသာ အာဏာရွင္စိတ္ေနသေဘာထားမ်ား၊ အာဏာရွင္အက်င့္စ႐ုိက္မ်ားကို ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္၌သာမက စီးပြားေရးနယ္ပယ္၊ ဘာသာေရးနယ္ပယ္၊ ပညာေရးနယ္ပယ္၊ လူမႈေရးနယ္ပယ္ စသျဖင့္ နယ္ပယ္အႏွံ႔ ေတြ႔ရလိမ့္မည္။ ယင္းသို႔ နယ္စံုပ်ံ႔ႏွံ႔ေနေသာ ဓေလ့စ႐ုိက္ႏွင့္ စိတ္ေနသေဘာထားမ်ားေၾကာင့္ပင္ အာဏာရွင္စနစ္သည္ ျမန္မာ့အသိုင္း အ၀ိုင္းတြင္ ရွင္သန္အားေကာင္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္က အာဏာရွင္ဓေလ့စ႐ုိက္မ်ားကို ဖန္တီးခဲ့ၿပီး ယင္းအာဏာရွင္ဓေလ့စ႐ုိက္မ်ားက အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို ပိုမိုအားေကာင္းေအာင္ တစ္ဖန္ျပန္လည္ပံ့ပိုးေပးခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့စရိုက္သည္ ယင္း သို႔ အျပန္အလွန္ ပံ့ပိုးအက်ဳိးျပဳေနခဲ့ျခင္းအားျဖင့္ သက္ဦးဆံပိုင္အာဏာရွင္စနစ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သက္ဆိုးရွည္ေနခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သံုးသပ္ႏိုင္သည္။  လြတ္လပ္ေရးရသည့္အခ်ိန္က ပထမအႀကိမ္ေျဖဆိုရေသာ ဒီမိုကေရစီစာေမးပြဲကို က်ရံႈးခဲ့ၿပီး စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ေအာက္သို႔ က်ေရာက္ခဲ့ရျခင္းမွာ မိမိတို႔တြင္ စြဲကပ္ေနေသာ အာဏာရွင္ဓေလ့စ႐ုိက္မ်ားကို ဖယ္ရွားရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့မႈေၾကာင့္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ “အစိုးရ၏ သက္၀င္လႈပ္ရွားမႈ ပံုစံသည္ ယင္းေခတ္ကာလတြင္ လႊမ္းမိုးေနေသာ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း ဓေလ့စ႐ုိက္မ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပေနျခင္းသာ ျဖစ္သည္” ဟူေသာစကားကို လက္ခံႏိုင္သည္ဆိုလွ်င္ ယေန႔ကာလတြင္ အေရးတႀကီးလိုခ်င္ေနေသာ ဒီမိုကေရစီ အကူးအေျပာင္းအတြက္ လူတိုင္းကိုယ္စီက မိမိတို႔၏ အတြင္းအဇၥ်တၱစိတ္သႏၱာန္တြင္ ကိန္းေအာင္းေနေသာ အာဏာရွင္ဓေလ့စ႐ုိက္မ်ားကို စိစစ္စြန္႔ပယ္ရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ ျမန္မာတို႔အေနႏွင့္ အာဏာရွင္ဓေလ့စ႐ုိက္မ်ားကို ျပတ္ျပတ္သားသား စြန္႔ပယ္ႏိုင္ပါမည္လား။ ဒီမိုကေရစီ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ အေလ့အက်င့္မ်ားကို စိတ္ပါလက္ပါ ေမြးျမဴက်င့္သံုးႏိုင္ပါမည္လား။ ေနအိမ္၊ စာသင္ခန္း၊ အလုပ္ခြင္၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ အစရွိသည့္ က်င္လည္ရာ အ၀န္းအ၀ိုင္းတိုင္းတြင္ အခိုင္အမာ တည္ရွိေနေသာ အာဏာရွင္ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့မ်ားကို ဖယ္ရွားၿပီး ဒီမိုကေရစီယဥ္ေက်းမႈဓေလ့မ်ားႏွင့္ အစားထိုး ႏိုင္ပါမည္လား။ ယင္းေမးခြန္းမ်ားမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ ဒီမိုကေရစီစာေမးပြဲတြင္ ျမန္မာတို႔အေနႏွင့္ ဧကန္ေျဖဆိုရမည့္ေမးခြန္းမ်ား ျဖစ္ေပသည္။ ေမာင္သာမည ( စာညႊန္း - ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ႀကီး၏ Thoughts on Burmese Political Traditions 1962)