ဥပေဒအကာအကြယ္ကို ေမၽွာ္လင့္ေနတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ
DVB
·
August 10, 2017
“လူမိုက္ဆိုလၽွင္၊ ေရွာင္ေသြလႊဲလို႔၊ မမွီဝဲနဲ႔ ကင္းေအာင္ေန”
ဒါ… က်ေနာ္တို႔ ငယ္ငယ္ကတည္းက ယဥ္ပါးေနခဲ့တဲ့ သံေပါက္ အလကၤာေလးပါ။
ေက်ာင္းမေနရခင္ကတည္းက တေယာက္စကား တေယာက္နားနဲ႔ အလြတ္ရေနတဲ့ သံေပါက္ေလးပါ။ ကိုယ့္ကို ဆုံးမလို႔ဆုံးမမွန္း မသိခင္ကတည္းက ၿငိတြယ္ေနခဲ့တာ။ အခုမ်ားေတာ့ ဒီအသံေတြ မၾကားရတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။
မ်က္စိႏွစ္လုံး ဖြင့္လိုက္တာနဲ႔ ထမင္းဟင္းက်န္ေတာင္းတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕အသံ၊ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚက သက္ငယ္မုဒိမ္းေတြ၊ စားပြဲထိုးေနတဲ့ ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးေတြ၊ အသက္နဲ႔မမွ်တဲ့ဝန္ကို ထမ္းေနရတဲ့ကေလးေတြ၊ သက္ငယ္ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြ၊ အမႈိက္ပုံကို ထိုးဆြေနတဲ့ ကေလးေတြ။ အဲ့ဒီ..ရင္ေမာစရာျမင္ကြင္းေတြကပဲ တေန႔တာကို အစျပဳၿပီး တေန႔တာကို နိဂုံးခ်ဳပ္ေပးေနခ့ဲတာ ၾကာပါၿပီ။
ဝန္နဲ႔မမွ်တဲ့ အလုပ္ေတြကိုလုပ္ရင္း တာဝန္ခြဲေဝထမ္းယူေနရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြဟာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈခံေနရတာလား၊ အပစ္ပယ္ခံေနရတာလား၊ ခါးသီးတဲ့ ဘဝအေတြ႔ႀကံဳေတြကပဲ ဘဝကို အျငင္းျဖစ္ေပၚေစတတ္တာဟာ ကေလးစိတ္ပညာရဲ႕ အေျခခံအေၾကာင္းတရားတခုပါ။
ပတ္ဝန္းက်င္အေပၚကေန သင္ယူရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ ဒီလိုဝန္းက်င္မ်ိဳးဟာ အေကာင္းကို ရယူႏိုင္ပ့ါမလားဆိုတာ ဆင္ျခင္စရာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း “ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာဥပေဒေရဒရာ” (Law Lab) အစီအစဥ္မွာ “ဥပေဒအကာကြယ္လိုေနတဲ့ ကေလးငယ္တို႔ရဲ႕အေရး” ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပသြားၾကမွာပါ။
မေဆြးေႏြးမီ ကေလးသူငယ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ပိုင္းျခားၾကည့္ရင္ (၁) အုပ္ထိန္းသူနဲ႔ ႀကီးျပင္းရတဲ့ကေလး၊ (၂) အုပ္ထိန္းသူမဲ့ကေလး၊ (၃) ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တတ္တဲ့ကေလး၊ (၄) ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခံရတဲ့ကေလး၊ (၅) ကေလးလုပ္သား၊ (၆) ျပစ္ဒဏ္က်ခံေနရတဲ့ လူငယ္ျပဳျပင္ေရးစခန္းက ကေလး၊ (၇) လူမႈဝန္ထမ္းမွ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားျခင္းခံရတဲ့ ကေလး၊ (၈) ပုဂၢလိက ျပင္ပအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ေစာင့္ေရွာက္ထားတဲ့ ကေလး၊ (၉) ကေလးသူငယ္ ပညာသင္ၾကားေရး စတာေတြ အားလုံးဟာ ကေလးသူငယ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ က႑ေတြပါပဲ။
ဒီက႑ေတြကို အေသးစိတ္လိုက္ရင္ မ်ားစြာေသာ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့အပိုင္းေတြ ေပၚထြက္လာမွာပါ။ ဒါေတြကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ အကာကြယ္ လုပ္ေဆာင္ေပးရမွာေတြျဖစ္တယ္။
အရင္က ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ဥပေဒေတြကိုၾကည့္ရင္ ၁၉၃၀ မွာ The Young Offender Act 1930 ဆိုၿပီး အဂၤလိပ္လက္ထက္မွာ ျပ႒ာန္းခဲ့တယ္။ ၁၉၅၅ မွာ ကေလးသူငယ္မ်ား အက္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၄ မွာေတာ့ လူမႈဖူလုံေရးအက္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့တယ္။ ဒီဥပေဒထဲမွာ ကေလးသူငယ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္း အပိုင္းေတြ ပါဝင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးသူငယ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လုံေလာက္တဲ့ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။
ကေလးသူငယ္အေၾကာင္းကိစၥရပ္ကို ခြဲျခမ္းၾကည့္ရင္ (၁) အရြယ္မတိုင္မီ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ဝင္ေရာက္ျခင္း (ကေလးလုပ္သားကိစၥ)၊ (၂) အဓမၼ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရျခင္း (ကေလးသူငယ္ႏွိပ္စက္မႈ)၊ (၃) ကေလးသူငယ္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ျခင္းတို႔႔ပဲ ျဖစ္တယ္။
ဒါေတြအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အစီအမံကို ေလ့လာၾကည့္ေတာ့ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ “ကေလးသူငယ္ဥပေဒ” ဆိုၿပီး ဥပေဒျပ႒ာန္းထားတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ သူ႔အရင္ကေတာ့ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္မွာ “ကေလးသူငယ္အက္ဥပေဒ” ကို ျပ႒ာန္းခဲ့ဖူးတယ္။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကေလးသူငယ္အက္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခဲ့တယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြ အားလုံးနီးပါးဟာ လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာန စီမံခန္႔ခြဲမႈေအာက္မွာ ရွိပါတယ္။
