လက္႐ွိနိုင္ငံ​ေရး​ အ​ေျပာင္း​အလဲမွာ နွစ္​ေပါင္း​မ်ား​စြာ ​ေျမ​ေအာက္ အသင္း​အဖြဲ့​အျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့​ရတဲ့​ သမိုင္း​ဝင္ ဗကသ (ဗမာနိုင္ငံလံုး​ဆိုင္ရာ ​ေက်ာင္း​သား​သမဂၢမ်ား​ အဖြဲ့​ခ်ဳပ္)ကို တရား​ဝင္ ရပ္တည္လို့​ ရလာ​ေအာင္ ​ေက်ာင္း​သား​တခ်ို့​က ၾကိုး​ပမ္း​ေနၾကပါတယ္။ အက်ဥ္း​ေထာင္က​ေန ျပန္လည္ လြတ္​ေျမာက္လာတဲ့​ မ်ိုး​ဆက္သစ္ ​ေက်ာင္း​သား​ ​ေခါင္း​ေဆာင္​ေတြက ဇန္နဝါရီလ အတြင္း​မွာ ဗကသမ်ား​အဖြဲ့​ခ်ဳပ္္ တရား​ဝင္ရပ္ တည္နိုင္​ေရး​ ဗဟို​ေကာ္မတီကို ဖြဲ့​စည္း​ခဲ့​ျပီး​ ​ေဒသအလိုက္ ဗကသအဖြဲ့​ခြဲ​ေတြလည္း​ ျပန္လည္ ​ေပၚ​ေပါက္လာပါတယ္။ မၾကာခင္က ဖြဲ့​စည္း​ထား​တဲ့​ ပဲခူး​တိုင္း​အ​ေနာက္ျခမ္း​ ဗကသ မွာ ဦး​ေဆာင္လႈပ္႐ွား​ေနတဲ့​ ျပည္တကၠသိုလ္အ​ေဝး​သင္ဌာန ျမန္မာစာ ပထမနွစ္​ေက်ာင္း​သား​ ​ေမာင္အာကာဘိုက ပဲခူး​တိုင္း​အ​ေနာက္ျခမ္း​ ျမို့​နယ္တိုင္း​မွာ သမဂၢအဖြဲ့​ဝင္​ေတြ ႐ွိ​ေနျပီလို့​ ​ေျပာပါတယ္။ ပဲခူး​တိုင္း​ အ​ေနာက္ျခမ္း​က ဘယ္​ေလာက္ က်ယ္က်ယ္ျပန့္​ျပန့္​ ဖြဲ့​ထား​ျပီး​ျပီလဲ။ “ပဲခူး​တိုင္း​ အ​ေနာက္ျခမ္း​က ျမို့​နယ္အကုန္လံုး​က ​ေက်ာင္း​သား​ေတြ ပါဝင္​ေနျပီ။ မ​ေန့​ကဆိုရင္ ျပည္မွာ ျပည္တကၠသိုလ္က ​ေက်ာင္း​သား​ေတြနဲ့​ နွီး​ေနွာဖလွယ္ပြဲလုပ္တယ္၊​ ​ေလာ​ေလာဆယ္​ေတာ့​ အဲဒါလုပ္ထား​တယ္။” ျမို့​နယ္​ေတြ အကုန္လံုး​ဖြဲ့​ျပီး​ျပီဆို​ေတာ့​ အဖြဲ့​ဝင္​ေတြ ဘယ္​ေလာက္ ႐ွိတယ္ဆိုတာ ​ေျပာလို့​ရမလား​။ “ခန့္​မွန္း​ေျခ​ေတာ့​ ျမို့​နယ္​ေတြမွာ အ​ေယာက္ ၇၀ ​ေလာက္​ေတာ့​ ရ​ေနျပီ​ေပါ့​။ ျပည္တကၠသိုလ္ အပါအဝင္ဆိုရင္ ၁၀၀ ​ေက်ာ္သြား​ျပီ။ က်​ေနာ္တို့​ ပဲခူး​တိုင္း​ အ​ေနာက္ျခမ္း​မွာ ျမို့​နယ္ ၁၆ ျမို့​နယ္ ႐ွိတယ္။ အဲဒီ ၁၆ ျမို့​နယ္စလံုး​က ​ေက်ာင္း​ေတြ အကုန္လံုး​ပါတယ္။” ဘယ္လိုအဆင့္​ေတြလဲ။ အထက အဆင့္​ေတြလား​၊​ တကၠသိုလ္အဆင့္​ေတြလား​။ “အကုန္လံုး​ပါတယ္။ ဗကသ ဆိုတာ တကသနဲ့​ အကသကို ​ေပါင္း​လိုက္တဲ့​အတြက္ က်​ေနာ္တို့​ ဗကသ လို့​ေခၚတာကို။ တကၠသိုလ္မ်ား​ ​ေက်ာင္း​သား​သမဂၢလို့​ေခၚတဲ့​ တကသ ​ေပါ့​။ တကၠသိုလ္ထဲက ​ေက်ာင္း​သား​ေတြလည္း​ ပါဝင္တယ္။ အကသလို့​ ​ေခၚတဲ့​ အ​ေျခခံပညာ ​ေက်ာင္း​သား​ေတြလည္း​ ပါတယ္။ ပဲခူး​တိုင္း​ အ​ေနာက္ျခမ္း​ ျမို့​နယ္အသီး​သီး​က​ေန အဲဒီလိုမ်ိုး​ ပါဝင္​ေနၾကတယ္။” ​ေက်ာင္း​သား​ထုထဲမွာ​ေကာ ဗကသ လိုဟာမ်ိုး​ကို စိတ္ဝင္စား​မႈ႐ွိလား​။ “လိုအပ္ပါတယ္။ ဘာလို့​လဲဆို​ေတာ့​ က်​ေနာ္တို့​ ျမန္မာျပည္ရဲ့​ သမိုင္း​ဆိုတာက တကယ္​ေတာ့​ ​ေက်ာင္း​သား​သမိုင္း​ပဲ။ အမ်ိုး​သား​ေရး​၊​ လြတ္လပ္​ေရး​နဲ့​ ဒီမိုက​ေရစီ​ေရး​တိုက္ပြဲ​ေတြမွာ ​ေက်ာင္း​သား​ေတြ ပါဝင္ခဲ့​တာလည္း​ အား​လံုး​အသိပဲ။ ၈၈ အ​ေရး​အခင္း​မွာလည္း​ ​ေက်ာင္း​သား​ေတြပဲ ပါဝင္ခဲ့​တယ္။ ၂၀၀၇ ​ေ႐ြွႊဝါ​ေရာင္​ေတာ္လွန္​ေရး​မွာ ဆိုရင္လည္း​ ​ေက်ာင္း​သား​ေတြ ပါဝင္ခဲ့​တာပဲ။ ​ေက်ာင္း​သား​သမဂၢ ဆိုတာ​ေတာ့​ က်​ေနာ္တို့​တိုင္း​ျပည္မွာ တကယ္လိုအပ္တယ္။ ဒီမိုက​ေရစီ တိုင္းျပည္တခုမွာ ဒီမိုက​ေရစီ ​ေပး​ေနျပီဆိုတဲ့​ အခါမွာ လြတ္လပ္တဲ့​ သမဂၢ​ေတြကလည္း​ ႐ွိရမွာပဲ။ လြတ္လပ္တဲ့​ သမဂၢဆိုတာလည္း​ က်​ေနာ္တို့​ ​ေက်ာင္း​ေတြမွာ ​ေက်ာင္း​သား​သမဂၢ​ေတြ ႐ွိရ​ေတာ့​မယ္။ လယ္သမား​ေတြမွာလည္း​ လယ္သမား​သမဂၢ ႐ွိရမယ္။ အလုပ္သမား​သမဂၢ ႐ွိရမယ္။ က်​ေနာ္တို့​ အဲဒီလို နား​လည္ထား​တယ္။ အဲဒါ​ေၾကာင့္​ က်​ေနာ္တို့​ ၾကိုး​စား​တယ္။ သမဂၢ ​ေပၚ​ေပါက္​ေရး​နဲ့​ အဓိက​ေတာ့​ ​ေက်ာင္း​သား​ထု အခြင့္​အ​ေရး​ေတြကို ကာကြယ္မယ္။ ​ေနာက္တခုက ၁၉၆၂ ခုနွစ္ ​ေက်ာင္း​သား​ညီလာခံက ခ်မွတ္ထား​တဲ့​ ​ေက်ာင္း​သား​နဲ့​ပတ္သက္တဲ့​ မူဝါဒ႐ွိတယ္။ အဲဒီမူ ၅ ခ်က္က အမ်ိုး​သား​ေရး​၊​ ဒီမိုက​ေရစီအ​ေရး​၊​ ဒီမိုက​ေရစီ ပညာ​ေရး​၊​ ​ေက်ာင္း​သား​ထု အခြင့္​အ​ေရး​ ကာကြယ္​ေရး​နဲ့​ ျငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​ဆိုတဲ့​ အဲဒီ မူ ၅ ခ်က္ကို ဆက္လက္ကိုင္ဆြဲျပီး​ က်င့္​သံုး​ေနတယ္။”