ကေလးသူငယ္ဥပေဒၾကမ္း ေရးဆြဲေနတာလည္း ၾကာပါၿပီ။ အခုထိေတာ့ ဥပေဒအျဖစ္ မျပ႒ာန္းႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒီလိုေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစီအစဥ္တင္ဆက္သူ ဦးခင္သန္းရဲ႕ အေမးကိုေတာ့ ေဒါက္တာညိဳညိဳသင္းက “အစိုးရအေျပာင္းအလဲမွာ လုပ္ငန္းပိုင္းေတြ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေနတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ လက္ရွိဥပေဒကို ေရးစဥ္ကေတာ့ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံေတြထဲမွာေတာ့ အေတာ္ျပည့္စုံတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။ စံနမူနာေကာင္းပါ။ အမွန္တကယ္လိုတာက ကေလးသူငယ္ေတြကို အကာကြယ္မျပဳရင္ အျမတ္ထုတ္သူေတြနဲ႔ ေတြ႔သြားမွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ ဆိုတာအတြက္ တိက်တဲ့ယႏၱရား လိုအပ္ပါတယ္။ လက္ရွိဥပေဒမွာ အားသာခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ တိတိက်က် အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ပဲ လိုတာပါ” လို႔ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။
တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးလွေဌးကေတာ့ ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ေနတဲ့ ကေလးငယ္ေတြကိစၥကို အဓိကထား ေဆြးေႏြးသြားတယ္။
ကေလးသူငယ္မႈခင္း ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ စီမံခန္႔ခြဲမလဲဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ မဟာဥပေဒက်မ္းျပဳစုသူ ဦးေစာေက်ာ္စိုးမင္းကေတာ့ ကေလးသူငယ္ စြန္႔ပစ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စနစ္တက် ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ သုေတသနျပဳလုပ္ၿပီး ေဖာ္ထုတ္ဖို႔လိုၿပီ၊ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ေတြ စဥ္းစားသင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အားလုံးကေတာ့ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာဘတ္ဂ်က္ သီးျခားမရွိျခင္းအေပၚမွာ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္တိုင္းမွာ လူမႈဝန္ထမ္း အဖြဲ႔အစည္းကို ေစာင့္ၾကည့္မယ့္ ျပည္သူ႔ဘက္ေတာ္သား အဖြဲ႔အစည္းေတြ လိုမယ္လို႔ ေဆြးေႏြးသြားၾကပါတယ္။
ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ ဥပေဒအသစ္မေပၚမီ လက္ရွိ တည္ဆဲဥပေဒရဲ႕ အားသာခ်က္ကို ယူၿပီး သက္ဆိုင္ရာ အရာရွိေတြက တိက်တဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ခ်ၿပီး ကာကြယ္ေပး လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ကိုပဲ တိုက္တြန္းသြားခဲ့ၾကပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံက အုိင္အယ္လ္အုိ ကြန္ဗင္းရွင္းကို လက္မွတ္ထိုးတာဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာပါ။ အလုပ္သမားဝန္ႀကီးရဲ႕ မိန္႔ခြန္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကေလးလုပ္သား (၁၂) သိန္းေက်ာ္ရွိတဲ့အထဲက (၆) သိန္းေက်ာ္ဟာ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္မွာ လုပ္ကိုင္ေနၾကရေၾကာင္း ေျပာသြားပါတယ္။
အုိင္အယ္လ္အို အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ၁၄ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ဟာ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒီထဲက ထက္ဝက္ေက်ာ္ဟာ အႏၱရာယ္ရွိ လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ကိုင္ေနၾကရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလို ကေလးလုပ္သားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဥပေဒမွာ ျပစ္မႈျပစ္ဒဏ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပ႒ာန္းထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးသူငယ္ရာဇဝတ္မႈကလည္း ျမင့္တက္ေနဆဲပါ။
လမ္းေဘးမွာ အေျခမဲ့ အေနမဲ့ေတြကလည္း ပိုမ်ားလာေနတာကို ေတြ႔ေနရပါတယ္။ သက္ငယ္မုဒိမ္းဆိုရင္ (၂၅) နာရီမွာ တေယာက္ႏႈန္းျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ကေလးသူငယ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေနတာဟာ ဥပေဒကပဲ အားနည္းခ်က္ရွိေနတာလား၊ ဥပေဒ အေကာင္ထည္ေဖာ္မႈကပဲ လိုအပ္ေနသလား၊ ဥပေဒက လက္လွမ္းမမီႏုိင္တဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေနၿပီလား။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကေလးသူငယ္ေတြကေတာ့ သူတို႔ကို အမွန္တကယ္ အကာကြယ္ေပးႏိုင္မယ့္ ဥပေဒတရပ္ကို မဝံ့မရဲ ေမွ်ာ္ေနမွာကို ျမင္ေယာင္မိပါေတာ့တယ္။
ထြန္းေဇာ္ေဌး